رییس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری اعلام کرد:

[Yamna 1 17,420]

کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی مصوب کرده که از ابتدای برنامه ششم توسعه، بهره‌برداری از جنگل‌های شمال کشور به یکباره ممنوع شود. رییس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ضمن اعلام مخالفت خود با این مصوبه گفت: تلاش می‌کنیم نظر کمیسیون تلفیق را اصلاح کنیم.

به گزارش مرکز اطلاع رسانی سازمان جنگل ها از ایانا، خداکرم جلالی در مراسم یادبود و نکوداشت استاد کریم ساعی که در سالن مطهری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران برگزار شد، به تشریح برنامه‌های این سازمان در ارتباط با طرح تنفس جنگل پرداخت.

 

وی افزود: در خصوص بحث مدیریت جنگل‌های کشور و نحوه بهره‌برداری از آن، در ماده ۱۴۸ برنامه پنجم آمده که هر نوع بهره‌برداری از جنگل صرفا با تصویب هیات وزیران امکان‌پذیر است. به همین دلیل در ابتدای فعالیت دولت یازدهم در سال ۹۲ مصوبه‌ای داریم که برداشت از درختان شکسته، باد افتاده، آسیب دیده همچنین برداشت درختان حاصل از عملیات پرورشی مبنای حرکت باشد.

جلالی اضافه کرد: تلاش کردیم این سیاست را با کمک شورایعالی جنگل، معاونت جنگل و همه دست اندرکاران اجرایی کنیم. به همین دلیل در سال ابتدایی فعالیت دولت یازدهم میزان بهره‌برداری از جنگل‌های شمال را نسبت به سال قبل، ۳۴ درصد کاهش دادیم.

وی گفت: بحث توقف بهره‌برداری تجاری و صنعتی از سال‌های گذشته مطرح بوده‌است. مقام معظم رهبری نسبت به مسایل بهره‌برداری غیر مجاز تذکراتی داشته‌اند و رییس جمهور نیز در سفر به گیلان بحث تنفس جنگل را مطرح کرده‌اند.

رییس سازمان جنگل‌ها آسیب‌های وارده به جنگل که منجر به تخریب این اکوسیستم طبیعی می‌شود را شامل ۱۵ عامل دانست و افزود: بهره‌برداری فقط یکی از عواملی است که سبب تخریب جنگل می‌شود.

وی ادامه داد: توقف بهره‌برداری تجاری(تنفس جنگل) برای یک مدت محدود پنج یا ۱۰ ساله رخ می‌دهد و به هیچ وجه قصد رهاسازی مدیریت جنگل را نداریم. زیرا هرج و مرج در جنگل به‌وجود می‌آورد.

جلالی بیان کرد: در دوران توقف، هشت محور و حدود ۸۰ شاخص داریم که بر اساس آنها بهره‌برداری باید در چارچوب نزدیک به طبیعت انجام شود و این شیوه در جنگل‌های کشور استقرار یابد. برای این کار باید طرح تهیه شود و تمام جنگل‌های شمال اعم از بخش‌هایی که دارای طرح یا بدون طرح هستند را تحت پوشش برنامه‌های مدیریتی جنگل یعنی طرح‌های جنگلداری قرار دهیم.

وی ادامه داد: برای مدیریت تمام جنگل‌های هیرکانی، نیازمند اعتبار هستیم تا بتوانیم آن را ساماندهی کنیم. بر اساس مطالعات انجام شده، در جنگل‌های دارای طرح اگر مجری بر اساس اصول علمی و فنی پیش‌بینی شده در دفترچه طرح عمل کرده باشد، جنگل‌ها در راستای پایداری و جوانسازی مدیریت شده‌است اما در نقاطی که فاقد طرح بوده‌ و مجری حضور ندارد، خسارات بیشتری به جنگل وارد شده‌است.

رییس سازمان جنگل‌ها با اشاره به اینکه مخالفان تنفس نگران رها شدن جنگل‌ها هستند و بر این باورند که ممکن است جنگل‌های دارای طرح نیز به سرنوشت جنگل‌های بدون طرح دچار شود، برای بار چندم بر عدم رهاسازی جنگل‌ها تاکید کرد.

وی افزود: موافقان تنفس هم می‌گویند که در برخی جنگل‌های دارای طرح، وضعیت مناسب نیست و در برخی عرصه‌های جنگلی و اراضی در اختیار مجریان، توان جنگل بیش ازاین نیست و یک استراحت کوتاه می‌تواند برای جنگل‌ها مفید باشد.

رییس سازمان جنگل‌ها از اساتید دانشگاه درخواست کرد که انرژی خود را صرف تدوین طرح برای کل منابع جنگلی کشور اعم از جنگل‌های هیرکانی و زاگرس کنند.

وی ادامه داد: در مصوبه کمیسیون تلفیق مجلس یک عبارت غیر اجرایی بدون مشورت با سازمان جنگل‌ها گنجانده شده‌است. مصوبه کمیسیون تلفیق، بهره‌برداری از جنگل‌های شمال را ممنوع اعلام کرده‌است. به این کمیسیون اعلام کردیم که هشت میلیون متر مکعب بهره‌برداری از چوب درختان خشک جنگل‌های شمال، برای مصارف سوخت روستایی انجام می‌شود. البته باید تلاش کنیم که در این روستاها سوخت فسیلی را جایگزین کنیم اما با توجه به وضعیت موجود، اجرای این مصوبه ممکن نیست.

جلالی گفت: درحال پیگیری اصلاح مصوبه کمیسیون تلفیق هستیم زیرا در این مصوبه گفته شده که برداشت چوب از جنگل‌های دست کاشت امکان‌پذیر است. جنگل‌های دست کاشت برای سازمان جنگل‌ها حکم جنگل‌های طبیعی را دارد و تصور می‌کنیم مجاز بودن برداشت درختان جنگل‌های دست کاشت، کار مبارزه با قاچاق چوب را دشوار می‌کند.

 

پذیرش قصور دستگاه اجرایی در واتاشان

رییس سازمان جنگل‌ها با اشاره به اینکه بهره‌برداری از جنگل به یکباره قطع نخواهد شد، ابلاغیه وزیر جهاد کشاورزی برای توقف بهره‌برداری از جنگل‌های شمال را بر مبنای کار کارشناسی انجام شده در این سازمان دانست.

وی افزود: ما تلاش می‌کنیم در یک دوره پنج ساله با اتمام قرارداد مجریان فعلی، صلاحیت آنها را بررسی کرده و با مجریان ذیصلاح قراردادهای حفاظتی منعقد کنیم تا جنگل به هیچ وجه رها نشود

جلالی با پذیرش کوتاهی سازمان جنگل‌ها در مسئله واتاشان که منجر به قطع تعداد زیادی درخت در مدت کوتاه به دلیل اتمام قرارداد مجری طرح شده، عنوان کرد: مجری طرح واتاشان بر اساس گزارش‌های بازرسی اندکی سهل انگاری کرده و بخشی از مسایل پیش آمده نیز به دلیل اشتباهات سازمان است زیرا قبل از منقضی شدن قراردادها، پیش‌بینی‌های لازم را برای تداوم طرح انجام نداده‌است. وی تاکید کرد: قطعا این مسئله برای طرح‌های آینده تکرار نخواهد شد.

رییس سازمان جنگل‌ها بار دیگر اساتید دانشگاه‌ها را دعوت کرد تا وظیفه هدایت و راهبری دستگاه اجرایی را به عهده بگیرند.همچنین به صورت رسمی از اساتید تهران دعوت کرد که به این سازمان در اجرای طرح تنفس کمک کنند.

وی افزود: قصد داریم طی پنج سال بهره‌برداری از جنگل‌های شمال را متوقف کنیم. یعنی سالانه ۲۰ درصد از سطح طرح‌های جنگلداری را تغییر وضعیت دهیم تا با یک حرکت علمی و کار کارشناسی درست، به هدف نهایی خود دست یابیم.

جلالی با اشاره به پتانسیل‌های موجود در همسایگان شمالی ایران از جمله کشور روسیه در زمینه تولید چوب، یادآور شد: روسیه پنج برابر وسعت ایران جنگل دارد و واردات هر متر مکعب چوب به کشور، معادل ورود هزار متر مکعب آب مجازی است.

وی افزود: در برنامه ششم به دنبال ایجاد مشوق‌هایی برای تسهیل زراعت چوب و واردات آن به کشور هستیم. تلاش می‌کنیم در بنادری که از جنگل فاصله دارد، بر اساس نظر سازمان حفظ نباتات، قرنطینه مناسب برای واردات چوب و پوست کنی ایجاد کنیم. با توجه به اینکه بهره‌برداری از جنگل به تدریج متوقف می‌شود مشکلی برای صنعت هم پیش نخواهد آمد. در حال حاضر مجوزهای جدیدی که به صنایع داده می‌شود نیز با شرط واردات چوب به کشور بوده و باید این صنایع تمهیدات لازم را برای فعالیت خود داشته باشند.

کمبود اطلاعات در کشور

رییس سازمان جنگل‌ها در ابتدای سخنان خود به کمبود منابع و اطلاعات در کشور اشاره کرد زیرا وی برای پایان نامه دکترای خود که موضوع "برنامه‌ریزی تعاملی در منابع طبیعی" را پیگیری می‌کند، داده‌های لازم را به دست نیاورده‌است.

این مقام مسئول تعامل با مردم را اقدامی بسیار پیچیده توصیف کرد و افزود: در رابطه با مسایل حوزه‌های مختلف منابع‌طبیعی نمی‌توان نسخه واحدی برای پیشگیری و مقابله مطرح کنیم.

جلالی گفت: سازمان جنگل‌ها برای فعالیت‌های خود پنج محور عمده را طراحی کرده‌است. به گفته وی جامع‌نگری در حوضه‌های آبریز، اولین استراتژی این سازمان است زیرا عدم توجه همه جانبه به مسایل حوضه‌های آبریز سبب شده خسارات جبران ناپذیری به کشور وارد شود. تالاب‌های ایران خشک شده و به کانون گرد و غبار تبدیل شوند.

رییس سازمان جنگل‌ها اضافه کرد: اگرچه خشکسالی دلیل اصلی خشک شدن تالاب‌ها اعلام می‌شود اما باید گفت که کاهش ۲۰ درصدی بارش‌ها، منابع آبی کشور را کاهش داده اما ما مصارف خود را متناسب به این افت میزان بارندگی، کم نکرده‌ایم. به این ترتیب وضعیت فعلی برای تالاب‌های کشور رقم خورده‌است.

وی افزود: در دریاچه ارومیه به دلیل انتزاعی عمل کردن دستگاه‌های مختلف اجرایی، برخی مشکلات کنونی به وجود آمده‌است. سدهایی زدیم که امروز به این نتیجه رسیدیم که باید تعدادی از آنها تعطیل شود. چاه‌هایی بیش از توان سرزمینی حفر کردیم در حالی که باید در یک حوضه آبریز با رعایت اولویت‌ها، یک مدیریت پایدار داشته باشیم.

جلالی عنوان کرد: ما در تمام استان‌ها تلاش می‌کنیم مدیریت جامع حوضه آبریز را به صورت پایلوت اجرایی کنیم. رییس کمیته مدیریت جامع حوضه آبریز فرماندار و دبیر این کمیته مدیران کل منابع طبیعی استان‌های سراسر کشور هستند تا هماهنگی لازم بین دستگاه‌ها برای مدیریت منابع آب ایجاد شود.

به گفته رییس سازمان جنگل‌ها، حفاظت با استفاده از توان جوامع محلی، توسعه مشارکت مردمی در منابع طبیعی با تکیه بر مفاهیم اقتصاد سبز، مهار عوامل ناپایداری منابع طبیعی و مدیریت عرصه‌های جنگلی دیگر محورهای پیش‌بینی شده برای فعالیت‌های سازمان جنگل‌هاست.

وی ادامه داد: اعتبارات سازمان جنگل‌ها در بودجه ۹۶ بیش از ۱۰۰ درصد افزایش داشته، در فصل مقابله با بیابان‌زایی بیش از ۵۰۰ درصد و در آبخیزداری بالغ بر ۱۲۰ درصد افزایش اعتبار داشته‌ایم اما هنوز هم با توجه به وسعت سرزمینی، این اعتبارات برای انجام وظایف سازمان جنگل‌ها کافی نیست.