رفتن به مطلب

بررسی آسیب پذیری شهر در مقابل زلزله


ارسال های توصیه شده

به طور متوسط در اثر بلایای طبیعی هر ساله 335 هزار نفر کشته و 36 میلیارد دلار خسارات اقتصادی پدید می‌آید؛ 95% از کشته شدگان مربوط به کشورهای در حال توسعه و 75% از خسارات اقتصادی (25 میلیارد دلار) مربوط به کشورهای پیشرفته است. طبق مطالعات انجام شده در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، 75% از خسارات تنها ناشی از یکی از بلایای طبیعی (زمین لغزش) بوده و یک تا دو درصد تولید ناخالص ملی آنها را از بین می‌برد. بنابراین می‌توان گفت کشورهای در حال توسعه چه از نظر جانی و چه از نظر اقتصادی به طور نسبی درصد خسارت بیشتری را متحمل می‌گردند. این مطلب لزوم مدیریت صحیح بلایای طبیعی را در این کشورها به اثبات می‌رساند. نمودار زیر نحوه توزیع بلایای گوناگون طبیعی را در سطح جهان نمایش می‌دهد و همان‌طور که پیداست بیشترین میزان خسارات مربوط به قاره آسیا می‌باشد. بیانیه پاریس (1999) عنوان می‌کند «بهترین راه حل‌ها- به منظور مقابله با مخاطرات موجود و کاهش اثرات آنها- برای کشورهای در حال توسعه لزوما همانند راهکارهای کشورهای توسعه یافته نیست، بلکه باید این راهکارها با شرایط بومی و محلی این کشورها قابل تطبیق باشد». از این رو ضروری است با توجه به مجموعه امکانات و محدودیت های درونی و بیرونی، سیاست‌های توسعه و عمران با نگاه به شرایط خاص محدوده مورد برنامه ریزی از نظر ایمنی و امنیت، استنتاج و ارائه گردند.

 

sbxwivlg8a520u1w28k6.png

 

ایران یکی از کشورهایی است که به دلیل شرایط جغرافیایی در برابر زلزله و سایر فجایع طبیعی آسیب پذیر است و زلزله های شدید دهه گذشته در شهرها و روستاهای بزرگ و کوچک ایران شاهدی بر این مدعا بوده است. برپایه اطلاعات موجود در صنعت مقاوم سازی و بهسازی و تحقیقات مراکز علمی کشور، ایران از نظر میانگین سالانه بیشترین تعداد مطلق جمعیت در معرض خطر زمین لرزه، در جایگاه هفتم آسیا و در جایگاه سیزدهم جهان قرار دارد.

 

تهران، پایتخت ایران بیش از ١٣.۶ میلیون جمعیت دارد و گفته می شود در فهرست ۱۰ شهر اول جهان است که در معرض بیشترین خط وقوع زلزله قرار دارد. با وجود اینکه آمار و ارقام دقیق و رسمی در مورد شیوه ساخت و ساز در مناطق روستایی و حومه شهرهای بزرگ و مقاومت احتمالی آن ها در برابر زلزله وجود ندارد اما بسیاری از کارشناسان در مورد پیامدهای بی توجهی به مقاوم سازی این مناطق در برابر فجایع طبیعی هشدار داده اند. کارشناسان و محققان می گویند سکونتگاه های پرجمعیت روستایی و شهری در دامنه های البرز و زاگرس در برابر زلزله و سیل و سایر تحولات زیست محیطی و اقلیمی بسیار آسیب پذیر هستند.

 

نتایج برخی تحقیقات کارشناسی و دانشگاهی حاکی از آن است که ظرفیت های اقتصادی، اجتماعی و ساختارهای منسجم ناکافی و اندک مناطق روستایی و حومه شهرهای بزرگ ایران را در برابر زلزله آسیب پذیر می کند. موسسات بین المللی و به ویژه یکی از مراکز تحقیقاتی سوئیس اخیراً نسبت به وقوع زلزله در تهران و آسیب پذیری شهرهای حومه پایتخت و پیامدهای ویرانگر آن هشدار داده اند. کارشناسان هشدار داده اند که با توجه به زلزله خیز بودن برخی از شهرهای بزرگ ایران و به ویژه تهران، مقامات باید از تراکم جمعیت روی پهنه های گسل های خطرناک ممانعت به عمل آورند و جمعیت ها را به مناطق دیگری منتقل کنند.

مروری بر سرنوشت مردم مناطق زلزله زده مناطق روستایی آذربایجان، خراسان و بم نشان می دهد که خانه های روستایی ساخته شده از مصالح ضعیف و کم دوام، فرسودگی ساختمان ها، عدم رعایت استانداردها و نکات ایمنی به هنگام ساخت سبب آسیب پذیری شدید این خانه ها در برابر زلزله بوده است. کارشناسان آگاه به مسائل مربوط به مقاوم سازی خانه ها در برابر زلزله پیشنهاد می کنند که برای پیشگیری از چنین آسیب های مخربی باید سازه های محکمی برای ساخت خانه ها استفاده شود، ساختمان های فرسوده بازسازی شوند و همه این عوامل به آشنایی مقامات دست اندر کار ساخت و ساز با شیوه های جدید ساختمان سازی و اختصاص بودجه کافی به این امر بستگی دارند.

 

مناطق روستایی گیلان و قرار گرفتن این استان روی چندین گسل کوچک و بزرگ نیز از جمله مسائلی بوده که کارشناسان و رسانه های منطقه در مورد آسیب پذیر بودن خانه های مناطق روستایی آن هشدار داده اند. استان سیستان و بلوچستان نیز نسبت به آسیب پذیر بودن خانه های مناطق روستایی و ساختارهای زیربنایی، بیمارستان ها و اداره های دولتی آن در برابر زلزله در معرض آسیب پذیری زیاد قرار دارد. بافت فرسوده شهرها و مناطق روستایی، بهره گیری از شیوه های سنتی ساخت و ساز خانه ها، کم بودن ضخامت دیوارها و عدم اختصاص بودجه به بازسازی و بهسازی این مناطق سبب شده است که شهرها و روستاهای حومه استان های بزرگ و زلزله خیز کشور در صورت وقوع سوانح طبیعی در معرض آسیب های جدی قرار داشته باشند.

 

منابع:

FEMA (Federal Emergency Management Agency), June 2011,

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

Valerie Amos, (2010) “Displacement due to natural hazard-induced disasters”. Global estimates for 2009 and 2010, IDMC & NRC.

ECLAC (2003), Handbook for Estimating the Socio-economic and environmental Effects of Disasters, United Nations Economic Commission for Latin America and the Caribbean.

 

منبع: پژوهشکده شهرسازی و معماری سپیدار

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...