رفتن به مطلب

همه چیز در مورد بذر گیاهان


masi eng

ارسال های توصیه شده

بذر

بذر مهمترین و اساسی‌ترین بخش گیاه است كه در بازسازی،حفظ و انتقال مواد ژنتیكی گیاه و همچنین مكانیزمهای پراكنش،تكثیر و بقای گیاه در شرایط بسیار سخت نقش اساسی دارد. قسمت اعظم غذای انسان( بیش از 50% انرژی تنها بوسیله غلات به عنوان منبع عمده هیدرات كربن و لگومها به عنوان منبع عمده پروتئین گیاهی)، حیوانات و پرندگان را بذر ها تشكیل می دهند . علاوه بر اینها بذور دارای مصارف متعدد داروئی ، صنعتی و تجاری می باشند. توسعه تمدن بشری با شناخت، جمع آوری و كاشت بذرآغازو همزمان كوچ نشینی به استقرار در مكانهایی كه استعداد كشاورزی داشتند تبدیل شد.

اگرچه روش مطلوب حفاظت گیاهان نگهداری در رویشگاه طبیعی آنها می باشد، ولی بنا بر دلایل متعدد ازجمله تغییرات عوامل اقلیمی،استفاده بی رویه ، چرای دام و همچنین وقوع حوادث طبیعی و مصنوعی، حفظ گیاه در رویشگاه اصلی را بامشكل مواجه می كند. یكی از مفیدترین روشهای حفاظت گیاهان در خارج از محل رویش طبیعی آنها، نگهداری ژرم پلاسم گیاهی در بانك ژن است. این روش به ویژه درمورد گیاهانی كه در معرض خطر انقراض قرار دارند اهمیت بیشتری دارد. بذر ها با توان زنده مانی در دمای انجماد (c ْ 20- ) و نیتروژن مایع (c ْ 196- ) عامل اصلی حفاظت ذخایر ژنتیكی به شمار می روند.

به گواه مدارك موجود، بخش بانك ژن منابع طبیعی از حدود 40 سال قبل فعالیت خود را جهت حفظ ذخایر توارثی كشور (عمدتاً مرتعی) آغاز نمود و تا سال 1377 به عنوان زیر مجموعه بخشهای تحقیقاتی مرتع و ژنتیك و فیزیولوژی فعالیت داشت. با توجه به اهمیت موضوع حفاظت ذخایر خدادادی ملی و وظیفه ای كه در این خصوص مؤسسه بر عهده داشت، مسئولان بیش از پیش به نقش بانك ژن واقف و همّ خود را در توسعه و تقویت آن به كار گرفتند. در این راستا در سال 1377 بانك ژن منابع طبیعی به عنوان بخش تحقیقاتی مستقلی وظیفه جمع آوری،حفاظت،ارزیابی و احیای گیاهان جنگلی،مرتعی و دارویی را به طور گسترده تری به عهده گرفت و چارت تشكیلاتی خود را تهیه و ارائه نمود.

لینک به دیدگاه

گروههای ذیل مورد تصویب قرار گرفته است:

1. گروه جمع آوری و شناسایی بذر

2. گروه ارزیابی و احیاء

3. گروه حفاظت و نگهداری

4. واحد اطلاعات و مدیریت داده ها

1-گروه جمع آوری و شناسایی :

این گروه دارای 3 واحد مستقل می باشد:

- واحد گیاهان جنگلی

- واحد گیاهان مرتعی

- واحد گیاهان دارویی

همكاران گروه جمع آوری و شناسایی بانك ژن همراه با كارشناسان و تكنیسینهای مراكز تحقیقات 28 گانه استانها در فصل مناسب، نسبت به جمع آوری بذور سالم و رسیده موجود در استان طبق دستورالعمل تهیه شده از طریق بخش بانك ژن اقدام (در مورد بذور مرتعی حداقل 8000 بذر از هر اكسشن) و شناسایی اولیه بذور در حد جنس و گونه می نمایند. بذور جمع آوری شده، پس از شماره گذاری، ثبت مشخصات گیاه مادری ، شرایط اكولوژیكی و عوامل ادافیكی محل جمع آوری در شناسنامه های مربوته ، به بخش بانك ژن ارسال می گردند.بدیهی است با تغییر عوامل مذكور نمونه برداری تكرار می شود.

2-گروه ارز یابی و احیاء:

این گروه دارای سه واحد مستقل تحت عناوین ذیل است:

- واحد ژنتیك و اصلاح

- واحد بیوتكنولوژی

- واحد ژرم پلاسم و تكثیربذور

- آزمایشگاه سیتوژنتیك با امكاناتی از جمله میكروسكوپ همراه با سیستم مونیتورینگ و الكتروفورز، ارزیابی بذور موجود دربانك ژن را بر عهده دارد كه شامل ارزیابی مورفولوژیكی و سیتولوژیكی است. در ارزیابی مورفولوژیكی كه به منظور كمك به شناسایی صحیح بذرهای موجود در بانك ژن انجام می شود نمونه های موجود از طریق مشخصات ظاهری مورد بررسی قرار گرفته و ضمن ثبت مشخصات ، اطلس رنگی نیز تهیه می شود. قسمت عمده فعالیت این آزمایشگاه بررسیهای سیتوژنتیكی به منظور تعیین سطح پلوئیدی جهت تعیین مناسبترین امكان تلاقیهای بین گونه ای و بین جنسی به منظور تولید ارقام جدید با توجه به اهداف اصلاحی مورد نظر می باشد. سایر فعالیتهای این آزمایشگاه ، شامل بررسیهای میتوزی، میوزی، banding ، الكتروفورز DNA و پروتئین می باشد. تا كنون 21 جنس از خانواده لگومها(تنها از جنس اسپرس 65 گونه)و در مورد گرامینه ها فقط جنس لولیوم (25 گونه ) مورد بررسی سیتوژنتیكی قرار گرفته است.

- آزمایشگاه بیوتكنولوژی دارای امكانات كشت بافت گیاهی می باشد كه با توجه به وجود ازمایشگاه مجهز موجود در بخش ژنتیك ،از این آزمایشگاه جهت بررسی امكان تكثیر گیاهانی كه بذر آنها به سختی جوانه زده یا مشكل سقط جنین دارند ، همچنین تشخیص سلامت بذر با كشت و شناسایی قارچها و بلاخره بررسی توان تثبیت ازت لگومها با باكتریهای تثبیت كننده ازت و میكوریزا مورد استفاده قرار میگیرد.

- ژرم پلاسمها، مساحتی به وسعت 7 هكتار به منظور ارزیابی احیا در نظر گرفته شده است كه 2 هكتار آن مختص گراسها و لگومها می باشد كه در آن امكان بررسی تلاقیها ی كنترل شده وجود دارد و 5 هكتار مربوط به ارزیابی و احیای سایر گونه های گیاهی است كه در سه سال گذشته نسبت به احیا 1700 گونه اقدام شده است. همچنین احیاء بذرهایی كه قوه نامیه آنها كاهش یافته وگونه های در حال انقراض و نیز گونه هایی كه بذر كم تولید می كنند در اولویت احیا قرار دارند. نقشه های كاشت موجود نشان می دهند كه در مركز البرز از سال 1968 میلادی دارای ژرم پلاسم فعال بوده است.

3-گروه حفاظت و نگهداری:

این گروه شامل 5 واحد به شرح ذیل می باشد:

- واحدتبادلات بذری

- واحدانبارها و سردخانه ها

- واحدبوجاری

- واحد تكنولوژی بذر

- واحدتشخیص سلامتی بذر

در واحد تبادلات، تقاضاهای رسیده جهت دریافت بذر رسیدگی و ثبت می شوند. تقاضاهایی كه بذر مورد درخواست آنها در سرد خانه فعال موجود باشد ارسال خواهد شد. اكثر مراجعات این واحد مراكز تحقیقاتی استانها، بخشهای ستاد مؤسسه،دانشگاه ها و مراكز آموزش عالی جهت انجام پروژه های تحقیقاتی و انجام پایان نامه بوده است. در این راستا طی سالهای 1374 تا پایان 1380 ، نسبت به ارسال 1950 نمونه بذر اقدام شده است.نمونه های وارده به بانك ژن نمونه ها پس از ثبت مجدد و بررسی از نظر كاهش رطوبت ،به واحد بوجاری ارسال وپس از بوجاری كامل نسبت به حذف آلودگیهای احتمالی در واحد سلامتی بذر (طبق چارت تهیه شده) اقدام و جهت آزمونهای لازم به واحد تكنولوژی بذر تحویل می گردد. پس از تكمیل این فرایند، از هر بذر نمونه‌‌ای در پاكتهای آلومینیومی بسته بندی و به سرد خانه پایه( دمایC ْ18- )منتقل و مازاد آن حهت مبادلات و كارهای تحقیقاتی در سرد خانه فعال (دمایC ْ 5-) نگهداری می شوند. بذرهایی كه تعداد آنها جهت آزمون ها كافی نیست ، بذر هایی كه قوه نامیه آنها كاهش یافته و بذوری كه مفادیرآنها كاهش یافته،حهت احیاء و تكثیر در اختیار گروه ارز یابی و احیاء قرار میگیرند.

در واحد تكنولوژی بذر، كلیه آزمونهای مربوط به بذر از جمله تعیین درصد رطوبت ، وزن هزار دانه، قوه نامیه ، بنیه بذر و…( طبق فرمهایی كه برای هر آزمون در نظر گرفته شده است) انجام می شود. بذوری كه در شرایط عادی مشكل جوانه زنی دارند تحت تأثیر تیمارهای مختلف خواب شكنی (فیزیكی، شیمیایی،فیزیولوژیكی و هورمونی ) قرار می گیرند . نتایج حاصله در شناسنامه بذور در واحد اطلاعات و مدیریت داده ها ، ثبت میشوند.

4-واحد اطلاعات و مدیریت داده ها :

با توجه به اهمیت ثبت و حفظ داده های مربوط به ذخایر توارثی گیاهان، واحد مستقلی به این مهم اختصاص یافته است. بذر ها پس از تكمیل آزمایشهای تكنولوژی بذر روی نمونه بذور و یادداشت اطلاعات، تحویل سرد خانه شده و شناسنامه ها تحویل واحد آمار می گردند. در این واحد كلیه اطلاعات شناسنامه ا ی تحت شماره های خاص ( كه همان كد بذر در بانك ژن است) ثبت می گردند. به منظور ثبت اطلاعات، از نرم افزار ویژه ای استفاده می شود. این نرم افزار علاوه بر توانایی ثبت كلیه اطلاعات شناسنامه ای ، امكان تهیه لیست تنظیم شده از اطلاعات موجود از جمله اسامی علمی خانواده، جنس و گونه، مشخصات جغرافیایی. قوه نامیه ،سال جمع آوری استان و شهر محل جمع آوری و از همه مهمتر نقشه پراكنش گیاه با تعداد گونه و جنس در منطقه وچاپ آنها را دارد.

این واحد تا كنون حدود 15000 نمونه بذر (Accession ) را كه طبق استانداد های بین المللی (I P G R I و ISTA ) از نقاط مختلف كشور جمع آوری و ارسال شده اند را به ثبت رسانده است. آمار موجود در این واحد نشان میدهد كه تا كنون 1950 نمونه بذر مورد تقاضا(مراكز تحقیقات استانها 600 مورد، بخشهای ستاد مؤسسه 250 مورد، دانشگاه ها 400 مورد و همكاران بخش 700 مورد) ارسال و15 مورد تقاضا جهت آزمایشهای تكنولوژی بذر و تعیین قوه نامیه بذور مشكل دار انجام و نسبت به احیاء1800 نمونه اقدام شده است.

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...