جستجو در تالارهای گفتگو

ساختمان دستگاه ترازیابی که بررسی شد از نوع نیوو بود که شامل سه بخش زیر است : قسمت فوقانی : شامل تلسکوپ ( عدسی های شیئی و چشمی ) و لوازم قراولروی قسمت میانی : شامل تراز ، قسمتی از بدنه ، تراز کروی و صفحه مدرج (لمب افقی) برای اندازه گیری زوایای افقی قسمت تحتانی : شامل پیچ های تراز کننده و اتصال و صفحه اتصال دستگاه بر روی سه پایه همچنین چندین پیچ روی دستگاه وجود داشت که هر یک وظیفه ای دارد مثل حرکت دادن دستگاه بصورت افقی (کلی و جزئی) ، پیچ وضوح تصویر ، پیچ وضوح تار رتیکول . همچنین بعضی از مدل های دستگاه دارای دگمه تثبیت وضعیت است که جهت جابجایی دستگاه کاربرد دارد . سه پایه را بطور قائم جلوی خود می گیریم ، پیچ های تعبیه شده روی هر پایه را با احتیاط شل می کنیم سپس قسمت فوقانی سه پایه را تا جلوی صورت خود بالا می کشیم و دوباره پیچ ها را محکم می کنیم تا ارتفاع آن تغییر نکند . یک پایه را داخل زمین فرو کرده و تثبیت می کنیم ، دو پایه دیگر را با هم طوری داخل زمین فرو می کنیم که صفحه ای که باید دوربین را روی آن قرار دهیم تقریباً صاف و تراز باشد . پس از قرار دادن سه پایه روی زمین دوربین را با احتیاط روی صفحه فوقانی سه پایه قرار داده و پیچی که زیر سه پایه برای فیکس کردن دوربین روی آن تعبیه شده را محکم می کنیم . در هنگام کارگذاری سه پایه باید توجه شود عدسی چشمی دوربین تقریباً جلوی چشم ما باشد تا ما مجبور نباشیم برای استفاده از دوربین خم شویم ، زیرا این کار باعث خستگی اپراتور دوربین می شود . تراز کروی : یک محفظه شیشه ای است که تمام آن بجز قسمت فوقانی آن از مایعی مانند الکل ، اتر یا سولفورد وکربن و قسمت فوقانی از گاز همان مایع پر شده است . قسمت حاوی گاز را حباب تراز می نامند . برای تراز کردن دوربین باید حباب تراز را بوسیله پیچ های زیر دوربین دقیقاً به ناحیه مشخص شده روی محفظه شیشه ای هدایت کنیم .زمانی که دقیقاً دوربین روی سه پایه سوار شد، سه پیچ تنظیم را در زیر دوربین مشاهده می کنیم دو پیچ از سه پیچ را در دو جهت مخـالف ( هر دو به داخل یا هر دو به خارج ) می پیچانیم. با این کار حبـاب را در مقابل پیچ سوم قرار می دهیم و کافی است با پیچاندن پیچ سوم حباب را به داخل قسمت مشخص شده روی محفظه هدایت کنیم . کار با دوربین : پارالاکس : زمانی که دوربین دقیقاً تراز شد شاخص را در محل مورد نظر توسط اپراتور قرار داده و بوسیله ترازی که در کنار شاخص قرار دارد آنرا تراز می کنیم (ترازی شبیه به تراز بنایی) . به طرف شاخص قراولروی می کنیم ، بوسیله پیچ های تغییر دهنده وضعیت بصورت افقی (پیچ ها حرکت جزئی و کلی ) شاخص را در میدان دید می آوریم . یعنی در میدان دید آوردن شیئ مورد نظر در دوربین (واضح دیدن تصویر شاخص) و همچنین روشن و واضح کردن تار رتیکول در کنار دستگاه پیچی تعبیه شده که بوسیله آن می توان وضوح دید داخل دوربین را تنظیم کرد ( بدلیل تقاوت ضریب دید افراد ) . کنار عدسی چشمی پیچ تنظیم کننده وضوح تار رتیکول قرار دارد که بوسیله آن می توان وضوح تار رتیکول را تغییر داد . توسط این دو پیچ تصویر شاخص و تارها را واضح نموده و شروع به قرائت می کنیم . داخل دوربین تصویر شاخص را مشاهده می کنیم که تارهای بالا ، پائین و وسط درجه بندی روی شاخص را قطع کرده . نقاطی که درجه ها قطع شده اند را برای هر کدام یادداشت می کنیم . بدلیل اینکه کوچکترین واحد درجه بندی روی شاخص سانتی متر است ، ناچار در مواقعی باید دست به تقریب زنی بزنیم . تعیین زاویه بین دو نقطه : ابتدا به سمت نقطه اولیه قراولروی می کنیم در حالی که درجه زیر دوربین صفر است ، سپس دوربین را سمت نقطه دوم می گردانیم و پس از قراولروی درجه تغییر زاویه بین دو نقطه را یادداشت می کنیم . این درجه برابر است با زاویه بین دو نقطه مورد نظر . خطاهای ترازیابی : ۱- خطای دستگاه ۲- خطای طبیعی ۳- خطای انسانی دستگاه : عواملی نظیر خطای محور لوله تراز ، خطای کلیماسیون ، خطای تقسیمات شاخص طبیعی : خطای کرویت و انکسار ، اثر باد و گرما انسانی : تراز نبودن دستگاه ، قائم نبودن شاخص ، مواج بودن هوا در اثر حرارت و محاسبه غلط انواع تراز یابی از نظر دقت : ترازیابی از نظر دقت به چهار دسته تقسیم می شود که عبارت اند از : ۱- ترازیابی درجهi و ii ژئودزی ۲- ترازیابی درجه iii 3- ترازیابی با دقت معمولی ۴- ترازیابی با دقت تقریبی

مقدمه : جهت تعيين اختلاف ارتفاع يا ارتفاع نقاط، روش هاى مختلفى وجود دارد. بعضى از روش هاى ترازيابى از قديم الايام مورد استفاده قرار مى گرفته اند(مانند ترازيابى به كمك وسايل ساده يا با استفاده از شيلنگ تراز) و بعضى از روش ها نيز امروزه به كار گرفته شده اند (مانند استفاده از ترازياب هاى ليزرى يا ترازيابى به كمك سيستم تعيين موقعيت ماهواره اى). در اين بخش با برخى از روش هاى ترازيابى ساده آشنامى شويد و متداول ترين روش هاى ترازيابىهندسى را مى آموزيد. Raveshhaye Tarazyabi .pdf

در بسياري از كارگاهها شاهد اين موضوع هستيم كه مهندسين نقشه بردار اهميت و توجه زيادي نسبت به كاليبره بودن دسنگاهي كه در اختيارشون قرار گرفته ندارند و اين موضوع در بلند مدت باعث بروز خطاهايي در اجراي پروژه ها به خصوص در كارهاي نفشه برداري صنعتي و ساختماني دقيق مي شود،به عنوان مثال انحراف ترازهاي دستگاه در حين كار مي تواند نشانه اي براي كاليبره نبودن دوربين باشد. به منظور جلوگيري از اين خطاهاي احتمالي مي بايستي با توجه به كاركرد دستگاه در حدود هر 6 ماه يكبار، دوربين توسط متخصصين مربوطه كنترل و كاليبره شود. در زير يك نمونه جدول مربوط به كاليبراسيون دوربين توتال استيشن را مشاهده مي فرماييد: [TABLE=width: 373, align: center] [TR] [TD] Measured value after calibration [/TD] [TD] Measured value Before calibration [/TD] [TD] Required value [/TD] [TD] Description [/TD] [/TR] [TR] [TD] In the center [/TD] [TD] Out of the center [/TD] [TD] In the center [/TD] [TD] Circular level [/TD] [/TR] [TR] [TD] S [/TD] [TD] S [/TD] [TD] S [/TD] [TD] Digital level [/TD] [/TR] [TR] [TD] "5 [/TD] [TD] "10 [/TD] [TD] "5 [/TD] [TD] Horizontal collimation error [/TD] [/TR] [TR] [TD] "5 [/TD] [TD] "7 [/TD] [TD] "5 [/TD] [TD] Vertical collimation error [/TD] [/TR] [TR] [TD] "5 [/TD] [TD] "8 [/TD] [TD] "5 [/TD] [TD] Tilting axis error [/TD] [/TR] [TR] [TD] 1mm [/TD] [TD] 2mm [/TD] [TD] [/TD] [TD] Plumbing error [/TD] [/TR] [TR] [TD] 3mm [/TD] [TD] 3mm [/TD] [TD] [/TD] [TD] EDM [/TD] [/TR] [/TABLE] همانطور كه در جدول بالا مشاهده مي فرماييد در اين عمليات آزمايشگاهي ترازهاي كروي،ديجيتال ،خطاي كليماسيون افقي و قائم ،خطاي تيلت محورها، خطاي مركزيت محورهاي دوربين و خطاي EDM توسط دستگاه كاليبراسيون KERN-Swiss با توجه به آستانه ي مجاز خطا،مورد بررسي قرار گرفته و رفع شده اند. منبع: [Hidden Content]

شرکت نما پرداز رایانه NPR اولین تولید کننده فیلمهای آموزشی نقشه برداری در ایران ، اخیرا" در ادامه ی بروز رسانی فیلمهای آموزشی دستگاههای خود، برای اولین بار اقدام به تدوین، دوبله و تولید فیلمهای آموزشی تئوری و مبانی در موضوعات زیر نموده و بصورت آنلاین در دسترس فرار داده است: - تئوری و مبانی جی پی اس GPS ، جی پی اس چیست و چگونه کار می کند؟ - GPS های نقشه برداری ، وضعیت روز GNSS و برنامه ی سالهای آینده - آموزش تئوری و عملی نمونه ای از RTK GPS - معرفی رشته ی مهندسی نقشه برداری و ژئوماتیک، مهندس نقشه برداری کیست و چه کارهایی انجام می دهد. - مبانی فتوگرامتری - آموزش توتال استیشن، تئودولیت و ترازیاب - آموزش اسکنر های لیزری - فیلمهای مستند و علمی مرتبط هزینه و قیمت: فقط نظرات و پیشنهادات ارزشمند شما بعنوان راهنما برای ادامه ی راه ( رایگان) لینک دسترسی: بخش آموزش سایت [/url]شرکت بصورت طبقه بندی شده و یا کانال ویدیویی اصلی بصورت نامرتب برای دیدن یا دانلود رایگان عناوین جدید در حال تولید و اضافه شدن است. نظر را فراموش نفرمایید. باشد که قدمی کوچک برای کمک به رشته مهندسی نقشه برداری در ایران باشد. صفحه شرکت در فیس بوک FACEBOOK

شرکت نما پرداز رایانه NPR، اولین تولید کننده فیلمهای آموزشی دستگاههای نقشه برداری در ایران ، اخیرا" در ادامه ی بروز رسانی فیلمهای آموزشی دستگاه های خود، احساس نیاز به فیلمهایی در بخش تئوری ، مبانی و معرفی، کرده و شروع به تدوین، دوبله و تولید عناوین زیر نمود. و این کار را ادامه خواهد داد. - تئوری و مبانی جی پی اس GPS - جی پی اس GPS چیست و چگونه کار میکند؟ - وضعیت فعلی GNSS و برنامه ی سالهای آینده - اصول و تئوری جی پی اس GPS نقشه برداری - مهندسی ژئوماتیک یا نقشه برداری چیست - مهندس نقشه برداری یا ژئوماتیک کیست و چه کارهایی انجام می دهد و عناوین مرتبط دیگری که در حال تولید آنها هستیم همچنین فیلم آموزشی دستگاهها مانند توتال استیشن، تئودولیت، اسکنر لیزری، جی پی اس دو فرکانسه و بسیاری موارد دیگر نیز در دسترس شماست هزینه و قیمت فیلمها، تنها نظرات خوب شماست که برای ادامه ی این راه، راهنمایی ارزشمند برای ما خواهد بود. (رایگان) باشد که قدمی کوچک برای ارتقا دانش و مهارت های تئوری و استفاده از دستگاهها در پروژه های عمرانی کشور باشد دسترسی: بخش آموزش وبسایت شرکت و یا کانال ویدیویی شرکت جهت دیدن یا دانلود رایگان فیلمها صفحه شرکت در فیس بوک: FACEBOOK

نقشه برداری زير زمينی تاريخچه تونل سازي و سازه هاي زير زميني احتمالا اولین تونل‌ها در عصر حجر برای توسعه خانه‌ها با انجام حفریات توسط ساکنان شروع شد . این امرنشانگر این است که آنها در تلاشهایشان جهت ایجاد حفریات به دنبال راهی برای بهبود شرایط زندگی خود بوده اند. پیش ازتمدن روم باستان ، در مصر ، یونان ، هند و خاور دور و ایتالیای شمالی ، تماما تکنیکهای تونلسازی دستی مورد استفاده قرار می‌گرفت که در اغلب آنها نیز از فرایندهای مرتبط با آتش برای حفر تونل های نظامی ، انتقال آب و مقبره‌ها کمک گرفته شده است. در ایران نیز از چند هزار سال پیش، به منظور استفاده از آبهای زیر زمینی تونل هایی موسوم به قنات حفر شده است که طول بعضی از آنها به 70 کیلومتر و یا بیشتر نیز می‌رسد. تعداد قنات های ایران بالغ بر50000 رشته برآورده شده است. جالب توجه است که این قنات های متعدد، طویل و عمیق با وسایل بسیار ابتدایی حفر شده اند. اسلاید اموزشی سمینارراازلینک زیر دریافت نمایید دانلود

نرم افزار GEMCOM 6.2 يكي از قدرتمندترين نرم افزارهاي طراحي معادن روباز و زيرزميني مي باشد که کليه مراحل عمليات معدنکاري را با دقت بسيار زياد مي تواند انجام دهد. در حال حاضر از 3 نرم افزار قدرتمند GEMS ، SURPAC و Datamine براي انجام عمليات اکتشاف، طراحي و استخراج معادن استفاده مي شود. با توجه به خريداري شدن نرم افزار سورپک توسط شرکت جم کام عملاً دو نرم افزار جيمز و سورپک در آينده با يکديگر ادغام خواهند شد. تعين ذخيره کانسار، مدلسازي عياري، طراحي سه بعدي توده معدني، رسم نقشه هاي زمين شناسي، طراحي پيت معدن، کنترل کيفي بار استخراجي و... از کارهايي است که مي توان با اين نرم افزار انجام داد. برخي از موارد کاربرد اين نرم افزار عبارتند از : • تشکيل بانک اطلاعات گمانه هاي اکتشافي • رسم مقاطع عمودي زمين شناسي (Vertical Sections) • رسم مقاطع افقي زمين شناسي (Plan) • ساخت بلوک مدل • تعيين ذخيره • تهيه طرحها آتشباري • کنترل کيفي بار استخراجي • نقشه برداري • تهيه طرحهاي استخراجي ساليانه، ماهيانه و روزانه • طراحي پيت بهينه با کمک نرم افزار WITTEL سايت اختصاصي نرم افزار منبع

قشه برداری ساختمانی Construction Surveys Architectural Surveys Building Surveys منظور از این اصطلاحات پیاده کردن اجزای ساختمانها و تاسیسات وابسته به آنها و نیز کنترل عملیات ساختمانی است. امروزه استفاده از خدمات و تجهیزات دقیق نقشه برداری در پروژه های ساختمانی جزو اصول جدایی ناپذیر هر پروژه عمرانی ساختمانی محسوب میگردد. جهت جلوگیری از خسارتهای ناشی از تاخیر در برنامه های زمانی، مدیریت اجرایی پروژه های ساختمانی را بر این میدارد که تکنولوژی های نوین و به روز بهره ببرند. یکی از این خدمات نوین استفاده از ابزارهای مدرن دقیق اندازه گیری تحت عنوان تجهیزات نقشه برداری میباشد. در پروژه های کوچک نیز رویکردهای سنتی اجرایی، صدمات و خسارتهای فراوانی به کارفرمایان و سرمایه گذاری در بخش ساخت و ساز تحمیل میکند، به همین دلیل معرفی توانایی ها و مزایای خدمات نقشه برداری ساختمانی در جهت کاهش هزینه های مخفی همواره مورد رضایت دست اندرکاران صنعت ساختمان و رغبت آنها به استفاده از این خدمات میباشد به طوری که امروزه در بخشهایی از صنعت ساختمان انجام امور بدون نظارت و کنترل مستمر نقشه برداری امکان پذیر نیست. از طرفی نقشه بردار ساختمانی باید ذهنیت روشن عملی از پروژه های عمرانی و اصطلاحات مهندسی عمران و نقشه خوانی ساختمانی داشته باشد. او باید قادر به درک فرآیندهای ساخت و ساز ساختمان و آشنایی با انواع عملیات ساختمانی از شیوه های اجرای اجزای یک پروژه ساختمانی تا مصالح و خصوصیات فنی و ذاتی آنها داشته باشد، تا بتواند با خلاقیت خود بهترین روشهای ارائه خدمات نقشه برداری مرتبط با درخواست کارفرما را انتخاب کند. در این راستا آموزش صحیح نقشه برداری ساختمانی باید در الویت دغدغه های جامعه نقشه برداران باشد تا این قشر از جامعه مهندسی کشور بتواند کلیه منافع و نیازهای صنعت ساختمان را با ارائه خدمات مطلوب جلب کنند. خدمات نقشه برداری ساختمانی را میتوان به طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم کرد: خدمات نقشه برداری قبل از احداث ساختمان خدمات نقشه برداری حین احداث ساختمان خدمات نقشه برداری پس از احداث ساختمان توجه: توصیه میشود مهندسین نقشه بردار در تمام مراحل پروژه های ساختمانی قبل از شروع پروژه و حین اجرای خدمات مهندسی نقشه برداری و حتی پس از آن نسبت به ثبت بصری پروژه با دوربین های عکسبرداری و سپس نسبت به بایگانی آنها بر اساس تاریخ و گزارش های تکمیلی اقدام کند. این امر میتواند جهت رفع هرگونه ابهام در کلیه مراحل ارائه خدمات به نقشه بردار کمک کند و در بسیاری موارد نکاتی که از چشم نقشه بردار به دور مانده را جهت ارجا های بعدی ماندگار کند. خدمات نقشه برداری قبل از احداث ساختمان عناوین اصلی خدمات نقشه برداری قبل از احداث ساختمان را میتوان به زیر بخشهای زیر تقسم بندی کرد: مساحی حدود اربعه و نقشه برداری توپوگرافی و تهیه نقشه سایت پلان و ثبت موقعیت عوارض طبیعی و مصنوعی (مانند چاه ، درخت و ...) که در هنگام طراحی معماری تاثیر گذار هستند، و تهیه پروفیل های خیابانهای دسترسی مجاور. بررسی ابعاد اربعه و مساحت وضعیت موجود زمین و مطابقت آن با سند ثبتی و پیاده سازی طول وابعاد سند بر روی نقشه وضعیت موجود زمین (اربیلت) و رفع احتمالی عدم تطابق مشکلات ثبتی سند ملکی. کمک به تیم معماری جهت جانمایی بهترین مکان احداث ساختمان با توجه به ضوابط شهرسازی و معماری و محاسبات بروکف. جانمایی سایت پلان بر اساس دستور نقشه شهرداری بر روی نقشه های ازبیلت. خدمات نقشه برداری حین احداث ساختمان از مزایای کلی خدمات نقشه برداری ساختمانی میتوان افزایش دقت و صحت اجرای نقشه ها و در نتیجه افزایش تاثیرات واقعی محاسبات فنی سازه و معماری، محاسبات زلزله و افزایش بهره وری در زمان اجرای پروژه را برشمرد. عناوین اصلی خدمات نقشه برداری حین احداث ساختمان را میتوان به زیر بخشهای زیر تقسم بندی کرد: پیاده سازی سایت پلان و جانمایی محل فونداسیون. کنترل اجرایی حین عملیات خاکبرداری و گود برداری و محاسبات احجام خاکی بر اساس نقشه برداری های مکرر از سطح سایت بنا به تقاضای کارفرما. کنترل مجدد جانمایی فونداسیون. جانمایی و کنترل محل حفر چاه شمع ها و کنترل پیوسته آنها (پس از هر مرحله گود برداری در پروژه های بلند مرتبه ای که شامل طبقات متعدد زیر سطح صفر هستند). کنترل پیوسته خطوط تراز بستر سازی و مگر ریزی و ... . جانمایی محورهای سازه و کنترل پیوسته موقعیت مکانی و تراز ارتفاعی آنها تا هنگام نصب صفحه ستون ها (در پروژه های اسکلت فلزی) . کنترل موقیعت مسطحاتی ستونها (در پروژه های اسکلت بتونی). کنترل شاقولی و پیچیدگی ستونها در ساختمانهای اسکلت فلزی حین ستون ریزی. کنترل خط تراز بتن بتن ریخته شده در سقف ها (کنترل تراز طبقات). پیاده سازی خطوط تراز در طبقات برای سایر پیمانکاران ساختمانی نظیر برقکار، تاسیسات، سقف کاذب و ... و کنترل پیوسته آنها پیاده سازی اجزای ساختمانی بسته به نوع پروژه و درخواست کارفرما و کنترل صحت اجرای آنها در داخل و یا خارج (محوطه سازی) پروژه ساختمانی ( به عنوان مثال اجرای طرح داخلی طبقات نظیر تیغه های دیوار چینی داخل ساختمان، جانمایی محل احداث رایزر های تاسیسات، کانالهای آبهای زهکشی و پیاده سازی قطعات سقف و ...) . پیاده سازی رمپ ها و سایر اجزای فنی محوطه سازی و کنترل دقیق خطوط تراز آنها. کنترل دقیق نصب قطعاتی که شاقولی بودن آنها اهمیت اساسی دارد (مانند قطعات شمشیری در راه پله ها، پاگرد پله ها و ...). پیاده سازی نماهای پیچیده از نظر طراحی و یا نماهایی که با مصالح خاص پیش ساخته پازلی اجرا میشوند (نظیر کامپوزیت پنل آلومینیوم ، نمای فریم لس شیشه ای و ...). خدمات نقشه برداری پس از احداث ساختمان معمولا هنگام مرمت، احیا و بازسازی یک بنا و یا اجرای یک طرح جدید پس از ساخت بنا و یا تغییر در طراحی حین اجرای یک بنا نیاز به خدمات نقشه برداری به شدت احساس میشود. قدم اولیه درتمام این پروژه ها تهیه نقشه وضعیت موجود (ازبیلت) است. نقشه بردار موظف است داده های لازم بسته به نوع پروژه و نیاز پیمانکار را از محل پروژه استخراج کرده و در قالب نقشه های ساختمانی قابل استفاده برای مجری تهیه کند. معمولا شاخه های معماری و باستانشناسی ، تصویرگری بیشترین مصرف کنندگان این گونه خدمات نقشه برداری هستند. آماده سازی بستر شبکه نقشه برداری و انتخاب ابزار مناسب جهت تهیه ازبیلت دقیق بستگی به موقعیت و نوع پروژه و تجربه قبلی نقشه بردار در پروژه های مشابه دارد. بنابراین به صورت موضوعی فقط به ذکر چند مورد بسنده میشود: نقشه برداری میکروژئودزی، و تهیه نقشه ازبیلت ستونها و دیوار های حایل به منظور چگونگی بررسی وضعیت سازه از نظر نشست ویا پیچش و انتخاب روشهای مناسب تقویت سازه. نقشه برداری تهیه پلان ازبیلت نمای یک ساختمان جهت اجرای نمای جدید و یا بازسازی نمای موجود، با کمک ابزارهای مناسب که بسته به پیچیدگی طرح انتخاب ابزار مناسب نظیر دوربینهای متریک دیجیتال، اسکنرهای لیزری و یا تجهیزات دقیق نقشه برداری (مجموعه توتال استیشن Reflectorless وReflective tape ) صورت میپذیرد. جهت پروژه های بازسازی تهیه نقشه ازبیلت کلیه اجزای تاسیسات الکتریکی و محل خروجی و ورودی های لوله های تاسیساتی و سایر اجزای ساختمانی نظیر حفرات کانالهای آب و سرویسهای بهداشتی و ... ضروری بوده و بسته به پیچیدگی و وضعیت طرح ابزارهای مناسب جهت برداشت انتخاب میگردد. مستند سازی میراث فرهنگی در راستای شناخت آثار تاریخی و ملی و تهیه طرح های حفاظت، مرمت، احیاء، ساماندهی بنا ها، محوطه ها و بافتهای تاریخی - فرهنگی با کمک ابزار های دقیق مستند نگاری نظیر سیستمهای فوتوگرامتری برد کوتاه و اسکنر های لیزری. امید است با استقرار و ساماندهی نظام آموزشی مدون "نقشه برداری ساختمانی" در سطوح دانشگاهی و اصناف فنی و مهندسی، اقشار جامعه مهندسین نقشه برداری و صنعت ساختمان در راستای تعاملی سازنده در جهت ارتقا سطح کیفی خدمات نقشه برداری قدم برداریم.

چیست؟ بررسی سیستمهای ناوبری ماهواره ای (GNSS) GNSS یا Global Navigation Satellite System سیستمهایی هستند که به گیرنده های کوچک اجازه میدهند تا موقعیت خود را (طول، عرض و ارتفاع جغرافیایی) با خطای چند متری مشخص کنند. این قابلیت از طریق انتقال امواج رادیویی بین دستگاه و ماهواره صورت میگیرد. ایستگاههای ثابت زمینی میتوانند برای محاسبه بسیار دقیق زمان برای آزمایشهای علمی استفاده شوند. در حال حاضر، تنها سیستم موقعیت یاب جهانی (GPS) تمام فعال متعلق به آمریکاست که NAVSTAR نام دارد. GLONASS روسیه در حال بازسازی است تا به حالت تمام فعال بازگردد. کشور چین اعلام کرده تا سال 2015 سیستم موقعیت یاب محلی Beidou را با سیستم ناوبری جهانی خود یعنی COMPASS ترکیب میکند. سیستم ناوبری اتحادیه اروپا با نام گالیله (Galileo) در مرحله توسعه است و طبق برنامه باید تا 2013 فعال شود. دسته بندی: GNSSها بر اساس میزان دقتی که دارند همچنین قابلیت مانیتورینگ آنها برای استفاده عموم به رده های زیر تقسیم میشوند: GNSS-1: نسل اول سیستم و ترکیبی است از ماهواره های ناوبری موجود (GPS یا GLONASS) با ایستگاههای تقویت ماهواره ای (SBAS - Satellite Based Augmentation Systems) یا زمینی (GBAS - Ground Based Augmentation Systems). در آمریکا بخش ماهواره ای سیستم، یک سیستم تقویت گسترده (WAAS - Wide Area Augmentation System) است. در اروپا، سرویس ایستگاههای ناوبری سراسری اروپایی (EGNOS - European Geostationary Navigation Overlay Service)، در ژاپن سیستم تقویت ماهواره ای چندکاره (MASAS - Multi-Functional Satellite Augmentation System). ایستگاههای تقویت زمینی معمولا از سیستم تقویت محلی (LAAS - Local Area Augmentation System) تشکیل شده اند. GNSS-2: نسل دوم سیستمهای ناوبری هستند که بطور مستقل کاربرد غیرنظامی سیستم را فراهم میکنند (مانند گالیله اروپا) این سیستمها دقت و کارایی مورد نیاز کاربردهای غیرنظامی سیستم را در اختیار قرار میدهند. این سیستمها از فرکانسهای L1 و L2 برای کاربرد غیرنظامی و فرکانس L5 برای همگرایی استفاده میشود. Core Satellite:ماهواره های اصلی سیستم ناوبری. در حال حاضر GPS،Galileo و GLONASS SBAS: سیستمهای تقویت سراسری ماهواره ای مانند Omnistar و StarFire SBASهای محلی: WAAS آمریکا، EGNOS اروپا، MSAS ژاپن و GAGAN هندوستان SNSهای محلی: یا سیستمهای ناوبری ماهواره ای محلی مانند QZSS ژاپن، IRNSS هندوستان و Beidou چین GBAS قاره ای: مانند GRAS استرالیا DGPS آمریکا(مربوط به سازمان حمل و نقل) GBAS محلی: مانند شبکه های CORS GBAS محلی نمونه گیری شده از یک ایستگاه اصلاح زمان واقعی جنبشها (RTK) متعلق به GPS تاریخچه: اسلاف سیستمهای فعلی، DECCA، LORAN و Omega بودند که از ایستگاههای فرستنده رادیویی موج بلند زمینی بجای ماهواره استفاده میکردند. این سیستمهای ناوبری، یک پالس رادیویی از ایستگاه مادر سپس سایر ایستگاههای تابع ارسال میکردند. اختلاف بین ارسال و دریافت در ایستگاههای تابع با دقت کنترل میشدند که به گیرنده ها امکان میدادند تا اختلاف بین دریافتها و ارسالها را تشخیص دهند. از این طریق فاصله تا هر ایستگاه و در نتبیجه موقعیت گیرنده مشخص میشد. اولین سیستم ناوبری ماهواره ای Transit نام داشت که در دهه 1960 میلادی توسط ارتش ایالات متحده ساخته شد. نحوه کار این سیستم بر اساس اثر داپلر (Doppler effect) استوار بود. به این صورت که ماهواره هایی که در یک مدار مشخص در حرکت بودند سیگنالهایی را در فرکانسهای معین ارسال میکردند. فرکانس دریافتی بصورت واضحی با فرکانس ارسالی تفاوت دارد که آنهم بدلیل حرکت مشخص ماهواره بود. با بررسی این فرکانسها در یک زمان بسیار کوتاه موقعیت تقریبی گیرنده مشخص میشد که بعدها شیوه های اندازه گیری با دخیل کردن چندین پارامتر از جمله حرکت مداری ماهواره دقیقتر شد. قسمتی از اطلاعات ارسالی مربوط به اطلاعات مداری دقیق است. برای اطمینان از دقت بالا، رصدخانه نیروی دریایی آمریکا (USNO) دائما مسیر حرکت این ماهواره ها را زیرنظر دارد. اگر ماهواره ای کمی از مدار منحرف شد، این سازمان اطلاعات لازم را برای اطلاح مسیر ارسال میکند. سیستمهای امروزی بسیار دقیقتر و کارآمدتر هستند. ماهواره سیگنالهایی ارسال میکند که اطلاعات موقعیت ماهواره و زمان دقیق ارسال سیگنال را دارد. موقعیت ماهواره در قالب پیامهای داده ای ارسال میشود که حاوی کدی است که بعنوان مرجع زمانبندی استفاده میشود. ماهواره ها از ساعتهای اتمی برای همزمان سازی بین همدیگر استفاده میکنند. گیرنده زمان ارسالی ماهواره را با زمان داخلی خود مقایسه کرده و فاصله ماهواره تا خود را اندازه میگیرد. این مقایسه با ماهواره های دیگر در ارتباط با این گیرنده انجام میشود و سپس محل دقیق گیرنده مشخص میشود. هر اندازه گیری مسافتی، موقعیت گیرنده تا فرستنده را روی یک کره مشخص میکند. در مورد گیرنده هایی که با سرعت بالا حرکت میکنند، موقعیت امواج ارسالی آنها تغییر میکند. همچنین اطلاعات دریافتی از ماهواره ها نیز متفاوت است. ضمنا سرعت امواج رادیویی در برخی لایه های جو از جمله یونوسفر کمتر است که بستگی به زاویه ماهواره به گیرنده دارد. آسانترین راه حل اینست که در هر لحظه 4 ماهواره در معرض دید گیرنده باشند. در حالت بهتر ترکیب ماهواره ها با ایستگاهها و استفاده از تکنیکهایی چون غربال کالمن (Kalman filtering) برای انجام محاسبات دقیقتر در شرایط سخت تر و پیچیده تر، بهترین جواب را خواهد داد. کاربردهای نظامی و غیرنظامی: GNSS در اصل برای کاربردهای نظامی طراحی شده اند. ناوبری ماهواره ای به ارتشها این امکان را میدهد تا سلاح یا موشک خود را با دقتی فوق العاده به هدف بزنند که این امر تاثیر سلاح را چند برابر میکند. همچنین اشتباهات ناشی از هدایت غیرصحیح موشک را کاهش میدهد (مانند بمبهای هوشمند). ناوبری ماهواره ای به نیروها جهت حرکت و شناسایی موقعیت فعلی خود و سایر همرزمان حتی در شرایط سخت محیطی کمک میکند. این نوع ناوبری میتواند بعنوان نیروی کمکی در جنگ باشد. در حقیقت این نیرو در جهت کاهش حوادث ناخواسته در جنگ و افزایش ارتباطات نیروهای خودی در میدان نبرد کاربرد فراوانی دارد. بهمین جهت، سیستم ناوبری ماهواره ای میتواند بعنوان یک ابزار قدرتمند در هر ارتشی باشد. در امور غیرنظامی کاربردهای فراوانی برای GNSS تعریف شده است: ناوبری یا هدایت (از دستگاههای کوچک دستی تا ماشینها، کشتیها و هواپیماها) تنظیم زمان سرویهای محلی مانند enhanced911 عملیات نجات وارد کردن اطلاعات در نقشه های جغرافیایی علوم ژئوفیزیک رهگیری اشیاء و.... نکته مهم اینست که مالکان سیستمهای ناوبری میتوانند استفاده از امکانات خود را محدود کنند. مثلا کل سرویس خود را در یک منطقه غیرفعال کنند. سیستمهای ناوبری فعال: GPS Global Positioning System: سیستم ناوبری آمریکا که از سال 2007 تنها سیستم تمام فعال است که در تمام دنیا قابل استفاده است. این سیستم بر پایه بیش از 32 ماهواره استوار است که در مدارهای میانی زمین در حرکتند (این عدد شامل ماهواره های قدیم و جایگزین شده هم هست). این سیستم از سال 1978 فعال شده و از سال 1994 در تمام جهان در دسترس است. این سیستم در حال حاظر کاربردی ترین سیستم ناوبری جهان است. GLONASS GLObal'naya NAvigatsionnaya Sputnikovaya Sistema: محصول شوروی سابق و روسیه امروزی که پیشتر در حالت تمام فعال بود اما با فروپاشی شوروی این سیستم با مشکلات فراونی روبرو شد. روسیه وعده داده این سیستم تا سال 2010 با کمک هند مجددا به حالت تمام فعال برگردد. سیستمهای در حال آماده سازی: Compass: چین اعلام کرده که سیستم ناوبری محلی خود با نام Beidou یا دب اکبر را به یک سیستم سراسری تبدیل خواهد کرد. به گزارش خبرگزاری رسمی چین این برنامه Compass نام گرفته و از 30 مدارگرد (که در مدارات میانی در حرکتند) و 5 ماهواره ثابت تشکیل شده است. همچنین چین مایل به مشارکت کشورهای دیگر برای توسعه سیستم است که با توجه به مشارکت چین در سیستم ناوبری اروپا (Galileo) ابهاماتی در این زمینه وجود دارد. Galileo: در سال 2002 اتحادیه اروپا و آژانس فضایی اروپا در مورد جانشین GPS یعنی Galileo positioning system به توافق رسیدند. با بودجه اختصاصی 2.4 میلیارد پوندی طبق برنامه این سیستم تا 2012 آغاز به کار میکند. اولین ماهواره آزمایشی در 28 سپتامبر 2005 پرتاب شد. پیش بینی میشود این سیستم با GPS ارتقا یافته موجود هماهنگی داشته و گیرنده ها بتوانند از هر دوی این فن آوری ها استفاده کنند. سیستمهای دیگر: Beidou: سیستم ناوبری محلی چین که بزودی به سیستم جهانی Compass ارتقا میابد. DORIS: Doppler Orbitography and Radio-positioning Integrated by Satellite - سیستم داپلر مداری و تعیین موقعیت رادیویی ماهواره ای که در حقیقت یک سیستم تصحیح مسیر مشابه سیستمهای ناوبری میباشد و متعلق به کشور فرانسه است. IRNSS: Indian Regional Navigational Satellite System - سیستم ناوبری ماهواره ای محلی هند که یک سیستم ناوبری محلی مستقل است و زیرنظر سازمان تحقیقات فضایی هند وابسته به دولت هندوستان فعالیت میکند. دولت هند این پروژه را در ماه می 2006 به اجرا درآورد که تا سال 2012 پیاده سازی آن به اتمام خواهد رسید. این سیستم از 7 ماهواره مستقر در مدار ثابت تشکیل شده که دقتی نزدیک 20 متر دارد و تا شعاع 2000 کیلومتری اطراف هند را هم پوشش میدهد. QZSS: Quasi-Zenith Satellite System - متشکل از 3 ماهواره است که یک سیستم همسان سازی زمانی و توسعه ای بر GPS آمریکاست و کشور ژاپن را پوشش میدهد. طبق برنامه اولین ماهواره این سیستم در سال 2009 پرتاب میشود. تقویت GNSS: سیستمی که با دریافت اطلاعات خارجی، دقت و قابلیت اعتماد سیستم ناوبری ماهواره ای را افزایش میدهد. هم اکنون سنسورهای زیادی روی زمین وجود دارند که اطلاعات GNSS را دریافت و پردازش میکنند. بعضی از این سنسورها، اطلاعات اضافه تری در مورد منشا خطاها اعلام میکنند و نحوه اندازه گیری موقعیت را هم مشخص میکنند. نمونه های این ایستگاهها در بالا معرفی شده اند.