جستجو در تالارهای گفتگو

این پاورپوینت درباره آشنایی با انواع طرح های شهری جامع، تفصیلی و بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری هستش: [Hidden Content]

نقشه، پروژه و انواع مقالات شهرسازی را در این تاپیک درخواست دهید تا در صورت امکان برایتان تهیه کرده و در انجمن ارائه دهیم.

طراحی خیابان شهری مقدمه خیابان بعنوان یک شریان ارتباطی زیر بنایی ترین عنصر در ساختار کالبدی هر مجموعۀ زیستی به شمارمی آید . چنانچه کالبد یک مجموعۀ زیستی مجموعه ای از فضاهای مثبت ( کالبدی پر ) و فضاهای منفی ( کالبدهای خالی ) تصور کنیم ، فضاهای مثبت فضاهای منفردی هستند که بر اثر یک نظم قراردادی فضاهای منفی یا جمعی را سازمان می دهند . به عبارت دیگر ، نظم همجواری کالبدهای پر، جداره و سیمای فضاهای خالی را به وجود می آورند . فضاهای جمعی حاوی ارزشهای فرهنگی و محیطی جامعه است که در دوران مختلف شکل گرفته اند و بر ماست که با شناخت کل این ارزشها تحول آیندۀ فضاها را به طرزی هماهنگ و سازگار کنترل کنیم در این مقاله چکیده ای از مطالعات طراحی شهری چند محور شهری تهران را می خوانید . هدف از این مطالعه شناسایی ناهنجاری و آشفتگی در سیمای خیابانهای اصلی و نحوۀ ایجاد هماهنگی در توسعه و نوسازی آنها به کمک ضوابط کنترل کننده بوده است . لیکن در ابتدا لازم است برخی مبانی و تعاریف رابه اجمال بیان کنیم . تحول مبانی زیبایی شناختی طراحی خیابانهای شهری : خیابان بعنوان یکی از اصلی کالبد شهرداری سیمای خاص شهری است که از کالبد خطی و عملکرد عبوری آن تاثیر می پذیرد مبانی طراحی شهری و معیاری های زیبایی نیز در ارتباط با این عوامل شکل گرفته است از دیر باز ارزشهای کالبدی وهنری خیابان شهری در قالب مبانی دو مکتب کلاسییسیسم و رومانتیسیسم ارزیابی می باشده است این دو مکتب با معیاری های زیبایی شناخبی کاملا متفاوت ومتاثر از شرایط اجتماعی – سیاسی زمان خود در دوران متمادی ظهور کرده و مورد توجه قرار گرفته اند کلاسیسیم مظهر شکوه و جلال ، تشخیص، اشرافیت، نظم و تمر کز قدرت بوده است و هویت ان حاکی از تسلط حاکمیت اجتماعی است رمانتیسیسم مظهر تنوع فرم بومی بودن و دموکراسی است و هویت آن حاکی از بسلط ارزشهای فردی و گرایشهای شخصی است مبلنی اصلی مکتب کلاسیسیسم که در ادوار مختلف با شدت و ضعفهای متفاوت ظهور کرده است نظم تقارن و پرسپکتیو است نمونه های باستانی این سبک خیابان های طراحی شده در دوران روم باستان است که فضاهای اصلی شهررا به هم پیوندمی دادند در معماری این خیابانها ریتم و ستون از جایگاه ویژ ه ای بر خوردارند نظم تقارن و منو مانبالیسم ارزشهای مطلق زیبایی است که از کلیه زوایا و در همه ی ابعاد مشهود است آخرین باز تابهای سبک نئوکلاسیسیسم در طراحی خیابانهای مربوط به اواخر قرن نوزدهم و خیابانهایی که توسط هوسمان درشهر پاریس احداث گردید دیده می شود . بانی این سبک ناش بود که خیابان معروف ریجنتز لندن راطراحی کرده است . خیابانهای تئاتری ایتالیا و خیابانهای موزه ای آلمان در قرن نوزدهم نیز به پیروی از همین سبک طراحی شده بودند . خیابانهای طراحی شده در پاریس کلاً یک خط بام مشخص رادر طول خود حفظ می کردند . فرم و نوع و ارتفاع پنجره ها نیز به گونه ای همشکل و هم اندازه تکرار می شدند . نظم و ریتم وتناسب ریاضی واصل رعایت پرسپکتیو مبنای زیبایی بوده است . نقطه تمرکز پرسپکتیو در غالب خیابانها ی طراحی شده منطبق با استقرار یک یا دبود با شکوه است . مبنای طراحی شهر در کل ، چند نقطۀ تمرکز بود و خیابانهای مستقیمی که این نقاط رابه هم می پیوستند ودر مواردی هم بناهای سمبلیک و شکوهمند با عملکردهای عمومی مانند سالنهای تئاتر و کنسرت یا شهرداری در بدنۀ آنها به گونه ای متقارن جای می گرفتند . نقطۀ مقابل ارزشهای زیبایی شناختی یاد شده خیابانهایی است که با معیارهای رمانتیسیستی به تدریج شکل گرفته اند . اصول زیبایی دراین سبک شهرسازی تنوع فرم ، شکل، مصالح و رنگ است . ظهور تنوع گرایی نیز متناوباً با فرو کش کردن تمایلات کلاسیسیستی به اوج خود رسیده است و پس از ظهور مجدد آن کنار گذاشته شده است . نقطۀ اوج آن در دوران قرون وسطی بود . با تحولات اجتماعی و هنری دوران معاصر نیز تدریجاً ارزشهای نئوکلاسیسیستی مورد تردید قرار گرفت . دیدگاههای هنری و معماری مدرن تدریجاً پایه های تنوع درفرم ترکیب رادرخیابانهای موجود پذیرفت .کلاً دراین مقاله قصد برخورد تاریخی با شکل گیری خیابان شهری درمیان نیست و تنها معیارهای شیوۀ طراحی مبتنی برنظم و تنوع ارائه می شوند که تأثیرات گسترده ای در کالبد شهرها بر جای گذاشته اند . دراینجا لازم به ذکر است که تنوع فرم و ترکیب که تدریجاً در خیابانهای دوران معاصر پدید آمد، تنها زمینۀ تحول کالبدی خیابان نبود بلکه دراین دوره ساختار فضایی خیابان دستخوش تغییری اساسی شد که در شکل و تداوم آن تأثیر گذاشت . اما بحث بیشتر دراین زمینه از مجال این مقاله خارج است و امیدواریم در فرصتهای بعدی آن را به تفصیل مورد ارزیابی قرار دهیم . عناصر طراحی خیابانهای شهری برخورد با مسائل کالبدی شهر مبحثی است نوپا که در کشورهای صنعتی نیز سابقۀ چندانی ندارد . از آنجا که کالبد شهر بدنه ای است زنده و پویا و مدام تغییر می کند، ضرورت مواجهۀ فعالانه با معضلات شهر و یاری رساندن به دست اندر کاران اجرایی وظیفۀ همۀ متخصصان و صاحبنظران این حرفه است . روند تحول و شکل گیری شهرها گویای ضرورت اتخاذ نگرشی خاص و متفاوت در قبال ویژگیهای کالبدی خیابان است ، بدین معنی که می توان ارزشهای کالبدی خیابان را از لحاظ سیمای شهری به گونه ای متفاوت از سایر عناصر کالبدی شهر مانند میدان و یایک مجموعۀ معماری درنظر گرفت . در نظارۀ سیمای خیابان ، عواملی چون زاویۀ دید پرسپکتیو و بعد چهارم یعنی یا حرکت دارای نقش تعیین کننده است . به همین دلیل بیان مفاهیم و انتقال دیدگاههای مختلف مستلزم پایه گذاری الفبایی ویژه و نگرشی خاص در قبال ویژگیهای کالبدی خیابان شهری است . باتوجه به کلیۀ نکات فوق ۀ عناصر کالبدی و زیست محیطی شاخص و قابل تعریف در مبحث طراحی خیابان شهری به شرح زیر است : 1- خط آسمان . 2- جداره. - زمینه - ریتم - همردیفی - تداوم - معماری خیابانی - تناسبات - پیچ 3- نبش 4- نشانه 5- مناظر متوالی 6- محوطه سازی 7- عناصر زیست محیطی - فعالیتهای انسانی - پوشش گیاهی 1- خط آسمان مقصود از خط آسمان که یکی از عناصر پایه و مهم سیمای خیابان به شمار می رود، حد جدایی جدارۀ کالبد خیابان از آسمان است . اجزاء خط آسمان شامل خط پایه و خط ترکیب است . خط پایه خطی است که جدارۀ مسطح به نام آن ختم می گردد . خط ترکیب خطی است که حد نهایی جدارۀ خیابان یا بام و غیره را مشخص می کند . این عنصر کالبدی شامل مجموع احجامی است که در ترکیب بام بناها وجود دارد و یا در ترکیب با ابنیۀ بلندتر مستقر در پشت جداره قابل رویت است . عنصر کالبدی خط آسمان تجلیگاه ترکیب فرم در کالبد خیابان به شمار می رود و مظهر نظم یا تنوع در سیمای خیابان است. 2- جداره . بدنۀ خیابان بخش اصلی کالبد خیابان را تشکیل می دهد . در حقیقت این عنصر فضای خیابان را مشخص می کند و به آن مفهوم محیطی می بخشد . عناصر طراحی در جداره شامل زمینه ریتم ، همردیفی ، تداوم ، معماری خیابانی ، تناسبات ، پیچ ، نبش می گردد . زمینه:زمینه در جداره به مجموعه ای از جنبه های عمومی معماری ، رنگ و تکرار اجزاء و عناصر کالبدی اطلاق می گردد که در کل جدارۀ خیابان حضور دارند و عامل وحدت و هویت بخشی به آن محسوب می گردند . ریتم : ریتم عبارت است از تکرار عناصر افقی و عمودی جداره که در زاویۀ دید و در پرسپکتیو تشدید می شود و معرف زمینه است . تناسبات و خطوط تقسیم پنجره ، بالکنیها ، پنجره های طولی راه پله ، و عناصر معماری مجموعاً ریتم را در زمینۀ جداره برجسته می کنند . تداوم و هارمونی رنگ یا به عبارتی ریتم رنگها نیز از دیگر عوامل زمینه ساز محسوب می گردد . همردیفی : همردیفی از ویژگیهای بارز سیمای شهری در طراحی خیابان است که در دوره های مختلف به رغم گوناگونی اصول زیبایی شناسی و نظم اجتماعی بر حفظ آن تأکید شده است . درسیمای خیابانهای دارای نظم کلاسیک و نو کلاسیک همردیفی نه تنها معیار که شرط اساسی زیبایی محسوب می گردیده است . در سیمای خیابانهای دارای بافت متنوع رمانتیسیستی نیز این عنصر همپای همجواری حتی الامکان ملحوظ بوده است . خیابان در بافت متنوع دوران معاصر به لحاظ ضوابط عقب نشینی و تعریض تدریجی ، سیمای ناهنجاری به خود گرفته است ، لیکن در شرایط خاص ، چنانچه ریتم عقب نشینیها تداوم ساخت را مخدوش نسازد ، می تواند در جهت مطلوب سازی سیمای خیابان مورد بهره برداری قرار گیرد . تداوم : شکل گیری فضایی خیابان بعنوان یک کریدور تنها می تواند از طریق تداوم جداره های آن هویت پیدا کند . باز شدن بدون هدف جداره موجب تضعیف حس مکان در قالب هویت خیابانی آن می گردد. همجواری پارک و فضای سبز می تواند با ردیف پوشش گیاعی گسستگی در این تداوم را جبران کند. هموجواری یک فضای بسته مانند میدان می تواند ارزش جدید را در کالبد خیابان مطرح سازد . تنوع حجمی در یک جدارۀ متداوم با ایجاد یک فضای عقب نشستۀ مناسب به عنوان فضایی عملکردی ، می تواند ارزشهای فضایی را در کالبد خیابان وارد کند که ضمن ایجاد تنوع فضایی ، عملکردهای خاصی را نیز – مانند صف بلیط سینما و تئاتر که نیازمند سکون اند . پاسخگو باشد. معماری خیابانی:معماری قابل استقرار در زمینۀ یک خیابان دارای ویژگیهایی است . در واقع معماری خیابانی یک معماری زمینه گرا و محافظه کار است . معماری خیابانی دارای خصیصه های معماری باز سازی و نوسازی است و معماریی است که ضمن منعکس کردن هویت و عناصر معماری بناهای طرفین، موجبات تأکید و پوپایی این خصیصه ها را فراهم می سازد . معماری خیابانی جزئی از یک کل واحد است . تناسبات : تناسب عرض و ارتفاع خیابان شهری عاملی است که در تعیین ارزشهای محیطی فضا تأثیری قابل ملاحظه دارد .. این عامل ضمن رعایت درک انسان از تناسب در محیطش ، معیارهای اقلیمی را نیز در مد نظر دارد . معیارهای عقب نشینی در ارتفاع که به منظور آفتاب رسانی به ضلع مقابل خیابان تدوین شده ۀ بخش عمدۀ خیابانهای شهر پاریس را شکل داده است . پیچ : پیچ در فقرات خیابان شهری موجب بسته شدن دید و معرفی جهت حرکت می شود . بسته شدن دید نیز به نوبۀ خود سبب می گردد که ارزشهای کالبدی و سیمای جداره که در مقابل دید قرار دارند برجسته تر شوند. معمولا ًطراح شهری بنای یادبود یا نشانه را در این نقاط مستقر می کند 3- نبش نبش بخشی از جداره است که در تقاطع با معبر دیگر و یا اتصال به میدان ایجاد می شود در طراحی جداره، نقش نبش از نظر تبدیل ارتفاع حائز اهمیت است و در واقع نقطۀ عطف بخشی از جداره محسوب می گردد . با توجه به اینکه چهارراه و میدان فضای توقف و تأمل است ، توجه بیشتر به سیمای آن معطوف می گردد . همین ، به منظور گسترده کردن فضای دید و خط آسمان در فضای چهارراه ، تعدیل حجم کالبد نبش در تقاطع و عقب نشینی تدریجی کالبدهای بلندتر مطلوب است . 4- نشانه نشانه بنایی است سمبلیک که استقرارش در جداره موجب توقف دید و جلب توجه می شود . همچنین این عنصر کالبدی در خاطر باقی می ماند و در شناخت محیط موثر است . در خیابانهای نوکلاسیک هوسمان موقعیت استقرار نشانه مورد تأکید خاص قرار گرفته است و کلیۀ نشانه ها در نقطۀ کانونی پرسپکتیو خیابان مستقر شده اند. استقرار نشانه در جداره موجب غنی شدن خط آسمان و تجهیز جداره نیز می گردد. 5- عناصر متوالی وجود عناصر و ابنیۀ بلند در جداره ، خصوصاً در فاصله ای از آن سبب غنی شدن خط آسمان می گردد ، اما این پدیده به واسطۀ بعد چهارم، یعنی زمان و حرکت ، ترکیبات متفاوتی با سایر عناصر معماری جداره و خط آسمان ایجاد می کند که در مجموع به گونۀ مناظر متمادی و متوالی از یک مجموعه در ذهن ناظر نقش می بندد و ارزشهای سیمای شهری را در ابعادی دینامیک تنوع می بخشد. 6- محوطه سازی شهری بخشی از تجهیز فضای شهری از طریق محوطه سازی و کف سازی صورت می گیرد . تجهیزات و اثاثۀ شهری نیز ضمن برقراری ارتباط انسان با عملکرد محیطۀ به آرایش فضایی کمک موثری می کند . مجسمه ، ستون ، یادبودن ، ستون آگهیهای تبلیغاتی به همراه کف سازیهای منقوش و ردیف ستون و آمفی تئاتر های روباز از اجزاء محوطه سازی فضای شهری است که این فضا را در راستای عملکرد پیش بینی شده مفهوم می بخشد. 7- عناصر زیست محیطی فعالیتهای انسانی : کلاً ارزشهای فضای شهری مجموعه ای است از ارزشهای کالبدی و ارزشهای کالبدی و ارزشهای زیست محیطی . به عبارت دیگر ارتباط متقابل انسان با محیط و میزان و نحوۀ بهره برداری از آن ارزشهای محیطی یک فضا را تشکیل می دهد . فضای خیابان محل داد و ستدۀ تبادلات فرهنگی و تفریحی ۀ اجرای موسیقی ، بیان آرای سیاسی ، تظاهرات جمعی و به نوعی فضای عمومی شهر است . پوشش گیاهی : کلاً عنصر پوشش گیاهی به شکل درختان انبوه ، پدیده ای حاشیه ای و عنصری است متعلق به حومۀ شهر ، جایی که عناصر کالبدی ضعیف می شود و ارزشهای فضایی غیر کالبدی با ارزشهای کالبدی سیمای شهری در تقابل قرار می گیرد . استفاده از پوشش گیاهی انبوه را می توان به منظور ترمیم جداره هایی توصیه کرد که فاقد ارزشهای سیمای شهری اند. پوشش گیاهی مناسب در فضای شهری شامل درختچه های کوتاه و بوته های تزیینی است .(کامران ذکاوت، طراحی خیابان شهری،مجله آبادی،)با ویرایش و گردآوری وحید هیپوداموس دانلود مقاله پسورد: [Hidden Content]

هرکی اسکیس طراحی شهری داره اینجا بزاره تا همه استفاده کنن.

طراحی شهری فرآیندی است كه به شكل*دهی فیزیكی بافت*های مختلف شهری و روستایی منجر می*شود. طراحی شهری با رویكرد ساختارگرایی به ایجاد اماكن متعدد می*پردازد. این فرآیند طراحی ساختمان*ها، فضاها و چشم*اندازها را در برمی*گیرد و نهایتا جریانی را به راه می*اندازد كه به عمران و آبادی شهری كمك می*كند. تعریف طراحی شهری طراحی بخشی از هنر سازمان دادن فضای کالبدی است که با رشته های مختلف علمی و هنری مانند برنامه ریزی شهری ,معماری و منظر سازی ,مهندسی فنی ,مهندسی ترافیک و حمل و نقل روانشناسی ,جامعه شناسی واقتصاد سر و کار دارد و در عین حال با سیاست و فرهنگ نیز ارتباط پیدا می کند.پس می بینیم که دامنه ی فعالیتش بسیار گسترده است. اگر گفته ی مانوئل کستل را بپذیریم که برنامه ریزی عین سیاست است شاید بهتر بتوان حوزه ی فعالیت شهری را مشخص کرد .به نظر جف لوید طراحی شهری حلقه ی پیوند دهنده ی معماری , معماری منظر, مهندسی به صورت گسترده و برنامه ریزی وبلاخص برنامه ریزی شهری است.این نظریه ای که امروز هم از اعتبار خود برخوردار است. در تعاریف بالا ما به دنبال جوهر و مفهوم طراحی شهری هستیم چیزی که در شرایط جامعه ی ما نیز مفید واقع می شود . طراحی شهری فعالیت جدیدی نیست . بحثهای فراوانی از قدیم وجود داشته مبنی بر اینکه با شکل گرفتن فضای خصوصی زندگی بشر فضای عمومی نیز شکل گرفته , زیرا انسانها می خواسته اند با هم رابطه داشته باشند و به محض آنکه انسان پا ازفضای خصوصی بیرون می گذارد و در فضای عمومی قرار می گیرد حضور طراحی شهری در تاریخ کالبدی او آغاز می شود. گستردگی فعالیت طراحی شهری نشان می دهد که این فعالیت مانند یک طرح معماری یا طراحی یک پارک نیست که با طرح مشخصی شروع شود یا پایان پذیرد. یک کار معماری معمولا در جایی شروع می شود و خاتمه می یابد , ملی یک میدان به عنوان عنصری از سازمان فضایی شهر در طول تاریخ تکون می یابد , دگرگون میشود ,تغییر می کند و یا مدام عوض می شود . چنین فضایی می توانداز عهد باستان شروع شود , وسطی را پشت سر گذارد , رنسانس را ببیند و امروز هم بتواند در آن فعالیت و زندگی کند. دشواری پیش بینی آینده ایجاب می کند که طراحی شهری انعطاف پذیر باشد , بتواند خود را با حرکات ونوسانات و تصمیم گیری ها تطبیق دهد ,اصلاح شود و به قولی مدارا کند. حرفه*ای نو طراحی شهری یكی از جدید*ترین حرفه*هاست كه بیش از 25 سال از عمر آن نمی*گذرد. بیشتر آن چه كه طراحان شهری ارایه می*كنند، (طراحی بافت*های مسكونی) دستاورد حوزه*های شغلی دیگر است. در واقع طراحی شهری یك رویكرد چندگانه نسبت به سایر مشاغل دارد. رسالت عمومی همزمان با شكل*گیری صنف طراحان شهری، معماران، شهرسازان، طراحان فضای سبز، مهندسان راه، هنرمندان و طیف وسیعی از مشاغل وفاداری خود را به این حوزه «طراحی شهری» اعلام كردند.در واقع رسالت این حوزه*ها تغییر روند شكل*دهی فضاهای پیرامونی بود. از جمله مباحث چالش برانگیز میان این حوزه*ها عبارت* بودند از: الف) معماران باید سوای از طراحی ساختمان*ها، با موقعیت مكانی بناها هم در ارتباط باشند. ب) شهرسازان هم باید با شكل فیزیكی توسعه و گسترش شهرها ارتباط داشته باشند. ج) طراحان فضای سبز هم باید در ابتدای فرآیند طراحی شهری به بررسی و فهم درست از مناطق مورد نظر دست یابند. د) مهندسان راه هم باید به جای تمركز روی مباحث ترافیكی، از مهارت*های خود در ایجاد فضاهای دلپذیر (چه برای سكونت و چه برای مشاهده صرف) استفاده كنند. چه اقداماتی در دستور كار طراحان شهری قرار دارد؟ 1 _ وسعت دید دادن به فضای شهری _ استفاده از ابتكارهایی چند در تولید و بازتولید محیط*های پیرامونی 2 _ طراحی فضاهای ساخته شده _ از كل شهرها و حومه*های آنها گرفته تا خیابان*ها و میدان*ها ارایه نظرات خود بر چگونگی عمران و احیای شهرها 3 _ تحقیق و تفحص پیرامون مناطق مورد نظر و ساكنان آنها در نظر گرفتن بافت فیزیكی، سیاسی، اقتصادی و روان*شناسی حاكم بر آن مناطق 4 _ تحت تاثیر قرار دادن مردم با ابتكارات خود، كمك به آنها در اتخاذ تصمیم*هایی مناسب و *آموزش آنها جهت ایجاد مكان*های مطلوب 5 _ توسعه سیاستگذاری*های نوین پیرامون ساخت و سازهای شهری 6 _ مشاور گروهی _ كمك به مردم برای برعهده گرفتن نقش*هایی پیرامون سازندگی و طراحی حومه*ها 7 _ ارایه تصاویر گرافیكی _ از طراحی*های كلی و تكنیكی گرفته تا استفاده از آخرین دستاوردها در طراحی*های كامپیوتری

در این قسمت سعی گردیده تا با تعریف جامع و مختصر از برخی مفاهیم و اصطلاحات رایج در رابطه با شهر و شهرسازی (برنامه ریزی شهری)، شهروندان را با مسایل تخصصی شهری آشنا نمود. شهر: تعاریف و برداشت های مختلفی از شهر وجود دارد که دارای تشابهات و تفاوت هایی است. طبق ماده 4 قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری ایران، شهر، محلی (مکانی) است با حدود قانونی که در محدوده جغرافیایی مشخص واقع شده و از نظر بافت ساختمانی، اشتغال و سایر عوامل دارای سیمایی با ویژگی های خاص خود است، به طوری که اکثریت ساکنان دایمی آن در مشاغل کسب، تجارت، صنعت، خدمات و فعالیت های اداری اشتغال داشته و در زمینه خدمات شهری از خودکفایی نسبی برخوردارند. شهر کانون مبادلات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی حوزه نفوذ پیرامون خود بوده و حداقل دارای ده هزار نفر جمعیت است. یا مکان تجمع عده کثیری از مردم با سلایق، افکار، رفتار و... متفاوت می باشد. از نظر کالبدی، شهر جایی است که دارای ساختمان های بلند، خیابان ها، پارک ها، ادارات، زیرساخت ها و تاسیسات شهری و... می باشد. در بعد اقتصادی نیز شهر جایی است دارای وجه غالب اشتغال صنعتی، خدماتی و سبک مصرف و زندگی یا شیوه تولید متفاوت از روستا است. یکی از انواع تعریف های رایج از شهر، تعریف عددی آن است. به نحوی که در ایران تا سال65 شهر را مکانی می گفتند که جمعیت آن بیش از 5 هزار نفر باشد و از آن تاریخ به بعد، شهر به جایی گفته می شد که دارای شهرداری باشد. برنامه ریزی شهری: یعنی ساماندهی کالبدی- فضای شهر. از طرفی برنامه ریزی شهری عبارت است از تأمین رفاه و آسایش شهرنشینان از طریق ایجاد محیطی بهتر، مساعدتر، سالم تر، آسان تر، موثرتر، و دلپذیرتر. برنامه ریزی شهری یک فعالیت زنده و پویا است و علت پویایی اش آن است که شهر مانند یک موجود زنده است. به مانند یک سیستم عمل می نماید که طیف وسیعی از فعالیت ها (تمام زندگی شهری)، عملکردهای شهری را پوشش می دهد. شهرسازی: به مجموعه روشها و تدابیری گفته می شود که متخصصان امور شهری به وسیله آن شهرها را بهتر می سازند. یا به عبارتی شهرسازی یعنی مطالعه طرح ریزی و توسعه شهرها با در نظر گرفتن احتیاجات اجتماعی و اقتصادی با توجه به حداقل رساندن مشکلات شهری و پاسخ گویی به نیازهای عمومی جمعیت شهری. شهرسازی یک کار گروهی و یک کوشش دسته جمعی با شرکت متخصصین علومی است که به نحوی در زمینه مسایل شهری می توانند به مطالعه بپردازند و در جهت بهبود، توسعه و به طور کلی وضع آینده آنها به تعیین برنامه مبادرت کنند. مدیریت شهری: عبارت از اداره امور شهربه منظور ارتقای مدیریت پایدار مناطق شهری، با در نظر داشتن و پیروی از اهداف، سیاست های ملی، اقتصادی و اجتماعی کشور. یا مدیریت شهری به عنوان یک چارچوب سازمانی توسعه شهر، به سیاست ها، برنامه ها، طرح ها و عملیاتی اطلاق می شود که بتوانند رشد جمعیت را با دسترسی به زیرساخت های اساسی؛ مانند مسکن و اشتغال مطابقت دهند. طرح ریزی شهری: عبارت از مطالعه کیفیت فضاها، کیفیت فیزیکی طرح ها، ارایه طرح های فیزیکی از فضاها و شناخت کیفیت فیزیکی شهری. بوجود آوردن مجموعه های فیزیکی است که در آن بیشتر به کیفیت فضاها و کیفیت فیزیکی طرح ها توجه می شود. در طرح ریزی شهری، روش های تحلیل بصری فرم های شهری بی اندازه موثرند. هدف طرح ریزی شهری جستجوی کیفیات زیبایی بصری از فرم شهری است که بر اساس مصرف اراضی پیش بینی شده در برنامه ریزی شهری قرار دارد. سیاست هایی را که شهرداری ها در رابطه با ضوابط ساختمانی شهر اعمال می نمایند، می توان جزئی از طرح ریزی شهری دانست. طرح ریزی شهری بیشتر با عوامل زیبایی شهری سروکار دارد. یکی از جنبه های مطالعاتی، جنبه کیفی عوامل فرهنگی و اجتماعی شهر است. سیما و منظر شهر: سیمای شهری تمام عواملی از شهر را که به دیده می آید و چشم قادر به تماشای آن است؛ یعنی تمام این عواملی که به صورت انفرادی و خاصه در حالتی که به صورت پیوسته و دسته جمعی عمل می کند. از جمله نکاتی که درباره سیمای شهر می توان گفت این است که به دیده آید، به ذهن سپرده شود و سبب شادی و نشاط گردد. منظر شهری نیز هنر یکپارچگی بخشیدن بصری و ساختاری به مجموعه ساختمان ها، خیابان ها و مکان هایی است که محیط شهری را می سازند. منظر شهری چیزی بیش از مجموعه ساختمان ها و فضاهای غیر ساخته شده است. دو مفهوم سیما و منظر شهری اکثراً به یک معنا و مفهوم و با هم به کار برده شوند. طراحی شهری: طراحی شهری تأکید بر کیفیت محیطی عرصه های جمعی و سامان بخشی کالبدی این عرصه ها در جهت ارتقاء کیفیت عملکردی، تجربی، زیباشناختی و زیست محیطی دارد. با کیفیت کالبدی و فضایی محیط سروکار دارد. عبارت از هنر طراحی شهر به صورت سه بعدی، که فعالیت آن در حوزه ای میان معماری، منظر شهری، مهندسی و برنامه ریزی قرار می گیرد. طراحی شهری به صورت فرایندی انسانی در می آید که با بهبود کیفیت کالبدی محیط زیست سروکار دارد. طراحی شهری به طراحی شهرها بدون طراحی ساختمان ها می پردازد که در اینجا مقصود فضاهای عمومی است. یا اینکه حوزه طراحی شهری اساساً فضای بین ساختمان ها را شامل می شود و پیداست که فضای عمومی بین ساختمان ها عموماً خیابان ها و میدان ها است که همان فضاهای عمومی است. طرح هادی شهری: طرح هادی طرحی است برای گسترش آتی شهر و نحوه استفاده از زمین های شهری برای عملکردهای مختلف به منظور حل مشکلات حاد و فوری شهر و ارایه راه حل های کوتاه مدت و مناسب برای شهرهایی که دارای طرح جامع نیستند. در واقع اصول کلی توسعه شهرها و هدایت این توسعه را مورد توجه قرار می دهد. آنچه در طرح های جامع شهری بایستی مورد مطالعه ریز قرار گیرد، در طرح هادی به صورت کلی تری مطرح می گردد. از طرح های هادی می توان به عنوان راهنمای توسعه شهر نام برد. این طرح ها از سال 1334 به صورت طرح های گذربندی و شبکه بندی برای شهرها در کشور شروع گردیدند. معمولاً برای دوره زمانی ده ساله و برای شهرهای کوچک و یا شهرهای که کمتر از 25000 نفرجمعیت دارند، تهیه می شود. بیشتر برای شهرهایی تهیه می گردند که فاقد طرح جامع بوده و یا امکان اجرای طرح جامع در آنها فراهم نشده است. طرح هادی دارای سابقه طولانی تری نسبت به طرح های جامع بوده و توسط وزارت کشور تهیه شده که با تشکیل دفاتر فنی استانداری ها، وظیفه تهیه طرح های هادی در هر استان به عهده این دفاتر واگذار گردیده است. طرح جامع شهری: به منظور تدوین برنامه و تعیین جهات توسعه شهر و تأمین نیازمندی های آن بر مبنای پیش بینی ها و اهداف توسعه شهری تهیه می شود. طرح جامع شهر، عبارت از طرح بلند مدتی است که در آن نحوه استفاده از اراضی و منطقه بندی مربوط به حوزه های مسکونی، صنعتی، خدماتی، اداری و... ، تأسیسات و تجهیزات شهری و نیازمندی های عمومی شهری، خطوط کلی اتباطی و سطح لازم برای ایجاد تأسیسات، تجهیزات و تعیین محدوده های نوسازی، بهسازی و... تعیین می شود. بیشتر در مورد شهرهای بزرگ و شهرهایی که بیش از 25000 نفر جمعیت دارند تهیه می گردد. در واقع به شکل برنامه راهنما عمل می کند یا به شکل سیستمی است که خط مشی اصولی و کلی سیاست های شهری را تعیین می کند. طرح جامع را می توان منطقی جهت انتخاب الگوی صحیح استفاده از اراضی شهری دانست. روش انجام طرح جامع عبارت از مطالعه وضع موجود، تجزیه تحلیل و نتیجه گیری از وضع موجود، تعیین اهداف و اولویت ها، انجام پیش بینی های لازم، ارایه طرح ها و برنامه های توسعه شهری و اجرای آنها می باشد. در واقع طرح های جامع در دو مرحله تهیه می شوند. مرحله اول شامل انجام بررسی ها، شناخت وضع موجود شهر مانند مطالعات جغرافیایی، اقلیمی، تاریخی و بررسی ویژگی های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی شهر و در بخش آخر این مطالعات جمع بندی و تجزیه و تحلیل می باشد. در مرحله دوم، طرح کالبدی شهر و گزارش های مربوطه ارایه می شود. پس از انقلاب نام طرح های جامع به طرح های توسعه و عمران و حوزه نفوذ شهرها تغییر یافت. به دلایلی نیز مراحل کار نیز از دو مرحله به چهار مرحله افزایش یافت. ویژگی های عمده این طرح ها در معطوف نمودن توجهات به مباحث توسعه و عمران شهری به جای توجه صرف به بحث های کالبدی و نیز توجه به حوزه نفوذ شهرها می باشد. طرح تفصیلی: طرحی است که بر اساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع، نحوه استفاده از زمین های شهری را در سطح محلات مختلف شهر و موقعیت و مساحت دقیق زمین برای هر یک از آنها و وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور و میزان تراکم جمعیت، تراکم در واحدهای شهری، اولویت های مربوط به مناطق بهسازی، توسعه و حل مشکلات شهری و موقعیت کلیه عوامل مختلف شهری در آن تعیین می شود. به دنبال طرح جامع و به منظور انجام برنامه های اجرایی تصویب شده این طرح تهیه می گردد. طرح تفصیلی در حقیقت تنظیم برنامه ای مفصل و انجام اقدامات جزء به جزء در مناطق و محلات شهری و طراحی آنها است. شامل چهار مرحله است: • مرحله بازشناسی • مرحله تثبیت برنامه ها و طرح های اجرایی • مرحله تشخیص و تعیین اولویت ها • مرحله انجام و اجرای محتوای طرح و کاربرد اراضی سابقه تهیه طرح های جامع و تفصیلی به حدود سال های 47-46 برمی گردد. سازمان مسئول تهیه طرح های جامع و تفصیلی وزارت مسکن و شهرسازی است. این طرح ها در ابتدا برای شهرهایی که طرح جامع آنها به تصویب رسیده بود انجام پذیرفت. پایه و اساس فکر تهیه طرح های تفصیلی در دهه 50 از آن زمان آغاز شد که شهرداری ها در مواجهه با طرح های جامع، به لحاظ کلی بودن مطالعات، امکان پیاده نمودن و اجرای دقیق آن را فراهم نمی دیدند. محدوده شهر: برای انجام خدمات و فعالیت های شهری و اقدام در جهت تأمین ساختمان ها، فضاهای شهری و برنامه های عمران شهری حدودی لازم است که بتوان در آن حدود به انجام خدمات شهری و برنامه ریزی در زمینه این خدمات پرداخت. لذا، حدودی را برای این خدمات تعیین می کنند و معمولاً این حدود از طرف مسئولین امور شهری و شهرداری ها مشخص می شود تا بتوان در یک برنامه زمانی مشخص به نوسازی و گسترش شهر پرداخت و خدمات شهری مورد نیاز آن را اعم از برق، آب، تلفن، مسکن، فضای سبز و ... تأمین کرد. این حدود را معمولاً محدوده شهر می گویند. اما در صورتی که شهر در تمام این محدوده گسترده نشده و تنها در قسمت هایی از آن توسعه یافته باشد، مقدار اراضی ساخته شده را در داخل این محدوده شهری، محدوده ساخته شده شهر گویند. در واقع محدوده ساخته شده شهر عبارت از مساحت محدوده شهر منهای اراضی ساخته نشده در داخل این محدوده. همچنین در جهت توسعه های بعدی شهر در مراحل زمانی آینده در اطراف محدوده شهرها حدودی دیگر تعیین می شود که به حریم شهر معروف است. در حقیقت این اراضی جهت گسترش های آتی شهر در نظر گرفته می شوند. حریم شهر را می توان همان خط کمربندی شهر نیز در نظر گرفت. منطقه بندی: چگونگی تقسیم و تخصیص اراضی شهر به فعالیت ها و کاربری های مختلف و مهمترین ابزار برای سامان دادن به نظام کاربری زمین محسوب می گردد. ضوابط منطقه بندی نقش اساسی در توزیع و تقسیم کاربری های مختلف و نسبت آنها به یکدیگر دارد و در نتیجه ارتباط تنگاتنگی با موضوع سرانه های کاربری زمین پیدا می کند. یا می توان گفت منطقه بندی عبارت از تقسیم کالبد یک جامعه شهری به منطقه ها برحسب نحوه استفاده از آن در اراضی حال و آینده به منظور نظارت و هدایت عمران اراضی. اصل اساسی در منطقه بندی آن است که شهر به بخش یا منطقه های مختلف تقسیم شود و هر منطقه در جهت اهداف صحیح و درست در موقعیت مکانی مناسب مورد استفاده قرار گیرد. کاربری زمین: استفاده از زمین برای کاربردهای مختلف و تعیین مکان استقرار فعالیت ها است. البته تنها تقسیم زمین و تدوین مقررات استفاده از آن مدنظر نیست، بلکه تمام عوامل موثر در کاربری زمین (اقتصادی، اجتماعی، منافع عمومی، محیط زیست، ایمنی، مدیریت و... ) مورد مطالعه قرار می گیرد. یکی از محورهای اصلی برنامه ریزی شهری، برنامه ریزی کاربری زمین است. موضوع اصلی در برنامه ریزی کاربری زمین، نحوه تخصیص زمین به کاربری های مختلف و هماهنگ کردن آنها با یکدیگر است. سرانه های شهری: یکی از ابزارهایی است که در فرایند برنامه ریزی کاربری زمین، برای محاسبه و برآورد اراضی و توزیع آن میان فعالیت ها یا کاربری های مختلف به کار می رود. در واقع سرانه کاربری زمین به عنوان نوعی معیار و شاخص کمی برای سنجش و مقایسه تغییرات کاربری در جریان زمان مورد استفاده قرار می گیرد. سرانه کاربری زمین تبلور و بیان کمی مجموعه سیاست ها، روش ها و الگوهایی است که برای تعیین انواع کاربری ها، تقسیم اراضی، توزیع فضایی فعالیت ها، ضوابط منطقه بندی، تدوین استانداردهای کاربری و غیره به کار گرفته می شود. امروزه بسیاری از مفاهیم فوق نظیر برنامه ریزی شهری، شهرسازی، مدیریت شهری، طراحی شهری، طراحی منظر و... به عنوان رشته های تحصیلی در دانشگاه های معتبر وجود داشته و متخصصان مختلفی از این علوم در سازمان های ذیربط نظیر وزارت کشور، مسکن و شهرسازی، سازمان مدیریت، استانداری ها، شهرداری ها، مهندسین مشاور شهرسازی و معماری مشغول فعالیت بوده و در روند توسعه شهرها تأثیر گذار هستند. سایت منبع

دوستان عزيز در ذير 20 تعريف زيبا و مفيد و در عين حال كوتاه از طراحي شهري ذكر شده است.به نظر شما از بين اين تعاريف و مفاعيم كداميك جامع تر و بي نقص تر بيان شده است. لطفاً نظرات خود را بگوييد. 1- تعبیر سه بعدی تصمیمات برنامه ریزی به صورت ارادی و آگاهانه.(Vigier,1965:21-31 2- روند منطقی شکل دادن به شکل کالبدی شهر.(San Francisco Urban design study,1970:3 3- شکلی که راه حل های مسائل شهری داده می شود .(AIP,1963 4- بیان سه بعدی تصمیمات و سیاست های عمومی. (AIP,1963 5- آن نوع شکل گیری شهر که تحت تاثیر عوامل اجتماعای- اقتصادی و دخالت های خاص طراحی که به منظور ها و هدف های مشخصی انجام می گیرند، صورت می گیرد.(Wolf,1975:19 6- نظام بخشیدن به 6 عنصر شهری ( خیابان-ساختمان-سیسنم ارتباطات و تجهیزات- محل کار- تفریح و یرگرمی و ملاقات) هم از عملکرد و هم از نظر زیبایی کار اصلی طراحی شهری است.(Spreigen,1964 7- در طراحی شهری توجه بیشتر معطوف عوامل اداراکی محیط شهری است و با این ترتیب طراحی شهری اساسا اختصاص به درک بصری آن دسته از عناصر شهری دارد که عمدتا سه بعدی و ثابت است، لکن ممکن است عناصر متحرک را نیز در بر گیرد.(Urban Design Committee,1963 8- پیش بینی ذهنی مجموعه ای از وسائل برای حصول یک یا چند هدف خاص . در اینجا هدف به صورت مشخص تری به عنوان بهبود محیط فیزیکی و طراحی به عنوان ایجاد شکل شهر و روستا تعریف می شود.شکل به عنوان ظرفی است که محتوی را در خود جای می دهد. (Blumenfeld,1967: 17 9- کار طراحی شهری معمولا با کار یک معمار معمولی و یا یک معمار محیطی متفاوت است.زیرا پیچیدگی و مقیاس پروژه های طراحی شهری به مراتب بیشتر و بزرگتر است.از طرف دیگر کار طراحی شهری با کار شهرساز که حیطه عملیاتش تمام جنبه های گوناگون شهری است نیز متفاوت است.(Mera,1967: 291 10- طراحی شهری به توزیع و نظام کلی فضائی فعالیت ها و عناصر در یک منطقه وسیع مربوط می شود. در طراحی شهری گروه های ذینفع متعدد، از نظر زمانی میان مدت، کنترل نسبی و حالت اختتم یا پایانی برآن نیست. (Lynch,1968: 267 11- طراحی شهری عبارتست از طراحی چهاچوب فضائی جهت زندگی جامعه شهری.(Blumenfeld,1953: 35 12- طراحی شهری اصولا بخشی از برنامه ریزی شهری است که با سازمان فضایی جامعه سروکار دارد.(Minerbi,1975: 2 13- طراحی شهری عبارتست از سازمان دهی فضایی، زمانی، معانی و ارتباطات.(Rapoport,1977 14- لوکوربوزیه : طراحی شهری عبارتست از ایجاد نظم و انضباط در محیط شهری.(Fishman,1977: 190 15- تونی گارنیه : طراحی شهری عبارتست از سازمان دهی به روابط بین عناصر شهری.(Giedion, 1961 16- رایت، طراحی شهری را از دید یک نوع آزادی و دمکراسی جدید مطرح می کند. (Fishman,1977: 94 17- بارنت : طراحی شهری عبارتست از یک سیاست عمومی در مورد فضا و شکل شهر.(Barnett,1974 18- طراحی شهری عبارتست ازهنر طراحی قسمت های بزرگ محیط ساخته شده در سطح کلی قبل از اینکه طراحی خود ساختمان ها بصورت تفصیلی شروع شود.(International conference on Urban Design, 1980: 17-20 19- طراحی شهری عبارتست از طراحی شهر بدون طراحی ساختنان ها آن .(Barnett,1982 20- گوتنهایم : طراحی شهری بخشی از برنامه ریزی شهری است که با زیباشناسی سروکار دارد و نظم و فرم شهر را معین می دارد.(Gutheim,1963

در مرکز شهر بوستون ادغام سبک ها و روش های گوناگون معماری صورت می گیرد. این روش های معماری شامل دو یا سه شیوه از اوایل، اواسط و اواخر قرن نوزدهم و دو سبک معماری قرن حاضر یعنی سبک های مدرنیسم و پست مدرنیسم ،ساختمان های مرتفع و ساختمان های کم ارتفاع، می باشد، که با هم تلفیق شده اند. این مساله واقعا جالب و فوق العاده است که همه این سبک های مختلف معماری و سایز های گوناگون ساختمان ها با هم تلفیق شوند و این طور کاملا با هم تطابق و سازگاری داشته باشند. این امر در واقع نتیجه پشتکار و همت معماران و طراحی شهری منسجم و مستحکم و خط مشی های اصولی معماری و کمی هم شانس و اقبال می باشد. سبک معماری بوستون در گذشته(سمت چپ) و حال(سمت راست) پروژه "رویز وارف" یکی دیگر از گام های اساسی و کلیدی در شهرسازی بوستون بود. این پروژه در سال 1990 تکمیل شد و در رابطه با اراضی و ساختمان سازی در حاشیه رودخانه ای که از میان شهر عبور می کرد، بود. این اولین پروژه چند منظوره در بوستون بود. در واقع تمامی پروژه هایی که پیش از آن در بوستون راه اندازی شده بود فقط یک هدف را دنبال می کردند و برای یک هدف و مورد استعمال خاص در نظر گرفته شده بودند، مانند :ساختن یک اداره در یک مکان خاص و یا ساختن یک ساختمان در جایی دیگر و یا ساختن یک مرکز تجاری که همه مشخص بود به چه منظوری از آنها استفاده می شود. پروژه "رویز وارف" از این نظر که یک پروژه چند منظوره در رابطه با اراضی ساحلی رودخانه بود بسیار جالب و شگفت انگیز می بوده است. کارشناسان شهری طی این پروزه زمین های حاشیه رودخانه ها را تفکیک کرده و هر قسمت را به فروش رساندند. آنها به صاحبان اراضی گفتند که می بایست در این زمین ها هتل، آپارتمان و یا مراکز اداری _با رعایت صول ساختمان سازی_ بسازید، همه منازل اطراف رودخانه تخریب شده و به مکان های تفریحی عمومی تبدیل شدند. هم اکنون پارک ها و پیاده رو های زیبایی در محوطه حاشیه رودخانه ساخته شده که مردم به تفریح و قدم زدن در آنها می پردازند. این پروژه انجام گرفت و بسیار موفق بود. این پروژه هم یکی دیگر از پروژه های کوچک اما موفق بود که همه گستره شهر را در بر نمی گرفت و با اهداف و قواعد خاص اجراشد. در واقع تمامی پروژه های کوچک اما موثر معماران و شهرسازان مستعد بود که وقتی در کنا هم قرار گفتند توانستند شهر را به صورتی که امروزه می بینیم در آورد. یکی دیگر از این پروژه های کوچک که بسیار هم موفق بود، پروژه ساخت پارکینگ دو یا سه طبقه بود که به جای گاراژ پارکینگ تاریک و وحشتناکی که در دهه 50 ساخته شده بود، بنا شد. مهندسین این گاراژ را خریداری کردند و سپس آن را تخریب کردند. به اندازه پنج طبقه زیر زمین را حفر کردند و یک پارکینگ پنج طبقه زیر زمینی ساختند. روی آن یک پارک و یک مرکز تفریحی و یک رستوران کوچک ساختند. بنابراین با کمک معماران و مهندسین ناظر یک پارک کوچک حدودا 90 متری را بروی بخش بالایی پارکینگ بنا شد که در نوع خود یک پروژه موفق محسوب می شد. در این پارک درختان زیبا و بزرگی ساخته شد و در کنار آن یک کافی شاپ کوچک ساخته شد که در آن روزنامه فروخته می شد و زمین های اطراف آن چمن کاری شد. بدین ترتیب ناحیه کوچک و در عین حال زیبایی در میان ساختمان های بلند اداری منظره جذابی را به شهر بخشیده است مردم می توانند لحظاتی را فارغ از کار و مشغله در این پارک، رستوران و کافی شاپ سپری کنند. این پارک همیشه شلوغ و پر رفت و آمد است چرا که مساحت آن کم است و در منطقه پر ازدحام شهر ساخته شده است. این پروژه سومین درسی بود که آموختیم و آن این بود که به جای پروژه های گسترده، نسنجیده، وقت گیر و پر هزینه زمان را صرف پروژه های کوچک اما جالب، خلاق، مستحکم و اصولی کنیم. یکی از مهندسین پیشگام در این عرصه می گوید: "هیچگاه یک پروژه عظیم را با تفکر نا چیز طراحی و اجرا نکنید." اگر چه پروژه شاهراه مرکزی شهر یک پروژه بسیار سنگین و عظیم بود ولی کارشناسان و مهندسین بسیاری در مورد چگونگی احیا و آبادسازی اراضی تفکر و با یکدیگر مشورت کردند. .ولی باید اذعان کرد که واقعا مشکل است که از نو یک شهر را دوباره به طور منسجم و همبافت با ساخت پارک ها و فضای سبز بازسازی کرد. طی این پروژه می بایست در بوستون با تمسک به سبک ها و شیوه های نوین معماری پارک ها، موزه ها و امکانات رفاهی_تفریحی جدید احداث کرد. اما تمامی این ساحتمان ها باید کوچک و در اندازه ساختمان های حاشیه رودخانه باشند. در واقع احتیاجات و ملزومات قدیمی و جدید را باید در هم آمیخت. این پروژه به نیمه رسیده است. چهار سال بر روی آن کار شده است و چهار سال دیگر تا اتمام پروژه زمان لازم است. تا کنون هیچ کدام از نماهای بیرونی گشوده نشده است. شاهراه اصلی شهر-سنترال آرتری- هنوز برقرار است. در زیر سطح زمین تونلی که در حال ساخت است مانند یک شهر کامل ساخته شده از آهن و پولاد است که در زیرزمین ساحته شده باشد. چندین پل عظیم در این تونل طراحی شده که از حجم ترافیک راه خروجی تونل می کاهد. در هر حال باید گفت که آخرین پیشرفت های روز در ساخت این تونل اعمال شده است. کارشناسان شهری بوستون بر این عقیده اند که خیلی خوش شانس بوده اند که تجربه بیست سال گذشته را در چنته دارند و با توجه به آن دریافتند که بوستون از نظر ساختار شهری چگونه است و چگونه می بایست طراحی شود. بنابراین زمانی که تصمیم به طراحی پروژه حاشیه رودخانه و همچنین اسکله گرفتند توانستند به خوبی از عهده آن بر آیند. ناحیه کنار دریا که چند صد هکتار مساحت دارد قبلا یک محوطه خالی و متروکه بوده است که اکنون در آن پارکینگ ساخته شده است. در این بندرگاه ده هزار نفر مشغول به کار هستند. از این ناحیه وسیع تنها 300 آکر (هر آکر معادل 4047 متر مربع است) آن به اسکله تجاری و اقتصادی تعلق دارد. یک شرکت ساختمان سازی از نیویورک مسوولیت این پروژه را بر عهده گرفت این شرکت تاکنون چندین پروزه اسکله سازی را در سراسر جهان با موفقیت به انجام رسانده است. اگر چه کارشناسان شهری بوستون هم در این طرح فوق العاده مشارکت دارند. اولین گام ساخت سالن مرکزی اجلاس و کنگره ها در حاشیه کنار دریا بود. در بوستون کنگره ها و گردهمایی های بزرگ و متعددی برگزار می گردد و مردان و زنان و کودکان بسیاری در این کنگره ها شرکت به هم می رسانند. چرا که این شهر اماکن بسیاری برای دیدن دارند. تلاش های بسیار صورت گرفته است تا بازدید کنندگان در مواقعی که در اجلاس نیستند هم به طریقی سرگرم شوند. سالن مرکزی اجلاس هم اکنون در حال ساخت است. این پروژه 800 میلیون دلار هزینه در بر دارد و کا راجرایی آن دو سال به طول خواهد انجامید.

طراحی شهری دانش نسبتاً جدیدی است. تا پیش از انقلاب صنعتی، مفهوم شهر و ویژگی های آن در چهارچوب های معینی قابل تعریف و تبیین است. با انقلاب صنعتی (اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم)، و ظهور مفاهیم مربوط به تولید صنعتی و جای گرفتن کارگاه ها و کارخانه ها در شهرها چهره شهر ها دگرگون شد. افزایش جمعیت، آلودگی هوا، پیشرفت تکنولوژی و گسترش بی رویه شهرها باعث پایین آمدن کیفیت زندگی شهری و عوض شدن مفهوم شهر بود. به دنبال این تحولات، اولین تفکرات شهرسازی شکل گرفت. با این حال تنها پس از جنگ جهانی دوم و به دلیل گستردگی خرابی های ناشی از آن بود که طراحی شهری به عنوان یکی از علوم مربوط به شهر جایگاه ویژه ای در حل مسائل شهر پیدا کرد. پس از فروپاشی نظام سنتی شهرها، مسائل مربوط به شهر تا حد زیادی در قلمرو مهندسین و در اوایل قرن بیستم در حیطه کاری معماران بود. اما به مرور زمان و با شکل گیری مباحث و پارادایم های جدید، طراحی شهری، به عنوان یک دانش فرارشته ای و یک رشته مستقل دانشگاهی، اما در ارتباط مستحکم با معماری و برنامه ریزی وارد عرصة نظر و عمل شد. در فرایند تصمیم گیری و اجرای تصمیمات برای شهر از دید مدیران شهری، طراحی شهری حدفاصل برنامه ریزی شهری و معماری محسوب می شود. طبق این نظر، مقیاس برنامه ریزی شهری، مقیاس کلان و براساس داده های آماری و پلان های دو بعدی است. اما طراحی شهری مقیاس محدودتری دارد و ایدة سه بعدی برنامه های تعین شده است. این در حالی است که طراحی شهری به روابط بین عناصر شهری و شکل سه بعدی این روابط می پردازد. و علاوه بر توجه به استانداردها و کمیت ها، کیفیت ها را نیز مورد توجه قرار می دهد. بحث های زیبایی شناسی و کیفیت محیط و ارتباط مناسب توده و فضا، جزء لاینفک طراحی شهری هستند. با وجود عمر نسبتاً کوتاه طراحی شهری، نظریه های بسیار متفاوت و جریان های فکری متعددی در رابطه با آن وجود دارند که تابع شرایط زمانی و مکانی بوده اند. اما بیشترین تلاش ها در راستای مطلوبیت محیط های انسانی و حفظ و ایجاد فضاهای انسان محور به شکل های مختلف بوده است. با توجه به گنجینه ارزشمند تمدن های شهری از نظام سنتی شهرها و طراحی شهری که در بطن تمام شهرهای پیش از انقلاب صنعتی (در اروپا، خاورمیانه، آسیا و ...) وجود داشته و پیچیدگی مسائل شهری در دنیای امروز، جستجوی شهر ایده آل و راهکارهای رسیدن به آن، نیازمند همکاری تمام رشته های مربوط به شهر، از جمله طراحی شهری است. در شهری مانند تهران و اصولاً در شهر ایرانی از چه دریچه ای باید به طراحی شهری و مفاهیم مربوط به آن نگریست؟ طراحی شهری طیف بسیار وسیعی از تفکرات با مقیاس های بسیار متفاوت از سطوح کلان تا سطوح خرد را در برمی گیرد. علی رغم وجود بسیاری تعاریف جهانی، امروزه در هر نقطه از دنیا با توجه به ویژگی های مختلف و تنوع بسیار زیاد مسائل شهری، طراحی شهری رنگ و بوی محلی یافته است. آنچه به عنوان طراحی شهری در امریکا مطرح است با آنچه در اروپا مورد بحث است تفاوت های عمیقی دارد. شهرهای شرق دور، شهرهای اسلامی و شهرهای جهان سومی هر کدام حائز ویژگی*های منحصر به فرد و تعاریف متفاوت از طراحی شهری در حوزة عمل و نظر هستند. در عین حال اصول، تاریخچه و اهداف مشترک، عامل نزدیکی این تعاریف متفاوت است. در ایران با گذشت حدود چهل سال از ورود این رشته به تحصیلات آکادمیک، طراحی شهری، هنوز جایگاه مناسبی در تعاملات شهر نیافته است. پیچیدگی های مسائل شهری در ایران و به خصوص در شهرهای بزرگ، بومی نشدن دانش طراحی شهری با توجه به مؤلفه های فرهنگی، اجتماعی شهرهای ایران و عدم رشد و بلوغ این رشته از جمله دلایل محدود ماندن آن است. علاوه بر این سودجویی در عرصه شهر، سوداگری زمین در شهرهای بزرگ و کوچک و در نتیجه جلوگیری تعمدی از ورود تفکرات شهرسازی به صحنه شهر نیز از جمله عوامل دور ماندن طراحی شهری از عرصه عمل است. تنوع و پیچیدگی مسائل در عرصه شهر ایرانی و بخصوص شهرهای بزرگی مانند تهران از جمله بافت های فرسوده و تاریخی، عدم وجود نظام هماهنگ در پرداختن به مسائل شهری و از اولویت خارج شدن طراحی شهری در سایه مشکلات دیگر مثل ترافیک و آلودگی هوا و غیره در به حاشیه رانده شدن طراحی شهری تأثیر بسزا داشته است. باور نداشتن به طراحی شهری در میان بسیاری از معماران نسل اول و دوم در ایران نیز از جمله عوامل مهجور ماندن طراحی شهری است. چنانچه برخی از بزرگترین طرح های شهرسازی زیرنظر معماران بزرگی انجام شده که بعضاً در مقام معمار بسیار خبره و کارآمد بوده اند اما به دلیل نداشتن دید لازم و کافی نسبت به شهر و مسائل مربوط به آن و مقیاس های بسیار متفاوت آن با معماری، طرح هایی ارائه داده اند که نسبتاً ناکارآمد یا غیر علمی بوده اند. در سال های اخیر، طراحی شهری در ایران در حال بازیابی نقش خود است. توجه به این حوزه بخصوص در سطوح بالای تصمیم گیری و تصمیم سازی می تواند گام مثبتی در جهت بهبود وضعیت شهرها باشد. در عین حال تلاش طراحان شهری برای نزدیک شدن به بحث های عملی در شهر در کنار پی گیری مباحث آکادمیک و نظری نیز می تواند به ارتقاء کیفی پروژه های طراحی شهری بیانجامد. به نظر می رسد همکاری و هماهنگی میان حوزه های مختلف مربوط به شهر، همچنین ارتقاء سطح کیفی فعالیت های طراحان شهری، اولین قدم در راستای بازیابی نقش طراحان شهری و اثرگذاری این رشته در عرصه شهر است.