جستجو در تالارهای گفتگو

نقشه، پروژه و انواع مقالات شهرسازی را در این تاپیک درخواست دهید تا در صورت امکان برایتان تهیه کرده و در انجمن ارائه دهیم.

بافت های فرسوده در شهرهای ما با مسائلی چند بعدی و چند انضباطی و بسيار پيچيده مواجهند. با توجه به اين که عملاً دوازده سال است وارد مداخله در بافت های فرسوده شهرهای کشور شده ايم، تاکنون دستاوردهای قابل قبولی بدست نياورده ايم. نحوه برخورد با بافت های فرسوده در جبهه های گوناگون بايد همزمان عمل کرد. بدليل حجم عظيم بافت های فرسوده فرصت و زمان کافی نداريم. در اين رابطه چند کار اصلی را بايد توامان انجام دهيم: توجه به قوانين و مقررات در اين مقوله نیازمند به يک قانون جامع در نحوه مداخله در بافت های فرسوده شهرهای کشور هستيم که بايد توسط وزارت مسکن و با همکاری دستگاه های ديگر بويژه شهرداری ها اقدام گردد. قانون مذکور بايد در درون خود منعطف باشد. همچنين در اجرای اين قانون شورايی که اختيار تغيير و اصلاح موارد را داشته باشد، بايد شکل بگيرد و اين موضوعات را تکامل دهد. 12 عنوان بدون در نظر گرفتن تقدم و تأخر، مواردی هستند که می بايست برای تدوين قانون نحوه مداخله در بافت های فرسوده مورد توجه قرار گيرند: 1-ساختار مديريت و مداخله روش های آن 2-طراحی و برنامه ريزی فرآيندی 3-منابع مالی و فاينانس (مديريت منابع) 4-نحوه تملک و چگونگی فرآيند آن 5-نحوه برخورد با تاسيسات زيربنايی و زيرساخت ها (وضع موجود قبل از مداخله، دوران مداخله و بعد از مداخله) 6-اجرا و فرآيند و نحوه آن 7-تجربه جهانی و بومی کردن 8-مشارکت با تاکيد بر نقش محوری شهرداری ها 9-حفظ ارزش های ميراث فرهنگی و تاريخی 10- مسائل حقوقی- قضائی 11- فرهنگ سازی و بسترسازی اجتماعی 12- برنامه مالی- اقتصادی مداخله يا نگاه تراز صفر ايجاد مديريت ويژه در بطن کار ايجاد سازوکار مديريتی، برنامه ريزی، طراحی و هماهنگی بصورت تعاملی، جزء الزامات کار است. مقدم بودن ضمانت اجرايي به دليل اينکه کار مقياس محلی دارد، شهرداری و مديريت شهری بايد نقش محوری و اصلی داشته باشند. در واقع بايد محوريت و مديريت کلان اين کار با شهرداری و با مشارکت دستگاه ها و نهادهای ذيربط اعم از دولتی، عمومی، خصوصی و NGO انجام گيرد. امر بازسازی، بهسازی و نوسازی در بافت ها، مديريت جمعی و مشارکتی (با تاکيد بر مشارکت مردمی) را می طلبد و اين همان ضمانت اجرا است. مورد توجه قرار دادن انواع مداخله مداخله مستقيم يا بنيادی حتماً نيازمند منابع مالی، مديريت واحد و کار جدی است. مداخله مستقيم راه حل ساده ای نيست. تخريب کامل يک بافت هيچ وقت موفقيت آميز نبوده است. چرا که نه توان کف بر کردن و نوسازی کامل وجود دارد و نه می توان و صحيح است مردم را از محيط زندگی خود بيرون برانيم. اگر مداخله مستقيم انجام نشود، عملاً بازسازی و نوسازی در بافت صورت نمی پذيرد ولی اين مداخله بايد حداقل و در مقياس بسيار محدود و با رويکرد تحريک توسعه و بسترسازی برای کاراصلی با توانمندی مالی، مديريتی و اجرائی باشد. بسترسازی اين کار نيازمند يک سری گروه های بخش خصوصی توانمندی است که هم قدرت ارتباط با مردم و تعاملات اجتماعی و هم توانايی مالی، فنی- مهندسی و اجرايی را داشته باشند. با انگيزه های مادی، معنوی و اجتماعی بايد مداخله گران بخش خصوصی را تجهيز، توانمندو تشويق کرده و بکار گيريم و بر کار آنها نظارت کنيم. بزرگترين اشتباه سازمان هايي که مسئوليت امر مداخله در بافت های شهری را برعهده دارند، وارد شدن خود سازمان در امر مداخله است. در اين موضوع، مسئله سازماندهی و مديريت، مسئله مهمی در امر مداخله است. مديريت شهری و متوليان اين امر در شهرداری ها بايد شناخت کاملی از پديده داشته باشند. هر کس بدون تجربه موثر نمی تواند در اين امر موفق باشد. اين موضوع ديگر تحمل سعی و خطا ندارد، سال هاست در بافت های شهری به اشتباه رفته ايم، ديگر کافی است! تملک بزرگترين اشتباه تملک قبل از طرح و برنامه است. در واقع اول مديريت و سازماندهی، دوم طرح و برنامه و بعد تملک. تملک بايد همراه با برنامه های از پيش انديشيده شده باشد. در غير اين صورت مداخله با شکست مواجه می شود. جايگاه واژگان در امر مداخله برای مداخله در بافت ها عناوين بهسازی، بازسازی و نوسازی با تعريفی که شورای عالی شهرسازی و معماری مصوب کردند را نمی توانيم تعريف کامل و جامعی بدانيم. مداخله در بافت ها ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی و... و از جمله کالبدی دارند که رويکرد اصلی، توانمندسازی بافت شهری برای احياء زندگی پويا و بازگشت حيات شهری است که به مرور زمان آن را از دست داده اند و توانايی توسعه درون زا را ندارند، بايد در اينجا اصل بر مشارکت مردم و بر سپردن کار به دست مردم و ساکنان استوار باشد، مگر ضرورت بر انجام مداخله مستقيم باشد. واژه های تعيين شده، تعريف ناقصی دارند و زياد تاثيرگذار نيستند، بايد به اصول که همان توانمندسازی است، برگرديم. نحوه بسترسازی برای سرمايه گذاری بخش خصوصی مداخله در بافت ها بايد سودآور باشد. اين سود در درجه اول برای Developer و در درجه دوم برای مردم (ساکنان) بايد وجود داشته باشد تا انگيزه تحول و مداخله ايجاد شود. مديريت شهری و شهرداری ها، در بازتوليد نوسازی بافت های فرسوده شهری نبايد انتظار کسب درآمد از طريق ساخت و ساز در بافت ها را داشته باشند. مديريت شهری برد خود را در شهر بايد، نوسازی و احيای بافت های فرسوده بداند. سوبسيدهای دولت يکی ديگر از ابزارهای موثری است که می تواند در اين زمينه تاثيرگذار باشد. در اين رابطه مسئله مهم ديگر، باصطلاح تراز صفر در فرآيند مداخله در بافت ها است، از مداخله در بافت که به عمران و بهسازی می انجامد نبايد انتظار درآمدی برای شهرداری داشت وليکن با سوبسيدهايی که به جريان مالی ونقدينگی مورد نياز مداخله تزريق می شود بايد سعی در حصول تراز صفر داشته باشيم، نه چيزی بگيريم و نه چيزی بدهيم. سمانه کریمی-دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت شهری- دانشگاه علامه

محلات نفرآباد و هاشم آباد، محلاتی مسکونی اند که در حدود 100 تا 150 سال پیش در جنوب شرقی حرم شکل گرفته است. در بافت کالبدی، به جز تعداد انگشت شماری از واحدهای مذهبی و مسکونی، بقیه پلاکها از ارزش تاریخی خاصی برخوردار نیستند. خانه ها اغلب یک اشوبه است و از مصالح بنایی ساخته شده اند. در برنامه های حرم حضرت عبدالعظیم (ع) دو ورودی عریض در شرق و جنوب حرم گشوده شده است. این محورها محدوده را کاملاً از بافت مسکونی همجوار خود جدا کرده است. مشکلات اساسی بافت شامل عدم نفوذپذیری و انزوای کامل آن توسط محورهای ورودی شرقی و جنوبی حرم است. ممنوعیت ساخت و ساز از سوی مدیریت شهری در 20 سال اخیر باعث رکود کامل نوسازی و به تبع آن فرسودگی شدید بافت کالبدی محدوده شده است. طرح توسعه حرم و بافت اطراف آن در قالب دو طرح، شامل طرح تفصیلی ورودی های جنوبی و شرقی حرم و نیز طرح تفصیلی محدوده جنوب شرقی حرم تهیه شده است؛ و علی رغم تهیه طرح توسعه و نوسازی حرم و بافت اطراف آن، به دلایلی چون کمبود بودجه، عدم رضایت ساکنین از واگذاری املاک خود و پیش بینی نشدن الزامات اقتصادی ساخت و ساز در محدوده - که تابعی از بازار مسکن در شهر تهران است - طرح به اجرا در نیامده و بافت همچنان در ممنوعیت ساخت و ساز درمانده است. تنها بخشی از طرح ورودی های حرم به مرحله اجرا رسیده است. با آغاز فعالیت های سازمان نوسازی شهر تهران و تعریفی جدید از طرح های نوسازی و بهسازی بافت فرسوده با عنوان طرح های منظر شهری، که تأکید بسزایی در بررسی مسایل اجتماعی و اقتصادی و به ویژه مکانیسم اجرای طرح داشته است، برای محدوده مسکونی جنوب شرقی حرم طرح منظر شهری تهیه شد. رویکرد نهایی طرح، رسیدن به فضای شهری با کیفیت است به گونه ای که در آن تعاملات شاخصه های اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و همجواری فضاهای شهری پیرامون لحاظ شده باشد. با توجه به خصوصیات بافت، رویکرد کلی طراحی این چنین تفسیر در روند طراحی اعمال شده است: 1- تعریف همجواری صحیح بافت با حرم حضرت عبدالعظیم (ع) 2- توجه به پهنه بندی کالبدی بافت 3- حفظ هویت مسکونی بافت و تقویت پیوندهای اجتماعی میان ساکنان 4- ایجاد فضاهای با کیفیت شهری با رعایت اصول شهرسازی 5- توجه به وضعیت اقتصادی ساکنین و نهادهای ذینفع و نحوه توزیع ارزش افزوده 6- برقراری رابطه ای منطقی و پویا میان بافت مسکونی محدوده با کانونهای عملکردی پیرامون کلمات کلیدی: بافت فرسوده، فضای شهری، مکانیسم اجرا، محله جنوب شرقی حرم حضرت عبدالعظیم (ع) نویسنده: مهندسین مشاور معماری و شهرسازی کوشا پایدار دانلود مقاله

تحقیق در عملیات حوزه ای از علم مدیریت است که در تمامی علوم دیگر به نوعی داخل شده و آنها را از طریق برآورد و یا بهینه سازی در حل معضلات یاری رسانده است. در این مقاله جایگاه روش های مختلف تحقیق در عملیات (مدل های خطی، غیرخطی و احتمالی) در تحلیل های شهرسازی و برخی تحقیقات اساسی در این زمینه به بحث گذاشته شده است. کلمات کلیدی: شهرسازی، تحقیق در عملیات، مدل سازی، برنامه ریزی خطی، برنامه ریزی غیرخطی، برنامه ریزی احتمالی نویسنده: ناصر حمیدی دانلود مقاله

تانتا و کوتور بخش های مهم استانداری الغربیا در میانه دلتای نیل در مصر هستند. پراکندی مراکز شهری یکی مشکلات اصلی است که محدودیت زیاد زمین حاصلخیز در دلتای نیل مصر را کاهش می دهد. رشد شهری با برنامه و سخت افزار کامپیوتر، امکان افزایش بی سابقه ای را در وضع دسترسی و تهیه داده های اطلاعاتی برای برنامه ریزان ایجاد کرده است. تکنولوژی سنجش از راه دور قابلیت های بزرگی را برای حل بسیاری از مسائل منابع زمین نشان داده است. هدف این مطالعه، تهیه نقشه پوشش و کاربری زمین برای منطقه مورد مطالعه در دوره های متنوع است برای نظارت تغییرات احتمالی که ممکن است به ویژه در نواحی شهری کشارزی اتفاق بیافتد، و پس از آن پیش بینی تغییرات مشابه می باشد. دو تصویر گرفته شده زمین، اسکنر چند طیفی (MSS) در سال 1972 و نقشه برداری موضوعی پیشرفته (ETM) در سال 2005 برای ارزیابی تغییرات زمین های کشاورزی، تجاوز شهری و نواحی آبی در طول این دوره با یکپارچه سازی توسط GIS استفاده شد. مناطق کشاورزی تانتا و کوتور به ترتیب 7.17% و 5.84% از سال 1972 تا 2005 کاهش یافتند. در حالیکه مناطق شهری به ترتیب 7.17% و 5.84% افزایش یافتند. این توسعه شهری باعث از دست دادن زمین های کشاورزی تولیدی شد. پیدا کردن اطلاعات برای تصمیم گیری و بررسی و نظارت استفاده غیرقانونی از زمین کشاورزی در دره و دلتای نیل مفید است. کلمات کلیدی: پوشش/کاربری زمین، شناخت تغییر، سنجش از دور، GIS، دلتای نیل ترجمه شده توسط: محمد عارف خیابانی لینک فایل اصلی مقاله

به دنبال تحولات وسیع و عمیق در حیات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه بشری در چند دهه اخیر و آغاز عصر پسامدرن، اینک دانش و تجربه برنامه ریزی نیز وارد دوران بحران، ابهام و چالش جدی شده است. در این میان انبوهی از نظریه ها و پارادایم های جدید، از جمله رویکرد برنامه ریزی راهبردی، در کشورهای پیشرفته و به تبع آن در سراسر جهان و از جمله ایران مطرح شده است که به نوبه خود انبوهی از مسائل و مشکلات جدید نظری و عملی را به همراه آورده است. در این مقاله با نظری کوتاه به تجارب جهانی جهانی، سعی شده است که امکانات و محدودیت های کاربرد برنامه ریزی راهبردی در ایران به اختصار بررسی و معرفی گردد. نویسنده: جواد مهدیزاده دانلود مقاله

چکیده در حال حاضر و با توجه به شرایط استراتژیک و ژئواستراتژیک کشورهای درحال توسعه بالاخص خاورمیانه سوی سکان حرکت سیطره جهانی به سمتی متمایل شده تا تفکرات و نگرش تصمیم گیران و تئوریسین ها و مهم تر ازهمه برنامه ریزان منطقه ای و شهرسازان بیش از تنازعات نظامی و سیاسی، به ارتباط و تعامل دو سویه ی مردم و دولت ها ؛ به عنوان کم زیان ترین ریسک و عاملی در جهت توسعه کشورها معطوف شود. نا گفته پیداست که پس از شکست و عدم موفقیت نظام تک قطبی و جایگزینی نظام چند منظومه ای در قرن بیستم – جنگ نظامی، سیاست چماق و رویارویی مستقیم جای خود را به جنگ سرد و منازعات فرهنگی بخشیده است. از آنجا که ارتباط میان مردم و فرهنگ های ملل مختلف و در دتایل کوچک تر (مقیاس کشوری) مردم شهر و روستا – تاثیری شگرف در کاهش منازعات و ایجاد گسل های طبقاتی و تضاد و سپس تعارض سیاسی – اجتماعی و نظامی دارد شایسته است به گردش گری و مقام بستر ساز آن (شهرساز) توجه و نگاه اندیشمندانه و اصلاح گرانه ای شود. درآمد ( اساس ارتباط شهرسازی ، برنامه ریزی منطقه ای و گردشگری) کارشناسان ژئواساتیک بر این باورند که قرن آینده قرن قومیت ها و ملیت ها و تقسیم بندی جهان بر اساس فرهنگ و مذهب خواهد بود ؛ لذا نیاز ارتباط بین اجزای مردم بیش از پیش نمود پیدا خواهد کرد که لازمه آن نظریه و تئوری هایی ست که شهرسازان و برنامه ریزان همان مرزو بوم و با درک و احساس مشکلات و موانع موجود و ملموس و شناخت اهم قابلیتها و استعدادهای بالفعل و عدم تقلید محض از مدل ها و نظریات کشور های پیشتاز غربی در زمینه شهرسازی که صرفا برای همان منطقه و کشور خاص و بر اساس شرایط اقلیمی و زمانی آن تهیه شده ؛ و استفاده از نقاط قوت مدل ها و تئوری های مزبور و تبیین و ارائه راهکارهای راهبردی به منظور پیشبرد اهداف توسعه محوری و مرتفع ساختن کاستی های موجود ، می باشد . از منظر توسعه پایدارمنطقی ست که مقوله گردشگری را عاملی تاثیرگذار و تعیین کننده در اکثر جوامع بشری و کشورها دانست. با استناد به آمارهای موٍثق من جمله تحقیقات سازمان جهانی جهانگردی WTO این مقوله با شدت فزاینده ای نمو داشته و قویا می توان آن را بزرگترین صنعت جهان پس از نفت و خودروسازی دانست و با توجه به رشد چشمگیرآن، قابلیت اخذ رتبه نخست در سالهای آتی را نیزدارا می باشد.با توجه به موقعیت استراتژیک ایران که به لحاظ پهنه جغرافیا و اقلیم چهارفصل و باتبع آن موجودیت گیاهان و زیست اقلام متنوع حیوانات که موجبات بالقوه جذب گردشگران خارجی را داراست و از دیدگاه دیگر آثار باستانی که موید پیشینه غنی تاریخ و فرهنگ این کهن بوم و بر است و به لحاظ توسعه پایدار ایران قوه درک هر ایرانی متعهد و معقول را به سوی تصحیح نگرشی وا می دارد که محوریت آن عدم اکتفا به منابع رو به کاهش نفت و گاز و پالایش و صادرات مشتق شده از آن است.با توجه به اقلیم خاص ایران می توان کشورمان را سرزمین تضادها دانست؛ در حالی که ارتفاع بخش بزرگی از خاک کشور بیش از 1200 متر بالاتر از سطح دریاست در مقابل آن کرانه های دریای خزر 26 متر پاین تر از سطح دریای آزاد است.اختلافات اقلیمی ایران نیز قابل تامل است ، به طوری که میانگین دمای هوا در دی ماه در سواحل خلیج فارس 20 درجه سانتی گراد است در حالی که هم زمان در شمال غرب کشور سرمای 30 درجه زیر صفر حکم فرماست! توسعه پایدار و کاهش اتکا به ذخایر نفت و گاز یکی از اهداف توسعه هزاره سوم مشارکت جمعی و جهانی به منظور تسهیل در روند توسعه می باشد.از منظر پیش گفته کشورهای توسعه یافته و غنی از نظر ذخایر ارزی و فن آوری مسئول ارائه فنون و بسترسازی محیط و نقدینگی به لحاظ تسامح و تساهل عرضه و تقاضا با کشورهای در حال توسعه می باشند و در سوی دیگر کشورهای در حال توسعه نیز اصلاحات سیاسی لازم به منظور بالقوه کردن استعدادها و منابع و نیروهای بالفعل ملت را انجام دهند که این امر در پیشبرد و پیشرفت اهداف والای توسعه محوری موثر و نیز متاثر از مبارزه علیه کاپیتالیسم سرمایه داری است. نتیجه ملموس نکته مزبور در کشورهای در حال توسعه ، تحصیل ، بسط و گسترش بیش از پیش مسائل فرهنگی و پیشینه تاریخی به دیگر جوامع و عامل تبادل فرهنگ و بسترسازو جایگزین سیاست های تبادل نظر و تفهیم خواسته های منطقی و احقاق حق شفاف - با سیاست های چماق و تحریم های ناعادلانه است ؛ ناگفته پیداست همواره کشورهای در حال توسعه در معرض این گونه سیاست های خصمانه و تحریم ها و تهدیدهای گاه و بی گاه - بی گانه و با گانه بوده اند، و آن را به مثابه تنها رهگذر مجاور به دره های دهشناک و طویلی می انگارند که منتهی به مقصد ناکجاآباد جهت استمرار بقای انسانیت می باشد وخود را محکوم به طی کردن آن می دانند.ولی با استفاده از روش های نوین علمی و تبین منافع و تعیین منابع بالفعل وآماده سازی زمینه های تبدیل آن به دست آورد های بالقوه ، می توان اساس حکومت این گونه کشورها را تقویت کرد. در بررسی مفاهیم پیش گفته می توان از توسعه پایدار به مفهوم برآوردن نیازهای نسل فعلی بدون مخاطره انداختن توانایی های بالفعل نسل آتی یاد کرد و فرق میان توریسم و اکوتوریسم را در این دانست که توریسم به سیاحت در زمان و مکان گسترده که حاکی از پیوند سفر با فرهنگ است – می باشد، در صورتی که اکوتوریسم محصول ترکیب بیولوژی با توریسم است . این واژه توسعه صنعت گردشگری بدون اثر گذاری هرگونه صدمه به محیط می باشد – در پی تحولات سیاسی اجتماعی و اقتصادی اروپا درطی قرون 18 و 19 میلادی و از انقلاب کشاورزی و صنعتی نشات گرفت که به دنبال آن وضع معیشت و کسب ودرآمد افراد نیز دچار تحول شد و مسافرت های سنتی و آموزشی اشراف جای خود را به مسافرت های تفریحی برای استفاده از نواحی ساحلی با هدف سرگرمی و استراحت داد، افرادی که به این منظور عزم خود را برای عزیمت به فرانسه جذب می کردند و تن به سفر می دادند توریست نامیده شدند و با گذشت زمان و به سبب تواتر سفر و تبادل فرهنگ و گفتگو های ناگریز، راه ورود این واژه به زبان های دیگر نیزهموار گشت و ماحصل آن ترویج واژه توریسم است. با توجه به عرق ملی و ملیت نگارنده ، یکی از روش های تثبیت منابع کسب درآمد غیرنفتی بهره جویی از چشم انداز های طبیعی و جاذبه های تاریخی و یادآوری سنن و فرهنگ ایران باستان است که باعث جلب و جذب توریسم و اکوتوریسم شده و همان طور که پیش تر به آن اشاره شده حصول این گونه تبادلات (فرهنگی و اجتماعی و مالی و ...)به ثبات صلح جهانی میان کشورهای بالاخص کشورهای در حال توسعه و غنی از نظر منابع نفت و گاز می انجامد. تاریخ توریسم در ایران قبل از ورود اسلام به این دیار ، مسافر و جهانگرد از امتیازات و حقوق خاصی برخوردار بوده اند و با در نظرر گرفتن انگیزه و هدف سفر، حدود آن تعیین و احقاق حق شان نیز میسر می شد. میزان سهم خاورمیانه و ایران از صنعت گردشگری سازمان جهانی جهانگردی (WTO) سازمان جهانی جهانگردی در گزارش سال 2005 اعلام کرد که رشد قابل توجه توریست به منطقه خاورمیانه باعث تبدیل شدن این منطقه به عنوان چهارمین نقطه جهانگردی جهان شده است و بنا بر گزارش این سازمان مبنی بر روند رو به رشد تعداد سفرهای توریستی به خاورمیانه می توان دریافت که با تبیین و تعیین جاذبه های ایران و تحقیق و تخمین میزان تقاضای سفر های خارجی به ایران و سپس هموارسازی ناهمواری ها و ناملایمتی های اجتماعی ، سیاسی و بستر سازی محیطی نئولیبرال که دولت را موظف به گشایش راه برای تحقق آزادی هایی که به اشتغال زایی منتهی می شود که از نکات بارز این این قاعده محترم شمردن مالکیت خصوصی قدرتمند و تجارت ازاد در بازارهای آزاد است- به منظور جذب و هدایت و توسعه پایدار توریسم و اکوتوریسم موجب افزایش سهم ایران از این صنعت و در نهایت بهره مندی از منافع فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی خواهد شد. سهم ناچیز ایران از توریست سهم ایران در حال حاضر حدود یک دهم درصد از توریست خارجی است و با توجه به افق 20 ساله می بایست رقم 25 میلیارد دلار را از این صنعت کسب درآمد کند ؛ شایان ذکر است در سال 2006 حدود 880 میلیون گردشگر از کشورهای مختلف جهان دیدن کرده اند که نشان از رشد 5.5 درصدی نسبت به سال 2005 میلادی دارد.این میزان درآمدزایی حاصل از گردشگری با 10 % تولید ناخالص جهان و 11.4 % اشتغال و 11 % درآمد کل دنیا برابری می کند . یقینا مایه مباهات نخواهد بود که سهم ایران به عنوان کشوری ازآسیا تنها چهار صدم درصد باشد ! از بسترهای مذکور می توان به تغییر نظریه های شهرسازی که غالبا به صورت کپی برداری از نظریه های مطرحه در کشورهای بلوک غرب است ،یاد کنیم که مسبب آن تحصیل مدرسان و نظریه پردازان و برنامه ریزان مطرح ایران در مکتب افرادی مانند جان فریدمن و فرنسواپرو می باشد.نظریه مرکز- پیرامون توسط جان فریدمن ارئه شده و متاسفانه غافل از شناخت و درک و لمس اجزاء و عناصر تشکیل دهنده فرهنگ و ... که متاثر از اجتماع و اقلیم ایران است و فارغ از کاستی هایی که بر این طرح وارد بود در چندین نقطه حساس ایران این طرح پیاده شده و با نقایص موجود که با توجه به شرایط ایران پدیدار شدند موجبات عدم تحقق برنامه های کوتاه و بلند مدت را فراهم آورده؛ بنا بر این طرح ، شهر اصل و پیرامون فرع تلقی می شد و همواره برقراری رابطه بین شهر و پیرامون را بدیهی و نتیجه تعامل و تفاهم حتمی بین نیروی شهر و پیرامون را منتهی به وحدت و یکپارچگی و ملی میدانست ؛ ولیکن روابط دوسویه میان علت ومعلول و چیستی و هستی در ارتباط با شهر و پیرامون به صورت آشکارا لحاظ نشده و با استناد به این که اکثر جاذبه های توریستی و گردشگری که منبع اصلی آن طبیعت چهار فصل و نواحی تاریخی می باشد این گونه نظریه ها و فاجعه آمیز تر ازآن اینگونه طرز تفکر و نگرش و کپی بردار ی بدون مطالعه و عدم سعی و تلاش در تربیت تئورسین های قابل و عدم تغییر نگرش باعث ضربه خوردن به صنعت گردشگری که نتیجه این ضربه رکود اقتصادی ، انباشت سرمایه ، افزایش نرخ تورم ، تحریم ها و تهدید ها و بسیاری موارد دیگر است که برای عدم تحقق این چنین شرایطی بی شک می بایست در مورد مالکیت اشتراکی بر زمین و ابزار تولید و سوسیالیسم و نهایتا هدایت اقتصادی ، تجدید نظر شود. پس از گذشت سالیان دراز و به سبب رشد چمگیر شهر و شهرنشینی – و با توجه به مطالب و معایب مذکور مرتبط با طرح های اجرا شده مانند طرح مرکز- پیرامون ، این گونه کپی برداری از نظریات برنامه ریزان آمریکایی و اروپایی و القاء آن در کشوری متفاوت مانند ایران و عدم امکان سنجی پیاده سازی تئوری ها ومدل های مزبور ؛ مسبب و بستر ساز بروز اختلافات رفتاری و تبعیضات اجتماعی ، ایجاد گسل های طبقاتی و در پی آن وارد شدن ضربه بر پیکره ی صنعت گردشگری و عدم نیل به اهداف توسعه پایدار وعدم ترویج و ترغیب نگرش ضد کاپیتالیسمی می باشد- لذا می بایست با در نظر گرفتن شرایط موجود ، نیاز به برنامه ریزی ، تببین اهداف و تسهیل مواضع جهت تثبیت منبع کسب درآمد ازصنعت گردشگری و به دنبال آن تقویت موقعیت سیاسی ، اجتماعی و اقتصادی مملکت ؛ احساس ومرتفع گردد.بنابراین چون برنامه ریزی به مفهوم هدایت عقلانی سیستم هاست نتیجتا می بایست بهترین راهکار و عملیات اجرایی به منظور نظم فضایی انتخاب شود و با توجه به این که برنامه ریزی یک جریان تلقی شده و امری آگاهانه و مبتنی بر اندیشه و تفکر است و بر اساس سلسله ای از اقدامات باید در آینده دنبال و پیش بینی شود لذا شخص برنامه ریز نیز می بایست توانایی برقراری ارتباط بین گذشته ، حال و آینده را داشته باشد ولی متاسفانه در ایران از دیر باز تاکنون از این اصول منطقی پیروی نشده مضاف بر این ، هیچ تلاشی در ارائه راهکاری عملی و مدلی مختص کشور ایران از سوی صاحب نظران نشده است! لزوم تغییر رویه در جذب مدرس برنامه ریزی، نحوه تربیت تئوریسین ها و مدیریت سیستم آموزشی پر واضح است مادامی که مقیاس گزینش و انتخاب مدرس دانشگاه در ایران بالاخص مدرس برنامه ریزی و شهرسازی برای تربیت و تقویت نظریه پردازان و برنامه ریزان آینده ایران ، یدک کشیدن واژه" دکترا" بدون در نظر گرفتن پیشینه تحقیقاتی واطلاعات ابتدایی و ... فرد وتنها به لحاظ رشد و توسعه و کسب رتبه و اعتبار بالاتر برای دانشگاه باشد،و تا هنگامی که مدرسی که طرز نگرش و تئوری می آموزد فرق معنای سکولار و لیبرال را نداند ! نمی توان در راستای توسعه متوازن گامی برداشت. مضاف بر این که در دانشگاه های ایران تولید علم صورت نمی گیرد ، بل که تنها انتقال علم صورت می پذیرد آن هم به صورت بسیار سطحی و به همین دلیل بهترین دانشگاه ما در رنکینگ 500 دانشگاه برترجهان جایی ندارد. ضرورت استفاده از فن آوری اطلاعات در گردشگری صنعت گردشگری در زمینه فن آوری اطلاعات در ایران بسیار بی برنامه و بی منطق عمل نموده و نتوانسته چرخ خود را در این مدار با سرعت لازم به گردش درآورد واز منافع این تکنولوژی جهانی جهت بستر سازی آینده و توسعه و اصلاح خود چنان که شایسته است بهره جوید. تلفیق دو پدیده گردشگری و فن آوری اطلاعات که امروزه از فعالیت های مهم جهان درایجاد درآمد به شمار می آید، به لحاظ خلق فرصت های شغلی در ایران رونق چندانی نداشته که این خود ضعف عمده بشمار می آید. ضرورت تغییر نگرش شهرسازان و برنامه ریزان با علم بر این که گردشگری در هزاره سوم ارزنده ترین صنعت پول ساز در جهان می باشد ، به ناچار دولتمردان و نظریه پردازان شهرسازی و سیاسی بایستی با همبستگی وجزم عزم ملی در این راه کوشش بسزایی کنند تا باعث جذب توریست و معرفی فرهنگ اصیل – خواست ملت و اقلیم و جاذبه های کشور در سطح جهانی و ارتقای رشد ناخالص ملی شوند.درآمدی که ناشی از تلفیق علمی و پراتیک فن آوری اطلاعات و گردشگری عاید کشور می شود به هیچ وجه قابل قیاس با درآمد ناشی از فروش ذخایر نفت وگازنخواهد بود!اختلاف درآمد مبتنی بر عرضه ذخایرو سرمایه نفت و گاز که در ازای دریافت ارز بین المللی حاصل می گردد با درآمد گردشگری در این است که هیچ چیز با ارزشی را از دست نداده ایم و سرمایه هنگفتی را عاید کشور می کنیم . گردشگری و لزوم توسعه فضای شهری CDS توسعه فضای شهری فرآیندی است به منظور تهیه چشم انداز بلند مدت از آینده که برنامه ای را با تکیه بر فعالیت بهره وران و کاربران به منظور بهبود سطح کیفی زندگی تهیه و تنظیم می کند، گردشگری باعث افزایش تبادلات و تعاملات فرهنگ و اجتماع و سرمایه گذاران بخش خصوصی شده که نتیجه این موارد افزایش رویکردهاوهنجارها و کاهش بزه اجتماعی و به عبارت دیگر هدایت شهر به بهترین نقطه ایده آل است.پیدایش شهرهای مدرن و گسترش شهرنشینی منجر به دگرگونی در ساختار اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی کشورها شده است و با موتوریزه شدن نقل و انتقالات و بهبود ساختار زیربنایی و گسترش مفاهیم شهر نشینی شاهد رشد چشم گیر و فروغ فزاینده رجوع ناگزیر به صادرات غیر نفتی و بهبود چرخش چرخ صنعت توریسم و اصلاح نگرش به این صنعت جهانی می باشیم. چه باید کرد؟ می بایست اولا برخی از مولدان ومدرسان فکری و تربیتی برنامه و نظریه پردازان جدید را در آموزشگاه ها و دانشگاه ها مورد بازبینی و بازآموزی قرار داد و دوما تئوریسین و برنامه ریز تربیت شده می بایست بومی بوده تا توانایی درک و لمس وقایع گذشته و حال و پیش بینی نسبی تغییرات و نیاز آینده وقدرت برقراری ارتباط بین موارد مذکور را داشته باشد و سوم این که آزاد در تصمیم گیری بوده و جدا ازقیود هر گرایشی، ساعی در حداکثر بهره وری از قابلیت های موجود با در نظر گرفتن نیاز اجتماع و مختار در بیان عقاید و اصول شهرسازی و شهرنشینی باشد؛ چهارم این که مطالعه مستمر و به روز رسانیدن اطلاعات و معلومات شخص برنامه ریزو ریشه کنی فرهنگ منسوخ کپی پیست و تقلیدگرانه مورد نیاز مبرم باشد. فارغ از جریان های اجتماعی و سیاسی که در بعضی موارد به جهت حفظ ارزش های خود ، خواسته یا نا خواسته در روند رشد و نمو ساقه نو پای صنعت توریسم و اکو توریسم خلل وارد می کنند باید برای تنظیم روابط فضا و انسان ،فعالیت و برنامه ریزی علمی صورت پذیرد که به لحاظ پراتیک و با در نظر گرفتن جریان های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی اثرگذار وجه عقلانی داشته باشد. با در نظر گرفتن پارادایم اکو توریسم، تغییر نگرش لازم و مرتبط با عدم استمرار استمداد از منابع رو به کاهش نفت و گاز و تصحیح پارادایم مزبور و به سبب آن تسهیل و تصویب و تثبیت صلح و آرامش منطقه ای و جهانی و توسعه متوازن مبتنی بر صنعت جهانی گردشگری است، ضروری می باشد.از موارد مذکور می توان نتیجه گرفت تنها راه حل هموار ساختن موانع موجود در این بحث استفاده از نظریه نظریه پردازانی ست که در متن جوامع مورد نظر قرار داشته و با روحیات و مناطق بد و خوب عادات مردم و اقلیم و توانایی های بالفعل منطقه آشنایی کامل داشته و از منظر علمی نیز فاکتورهای لازم را در دارا می باشند . با پذیرش این که، نظریه همان قلب علم است و همه علوم نیز با استفاده از نظریه و تئوریها توسعه پیدا می کنند – نظریه کمک به تبیین و پیش بینی پدیده های پیرامون می کند و در مراحل تکوین با روش های ملحوظ شده ، زمینه های مطالعاتی را فراهم می آورد .به این دلیل که در سال های اخیر اکثر نظریات ازجمله نظریه های مکتب شهرسازی که ارتباط تنگاتنگ با صنعت گردشگری جهانی دارد،از جانب تئوریسین های جوامع غربی با در نظر گرفتن موقعیت های اجتماعی و اقتصادی و اقلیمی همین جوامع مطرح شده و متاسفانه با بیشتر کشورهای جهان سوم همخوانی ندارد لاجرم نیاز به تئوریسین های نظریه پرداز بومی و خلاق شدیدا احساس می شود . شهر نشینی در ایران به دو دوره تاریخی دوره باستان ودوره اسلامی تقسیم می شود که به لحاظ شکل گیری شهرها در کشور ایران، پیدایش شهرها و رشد آرام شهر نشینی در زمان مادها و هخامنشی ها صورت گرفته که خود گواه اصالت فرهنگ شهر نشینی است . در این دوره تجربه بزرگ تاریخی در مورد شهرهایی که خودفرمان و خودگردان بودند اتفاق افتاده ولی دراین دوره به لحاظ کم جمعیت بودن و به سبب آن کم اهمیت بودن مسائل اقتصادی و زیر سلطه بودن شهرها توسط حکومت مرکزی – شهرها رونق چندانی نداشته اند و شهر جدیدی نیز شکل نگرفته است ولی در دوره اسلامی به لحاظ سیاست گذاری های موجود شهرهای جدیدی به سبک جدید بنا شدند و ازدیاد جمعیت و مطرح شدن مسائل مختلف سیاسی فرهنگی خود عاملی اساسی برای احداث این دسته از شهرها شد .با رشد این شهرها و تبدیل شدن شهر به شهر بزرگ ،هم جاذبه ایجاد می شود و هم دافعه و به دنبال آن تخصص و فعالیت ها وعوامل بازدارنده و از تقلید طرح هایی مانند نظریه قطب رشد که توسط فرانسوا پرو ارئه شده که به ناچار در سال 1327 درایران به اجرا در آمده و به لحاظ اختلافات اساسی میان کشور فرانسه و ایران نتوانسته به سوی هدف نهایی خود گام بردارد واطراف قطب رشد را به توسعه منطقی برساند ، در این راهبرد اولویت با شهر هاست تا با توسعه اجتماعی و اقتصادی شان موجب توسعه اجتماعی و اقتصادی روستاها شوند ؛ اما آنچه در کشورما اتفاق افتاد این بود که با اجرای کورکورانه این سیاست، شهرها نتوانستند خدمات لازم را به دیگران و ساکنین روستاها ارائه دهند و باعث حرکت نقاط روستایی شدند. در ایرانی که فعالیت های صنعتی وارداتی بوده و عموم درآمد ها با اتکا به ذخایر رو به کاهش نفت و گاز و پالایش و عرضه آنهاست و حتی نیروی متخصص جهت بهروری از منابع مذکور نیز از کشورهای بی گانه تامین می شود ، اجرای راهبرد قطب رشد و حتی نظریه مرکز – پیرامون که توسط جان فریدمن ارائه شده به طرز قابل ملاحظه ای سبب ایجاد فقرازپایین ترین رده تا بالاترین مرتبه های اجتماعی و همچنین باعث بروز گسل های طبقاتی بین روستائیان و شهرنشینان شده و مهاجرت بی رویه روستائیان (پیرامون) به شهر (مرکز) به فاصله طبقاتی این دو قشر دامن زده و باعث بالا رفتن نرخ افسارگسیخته تورم و عدم استفاده ازجذابیت های گردشگری طبیعی و دیدنیها و آثار باستانی که عموما در پیرامون قرار دارند، می شود و نتیجه اجرا شدن این نظریه در کشور ما با اصل قطب رشد که " مبتنی بر حداکثر بهره برداری در یک فضای محدود و استفاده بیشتر از ظرفیتهای محیط مورد بهره برداری و توسعه پایدار که به تعادل انسان و محیط با توجه به ابعاد اقتصادی – اجتماعی است" نیز مغایرت دارد. با توجه به مسائل فضایی ، فرهنگ و نوع سکونت و حکومت ، برخلاف کشورهایی مانند فرانسه تعداد زیادی از جمعیت کشور ایران در روستاها زندگی می کنند که ممر درآمد آنها عمدتا بر پایه اشتغال در فعالیت ها و داد و ستد در بخش کشاورزی استوار است با علم به این که منابع پایه در بخش منابع طبیعی به روستاها تعلق دارد جای تاسف است که افراد ساکن در پیرامون در ردیف فقیرترین و آسیب پذیرترین اقشار جامعه قرار گرفته اند.جامعه روستایی ایران با نگاه اصالت در تاریخ و فرهنگ از منظر سکونت گزینی تا به حال در مقایسه با شهر در بحث توسعه کشور به نوعی در حاشیه قرار داشته و با استناد به آمارها میزان درآمد سالیانه یک فرد روستایی حدود یک چهارم درآمد فردی ساکن درشهر است ( با همان استعداد و اسحقاق). باید به این اصل توجه وافر شود که مبحث توسعه ، مبتنی بر جستارهایی ست تا گسل های طبقاتی و درآمدی موجود بین شهر و روستا را کاهش و رویه ناترازمند موجود را که مدت مدیدی ست جوامع روستایی اکثر کشورهای در حال توسعه را به خود اختصاص داده متعادل و اصلاح کند و از طریق اکوتوریسم و توریسم به اقتصاد این قشرودرنتیجه کل سرزمین بهبود بخشد و از مهاجرت جوانان روستایی به شهر ها و شهرهای بزرگ که به دنبال آن رشد بی رویه جمعیت شهرنشین و عدم توازن جمعیت میان شهر ورستا نتیجه می شود ، جلوگیری کند.توریسم علاوه برمعرفی فرهنگ و تمدن بشریت برروابط اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی کشورها تحکیم بخشیده و عداوت و کینه را کاهش و در نهایت به صلح جهانی می اندیشد.با توجه به این که پایه های اصلی برنامه ریزی را مارکس و هگل بنیانگذاری نموده اند و با قبول این که فرهنگ حاکم بر جامعه فرهنگ جامعه حاکمیت است لذا می بایست با سعی در تغییر طرز نگرش جامعه حاکمیت در مورد توریسم و اهمیت آن ، فرهنگ جامعه را تغییروسرنوشت جهان را به سوی صلح و دوستی پایدار سوق داد. ارزش استراتژیکی گردشگری برای ساختار ژئو استراتژیک ایران مثال زدنی با هیچ صنعتی نیست! فرستنده و نویسنده: امید یوسفی

این مقاله بخشی از رساله دکترای نگارنده در رشته شهرسازی، با عنوان امکان سنجی کاربرد طرح ساختاری - راهبردی در هدایت توسعه شهری ایران است. در این مقاله پس از ذکر اجمالی پیشینه نگرش ساختاری و راهبردی در ایران و تعاریف مصطلح آن، به دلایل توجه به نگرش راهبردی در ایران پرداخته می شود و نقایص موجود در طرح های توسعه شهری که در قالب 5 مقوله عمده شناسایی شده اند، معرفی می گردد. در ادامه اجزای اصلی برنامه ریزی توسعه شهری تحت عنوان چارچوب های اصلی (بررسی ساختارها) و کاربرد ابزارها برای وصول اهداف (تعیین راهبردها) ارائه می شود. به منظور بررسی اجمالی تجارب سایر کلانشهرها در زمینه کاربرد برنامه ریزی راهبردی، 5 برنامه استراتژیک از شهرهای لندن، بارسلون، سئول، استانبول و .... گنجانده شده و در انتها نیز امکان سنجی اجرای طرح ساختاری - راهبردی در ایران و پیش شرط های لازم برای تحقق این نگرش ذکر گردیده است. کلمات کلیدی: برنامه ریزی شهری، نگرش راهبردی، طرح های ساختاری - راهبردی، ایران نویسنده: رضا احمدیان دانلود مقاله

بسیاری از تلاش های اخیر در زمینه طراحی شهری، بر روی تولید و مدیریت فضاهای عمومی شهرها، متمرکز شده است. در این پژوهش دیدگاه های مختلف طراحی شهری نسبت به فضاهای عمومی شهری مورد بررسی قرار گرفته و اهمیت این فضاها در طول تاریخ و مفاهیم چندگانه و متعارض آن، و همچنین نقش این فضاها در جوامع شهری دوره مدرن بررسی شده اند. در تمام شهرها، در هر نقطه ای از جهان و در هر مقطعی از تاریخ که باشند، یکی از مشخصه های صالی سازمان سیاسی و اجتماعی آنها تفاوت زندگی مردم در عرصه های عمومی و خصوصی شهر است. حضور مردم در عرصه شهری به نحوه سازماندهی مدیریت و فضا بستگی دارد و نوع این سازماندهی و مدیریت می تواند تعیین کننده الگوهای رفتاری در فضای شهری و زندگی اجتماعی در شهرها باشد. یکی از روش های معمول در سازماندهی فضا، تعریف برخی از مکان های خاص به عنوان فضاهای خصوصی و تعریف بقیه فضاها به عنوان فضاهای عمومی است. نویسنده: علی مدنی پور دانلود مقاله

آگاهی از پیش فرض ها و شرایط پایه برای راه اندازی ساز و کار برنامه ریزی در هر جامعه، از آن رو ضروری است که در صورت فراهم نبودن شرایط لازم برای بنیان گذاری تفکر و راه اندازی عمل و کاربست برنامه ریزی، امکان به کار گیری رهیافت های مبتنی بر تفکر راهبردی نیز وجود ندارد. بنابراین، در این نوشتار با هدف تبیین ویژگی ها و محدودیت های به کار گیری رهیافت های راهبردی در برنامه ریزی شهری (و منطقه ای)، نخست به تعریف برنامه ریزی پرداخته شده است تا بتوان بر آن مبنا، زمینه های گوناگون انتقاد از برنامه ریزی مرور و به شرایط کارایی سیستم برنامه ریزی اشاره کرد. رهیافت برنامه ریزی راهبردی را نیز همچون برنامه ریزی به مفهوم کلی نمی توان به خوبی درک کرد، مگر آنکه بتوان از پایه های نظری، ویژگی های و انتقادهایی که بر آن وارد آمده است آگاه شد. برنامه ریزی اختیار راهبردی با اشتقاق از دو ماهیت پیشایندی و سازمانی و تعریف برنامه ریزی همچون فرآیندی ممتد از اختیار راهبردی، با این فرض که دشواری برخورد با مشکلات تصمیم گیری جاری را می توان از طریق جای دادن آنها در چارچوب راهبردی و تلقی اختیارهای جاری و آتی کاهش داد، شکل گرفت. با توجه به تفاوت مفهوم برنامه ریزی راهبردی و رهیافت اختیار راهبردی، و ویژگی ها و محدودیت های به کار گیری آنها، و تفاوت میان جوامعی با سابقه طولانی به کارگیری فرآیندهای تکرار شونده فرابینی و اصلاح تفکر و عمل برنامه ریزی و برنامه ریزی راهبردی با جوامعی که با تآخیر طولانی و در چارچوب نهادینه نشده برنامه ریزی به تفکر راهبردی روی آورده اند، در این نوشتار به عنوان جمع بندی برخی از پیش شرط های لازم برای استقرار تفکر راهبردی اشاره می شود. کلمات کلیدی: برنامه ریزی / رهیافت راهبردی، رهیافت جامع - ساده، رهیافت جامع - عقلانی، رهیافت سیستمی - چرخه ای، برنامه ریزی فضایی، رهیافت پیشایندی، برنامه ریزی عملیاتی، رهیافت اختیار راهبردی دانلود مقاله

نوشتار حاضر، کنکاشی است درباره هویت بخشی به بافت های مسکونی، لذا پس از تفحصی در ضرورت طرح مسئله هویت در این بافت ها، با دیدگاهی فرآیندگرا و در قالب ساختاری دو بخشی، مشتمل بر پایگاه نظری و راهکارهای عملی، به تشریح مسئله و ارائه راه حل برای آن می پردازد. پایگاه نظری این مقاله هویت را امری عجین با زندگی روزمره انسان ها می داند که به واسطه تشخیص در اثر انطباق یک عینیت با تصویر ذهنی اش دست یافتنی است و به ضرورت برقراری مستمر فرآیند قرار گیرد، ناگزیر باید در دو سطح تحقق یابد تا بتوان پدیده ای را هویت مند تلقی کرد: اولاً لازم است پدیده مورد نظر از پدیده های غیر هم سنخ با آن قابل بازشناسی باشد و ثانیاً باید نسبت به پدیده های هم سنخ آن تشخیص داشته باشد. بازشناسی و تشخیص مباحثی هستند که محورهای بخش راهکارهای عملی مقاله را تعریف می کنند. این راهکارها از یک طرف معطوف به تببین اهداف و راهبردهای لازم در جهت بازشناسی یک محله به عنوان حوزه ای قابل سکونت اند. و از این منظر، در هم تنیدگی، نفوذپذیری، خوانایی، آسایش، امنیت، آرامش، خودمانی بودن و دنجی بودن محله را مدنظر قرار می دهند. از طرف دیگر به بیان مواردی می پردازند که موجبات تشخص محله را به عنوان بخشی از شهر، نسبت به سایر محله ها و درصد اجزای آن فراهم می آورند. در نهایت نوشتار حاضر مدعی است که بحران هویت معضلی حل ناشدنی و فاجعه ای علاج ناپذیر نیست؛ و هویت بخشی امری ممکن و نه چندان دشوار است. نویسنده: مروارید قاسمی دانلود مقاله

انجام وظایف و خدمات رسانی مناسب شهروندان به شهرداری ها نیازمند تأمین اعتبارات و منابع مالی است. وجوهی که دولت و شهرداری ها برای اینکار اختصاص می دهند، در دو قالب مالیات و عوارض وصول می شود. از سال 1362 دولت در سیاست های مالی خود نسبت به شهرداری ها، حرکت به سوی استقلال مالی و خودکفایی شهرداری ها را آغاز کرد. در این راه می بایست هزینه خدمات رسانی شهرداری ها به شهروندان به وسیله خود شهروندان تأمین گردد، تا منابع دولتی در برنامه ها و طرح های زیربنایی مصرف شود. این مقاله ضمن بررسی وظایف شهرداری ها، به ذکر هزینه های مختلف شهرداری ها و سهم آنها از اعتبارات یا به عبارتی، بررسی ساختار هزینه شهرداری ها می پردازد. بر اساس اطلاعات موجود، عوارض بر ساختمان ها و اراضی حدود 46 درصد از درآمد شهرداری های کشور را تأمین کرده است و بدین ترتیب شهرداری ها وابستگی زیادی به این منبع درآمد دارند آمار نشان می دهد که هم میزان مطلب اعتبارات جاری شهرداری ها و هم سهم آن از کل اعتبارات شهرداری ها در طول دوره مورد بررسی رو به رشد بوده است؛ اما سهم جمع کل اعتبارات عمرانی شهرداری ها از کل اعتبارات، روندی کاهنده داشته است. اگرچه مقادیر اسمی آن در همه سال ها افزایش یافته است. نویسنده: ابراهیم جمشید زاده دانلود مقاله

اجرای سیاست تعدیل اقتصادی و کوچک سازی دولت در اوایل دهه 1370 موجب قطع کمک های دولت به شهرداری کلان شهرهای کشور گردید. پیامد این امر روی آوری شهرداری ها به درآمد حاصل از فروش مازاد تراکم شد. تحلیل اقتصاد سیاسی این پدیده نشان می دهد که فروش مازاد تراکم را می توان به مثابه توزیع رانت اقتصادی در نظر گرفت. استمرار فروش تراکم دستگاه مدیریت شهری را تبدیل به الگویی ساخت که در متون توسعه به دولت رانتیر معروف است. پایداری این الگو در طول زمان موجب کاهش شدید قدرت مدیریت شهری در قطع فروش مجوز مازاد تراکم در فرآیندی طبیعی بوده است. به همین دلیل دخالت دولت در جهت کاهش و قطع فروش مازاد تراکم تنها راهی است که می توان از طریق آن به فروش تراکم امیدوار بود. این دخالت می بایست از یک طرف به صورت وضع قواعد قانونی و از طرف دیگر به صورت اعطای کمک مالی برای جبران درآمد از دست رفته شهرداری ها انجام گیرد. شهرداری ها و شوراها نیز می توانند با پیروی از اصول حکمرانی کارآمد و ایجاد شفافیت، اذهان عمومی را در جهت پرداخت مالیات ها و عوارض شهری اماده کنند و تغییر ساختار درآمدی خود را با صرف کمترین هزینه اجتماعی به فرجام رسانند. نویسنده: فردین یزدانی دانلود مقاله

این نظر که فضاها بر رفتار فرد تأثیر می گذارند و می توانند برای تنظیم رفتار او به کار گرفته شوند امری پذیرفتنی است. اصولاً چنین امکانی وجود دارد که از طریق برنامه ریزی و طراحی شهری و از راه ترکیب طرح ها با نوعی نظام انتظام دهنده، مراتب ارتقای اخلاقی و اجتماعی افراد جامعه را فراهم ساخت. بنابراین، همانگونه که فضاهای شهری می توانند با برنامه ریزی و طرح ریزی صحیح محل بروز و نمود فضایل انسانی باشند، از جهت دیگر نیز می توانند از طریق رهاشدگی و برنامه ریزی ها و طرح ریزی های نادرست و ساده انگارانه به مکان بروز انواع جرایم شهری تبدیل گردند. نظرسنجی ای که در 8 شهر بزرگ کشور اجرا شده است، نشان می دهد که 81 درصد شهروندان احساس نا امنی می کنند. برخی از عوال ایجاد نا امنی علل محیطی دارند. از جمله این موارد خالی گذاشتن منزل به مدت چند روز، فرستادن فرزند به تنهایی به مدرسه، تردد خانم ها به تنهایی در شب و قدم زدن در مسیر های خلوت است. نتایح نظرسنجی مذکور نشان می دهد که به رغم بی توجهی به فضاهای شهری نزد متخصصان رشته های مرتبط و مدیران اجرایی شهرها، نقش این فضاها و تأثیر آنها در وقوع جرایم شهری حداقل در شهرهای بزرگ کشور یک واقعیت عینی و اثبات شده است. نویسنده: حبیب الله طاهرخانی دانلود مقاله

انگاره های معرفتی و حرفه ای قطعیت پسند که جا پای فلسفی استواری در عصر فرامدرن ندارند، بر مسیر تحولات سازنده ساماندهی و ارتقای کیفیت فضاهای شهری سایه افکنده اند. این نوع انگاره ها در سال های اخیر بر تبیین و توضیح علمی و کارکردی حرفه دانش طراحی شهری تأثیری نسبتاً مشخص داشته اند. در این میان ذکر چند نکته ضروری می نماید: اولاً پس از نزدیک به سه دهه سابقه آموزشی و دانشگاهی رشته طراحی شهری در ایران، هنوز تعریف جامع و مانعی از آن به دست نیامده است. ثانیاً، با برداشتی قطعیت نگرانه از موضوع، محتوا و زمینه های اجرایی پروژه هایی که به طراحی شهری موسوم می گردند، از نظر مطلوبیت و پاسخ دهندگی و کارایی دچار تردید می شوند. به نظر می رسد با یافتن درکی بهینه از ویژگی های دانش طراحی شهری و ویژگی های دانش طراحی شهری و ویژگی های پروژه هایی که نوعاً دارای محتوای طراحی شهری هستند، زمینه مطلوبی برای کارایی آن در مسیر سازندگی سرزمین ایران فراهم گردد. نویسنده: مصطفی بهزادفر دانلود مقاله

مدتی است که دوران سیطره کمیت به سر آمده است. باید به کیفیت های محیطی توجه کرد. این خواست شهروندان ماست و وظیفه طراحان شهری، برنامه ریزان و معماران آینده. هنوز دانش طراحی شهری با فعالیت طراحی شهری در هم می شوند. از آن بدتر، وظیفه طراحی شهری را محدود به جداره سازی و در بهترین حالت طراحی فضاهای شهر می دانند. برخی نیز آن را مترادف زیباسازی قرار می دهند و برخی پرداختن به جزئیات شهری را طراحی شهری می دانند. محور اصلی مبحث طراحی شهری کیفیت است. برای گریز از ایستا انگاری دانش طراحی شهری باید سیر تحول، تطور مفهوم کیفیت فضایی و تأثیر زمان را بر آن در نظر گرفت. کارشناسان و مدیران طراحی شهری امروزه به بیماری سیطره کمیت دچار شده اند، دلمشغولی اصلی آنان حل مسایل کمی است و به پیامدهای کیفی تصمیمات خود توجهی ندارند. هنوز رابطه کمیت و کیفیت به خوبی درک نشده است. این تفکر که هرچیز فقط از مقدار (چندی) درست شده، و اینکه همین چندی (مقدار) از هر چیز، قابل درک، دریافت و برنامه ریزی است، اولویتی برای کمیت بخشیده که به فجایع عملی کنونی انجامیده است. بیشتر کارشناسان و مدیران با کمیتها کلنجار می روند. اما مردم به کیفیتها توجه دارند. افراد برای خلوت به محله مسکونی و خانه خود پناه می برند و در برابر برای انبساط و تجمع و تعامل اجتماعی به خیابان می ریزند. هنوز باور داریم که کارها را رأسا انجام می دهند، و هنوز ادعا می کنیم که فلان شهر یا فضاهایش را فلان شاه یا مرد قدرتمند ساخته است. باور نداریم که ساختن امری گروهی است و نیازمند تخصصهای متفاوت؛ و آنچه به تحقق پذیری و موفقیت طرح می انجامد، داشتن هدفی مشترک و هماهنگی است. طراحی شهری نه به دنبال ایجاد فضاهای پر خرج و فاخر است و نه هدفش ایجاد فضاهای زیبا به معنای خوشگل و چشم نواز. زیبایی دلمشغولی اصلی طراح شهری نیست و کیفیاتی مانند، هویت، وحدت، نقش انگیزی و حس مکان برای اون مهم تر است. دهه شصت و هفتاد میلادی دوران تغییر الگوها و الگو واره ها و خوانش تازه ای از زمان و مکان بود. حاکمیت مطلق عقل به زیر سوال رفت و دوباره عاطفه به عنوان همزان عقل با آن همتراز گردید. مشخص شد که نه تقدمی برای کیفیت یا کمیت وجود دارد و نه فرم تابع عملکرد است و نه عملکرد تاب فرم. بدین ترتیب مولفه سومی به نام معنی مطرح شد که اهمیت آن به هیچ وجه کمتر از فرم و عملکرد نیست. امروزه طراحی شهری به دانشی تبدیل شده است که با آغوش باز هرگونه دانش و تجربه ای را که مربوط به جامعه انسانی و محیط زندگی اوست پذیرا می شود و آن را در جهت غنی کردن خود و بستر زندگی شهروندان به کار می گیرد. در عمل نیز معماری بولدوزری تقبیح گردید، و ارزش قدمت، ریشه، خاطرات، تصویر ذهنی، مقیاس انسانی، دوباره بازشناسی و بازآفرینی شد. شعار شهر برای شهروندان و نه برای خودروی شخصی مورد توجه قرار گرفت. سالهاست که نیاز به ارتقای کیفیت احساس شده است. مدیران اسبق شهرداری تهران با تمهیداتی از زدن رنگ و لعاب، نصب پرچم و جداره سازی شروع کردند و تا آستانه طراحی شهری ادامه دادند؛ اما اکنون این روند، با تغییر مدیریت متوقف شده است. دانلود مقاله

شهرها برای مردم ساخته می شوند؛ گاه چنان به این نکته به ظاهر بدیهی در برنامه ریزی شهری بی اعتنایی می شود که گویی برنامه ریزان برای خود - یا موجوداتی که الزاماً باید مانند ایشان بیندیشند، بپسندند و عمل کنند - برنامه ریزی می کنند و بدون توجه به امکانات، محدودیت ها و ترجیحات بهره برداران الگویی را برای شهرسازی به کار می گیرند و ضوابطی را برای تحقق آن الگو وضع می کنند. البته طراح یا برنامه ریز هم نمی خواهد به دیدگاه های مردم بی توجهی کند، زیرا گمان می برد طراحی او منطبق بر خواسته های مردم و پاسخگوی نیازهای آنان است، اما در عمل محصول کار چنین مقصودی را برآورده نمی سازد. یکی از دلایل این رخداد نبود شناخت کامل و به تبع آن عدم استفاده مناسب از ابزارهای برنامه ریزی است. یکی از مهمترین ابزارها در این زمینه، ضوابط حوزه بندی (منطقه بندی) و به ویژه حوزه بندی کاربری زمین است. متأسفانه این ابزار مهم برنامه ریزی شهری که سالهاست در کشور ما برای اجرای طرح جامع ضروری تشخیص داده شده است و مورد استفاده قرار می گیرد نیز از این قاعده مستثنا نیست و پیشنهاد کنندگان، اعمال کنندگان و شهروندان جملگی از نتایج حاصل از اعمال این ضوابط احساس نارضایتی می کنند، به همین مناسبت در این بحث برای آنکه ماهیت و هدف اعمال ضوابط حوزه بندی بهتر درک شود و تفاهم بیشتری در زمینه نحوه استفاده از این ابزار به دست آید علاوه بر بررسی مفهوم و اهداف حوزه بندی، به کنکاشی کوتاه در زمینه منشأ و پیشینه این پدیده پرداخته می شود. نویسنده: نوید سعیدی رضوانی دانلود مقاله

مسائل و مشکلات برخاسته از رشد و گسترش شهرها - مانند انواع آلودگی ها، تخریب محیط زیست، فقر و بزهکاری - همواره پژوهشگران و برنامه ریزان و سیاستگذاران را به این چالش کشانده است که با کنترل اندازه شهر از میزان مشکلات و مسائل بکاهند. اما این افراد باید به دو پرسش اساسی پاسخ دهند: نخست اینکه اندازه بهینه یا حد مطلوب جمعیت شهر چقدر است؟ و دوم اینکه آیا مسائل و مشکلات موجود در شهرها ناشی از توسعه سریع اندازه شهر است، یا آنکه مسائل دیگری همچون سیاست های نادرست توزیع منابع اقتصادی، نبود طرح آمایش، تمرکز گرایی شدید نظام سیاسی و بی کفایتی نخبگان سیاسی و اداری و همچنین فقدان یا ضعف فرهنگ مدنی یا سرمایه اجتماعی در نزد شهروندان و مدیران این مشکلات را پدید آورده است؟ در هر حال اندازه اجتماع (Community size) همواره به عنوان یکی از متغیرهای مهم و تأثیر گذار بر زندگی شهری مطرح است. نظریات مختلف، تأثیر اندازه اجتماع را بر روابط و تعاملات اجتماعی و حتی روان افراد به شیوه های مختلفی از جبر گرایی تا انکار هرگونه تأثیر و یا ترکیبی از این دو، بررسی کرده اند. دانلود مقاله

این مقاله خلاصه ای است که از تحقیقی مفصل که کمیته بحران جمعیت در یکصد کلانشهر جهان انجام داده است. در این پژوهش، بحث درباره کیفیت زندگی در شهرهاست. امروزه سطح زندگی تنها به مفهوم وضعیت مادی نیست. به گفته لاتوش، باید میان زندگی خوب و زندگی کمی تفاوت قائل شد، چرا که زندگی خوب بر ارزش های اجتماعی استوار شده و زندگی کمی یکی کردن هدف های افراد جامعه است. هم هنگام با افزایش جمعیت، شهرنشینی و تمرکز صنایع، سرمایه ها، امکانات و خدمات شهری رشده کرده و شهرهای بزرگ به کلانشهرهای کنونی بدل شده اند و مشکلات سخت شهری مانند تنگناهای زیست محیطی پدید آمده است. بنیادهای پژوهشی و اندیشمندان بر آن شده اند تا ساز و کار فعالیت های جوامع بشری را شناسایی کنند و دخالت او در محیط زیست را به فرآیندی آگاهانه و سازمان یافته بدل سازند تا از این رهگذر بتوانند وضعیت سیاره زمین را به صورت مطلوب و طبیعی نگه دارند. برنامه آمایش سرزمین، برنامه ریزی شهری و منطقه ای، تعیین کاربری ها، طراحی زیرساخت ها و جز اینها، جلوه گاه های دست اندازی آگاهانه در طبیعت و محیط زندگی اند. در این بررسی درونمایه اصلی سنجش سطح زندگی در شهرهای بزرگ جهان با معرفی شاخص های اجتماعی سنجش زندگی همراه است و به امنیت و بعدهای تازه آن می نگرد. امنیت انسانی با توسعه انسانی مترادف نیست بلکه مفهومی وسیع تر از آن دارد. برای اینکه انسان ها بتوانند انتخاب هایشان را آزادانه انجام دهند، باید امنیت داشته باشند و اطمینان از اینکه فرصت های امروزشان را فردا یکسره از کف نخواهند داد. ترجمه و اقتباس: حسی آسایش دانلود مقاله

شهر همواره در نزد فیلسوفان، اندیشمندان و محققان به عنوان پدیده ای جدید که انسان را از جوهره اصیل خود دور می سازد و او را در چارچوب روابط عقلانی خشک ابزاری و حسابگری قرار می دهد، مدنظر بوده است. روابط اجتماعی و شیوه امروزین زندگی در فضای شهری از یک طرف، و نقش نمادین فضاهای کالبدی در شهرها از طرف دیگر، انسان شهرنشین را بیش از پیش نسبت به خود و دیگران و محیط بیگانه کرده است. باید خاطرنشان شد که عناصر مادی و کالبدی فضای شهری بیانگر نمادها و معنای خاصی است که از طریق آن شهروندان با اطراف خود ارتباط برقرار می کنند، اما اینکه آن نمادها و معانی چه حس و چه رابطه روانی و اجتماعی را در فرد تقویت می کند، بستگب به شکل و فرم فضایی دارد که از درون طرح های توسعه شهری به وجود می آید. به عنوان نمونه، ساخت و سازهای بی رویه شهری، حکایت از آشفتگی و پریشانی فضایی دارد که این آشفتگی و پریشانی به تشویش روانی، همراه با فقدان تعلق اجتماعی شهرنشینان، انجامیده است. طرح های توسعه شهری در کشور ما بدون توجه مدیران شهری به ابعاد روانی و ذهنی و فرهنگی به اجرا در می آیند و شهرنشینان سنتی را به زندگی مدرن - با گرایش ها و ایدئولوژی مدرن - دعوت می کنند. این امر باعث ایجاد شکاف و فاصله میان انسان شهرنشین با محیط شهری خود می شود که نتیجه آن چیزی جز انزوا، انفعال و از خود بیگانگی نسبت به محیط نیست. طرح های توسعه شهری بیانگر فاصله ها و بی هویتی هاست، و این امر خود به احساس تعلق ناچیز نسبت به محیط شهری می انجامد و فردگرایی و انزوا را به دنبال می آورد. زندگی در شهرها تنها به معنای داشتن سکونت در محیط امن و سرپناه نیست، بلکه به معنای احساس تعلق و معنا نسبت به جلوه های منطقی و عقلانی از هستی و حیاتی است که در شهر تبلور یافته است. از آنجا که انسان در تمام عرصه های حیات و زندگی - از جمله در قلمرو روابط و فضای شهری - معناکاو است، اگر معناهای اصیل متعلق به تاریخ و فرهنگ و فطرت خود را در فضای شهری پیرامون خود مشاهده نکند، دچار یأس، دلسردی، انزوا و از خود بیگانگی می شود. مقاله حاضر به دنبال تشریح و تبیین نظری ارتباط میان محیط شهری و از خودبیگانگی ساکنان شهری است که می تواند به عنوان پیش درآمدی برای تفحص تجربی موضوع مطرح گردد. نویسنده: ناصر غراب دانلود مقاله

این نوشته به ویژگی های ذاتی و آثار متقابل فرآیند برنامه ریزی و برنامه ریزی مالی زیرساخت های عمومی پرداخته است. زیرساخت های عمومی مورد نظر این مقاله گسترده ای وسیع، از زیرساخت ها و تأسیسات زیربنایی تا خدمات عمومی و اجتماعی، را شامل می شود. تأکید و توجه عمده مقاله بر تجارب ایالات متحده آمریکاست؛ تجاربی که ضرورتاً با چارچوب های نهادی، قانونی و مالی خاص این کشور هماهنگ و منطبق است. بر همین اساس، این گونه مباحث ویژه تا بیشترین حد خلاصه شده و محور های اصلی بحث حفظ گردیده ند. در این مقاله زیرساخت های عمومی را از دیدگاه برنامه ریزی بلندمدت بررسی می کند، به تشریح آثار مثبت توسعه زیرساخت ها بر برنامه ریزی شهری می پردازد، مسئله گستره ملی زیر ساخت ها را - که آثار مذکور را کاهش می دهد - تعریف می کند، و دو شیوه اصلی برای حل این مشکلات را مورد بررسی قرار می دهد: 1- برنامه ریزی سرمایه گذاری عمرانی، 2- روش های تأمین مالی. نوشته حاضر همچنین شامل مبحثی درباره راهکارهای آینده برنامه ریزی زیرساخت هاست. برنامه ریزی و اجرای پروژه های عمرانی در چارچوب اجتماعات محلی، و به دست نهادهای محلی ذی ربط، از جمله نکات مهم و مورد تأکید در این مقاله است. نویسنده: جی. ام. استین ترجمه و تلخیص: غلامرضا کاظمیان دانلود مقاله

موضوع این مقاله بررسی رابطه بین فرهنگ و تولید فرهنگی و نیز برنامه ریزی فرهنگی (Cultural Planning) و برنامه ریزی شهری است. به نظر نویسنده سیاستگذاران، برنامه ریزان و مدیران شهری بیش از پیش ضرورت توجه به برنامه ریزی های فرهنگی شهری و یافتن نقطه اتصال میان برنامه ریزی شهری و برنامه ریزی فرهنگی را احساس می کنند. علاوه بر این، برنامه ریزان شهری اخیراً این ضرورت را دریافته اند که شهر بیش از آنچه که پیش تر تصور می شد هویتی فرهنگی دارد و لذا هرگونه برنامه ریزی شهری منطقی و واقعی می باید حساسیت های لازم را نسبت هب هویت فرهنگ شهرها و نیز تقویت هویت فرهنگی شهروندان در زندگی شهری مدرن در خود داشته باشند. با توجه به انی امر نویسنده مقاله بر چند نکته عمده تأکید ورزیده است: 1- عدم توجه برنامه ریزی شهری به مقوله فرهنگ شهری، آن را با محدودیت های نظری و تجربی بحرانی مواجه می سازد. 2- برنامه ریزی شهری و طراحی شهری به عنوان دو فرآیند به هم بسته هنری و فرهنگی، با تولیدات فرهنگی دیگر - و به ویژه شهر که خود یکی از صورت های تولید فرهنگی است - پیوند دارد. 3- از بعد نظری، ضروری است که آموزش فرهنگی برنامه ریزان شهری و نیز وارسی انتقادی نظریه های شهری و برنامه ریزی شهری از چشم انداز فرهنگی پیگیری شود. 4- این ضرورت نظری نیز احساس می شود که می باید برای به دست دادن تعریف مجددی از برنامه ریزی شهری بر مبنای دیدگاه فرهنگی، اقدام کرد. 5- برای صورت بندی سیاستگذاری های فرهنگی شهری و برنامه ریزی های فرهنگی شهری در سطح محلی، منطقاً توجه به مشخصه های فرهنگی محلی در زمینه های گوناگون آن (هنرها، ادبیات، میراث فرهنگی، سنت های فرهنگی و مانند آن) دارای ضرورت است. 6- رویکرد برنامه ریزی فرهنگی در برنامه ریزی شهری مستلزم در نظر گرفتن چندین حوزه مرتبط با زندگی شهری مدرن است. اینها عبارتند از: حوزه اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، هنری، نمادی، آموزشی و زیست محیط شهری 7- برای تحقق رویکرد فرهنگی در برنامه ریزی شهری، لازم است که نقش مدیران فرهنگی، کارکنان فرهنگی، تصمیم گیران و سیاستگذاران فرهنگی محلی و شهری نیز همانند نقش مقامات محلی شهر دیده شود. نویسنده: فرانکو بیانچینی مترجم: سید محمود نجاتی حسینی دانلود مقاله

اهمیت حفظ تعادل میان نیازهای اجتماعی، اقتصادی و محیطی حال و آینده از طریق توسعه انسانی پایدار، تغییر الگو و سرمشق را در مدیریت شهری و ارائه خدمات آن پدید آورده است. این دگرگونی با ورود مفاهیمی چون مشارکت شهروندی و مقتدرسازی حکمرانی شهر رخ داده است. در این مقاله نویسنده تلاش دارد مفهوم مقتدرسازی شهروندان را از دیدگاه های گوناگون به بحث نهد و در پایان وابستگی سطوح مختلف مشارکت و مقتدرسازی را با وظایف حکمرانی و مدیریت شهری مطلوب و موثر مورد بررسی قرار دهد. هدف کلی مقاله معرفی این مفاهیم است. مشاوره و کسب نظر شهروندان، در صورتی که واقعی باشد، سودمند است. مخالفان نظارت شهروندی، چنین نظارتی را سد راه ارائه خدمات عمومی می دانند. مشارکت عمومی همواره امری مطلوب به شمار می آید، اما ایجاد آن در سطح وسیع کار ساده ای نیست و برنامه ریزان در عمل برای جلب مشارکت شهروندان با مشکل روبرویند. مشارکت گونه های مختلف دارد، که برخی از آنها عبارتند از: مشارکت از طریق مشاوره و درخواست پاسخ به پرسش ها از سوی اجتماعات، و مشارکت به دلیل انگیزه های مادی که در آن اجتماع منابعی مانند نیروی کار و پول و غذا را در برابر محرک های مادی در اختیار می گذارند. تحرک خودجوش (اقدام جمعی) مشارکتی است که در آن افرادی از نهادهای دیگر برای تغییر سیستم ها عمل می کنند. آنچه در مشارکت اهمیت دارد، داشتن ایده های مشخص در گروه های اجتماعی است که برای مشارکت مدنظر قرار می گیرد. از آنجا که مشارکت در چارچوب دموکراسی بحث می شود، دیدگاه نسبت به دموکراسی در نوع و میزان مشارکت موثر خواهد بود. دموکراسی مشارکتی ابزار رسیدن به نتیجه نیست بلکه خود بخشی از نتیجه به شمار می آید. حکمرانی شهری پیش شرطی برای توسعه پایدار است و حکومت محلی نقش ویژه ای در این حکمرانی بر عهده دارد. هنگامی این حکمرانی مطلوب خوانده می شود که دارای ویژگی هایی از این دست باشد: موثر بودن، مشارکتی و شفاف بودن، پاسخگو و عادلانه بودن، امکان اعمال مقررات قانونی. مفهوم مقتدرسازی در واقع رفع موانع بکارگیری قدرت و فراهم سازی زمینه مناسب برای نیرومند شدن شهروندان است. مقتدرسازی سه ویژگی عمده دارد: چند بعدی است، کنشی است، و نوعی فرآیند است. اقتدار درجات گوناگونی دارد که عبارتند از فردی یا روانی، سازمانی، و اجتماعی. رفاه هر جامعه در گرو ایجاد اطمینان از این نکته است که همه اعضای آن احساس کنند که در آن سهمی دارند و در واقع از جریان عادی جامعه کنار گذاشته نشده اند. نویسنده: مریم شریفیان ثانی دانلود مقاله

در این مقاله سه مبحث فرهنگ، فضای شهری و رفتار، جداگانه بررسی شده است. فرهنگ شیوه زندگی کردن یک جمع است. تعامل فرهنگی ویژه دوران معاصر که عصر ارتباطات نامیده شده است، در گذشته نیز جوامع از هم می آموختند و این تعامل به صورت طبیعی انجام می گرفت. هر فرهنگی به عنوان مظروف دارای ظرفی است که شهر، فضاها و ساختمان هایش بستر آن به شمار می آیند. در شهر دو گونه فضا به چشم می خورد: فضاهای عمومی و خصوصی. در فضای عمومی ما با غریبه ها سهیم هستیم، و در واقع آنها بستر وقوع زندگی گروهی اند. رفتار، واکنش انسان در برابر محیط و شکل انجام یک فعالیت برای ارضای نیازهاست که به شدت وابسته به محیط است. ارتباط انسان با محیط خارج به واسطه فضای روانی انجام می شود که دارای لایه های گوناگونی مانند دانش، تجربه و خاطره است. هر جامعه بر مبنای فرهنگش دارای یک فضای روانی و سامانه هنجاری است. تناقضی که باعث ایجاد نابسامانی فرهنگی و بسیاری از ناهنجاری های رفتاری در فضای شهری ما شده، پیامد تغییری است که در مولفه فرم و عملکرد و فضا رخ داده است. اما معنای فضا در ذهن شهروندان مانند گذشته است. سه گروه تأثیر گذار بر کمیت و کیفیت فضاهای شهری عبارتند از مدیران، مردم و کارشناسان، که هریک با رویکردی متفاوت بر شهر و فضای آن تأثیر می گذارند. مدیران خود را خدمتگزار مردم می دانند، اما در عمل اقتدارگرا هستند. مردم دارای چهره های گوناگونی چون قومیت، جنس و موقعیت اجتماعی اند. کارشناسان آرمان گرا هستند و به دنبال دستیابی به بهترین ها. در این مقاله به جای جمع بندی یک فضای شهری؛ فلکه تشریح شده است. با خیابان کشی و آمدن خودرو به شهرها، در محل تقاطع محورها فلکه پدید آمد. فلکه با میدان تفاوت دارد، فلکه جای تفرق و پراکندگی است و در آن سواره های بیشترند، اما میدان جای تجمع است و پیادگان بیشترند. ناهماهنگی بین فرم و معنا و عملکرد در میدان ها، باعث بروز مشکلات و معضلات بسیاری شده است. در طرح فضاها، تکیه بر معانی موجود در اذهان شهروند پیاده ایرانی ضروری است و فلکه ها را هم می بایست بر پایه توجه به مسائل سواره طراحی کرد. از آنجا که معانی بسیار کندتر از عملکرد و فرم تغییر می یابند، معانی موجود از هر مکان را باید رد برنامه ریزی و طراحی به عنوان مهمترین مولفه لحاظ کرد. نویسنده: جهانشاه پاکزاد دانلود مقاله

یک شیوه نگاه به جامعه شهری، نگاه به آن از پشت منشور هنر و فرهنگ عامه است. رمان ها و داستان های کوتاه - همانند نقاشی ها، تندیس ها، تصانیف موسیقیایی و طرح های معماری - همگی بیرون از زمینه ها و بسترهای شهری خاص خلق می شوند و بازتاب شرایط اقتصادی و سیاسی و اجتماعی فرهنگ های شهری هستند که به آنها حیات می بخشد. فیلم ها، تبلیغات و آگهی، مد و جلوه های فرهنگ خیابانی جوانان شهری، به طور روز افزونی به عنوان موضوعات تحلیل فرهنگ شهری پست مدرن، جایگزین فرهنگ برتر شده اند. در «فرهنگ چه کسی؟ شهر چه کسی؟» زوکین در مقام جامعه شناس، شیوه هایی را که از آن طریق فضاهای عمومی شهر نیویورک به وسیله نیروهای تجاری و شرکت ها، شکلی خصوصی یافته و مطابق خواست آنها شکل گرفته است بررسی می کند. از این رو مطالعه وی درباره فرهنگ عمومی شهری قسمتی از تحلیل وسیع تری است که درباره جنگ فرهنگی آینده در خیابان های شهری به وقوع خواهد پیوست. وی می نویسد، «در سالهای اخیر، فرهنگ ... جایگاه بارز تضادهای گوناگون بر سر تفاوت های اجتماعی و بیم ها و تهدیدات شهری شده است». بسیاری از این تضادها بین طبقات متوسط، و اغلب بین شهروندان سفید از یک طرف و شهروندان بی خانمان و فقر و اقلیت های نژادی از طرف دیگر، رخ می دهد. در برایانت پارک، نزدیک کتابخانه عمومی نیویورک و دقیقاً در خیابانی که از محل کار زوکین می گذرد، یک شرکت غیرانتفاعی خصوصی با اعضایی اکثراً از طبقه متوسط و ملهم از ایده ها و عقاید ویلیام وایت، مدیریت فضا را به دست گرفت تا پارک را از وجود گدایان، بی خانمانان شهری و فروشندگان مواد مخدر نجات دهد. اگرچه برخی نتایج کاملاً مثبت به نظر می رسید از جمله اینکه کافه های زنده و پر رونق و نمایش مدها و مدل های روز، افراد زیادی را در مقایسه با گذشته به پارک جلب می کرد، ولی واقعیت مهمی که زوکین را می آزارد نابودی تدریجی حیات عمومی و اجتماعی معنی داری بوده که در نتیجه کنترل نیروهای دموکراتیک مردمی رخ داده و با خصوصی سازی خزنده ای شکل گرفته است. نویسنده: شارون زوکین ترجمه: ایرج اسدی دانلود مقاله