آشنايي با مترو

**Mohammad Aref** · 23 شهریور، ۱۳۸۸

قطار زيرزميني يا مترو سيستم حمل‌ونقل ريلي است كه معمولا در مناطق شهري از آن استفاده مي‌شود و قابليت جابه‌جايي مسافران زيادي را دارد.يكي از مهم‌ترين محاسن مترو، جدا بودن آن از ساير مسيرهاي شهري است. به اين ترتيب ترافيك مسافران مترو با ترافيك شهري گره نمي‌خورد و در حقيقت مترو باري را از دوش خيابان‌هاي شهر بر مي‌دارد و به زير زمين مي‌برد.

قديمي‌ترين سيستم متروي جهان متعلق به شهر لندن، پايتخت انگلستان، است كه در سال 1863 ميلادي افتتاح شد. لندن در عين حال وسيع‌ترين متروي جهان را هم دارد.

آن‌گونه كه در دانشنامه اينترنتي ويكي‌پديا آمده است، 162 شهر در جهان در حال حاضر مترو دارند و طول خطوط متروي جهان در حدود هشت هزار كيلومتر است و هفت هزار ايستگاه در بر دارد. 25 شهر هم ايجاد چنين سيستمي را در دستور كار دارند.

خطوط مترو بايد چند خصوصيت داشته باشند: «در يك منطقه شهري با انرژي برق كار كنند، كامل از خطوط ترافيكي ديگر مستقل باشند و مسافران را در كمترين زمان به مقصد برسانند.»

مترو هم مي‌تواند از روي زمين رد شود و هم از زير زمين. اما معمولا در مركز شهرها از زير زمين رد مي‌شود و در حومه از روي زمين.

به دليل حجم بالاي مسافري كه با مترو جابه‌جا مي‌شود، مترو پايه سيستم حمل‌و‌نقل شهري در شهرهاي بزرگ قرار مي‌گيرد و از سيستم‌هاي حمل‌و‌نقل ديگر مانند اتوبوس و تاكسي براي تكميل خدمات‌رساني مترو استفاده مي‌شود.

در طي سال‌هاي گذشته ايجاد خطوط مترو در شهرهاي جهان سرعت گرفته است. اين روزها در بسياري از شهرهاي جهان شهروندان سفر درون شهري خود را با هر وسيله‌اي كه آغاز كنند، بالاخره در يك مرحله از مترو استفاده مي‌كنند.

شلوغ‌ترين متروهاي قاره اروپا متروي مسكو و پاريس هستند. دو سوم مردمي كه در آمريكا از مترو استفاده مي‌كنند در شهر نيويورك زندگي مي‌كنند.

هرچند در اغلب شهرهاي جهان از مترو براي جابه‌جايي مسافر استفاده مي‌شود اما برخي شهرها هم هستند كه مترويشان نه براي مسافر، كه براي نامه و بسته طراحي شده است.

يكي از اين شهرها لندن است. سيستم زيرزميني پست لندن شامل خطوط ريلي مي‌شد كه چند ايستگاه پست را به هم متصل مي‌كردند. اين خط در سال 1927 راه‌اندازي شد و تا سال 2003 فعال بود.

كاربرد تونل‌هاي مترو به همين جا ختم نمي‌شود. تونل‌هاي مترو به درد زمان جنگ هم مي‌خورند. روسيه در متروي دو شهر مسكو و سن‌پترزبورگ تونل‌هاي مخفي را احداث كرده كه مجهز به سيستم آب و تهويه هوا هستند تا در زمان خطر مردم بتوانند در آن پناه گيرند.

به گزارش ويكي‌پديا در روسيه سيستم مترو جزو اماكن نظامي محسوب مي‌شود و عكسبرداري در آن ممنوع است.

ايستگاه‌هاي مترو

ايستگاه‌هاي مترو معمولا ويتريني از پيشرفت‌هاي اقتصادي، اجتماعي و تكنولوژيك يك ملت است. اين ماجرا در كشوري چون شوروي سابق بيشتر به چشم مي‌خورد.

ايستگاه‌هاي متروي مسكو و سن‌پترزبورگ جزو زيباترين ايتسگاه‌هاي متروي جهان هستند كه سالانه گردشگران زيادي را به خود جلب مي‌كنند. ديوارهاي مرمرين دارند با كفي پوشيده از سنگ‌هاي گرانيت براق و كاشي‌هايي پرزرق و برق.

هرچند دليل اوليه‌اي كه براي ساخت ايستگاه‌هاي اينچنيني در روسيه آورده شد، آوردن هنر به ميان مردم به جاي محدود كردن آن به ثروتمندان بود، اما دليل ديگري هم پشت آن نهفته بود و آن ترغيب مردم به استفاده از مترو بود.

تجربه نشان داده كه ايستگاه‌هاي متروي زيباتر، مسافران بيشتري را هم به خود جلب مي‌كنند. بسياري از شهرها كه استفاده از ماشين‌هاي شخصي در آنها رواج دارد براي ترغيب مردم به استفاده از سيستم‌هاي حمل‌و‌نقل عمومي به زيباسازي ايستگاه‌هاي مترو روي آورده‌اند.

مترو چگونه كار مي‌كند

مترو با نيروي الكتريسيته پيش مي‌رود. اين نيرو اغلب از طريق ريل‌ سوم به آن منتقل مي‌شود. اگر در طول خطوط مترو تونل كم باشد از سيم‌هاي برق بالاي واگن هم استفاده مي‌شود.

نقشه پراكندگي مترو در قاره آسيا

قطارهاي مترو به خدمه اندكي براي كار كردن احتياج دارند و حتي امروزه قطارهايي هستند كه كاملا خودكار و از راه دور كنترل مي‌شوند. با اين حال معمولاً يك راننده در واگن اول مترو سكان هدايت آن را به عهده دارد.

در متروي لندن وظيفه اين راننده باز و بسته كردن درهاي واگن‌ها هنگام رسيدن به ايستگاه است.

**Mohammad Aref** · 23 شهریور، ۱۳۸۸

آشنایی با متروی تهران

سابقه بحث درباره احداث قطار شهري در تهران به 110 سال قبل باز مي‌‌گرددتاسيس ترامواي شهري از جمله نكات پيش بيني شده در امتياز نامه‌اي بود كه بارون ژوليوس دو رويتر در عهد ناصرالدين شاه روي كاغذ آورد.

اولين طرح شبيه به متروي امروزي كه براي تهران طراحي و اجرا شد، طرح واگن اسبي بود كه از حرم حضرت عبدالعظيم تا ميدان حُر امروزي كشيده شده و تا سال 1310 نيز داير بود.

در مهر سال 1353 مطالعات مربوط به حل مشكلات ترافيك متروي تهران توسط شركت‌هاي مشاور خارجي از جمله سوفرتو منتج به پيشنهاد سيستم اتوبان مترو (با 7 خط) شد.

بر اساس اين مطالعات، احداث مترو به عنوان اساسي‌ترين راه حل بهبود ترافيك تعيين شد.

شركت‌هاي فرانسوي از سال 1356 عمليات اجرايي احداث خط 1 مترو را در اراضي شمال تهران (بزرگراه شهيد حقاني كنوني) آغاز كردند.

عمليات اجرايي مترو تا آذر سال 59 نيز ادامه يافت ولي در اين زمان و درپي جريانات جنگ تحميلي، نمايندگان شركت‌هاي خارجي ايران را ترك كردند و در اواخر سال 60 هيئت وزيران توقف كامل طرح توسط مشاوران خارجي را اعلام كرد.

در سال 63 پس از ارائه گزارشي از طرف جمعي از كارشناسان ايراني در خصوص لزوم احداث مترو، در فروردين سال 64 هيئت وزيران اجراي طرح متروي تهران را تصويب و فعاليت‌هاي مترو مجددا در تهران آغاز شد.

برنامه اول مترو شامل احداث خط 1 (ميرداماد - حرم مطهر)، خط 2 (دردشت - صادقيه) و مسير برون شهري خط 5 (تهران - گلشهر) جمعا به طول 90 كيلومتر با 52 ايستگاه بود.

فعاليت‌هاي اجرايي اين برنامه از سال 1366 با عقد مشاركت مدني با سيستم بانكي آغاز شد.

برنامه دوم مترو نيز شامل طرح توسعه خط 1 از ايستگاه ميرداماد تا ميدان تجريش، احداث خط 3 از منطقه اُزگُل تا شهرك ولي عصر در جنوب غرب تهران، احداث خط 4 مترو از ميدان شهيد كلاهدوز تا شهرك اكباتان و طرح توسعه خط 2 از دردشت تا پارك جنگلي سرخه حصار بود.

ساخت و بهره‌برداري از خطوط مترو در برنامه دوم از سال 84 شروع شد و تا سال 1390 ادامه خواهد داشت.

متروي تهران از نگاه تاريخ:

سال 1350:

شروع مطالعات اجتماعي، اقتصادي و ترافيكي شهر تهران و پيش بيني تغييرات آن براي سال 1370توسط شركت‌هايسوفرتو و RATP

سال 1353:

ارايه گزارش نهايي و انتخاب سيستم مختلط (سيستم مختلط شامل يك شبكه خياباني با يك كمربندي در پيرامون منطقه مركزي و دو بزرگراه براي نواحي تازه ساز شهري و يك شبكه مترو با 7 خط كه به وسيله شبكه اتوبوس راني و تاكسي راني تكميل مي‌شد)

سال 1354:

تصويب قانون تاسيس شركت راه آهن شهري تهران و حومه (مترو)

سال 1356:

شروع عمليات اجرايي

سال‌هاي 65-1359:

توقف كامل طرح به دليل جنگ تحميلي

سال 1374:

عقد قرارداد براي خريد تجهيزات ثابت و متحرك خطوط 1 ، 2 و 5

سال 1377:

افتتاح و بهره برداري از قطار سريع السير تهران - كرج

سال 1378:

افتتاح و بهره برداري از بخش غربي خط 2، از ايستگاه صادقيه (تهران) تا امام خميني (ره)

سال 1380:

افتتاح و بهره برداري از نيمه شمالي خط يك از ايستگاه ميرداماد تا علي آباد به طول 14.6 كيلومتر و 17 ايستگاه

سال 1381:

افتتاح و بهره برداري از پايانه و تعميرگاه غرب خط 2 متروي تهران
10،8 بهره برداري از خط يك از ايستگاه علي آباد تا حرم مطهر به طول
كيلومتر و 3 ايستگاه

سال 1382:

بهره برداري از بخش شرقي خط 2، از ايستگاه امام خميني (ره) تا بهارستان به طول 2 كيلومتر و 2 ايستگاه

سال 1383:

بهره برداري از ايستگاه ايران خودرو (خط 5)
بهره برداري از خط 5 از ايستگاه كرج تا گلشهر به طول 10كيلومتر

سال 1384:

بهره برداري از ايستگاه چيتگر (خط 5)
بهره برداري از ايستگاه باقرشهر (خط 1)
افتتاح و بهره برداري از پايانه فتح آباد
افتتاح نيمه شرقي خط 2 به طول 9 كيلومتر و بهره برداري از ايستگاه‌هاي دانشگاه علم و صنعت، سرسبز و شهيد مدني

سال 1385:

بهره برداري از ايستگاه هاي سبلان و دروازه شميران
بهره برداري از ايستگاه هاي نظام آباد و گلبرگ
بهره برداري از ايستگاه اتمسفر
بهره برداري از ايستگاه امام حسين (ع)

سال 1386:

بهره برداري از ايستگاه اكباتان
بهره برداري از ايستگاه شهدا

سال 1387:

بهره برداري از خط 4 متروي تهران به طول 5/2 كيلومتر از ايستگاه دروازه شميران تا فردوسي

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

**Mohammad Aref** · 23 شهریور، ۱۳۸۸

آشنایی با متروی مسکو

مترو مسكو به دليل داشتن معماري منحصر، ديدگان هر بيننده‌اي را متحير مي‌سازد

مترو مسكو پايتخت روسيه به دليل داشتن معماري منحصر، ديدگان هر بيننده‌اي را متحير مي‌سازد.

تلفيق نقاشي، مجسمه‌سازي و انواع هنرهاي تزييني بر روي سقف و ديوارها موزه‌اي بي‌بديل را فراهم ساخته است كه به جذب گردشگر كمك بسزايي مي‌كند.

استفاده از بهترين و مقاوم‌ترين سنگ‌ها موجب پايداري اين صنعت و از هزينه‌هاي بعدي جلوگيري مي‌كند. بكارگيري سنگ‌هاي زيبا، گران قيمت و قديمي مجموعه‌اي ارزشمند را فراهم ساخته است. در ديدار از مسكو با سفر از طريق مترو با يك تير دو نشان بزنيد و فرصت را از دست ندهيد.

ايده احداث مترو مسكو در زمان استالين بود. مترو مسكو در سال 1935 با يك خط افتتاح شد. خط 2 آن 6 ماه بعد و احداث خط 3 حتي در زمان جنگ هم ادامه داشت. به طوري كه آثار هنري در وصف جنگ به خوبي در فضاي مترو مشهود است. خط 4 مترو بعد از مرگ استالين افتتاح شد.

مسكو امروزه داراي 12 خط و 177 ايستگاه است كه اكثرا در زير زمين قرار دارند. اين مترو داراي يكي از عميق‌ترين سيستم‌هاي زير زميني در جهان است به عنوان نمونه ايستگاه پارك پوبدي كه در سال 2003 تكميل شد، 84 متر زير زمين و داراي طولاني‌ترين پله برقي در اروپاست. شبكه 200 كيلومتري مترو مسكو يكي از شلوغ‌ترين متروهاي جهان است و به بيش از 9 ميليون مسافر در روز خدمات مي‌دهد. مسكو براي مقابله با مشكلات جدي حمل و نقل برنامه‌هاي وسيع‌تري در اين زمينه دارد.

**Mohammad Aref** · 23 شهریور، ۱۳۸۸

متروی دبی به راه افتاد

ساعت ۹ و ۹ دقیقه بامداد نهمین روز ماه نهم از سال ۲۰۰۹، خط قرمز متروی دوبی به وسیله امیر این شیخ‌نشین افتتاح شد.به گزارش دويچه‌وله، این خط ۵۲ کیلومتری در پایان عملیات ساختمانی، ۲۹ ایستگاه صدف‌شکل را به هم وصل می‌کند.

روز نهم سپتامبر (18 شهريور)، همراه با خط قرمز، ۱۰ ایستگاه متروی دوبی ‌نیز مورد بهره‌برداری قرار گرفت. ۱۹ ایستگاه دیگر خط قرمز، قرار است تا ماه فوریه سال آینده آماده شود.

فاز دوم مترو، با نام "خط سبز"، که طول آن ۲۴ کیلومتر است، طبق برنامه اعلام شده باید روز ۲۱ ماه مارس سال ۲۰۱۰ میلادی مورد بهره برداری قرار گیرد. این روز مصادف است با نوروز سال ۱۳۸۹ خورشیدی. بیش از ۲۰۰ هزار ایرانی، با نزدیک به ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایه، بزرگ‌ترین گروه خارجی را در دوبی تشکیل می‌دهند.

متروی دوبی، چهارمین متروی خاورمیانه و نخستین آن در حوزه خلیج فارس، اما مدرن‌ترین آن‌ها است. متروهای حیفا، قاهره و تهران به ترتیب در سال‌های ۱۹۵۹، ۱۹۸۷ و ۱۹۹۹ به راه افتادند.

تمام ایستگاه‌های متروی دوبی به شکل صدف‌هائی ساخته شده‌اند که واگن‌های قطار مثل مروارید به آن‌ها وارد و از آن‌ها خارج می‌شوند. نخستین ساکنان شیخ نشین دوبی را، تا پیش از کشف نفت و تبدیل این شیخ نشین کوچک به یکی از قطب‌های توریستی جهان، صیادان مروارید، ماهی‌گیران و لنج‌دارانی تشکیل می‌دادند که کارشان نقل و انتقال کالا در خلیج فارس بود. بسیاری از آن‌ها دارای تبار ایرانی هستند.

قرارداد احداث متروی دوبی حدود ۴ سال پیش با شرکت ساختمانی "میتسوبیشی هیوی" منعقد شد. ژاپنی‌ها مجبور شدند برای سیزده کیلومتر از مسیر مترو یک تونل در عمق زمین حفاری کنند. هزینه این پروژه، هنگام عقد قرارداد ۴ میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار تعیین شد، اما در مرحله اجرا به ۷ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار افزایش یافت.

متروی ۷۶ کیلومتری دوبی، پس از تکمیل، ۱۷ درصد جمعیت این امیرنشین را جا به جا خواهد کرد. راه‌بندان‌های طولانی و آلودگی هوا در مناطق مرکزی، یکی از مشکلات بزرگ دوبی است. مترو، بیشتر مراکز خرید غول‌آسا و مدرن دوبی و دو فرودگاه این شهر را به هم وصل می‌کند.

**Mohammad Aref** · 7 مهر، ۱۳۸۸

آشنايي با مترو استانبول

ساخت مترو استانبول از 1992 آغاز شد

عمليات ساخت مترو استانبول پايتخت تركيه از 1992 آغاز شد، اگرچه تكميل بخش نخست آن در سال 2000 با 8.5 كيلومتر طول و 6 ايستگاه همراه بود، برخورد با مناطق باستان‌شناسي، حفاري بسياري ايستگاه‌ها را متوقف يا با تاخير مواجه كرد.

اين سيستم هم اينك فقط شامل خط شمال به جنوب است و ايستگاه تونل با 16 پله برقي شلوغ‌ترين ايستگاه است.

در سال 2000، 8 قطار شركت آلستوم هر يك با 4 كابين هر 5 دقيقه يك‌بار تردد و 130.000 مسافر را منتقل مي‌كردند.

اولين سري قطارهاي يوروتم در 30 ژانويه 2009 وارد شبكه مترو شد. قرار است تعداد واگن‌هاي اين شركت به 92 عدد برسد.

در ژانويه 2009، تعداد قطارهاي استانبول به 34 عدد بود و درحال حاضر استانبول داراي 10 ايستگاه مترو در بخش اروپايي است و از 21 ايستگاه جديد ديگر، 5 ايستگاه در قسمت اروپايي و 16 ايستگاه در بخش آسيايي خواهد بود.

با تكميل 15 ايستگاه بخش اروپايي طول مترو اين بخش 18.36 كيلومتر و مدت انتقال 15 دقيقه خواهد بود.

در بخش آسيايي، 21.66 كيلومتر راه همراه با 16 ايستگاه احداث خواهد شد. به اين ترتيب مترو بخش‌هاي آسيا و اروپا تا سال 2012 به هم متصل مي‌شوند.

به طور كلي مي‌توان گفت در حال حاضر 15.65 كيلومتر مترو آماده و 24.37 كيلومتر در دست احداث است.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

**Mohammad Aref** · 7 مهر، ۱۳۸۸

آشنايي با مترو پاريس

مترو پاريس به دليل معماري‌اش، شهرت جهاني دارد

مترو پاريس پايتخت فرانسه به دليل معماري ايستگاه‌هاي آن كه تحت تاثير هنر نو بوده است، سمبل شهر است و شهرت جهاني دارد.

دكوراسيون ايستگاه‌ها منحصر و بسيار بالا است.

ورودي ايستگاه‌ها نخستين بار توسط هكتور گومارد طراحي شد. هنوز 86 تا از ورودي‌ها كه در واقع هنر دست بوده‌اند، موجود است.

دكوراسيون بعضي ايستگاه‌ها فرهنگ آن منطقه را منعكس مي‌كند. مثلا ايستگاه لوور كپي كارهاي هنري به نمايش درآمده در آن موزه است.

ديوارهاي بيروني مترو با كادري از كاشي‌هاي رنگي براي تبليغات و پوستر در نظر گرفته شده‌اند.

شهر پاريس داراي 16 خط مترو به طول 214 كيلومتر است كه اكثرا در زيرزمين قرار دارند.

پاريس داراي 300 ايستگاه و با احتساب ايستگاه‌هاي مشترك در بعضي خطوط مي‌توان گفت داراي 384 ايستگاه است. ايستگاه‌هاي پاريس بسيار به هم نزديكند و از نظر فاصله در جهان داراي رتبه اول است. مي‌توان گفت در 105 كيلومتر 245 ايستگاه وجود دارد. فاصله ايستگاه‌ها به طور متوسط 562 متر است كه در 58 ثانيه طي مي‌شوند.

پاريس داراي 14 خط اصلي و 2 خط بسيار كوچك است كه در اصل بخشي از خط‌هاي 3 و 7 بوده‌اند كه مستقل شده‌اند. مترو پاریس با ۷۸۰٫۵ کیلومتر طول سومین مترو گسترده جهان است. متروی پاریس پس از مسكو پرکارترین مترو اروپاست. این مترو با 3500 واگن روزانه بيش از ۴٫۵ میلیون نفر را جابجا می‌کند. در سال ۲۰۰۶ متروی پاریس ۱٬۴۰۹ میلیارد نفر را جابجا كرد.

بزرگ‌ترين ايستگاه‌ دنيا (ايستگاه شاتل لزال) نيز متعلق به اين شهر است.

ساختمان‌ها در 500 متري ايستگاه‌هاي مترو قرار دارند و مترو داراي 15000 كارمند است.

ساخت مترو تا جنگ جهاني اول به سرعت گسترش يافت و زيرسازي‌ها تا دهه 1920 تكميل شد. اتصال به حومه و احداث خط 11 مربوط به دهه 1930 بود.

جنگ جهاني دوم 1945- 1939 بيشترين تاثير را روي مترو گذاشت. خدمات محدود شد و بسياري ايستگاه‌ها حتي تا دهه 1960 بسته شدند.

با افزايش ناگهاني جمعيت طي سال‌هاي 1950 تا 1980 مترو در ساعاتي از روز با ازدحام جمعيت مواجه شد و فاصله كم بين ايستگاه‌ها موجب كندي شبكه شد. پاريس به عنوان راه حل خط‌هاي حومه را در دهه 1960 به قسمت‌هاي جديد در مركز شهر اتصال داد.

خط‌هاي 7، 8 و 9 قسمت‌هاي تجاري و اداري را به مناطق مسكوني شمال- شرق و جنوب- غرب متصل مي‌كنند.

در اكتبر 1998 خط 14 افتتاح شد كه در طول 63 سال اولين خطي كاملا جديد بود و هنوز هم تنها خط كاملا اتوماتيك در كل شبكه است.

ساعت كار:

ساعت كار مترو در طول هفته از 5 صبح لغايت 10 شب است. جمعه‌ها، شنبه‌ها و شب‌هاي تعطيلات يك ساعت به آن اضافه مي‌شود. در آستانه سال جديد و مناسبت‌هاي خاص متروى پاريس كلا باز است.

بليت:

فروش بليت به دو صورت ساده و هوشمند هم از طريق كيوسك‌ها و هم به صورت خودكار است. بليت استاندارد براي يك‌بار سفر و در اتوبوس و تراموا نيز قابل استفاده است. بليت‌ها به صورت روزانه، هفتگي، ماهانه و سالانه هستند.

كارت‌هاي سفر يك روزه، دو روزه سه يا پنج روزه بيشتر براي توريست‌ها در نظر گرفته شده است. البته بهتر است در صورتي كه سفرتان از روز دوشنبه آغاز مي‌شود و بيش از 5 روز ادامه دارد، از كارت هفتگي كه شامل 10% تخفيف است، استفاده كنيد.

بليت مخصوص تعطيلات آخر هفته براي جوانان زير 26 سال فقط روزهاي شنبه و يك شنبه معتبر است. قيمت آن براي مناطق 3-1، 3.30 فرانك و براي مناطق 6-1 و نيز ساير مناطق 8.20 فرانك است.

سالن‌هاي قطار مترو پاريس به شيوه‌اي زيبا كه در افتتاحيه مترو در سال 1900 تعريف شد، تزيين شده‌اند. روح اين زيباسازي از آن زمان تا كنون در بازسازي‌هاي مختلف مورد توجه و احترام بوده است.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

**Mohammad Aref** · 7 مهر، ۱۳۸۸

آشنايي با مترو دهلي‌نو

مترو دهلي‌نو يكي از درآمدزاترين متروهاي جهان، روزانه 850هزار نفر را جا‌به‌جا مي‌كند.

مترو دهلي‌نو - پايتخت هند- داراي 3 خط و 68 ايستگاه است که روزانه 850هزار نفر را جا‌به‌جا مي‌كند. دهلي داراي76.7 كيلومتر خط مترو است.

مترو دهلي بعد از كلكته سريع‌ترين سيستم انتقال در هند و تركيبي از خطوط مختلف است.

مترو دهلي به دليل اقدامات زيست محيطي جوايز زيادي از سازمان‌هاي مختلف از جمله سازمان ملل، رينا و ايزو دريافت كرده است و در واقع اولين مترو داراي ايزو 14001 است.

در سال 2007 مترو دهلي يكي از پنج سيستم‌ متروهاي درآمدزا در جهان بود. در سال مالي 2008 يك صد ميليون دلار درآمد و قبل از پرداخت ماليات 3.98 ميليون دلار سود داشت.

فاز اول عمليات احداث مترو در 24 دسامبر 2002 افتتاح شد.

مترو دهلي اولين بار در سال 1960 در طرح مستر دهلي مطرح و مراحل قانوني آن در قرارداد شركت مترو در سال 1978 عنوان شد. تصميم واقعي ساخت مترو مارس 1995 بود. بعد از پشت سر گذاشتن مشكلات قبلي احداث مترو كلكته كه به دلايل مختلف سياسي، فني و بوروكراسي 12 بار به تاخير افتاده بود، اين بار شركت مترو با‌جديت و اختيار كامل با بكار‌گيري نيروي انساني، برگزاري مناقصات و كنترل بودجه كار خود را آغاز كرد.

عمليات فيزيكي اول اكتبر 1998 آغاز شد. صرف‌نظر از برخي اختلاف‌نظر‌هاي فني، كار پيشرفت داشت به طوري كه 24 دسامبر 2002 فاز اول افتتاح و با سه سال تاخير به دليل كمبود بودجه در دسامبر 2005 تكميل شد.

فاز 1 شبكه، به طول 65.11 كيلومتر (13.01 كيلومتر زير‌زمين و 52.10 كيلومتر روي زمين) است.

فاز 2، به طول 128 كيلومتر، 79 ايستگاه و %37 پيشرفت فيزيكي تا سال 2010 به بهره‌برداري كامل مي‌رسد. هم اينك بخشي از آن در حال كار است.

فاز 3، به طول 112 كيلومتر تا سال‌2015 و فاز 4 به طول 108.5 كيلومتر تا سال‌2020 به بهره‌برداري خواهند رسيد.

با گسترش شهرها شبكه مترو نيز گسترش خواهد يافت و در مجموع 413 كيلومتر طول خط‌هاي مترو دهلي طي سال‌هاي آتي خواهد بود.

دهلي داراي70 قطار در 3 خط و هر قطار شامل 4 واگن سبك از جنس استيل است و ظرفيت 240 مسافر نشسته و 400 مسافر ايستاده را دارد.

قطارها از ساعت 6 بامداد تا 23 هر 4:30 - 3 دقيقه يك بار تردد می‌کنند. سيستم تهويه و درجه حرارت واگن‌ها بين 22-20 درجه سانتي‌گراد است. سرعت قطار كمتر از 80 كيلومتر در ساعت و زمان ايستادن در هر ايستگاه 20 ثانيه است.

تمام ايستگاه‌هاي مترو به طور دائم با بيش از 1200 دوربين مدار بسته كنترل مي‌شوند. پليس مترو جهت رعايت قوانين در تمام ايستگاه‌ها حضور دارد. مترو دهلي همچنين جزو معدود متروهاي دنياست كه داراي ماموران مترو با لباس‌هاي مخصوص است. تلفن‌هاي داخلي به منظور ارتباط فوري ميان مسافران و راننده در هر قطار تعبيه شده است.

هر گونه خوردن، نوشيدن، كشيدن سيگار و جويدن آدامس داخل واگن‌ها ممنوع است. سيستم اعلام خودكار هر ايستگاه به دو زبان هندي و انگليسي است.

در دهلي امكان خريد بليت از سه طريق امكان‌پذير است:

• كارت هوشمند: كه اعتبار آن از آخرين تاريخ استفاده يك سال است. قيمت آن 50 تا 800 روپيه و شامل %10 تخفيف است. براي خريد كارت جديد 50 روپيه بايد هزينه كرد. اين كارت براي تردد مداوم مناسب است.

• rfid: تنها براي يك بار سفر و در همان روز خريد اعتبار دارد و قيمت آن بسته به مسافت طي شده 6 تا 22 روپيه است. (تأمين امنيت در قرن بيست ‌و يكم rfid)

• توريست كارت: با اين كارت‌ها مي‌توان به صورت نامحدود از مترو در يك مقطع زماني كوتاه استفاده كرد. توريست كارت‌ها یک روزه و 3 روزه هستند و قيمت آن‌ها به ترتيب 70 و 200 روپيه است.

شايد برايتان جالب باشد كه بحث مترو در هند جدي است و در سال 2003 كتابي هم در اين مورد به چاپ رسيد.

**Mohammad Aref** · 7 مهر، ۱۳۸۸