پویایی فضای جمعی با استفاده از هنر شهری

[Mohammad Aref 120,438]

در بیشتر مواقع محیط شهری به عنوان محیطی‌ بی‌ روح و خسته کننده در نظر مردم تداعی می شود. در ذهن آنها مسیر هر روزه از خانه تا محل کار پر از خیابانهای خاکستری و ساختمانهای صلب است و شهرها پر از فضاهای رها شده هستند. مواجه و طراحی این فضاها دغدغه و وظیفه مشترک طراحان محیط شهری است و مشخصاً این امر اتفاق ساده‌ای نیست. یک طرح خوب می تواند چهره یکنواخت محیط شهری را بازسازی کند.

 

اثری در حوزه هنر شهری

تیمی متشکل از ۱۰۰ معمار و طراح این مشکل را با رویکردی خاص و نوآورانه حل کردند. طراحان با استفاده از عناصر موقتِ و اینستالیشین های هنر شهری، سایت خود را از یک محیط سرد و بی ‌روح به محیطی‌ ویژه در مدت ۳ روز تغییر دادند.

 

تغییر منظر شهری در یک شب

پروژه در سطح زمین در نقطه کانونی عبور و مرور مردم روی ایستگاه مترو در مرکز شهر سانتیاگو در شیلی اجرا شده است. این تغییر یا به عبارتی بهتر، این دگرگونی دقیقاً طی یک شب اتفاق افتاد و تاثیر آن به گونه ای است که رهگذر شتابزده‌ای که به سمت ایستگاه شلوغ مترو می رود یا از آن‌ خارج می شود را نیز سرگرم و شگفت زده می‌کند. طراحان یک چیدمان جدید و رو باز با استفاده از پارچه‌ هایی‌ با سطح پلی‌ اتیلن را به وجود آورده اند. خطوط، فلشها، رنگهای متفاوت و حتی کلمات و نشانه‌ ها و تابلوها به پیاده رو و دیوارها پیوند زده شده اند تا یکنواختی روزمره را بشکند. طرح این فضا در واقع تفسیر و بازتاب پویایی فضای این سایت است. عابران پیاده مربع‌ هایی‌ را که با عناصر رنگی‌ متمایز می شوند، دنبال کرده و راه خود را می یابند.

 

تماشای شهر با چشمان و نگاهی ‌تازه

نتیجه این طرح باور نکردنی است. محیط بی ‌روح که صرفاً برای عبور روزمره استفاده می شد، تبدیل به میدان عمومی‌ شهری پر انرژی و پر جنب جوشی شد. ناگهان محیط هر روزه شهری به فضایی سرزنده و تجربه ‌ای جدید در هر روز تغییر شکل داده بود. مردم ترغیب شدند که یک محیط شهری شناخته شده را از نگاهی‌ دیگر کنکاش کنند. آنها به راه رفتن، لحظه‌‌ای ایستادن، نگاه کردن و ملاقات کردن دعوت شدند و در واقع فعالیتهای روزانه‌ خود را به صورتی‌ ویژه تر از معمول درک و تجربه کردند.

 

هنر شهری و دیوار سلفی

طراحی این سایت به تعامل عمومی‌ با استفاده از کاربریهای جدید سرعت بخشید. در میان این کاربری ها زیرفضاهایی با عناوین محل کانونی، نقطه ملاقات و دیوار سلفی پدید آمدند. در نقطه کانونی یک صحنه نمایش بداهه ‌ای برای هنرمندان خیابانی در نظر گرفته شده بود. محل ملاقات به صورت استراتژیک در جایی‌ تعبیه شده که رفت آمد به مترو با بیشترین تنوع بصری همراه است و این فرصت را در اختیار مردم قرار می دهد تا چهره ای آشنا را در جمعیت پیدا کنند. محبوب‌ترین فضا برای گرفتن عکس دیوار سلفی بود. دیوار از طرحهای متفاوت برای عکسهایی‌ جذاب پوشیده شده بود. بیشتر از ۱۰۰۰ عکس خود به‌ خود در کمتر ا‌ز دو روز در فضای مجازی منتشر شد. به این صورت، طرح تعامل عمومی‌ در فضای مجازی مردم را ترغیب کرد و این سایت شاهد حضور افراد بیشتری شد.

 

طراحی با مردم به عنوان نقطه مرکزی یا هدف

دلیل موفقیت این پروژه، هدف طرح بود که این بار بر خلاف چیزی که در اکثر پروژه‌ های شهری شاهد هستیم، خیابانها و ساختمانها نبودند. در اینجا مردم موضوع و هدف اصلی‌ هستند و این زندگی‌ شهری است که در پس زمینه فضای رنگ ‌آمیزی شده قرار گرفته است. طراحان پروژه درکی قوی و عمیق از عرصه عمومی‌ را با تشخیص بزرگترین پتانسیل برای توسعه یعنی شهروندان به عنوان مهمترین جزء فضا و زندگی شهری را نمایش می دهند. طراحان با موفقیت توانستند این فضا را با معرفی‌ فعالیت های شهری و تشویق و رونق فعالیت های اختیاری احیاء کنند و آنرا به یک اثر هنری تبدیل کنند. در اینجا تعریف و اهمیت هنر بسیار بالاتر از زیبایی‌ محض و در واقع تعریف کننده فضاست. این پروژه به تعبیری مجسمه ‌ای پویا متشکل از تعامل مردم در فعالیتهای روزانه ‌شان است. این یک طراحی متحرک با انگیزه و هدف اصلی‌ خوشحال کردن مردم در روزمرگی‌ های خسته کننده شهری است. این پروژه یک مثال و نمونه عالی‌ از طراحی اجتماع محور یا مردم محور است. این پروژه در مدت کوتاهی‌ اتفاق افتاد در حالی‌ که در خاطره شهر سانتیاگو ماندگار است و این دقیقاً چیزی است که طراحان منظر به دنبال آن هستند؛ تداعی ذهنیت از طریق عینیت منظر. این طرح قسمتی‌ از ردپای ۱۰۰ معمار و طراح است که لذت بخشیدن و خوشایندی محیط عمومی‌ را در آینده نیز تضمین خواهد کرد.

 

منبع: معمار منظر