جستجو در تالارهای گفتگو

لعاب قشرنازک شیشه ای یا شیشه مانندی است که (درفرایندلعابکاری) برسطوح بعضی اجسام سرامیکی پوشش داده می شود.ماده تشکیل دهنده لعاب راکه پودربسیارنرمی است بوسیله ای روی جسم موردنظر لعاب کاری می کنند وسپس می پزند. لعاب،تمام سطح جسم سرامیکی راکاملا به صورت یک پوشش نازک می پوشاند.لعاب همیشه دردمای کمتری نسبت به بدنه های سرامیکی،به حالت خمیری ومذاب درمی آید،یعنی نقطه خمیری پایین تری دارد. لعابکاری جسم سرامیکی موجب تراکم،سختی،صیقلی ورنگی بودن آن می شودوآن رادرمقابل بعضی ازعوامل شیمیایی مستحکم وپایدارمی سازد. لعاب،اجسام سرامیکی متخلخل راکاملا متراکم وازنفوذ مایعات وگازها به داخل بافت آنها جلوگیری می کندودرنتیجه ازتاثیر خوردگی وعوامل نامساعد دیگر برآنها می کاهد. لعابهای سرامیکی درواقع یکی ازانواع شیشه ها هستندبدین جهت برای آشنایی با آنها لازم است اول به بررسی خود شیشه بپردازیم. بیشتر موادی که قشر جامدزمین راتشکیل می دهند متبلور هستند وشکل بلورهای انها نیز متفاوت است.علت تفاوت آنها به نحوه قرارگرفتن مولکولهای آنها بستگی پیدامی کند.وقتی ماده متبلوری راحرارت می دهیم مولکولها ارتباط ثابت خودرا ازدست می دهند وحالتی بخودمی گیرند که ذوب نامیده می شود. موادی که به حالت مذاب هستند دیگر بلوری درآنها مشاهده نمی شودولی پس از سردشدن این بلورها مجددا به وجودمی آیند.موادی مانندکوارتزفاقدخاصیت اخیرهستند یعنی پس ازسردشدن دیگر نظم مولکول های آنها به حال اول برنمی گرددوبه همان حالت بدون بلور باقی می ماندیعنی حالت شیشه به خود می گیرد.کوارتز در۱۷۱۰درجه سانتی گراد ذوب می شود وبه شیشه تبدیل می گردد.شیشه ای که بدین طریق بدست می آید بسیارمقاوم وسخت می باشد.اگر ظروف شیشه ای معمولی رابدین طریق بسازند به علت دیرگدازبودن کوارتزبسیار گران تمام می شودوبدین جهت ماده ای به کوارتزاضافه می کنند تانقطه ذوب آنرا پایین بیاورد.چنین موادی می توانند سود ویا مرمر باشند.سود ومرر وکوارتز به وفور درطبعت یافت می شوند وازآنها می توان باقیمت ارزان شیشه ساخت. لعاب نیزهمان کوارتزاست که ماده ای به آن اضافه می کنند تانقطه ذوب آن خیلی پایین بیایدومثلابه ۱۰۰۰درجه برسد.موادی که نقطه ذوب کوارتز راپایین می آورند اصطلاحا فلاکس نامیده می شوند.اکسیدیرب،کربنات دوسود،کربنات دوپتاس،کربنات لیتیم وبوراکس می توانند چنین خاصیتی راداشته باشند.البته مخلوطی ازکوارتز وفلاکس پس ازذوب شدن بسیارسیال است وغلظت نداردوازجداره ظرف سرازیروجاری می شود.برای رفع این نقص ماده ای به آن دو اضافه می کنند که بتواند درموقع ذوب شدن به لعاب غلظت بدهد،چنین ماده ای می توانداکسیدآلومینیوم باشد.اکسیدآلومینیوم راآلومینا می نامند. لعابی که بدین طریق تهیه می شود بیرنگ است وبرای رنگین نمودن آن باید ازیک اکسید رنگ کننده کمک بگیریم. تعریف لعاب: لعاب درنتیجه ذوب کردن مخلوطی ازسیلیکات ها دردمای مختلف به وجودمی آید. اتمهای بعضی ازاین موادمذاب که گرانروی آنها نسبتا زیادبوده،یعنی اصطکاک داخلی آنهاشدیداست،درحین انجمادنمی تواند مجددا نظم کامل بگیرند،بطوریکه امکان تشکیل جوانه بلور نمی یابند ودراین صورت همان حالت شیشه ای (بی شکل) خودراحفظ می کنند.تفاوت بین بلورها وشیشه ها،درچگونگی تشکیل شبکه فضایی آنهاست.یونهای موادبلوری،تشکیل شبکه فضایی منظم بلوری می دهد،درصورتیکه درشیشه (لعاب) این یونها نظم کافی حاصل نمی کندودرنتیجه شبکه ای نامنظم تشکیل می دهد. اکسیدها: موادی که درساختن لعاب بکارمی روندپس ازدیدن حرارت تبدیل به اکسیدمی شوند.اکسیدیعنی ترکیب یک فلز با اکسیژن. مثلا وقتی آهن زنگ می زنددرواقع آهن بااکسیژن ترکیب شده است.درلعابسازی آشنایی بااکسیدها بسیارلازم است بدین جهت مابه شرح آنهایی که درلعابسازی دخالت دارندمی پردازیم: سیلیسSIO2: سیلیس یا کوارتزیکی ازاکسیدهای اصلی موجود درلعاب است.مقدارسیلیس درلعاب به درجه حرارت لعاب بستگی پیدامیکند یعنی در درجات پایین مقدارسیلیس کم و دردرجات بالا مقدار آن بیشتر می شود.۶۰% قشرجامد زمین راسیلیس تشکیل می دهد. سیلیس ماده ای سخت و بادوام است وکمتر تحت تاثیر تغییرات شیمیایی قرارمی گیرد وهمین خاصیت آن را برای لعاب سازی مناسب نموده است.لعاب های درجات بالا که سیلیس بیشتری دارند نسبت به لعاب هایی که سیلیس کمتری دارند مقاوم ترندوجود مقدارزیاد سیلیس درترکیبات لعابی هیچ عیبی نداردوفقط نقطه ذوب لعاب رابالا می برد. آلومیناAL2O3: اگرچه مقدار این اکسید درلعاب بسیارناچیز است ولی وجود ان اهمیت بسزایی دارد زیرا هم به لعاب غلظت می بخشد وهم ازمتبلورشدن ان جلوگیری می کند. آلومینا ماده دیرگذاری است که در۲۰۴۰درجه سانتی گرادذوب می شودبههمین جهت مقدارزیادآن درلعاب ازذوب شدن آن جلوگیری می کند.هرلعابی که آلومینانداشته باشددرموقع سردشدن کدرمی شود.آلومینا همچنین دوام وسختی لعاب رازیادمی کند. اکسیدسدیمNA2O: اکسیدسدیم فلاکسی قوی بشمارمی رودودرلعاب های دیرگداز وزودگدازسهم مهمی دارد.لعاب هایی که اکسیدسدیم دارندمی توانندتحت تاثیراکسیدهای رنگ کننده رنگ های جالبی رابه وجود بیاورند.مثلا رنگ فیروزه ای از اضافه نمودن اکسیدمس به لعاب سدیم داربوجودمی آید.ضریب انبساط سدیم زیاداست وباعث می شودکه لعاب ترک بخورد.عیب دیگر لعاب سدیم دراین است که نرم وقابل خراشیدن بوده ودراسیدحل شده ودرمجاورت هوانیز تجزیه می شود.بسیاری ازشاهکارهای سفالی ایران بعلت عوامل اخیرازبین رفته اند.منابع سدیم اغلب درآن محلولندوتنها فلدسپات هایی که سوددارنددرآب غیرمحلول می باشند. اکسید پتاسیمK2O: وجوداکسیدپتاسیم درلعاب هماننداکسیدسدیم بوده ولی ضریب انبساط آن کمترازضریب انبساط سدیم است.اکسیدمنگنز درلعاب پتاسیم داربنفش متمایل به آبی ودرلعاب سدیم داربنفش متمایل به قرمز به وجودمی آورد. اکسیدسربPbO: اکسید سرب یکی ازفلاکس های قوی بشمار می رود ودربیشتر نقاط دنیا ازآن استفاده می شود.نقطه ذوب این اکسیدپائین است ودرحدود۸۸۶ درجه سانتیگراد می باشد. اکسیدهای رنگ کننده درلعابهایی که اکسیدسرب دارندرنگ های شفاف ومتنوعی رابوجودمی آورند.ضریب انبساط سرب کم است وبابیشترسفال ها سازگار می باشد. ولی اکسیدسرب صرف نظرازمزایای فوق عیوبی نیزدارد.مثلاباید درمحیط اکسیداسیون حرارت ببیند(کوره ای که درداخل آن جریان هواوجودداردمانند کوره های سنتی) واگر با دود یا شعله تماس حاصل کندسیاه می شود(محیط ریداکسیون یا احیاء). لعاب های سربی همچنین دردرجه حرارت های بالاتراز۱۲۰۰درجه فرارمیشوندوبه همین جهت در درجات بالا آنرابکارنمی برندوبه جای آن ازمواددیگری استفاده می کنند. یکی ازعیوب دیگر ان سمی بودن آن است زیرا سرب به معده وروده ها واردشده وجذب خون می شود.اگردست بریدگی داشته باشد ازآنجا واردبدن می شود.معالجه سمیت های ناشی ازسرب کاری مشکل است .درقرن گذشته درانگلستان راجه به این موضوع قوانینی وضع شدومسئله استعمال اکسیدهای سرب درلعابسازی طرف توجه قرارگرفت. سمیت ازسرب یک مسئله جدی است وآنرانباید دست کم گرفت. ازریختن کوچکترین ذره آن به داخل غذا یا آلوده شدن سیگار به آن بایدجلوگیری کرد. ازپاشیدن آن به وسیله پمپ برروی ظرف نیز باید خوداری کرد.سرب بتدریج دربدن جمع می شودوعوارض خطرناکی رابوجودمی آورد.ولی لعاب سربی اگر فریت شود کاربا آن ندارد. ظروفی که بالعاب سربی لعاب داده شده اندتحت تاثیراسیدهای ضعیفی که درگوجه فرنگی،سرکه وآب میوه جات وجوداردمقداری از سرب آن به صورت محلول درمی آیدالبته مقدارآن ناچیز است ولی اگرروزانه بطورمرتب ازآنها استفاده شود مقدارسرب دربدن افزایش می یابدومسمومیت ایجاد می کندوبرای اینکه سمیت لعاب رابه حداقل برسانیم باید نسبت مولکولی سیلیس به سرب راسه به یک بگیریم وهمچنین درلعاب سربی باید اکسیدهای گروه RO وR2O وجودداشته وآلومینانیزتا حدممکن درآن زیادباشدوحرارت رانیزبایدبه بالاتراز۱۰۵۰رساند.لعاب های سربی اگردرکوره های برقی پخته شده باشندبیشترازلعاب هایی که درکوره های نفتی پخته شده انددراسیدها محلولند.هرقدرضخامت لعاب بیشترباشد خاصیت محلول بودن آن بیشتر می شود.وجوداکسیدمس درلعاب این خاصیت را افزایش می دهدوازآنها نبایدبرای ظروف غذاخوری استفاده کرد.درآمریکا نیزراجع به لعاب های سربی قوانینی وضع شده است. ۱-ترکیبات سربی نظیرسرب سفید،سرنج وسرب زرد(لیتاژ) سمی هستندوبایدبااحتیاط با آنها روبروشد. ۲-بجای استفاده ازاکسیدسرب درلعاب باید ازسیلیکات سرب که سمیت ندارداستفاده کرد. ۳-خوردن وآشامیدن درظروف لعابی سربی که نقطه ذوب آن پائین است خطرناک است. ۴-لعاب های سربی که آلومینا وسیلیس بحد کافی دارندوهمچنین حاوی اکسیدهای مختلف می باشندخالی ازخطرند. اکسید کلسیمCaO: بیشترلعاب ها اکسید کلسیم دارند.نقطه ذوب اکسیدکلسیم ۲۵۷۲درجه می باشدودرلعاب های درجه حرارت های بالا خاصیت فلاکسی دارد.وجود کلسیم درلعاب باعث ازدیاد دوام آن می شود.اکسیدکلسیم روی رنگ ها تاثیرمهمی ندارد.کلسیم اگردرلعاب سربی به کار رود استحکام آنرا زیادمیکند ولی ازیادمقداردرصدآن درلعاب باعث ماتی وزیری می شود. اکسیدباریمBaO: عمل اکسید باریم وکلسیم درلعاب شبیه به هم اند.باریم دردرجه حرارت های بالا خاصیت فلاکسی داردولی چندان فعال نیست.اگراکسیدباریم درلعاب مصرف شودباعث ماتی وصافی سطح آن می شود.درلعاب هایی که مقداربرن زیادباشدوجوداکسیدباریم ایجادماتی نمی کند.وجوداکسیدباریم درلعاب ها بادرجه حرارت بالا وشرایط ریداکسیدن(دودزدگی) ایجادرنگ فولادی یابرگ بیدی می کند. اکسیدمنیزیمMgO: این اکسیدبعنوان فلاکس درلعاب های دیرگذارمورداستفاده قرار می گیرد.

لعابزنی نمکی لعابزنی نمکی یک تکنیک تک پخت است که به موجب آن در دمای پخت رس، نمک معمولی به داخل محفظه کوره وارد میشود. سدیم با سیلیسی که روی سطح فرآورده موجود است، ترکیب می شود و لعابی را به وجـود می آورد. بسته به رس استـفاده شده، یک اثر کم و بـیش قوی پوست پرتـفالی (orange peel) ایحاد می گردد. این تکنیک در قرن پانزده تا شانزدهم در آلمان توسعه یافت و استون ور Rhineland یا Rhenishبا این روش ساخته شد. این لغت به سوختی که برای روشن کردن کوره استفاده می شود، اشاره نمی کند بلکه به وارد کردن نمک در انتهای پخت که اثری با نام « پوسته نمکی» (salt peel) را به دست می دهد، اشاره دارد. معمولا در کوره های بزرگ گازسوز یا چوب سوز انجام و نمک به صورت گرد در انتهای پخت به داخل اتاقک کوره وارد می شود. در نتیجه گرمای زیاد، نمک فرار می شود، سدیم با اکسید آلومینیوم و اکسید سیلیسیم در رس ترکیب می گردد و لعابی را روی هر سطح در معرض کار پدید می آورد. در اغلب موارد یک اثر « پوست پرتقالی» نوعی پدیدار می شود. از آنجا که نمک لعاب ایجاد می کند، پیش- اعمال (pre-application) لعاب ها ضرورت ندارد، اگرچه ممکن است تزئین زیر لعابی برای رسیدن به یک اثر قابل توجه انجام گیرد. باید فضای کافی بین اجزای منفرد در نظر گرفته شود به طوری که بخار نمک بتواند آزادانه گردش کند و تا آنجا که میسر است به قطعه کاری برسد. کوره نمکی باید از آجرهای آلومینا بالای چگال که در برابر تخریب حاصل از نمک در طولانی مدت مقاومند، ساخته شود. پس از مدت زیادی کارکرد، لایه ضخیمی از لعاب نمکی روی سطح تشکیل خواهد شد که به طور واقعی در داخل کوره گداخته می شود. روالی که ذکر شد، دوره طبیعی کوره نمکی است. پخت نمکی نوعی ممکن است در بعد از ظهر یا اوایل شب آغاز شود. اگر محیط امن باشد، کوره در طول شب به محدوده دمای میانی می رسد، سپس روز بعد تا دمای استون ور پخت می شود. وقتی کوره به دمای پخت (تکمیل) رس می رسد (معمولا در محدوده استون ور)، نمک در مقادیر نیم پوندی (یک چهارم کیلوگرم) و از طریق درگاه های در دسترس به داخـل کوره وارد می شود و فرآیند پـخت هم چنان ادامه می یابد. به طور نوعی، یک کوره نمکی تعداد دو یا بیشتر درگاه نمک خواهد داشت، جائی که نمک در بسته های کوچک کاغذی بسته بندی شده است و می تواند به داخل انداخته شود. به طور متناوب، قلاب آهنی بلندی به عمق درگاه نمک فرو برده می شود. توجه: نمک ممکن است به بیرون از درگاه پاشیده شود، دستکشهای ضخیم چرمی، عینک ایمنی و در صورت امکان یک ماسک گازی مناسب باید استفاده شود. اگر کوره درگاه های مخصوص نمک پاشی نداشته باشد، درگاه مشعلها را می توان به کار برد. دود سفید رنگی از دودکش بیرون خواهد آمد. این دود ممکن است مقادیری اسید داشته باشد. مقدار نمک ریخته شده به داخل کوره بستگی به اندازه کوره خواهد داشت اما حدود دو تا چهرده پوند نمک ریزدانه برای کوره ای با اندازه متوسط باید کافی باشد. اگر کوره نمکی قدیمی باشد، نمک کمتری لازم است چرا که نمک باقیمانده در کوره برای رسیدن به اثر مورد نظر کمک خواهد بود. رطوبت اضافه شده به نمک نیز به تبدیل کمک خواهد نمود اما میزان دود را نیز افزایش خواهد داد. لعابزنی قلیائی در دهه ۱۹۷۰ به عنوان جایگزین بدون کلراید لعابزنی نمکی توسع یافت. لعابزنی قلیائی شامل وارد کردن کربنات یا بیکربنات سدیم به داخل کوره در دمای بالاست تا بخار قلیائی ایجاد کند. روشهای مختلف وارد کردن قـلیا به کار گرفته شده است، شامل پاشیدن آب و محلول قلیائی، چکاندن مقادیر اندک کربنات سدیم به داخل کوره یا وارد کردن آمیزه جامد و گچی شکل ساخته شده از کربنات و بیکربنات سدیم، پودر گچ (whiting) و آب. مشابه لعابزنی نمکی، قلیا (Na2O) با سطح آلومینا-سیلیکات رس واکنش می دهد و لعاب تشکیل می دهد. علی رغم مشابهت ها با لعابزنی نمکی، اثرات سطحی لعابزنی قلیائی می توانند کاملا متفاوت باشند. در زیر تصاویری از صنایع دستی را که با استفاده ار لعاب نمکی تزئین شده اند، مشاهده می کنید. برای مشاهده سایت (اینجا) را کلیک کنید. Edward Walley، پارچ لعاب نمکی استافوردشایر که با تصاویری از اسطوره های یونانی از شخصیتها گرفته تا سرخس ها و برگ ها بر روی زمینه ای نقطه دار تزئین شده است. در حالت ایستاده ۱۰ اینچ بلندی و حدود ۲۵/۵ اینچ قطر دارد. پارچ لعاب نمکی. گاوها در هر طرف در لعاب نمکی آبی رنگ اندود شده اند. ابعاد تقریبی ۸ اینچ ارتفاع × ۵ اینچ عرض. شکر دان (جا شکری) لعاب نمکی Ridgway and Son. منبع: [Hidden Content] [Hidden Content]

خاك چيست ؟ «خاک» به صورت درجا تشکيل مي شود يا توسط نيروهاي طبيعي مانند يخچالها، باد، درياچه ها و رودخانه ها به صورت رسوبي يا شيميائي رسوب داده مي شود. انواع خاک و شرايط در بيشتر موارد، انواع خاک بر اساس « اندازة دانه » دسته بندي مي شوند که با گذراندنِ خاک از ميانِ مجموعه اي از الکها براي غربال کردن يا جداسازي اندازه هاي مختلفِ دانه تعيين مي گردد. خاکها با سامانة (سيستمِ) AASHTO (جامعة رسمي راهها و حمل و نقل آمريکا) در 15 گروه طبقه بندي مي شوند. خاکهائي که در طبيعت يافت مي شوند، تقريباً هميشه ترکيبي از انواع خاکها هستند. خاکي که خوب درجه بندي شده باشد (well-graded)، از گسترة وسيعي از اندازة ذرات تشکيل شده است که ذرات کوچکتر حفره هاي ميانِ ذرات بزرگ تر را پر مي کنند و اين يک ساختارِ چگال ايجاد مي کند که به خوبي متراکم مي شود. سه گروه خاک اصلي وجود دارد: ■ چسباننده ■ دانه دانه ■ آلي (اين خاک براي متراکم کردن مناسب نيست و در اينجا در موردي آن بحث نخواهد شد). آزمون الک خاک هاي چسباننده : خاکهاي چسباننده کوچکترين ذرات را دارند. رس، يک گسترة اندازة ذره از 00004/0 اينچ تا 002/0 اينچ (يک تا 50 ميکرون) دارد. سيلت (silt) گستره اي از 0002/0 اينچ تا 003/0 اينچ (پنج تا 75 ميکرون) دارد. رس در پر کردن پشته (خاکريز)ها استفاده مي شود و بسترهاي حوضي شکل (تالابي) را نگه مي دارد. مشخصه ها : خاکهاي چسباننده متراکم هستند و با جاذبة مولکولي به طور محکم به يکديگر مي چسبند. وقتي مرطوب شوند، پلاستيک (خميري) هستند و مي توانند قالبگيري شوند اما وقتي خشک شوند، بسيار سخت مي گردند. مقدار آب مناسب که به خوبي توزيع شده باشد براي تراکم مناسب بحراني است. خاکهاي چسباننده معمولاً به نيروئي مانند ضربه يا فشار احتياج دارند. سيلت (silt) به طور قابل ملاحظه چسبندگي کمتري نسبت به رس دارد. به هر حال، سيلت خيلي به محتواي آب متکي است. Sand - Gravel خاکهاي دانه دانه: خاک هاي دانه دانه گستره اي از اندازة ذره از 003/0 اينچ تا 08/0 اينچ (75 ميکرون تا دو ميليمتر) را که ماسه (sand) ناميده مي شوند و نيز از 08/0 اينچ تا 0/1 اينچ (دو تا 25 ميليمتر – ماسة ريز تا متوسط) را در بر مي گيرند. خاک هاي دانه دانه براي خواص زهکشي آب (water-draining) شان شناخته شده اند. مشخصه ها: شن و گراول ( gravel- ماسه) دانسيتة بيشينه را هم در حالتِ کاملاَ خشک و هم در حالت اشباع شده به دست مي آورند. منحني هاي آزمايشي نسبتاً هموارند به طوري دانسيته مي تواند بدون توجه به محتواي آب به دست آيد منابع: Soil Compaction HandBook طبقه بندي سنگهاي آواري (از دانشنامه رشد) بافت رسوبات آواري (از دانشنامة رشد)