تکامل همگرا

[Mohammad Aref 120,438]

در بیولوژی تکامل ، تکامل همگرا Convergent evolution فرایندی است که به موجب آن موجودات زنده ای که ارتباط نزدیکی ندارند بطور مستقل صفات مشابهی پیدا می کنند، مانند سازگار شدن با محیط های مشابه یا گونه های اکولوژیکی.

 

این موضوع عکس تکامل واگرا Divergent evolution است که در آن گونه های مرتبط ویژگیهای متفاوتی ایجاد می کنند. در سطح ملکولی ، این موضوع می تواند به علت جهش های تصادفی بدون ارتباط به تغییرات سازگاری اتفاق بیفتد.

 

در تکامل فرهنگی ، تکامل همگرا ، پیشرفت سازگاریهای مشابه فرهنگی به سمت وضعیت های مشابه محیطی توسط مردمی متفاوت با فرهنگهای اجدادی متفاوت می باشد.

 

یک مثال از تکامل همگرا ماهیت مشابه پرواز در( بالهای حشرات ، پرندگان ، تروزاورس pterosaurs و خفاش ها) می باشد. هر چهارتا کار مشابهی انجام می دهند و ساختار مشابهی دارند ، اما هرکدام بطور مستقل تکامل پیدا کردند.

 

بعضی اشکال عدسی چشم ها نیز بطور مستقل در جانوران مختلف توسعه یافته است. تشابهات قابل توجه بین پروانه ها و مرغ مگس خوار مثال دیگری از تکامل همگرا می باشد.

تکامل همگرا اگرچه با پدیده های تقویت تکاملی Evolutionary relay و تکامل موازی Parallel evolution مشابه است اما از آنها قابل تمایز می باشد. تقویت تکاملی اشاره دارد به گونه های مستقلی که در خلال تکاملشان در اکوسیستمهای مشابه ، ویژگیهای مشابهی پیدا می کنند البته نه بطور همزمان. ( مانند باله های پشتی در ایکتیوزاروس Ichthyosaurs و کوسه ها ).

 

تکامل موازی موقعی رخ می دهد که دو گونه مستقل در یک زمان و یک اکوسیستم باهم تکامل می یابند و ویژگیهای مشابهی پیدا می کنند.(مانند اسبهای چرنده و پالئوتروس paleotheres که منقرض شدند).

 

ساختارهایی که نتیجه تکامل همگرا می باشند ساختارهای آنالوگAnalogous structures یا هوموپلازیس نامیده می شوند. این ساختارها باید از ساختارهای هومولوگ Homoplasiesکه دارای ریشه مشترکی هستند متمایز شوند.