بحران زاینده رود فقط بی آبی نیست

[Amin 6,457]

اشتباه نشود ؛ بحران زاینده رود فقط بی آبی نیست

 

 

 

ماه گذشته همایشی با نام " بررسی بحران زاینده رود" در بستر خشکیده این رود برگزار شد ، آنچه که توسط متخصصان و مدیران دولتی در این همایش در خصوص بحران های زاینده رود مطرح شد همگی به دلایل خشک شدن رودخانه می پرداخت ، گویا بحران زاینده رود تنها خشک شدن و بی آبی است .

 

در ابتدایی ترین و ساده ترین تعریف ، رودخانه جایی است که در آن آب جاری باشد و آب را از نقطه ای به نقطه دیگری منتقل کند ولی این کمال بی انصافی است که بخواهیم زاینده رود را اینگونه تعریف کنیم ، زاینده رود تنها یک رود در معنای ساده آن نیست زاینده رود یک جریان فرهنگ ساز و زندگی ساز است . همانطور که زاینده رود بی آب معنایی ندارد ، زاینده رود بدون سی و سه پل و بوستانهایش معنایی ندارد.

 

زاینده رود و فاضلاب

 

زاینده رود در روزهای پر آبی با مشکل پساب صنایع و فاضلاب مواجه است . بر اساس آمارها در سالهای گذشته زاینده رود همواره یکی از آلوده ترین رودخانه های کشور بوده است . آلودگیهای شیمیایی و میکروبی زاینده رود به حدی بوده است که آب زاینده رود متهم اصلی دلیل پایتختی اصفهان برای بیماریهایی نظیر «ام اس» است. همچنین در سالیان گذشته به کرات شاهد مرگ و میر گسترده آبزیان در این رودخانه بوده ایم و توصیه هایی مبنی بر استفاده نکردن از محصولات آبیاری شده توسط آب زاینده رود را شنیده ایم.

 

در سالهای گذشته رنگ رخسار زاینده رود خبر می داده از میزان بالای آلودگیهای آن و کسانی که تا سالیانی نه چندان دور در حاشیه رودخانه می توانستند بستر رودخانه را ببینند دیگر شاهد آن صحنه ها نیستند . سوال اینست که آیا به فرض پر آب بودن زاینده رود با وجود آلودگیهای بی شمار شیمیایی و میکروبی می توان نام این رود را زاینده رود نامید ؟! آیا آب آلوده رودخانه برای کشاورزی مناسب خواهد بود؟

 

سال گذشته در اثر شکسته شدن لوله نفت ، هزاران لیتر نفت خام وارد زاینده رود شد و خسارات فراوانی به محیط زیست وارد کرد . بعد از آن چه اتفاقی افتاد ؟ در اثر این حادثه کدام کارمند ، مدیر یا مسئول متخلفی استعفاء داد یا جریمه شد ؟! لوله های پساب و فاضلاب چه مکانهایی به زاینده رود ختم می شود ؟ با متخلفان چه برخوردی شده است ؟

 

حریم طبیعی زاینده رود

 

در هیچ کجای شهر اصفهان نمی توانید در حاشیه رودخانه بایستید و وقتی به زاینده رود نگاه می کنید ردی از تجاور به حریم طبیعی رودخانه پیدا نکنید . در سالهای گذشته برج ها و ساختمانهای بلند مرتبه زیادی در حاشیه رودخانه ساخته شده اند و بر خلاف مقررات شهرسازی ، حریم طبیعی زاینده رود را مورد تجاوز قرار داده اند. ساختمانهای بلند مرتبه در حاشیه زاینده رود علاوه بر آنکه به منظر طبیعی این رود لطمه زده اند باعث افزایش جمعیت و شلوغی خیابانهای حاشیه رودخانه نیز شده اند .

 

کسانی که تا دیروز می توانستند فارغ از گرفتاریهای زندگی شهری از طبیعت زیبای اطراف رودخانه لذت ببرند امروز باید سیمای ناهنجار ساختمانهای بلند مرتبه و گاهی تابلوهای تبلیغاتی اطراف رودخانه را تحمل کنند.

 

و باز سوال اینست : این ساختمانها از کجا آمده ؟ چه اداراتی مجوز احداث این ساختمانها را داده ؟ آیا اگر زاینده رود پر آب باشد ولی در میان این ساختمانها و ساختمانهایی که در راه است محبوس شود چیزی کم نخواهد داشت؟!

 

زاینده رود و پل هایش

 

زاینده رود بدون سی و سه پل و خواجو معنا ندارد ، همانطوریکه پاریس بدون ایفل و لندن بدون بیگ بن چیزی کم دارد. پل خواجو به بدترین شکل به نام مرمت مورد نامهربانی قرار می گیرد و از زیر سی و سه پل تونل قطار شهری عبور داده می شود و این تونل به گفته مسئولان قطار شهری در قسمتی دچار انحرافی 35 متری می شود .

 

اگر حرف دیگری نگوئیم ! در خوشبینانه ترین حالت می شود گفت آنچه که در مورد پل خواجو و سی و سه پل اتفاق افتاده ناشی از کم مسئولیتی و بی توجهی بوده است . چه کسی پاسخگوست ؟! آیا کارمند ، مدیر یا مسئول متخلفی استعفا ء داده و یا برکنار شده است ؟!

 

وعده جاری شدن آب در رودخانه

 

بی شک در خشک شدن زاینده رود ، خشکسالی دو سال اخیر تاثیر گذار بوده است اما آنچه که باعث نگرانی و تشدید بحران خشکی زاینده رود شده است اقدامات غیر کارشناسانه ای است که در استان چهار محال بختیاری انجام شده . انتظار شهروندان از مدیران استان و شهر این بوده که اقدامات موثرتری برای بازگرداندن حیات به زنده رود انجام می دادند ولی متاسفانه این انتظار تا کنون محقق نشده است و وعده جاری شدن آب در ابتدای پائیز را نمی توان نتیجه تلاش مدیران مسئول استان دانست زیرا در این فصل بنا بر قانون طبیعت بارندگی ها آغاز می شود و همچنین نیاز باغات تازه تاسیس استان چهار محال بختیاری به منابع آبی نیز کم می شود . وعده جاری شدن آب در پائیز که بارها از سوی مدیران شهری به شهروندان داده شده مانند وعده سرد شدن هوا در فصل پائیز است و این نگرانی وجود دارد که مبادا داستان خشکی زاینده رود در سالهای آینده نیز ادامه داشته باشد.

 

چشم ها را باید شست

 

داستان امروز زاینده رود حکایت آن کسی است که با چشمان بسته به بدن فیلی دست می گذاشت و هر قسمتش را تفسیری جداگانه می کرد ، پاهایش را ستون می دید و گوشهایش را بادبزن. نتیجه این نگاه به زاینده رود اینست که کسی ساحلش را برای ویلا مناسب می بیند ، آن دیگری زاینده رود را محل مناسبی برای تخلیه فاضلاب می بیند ، کسی در حاشیه اش برج می سازد تا ارزش افزوده اش چند برابر باشد و عده ای دیگر بی توجه به سرنوشت پل هایش هستند. باور کنیم که بحران زاینده رود تنها بی آبی نیست ، شاید بحران اصلی زاینده رود بی درایتی و بی مسئولیتی ما باشد.

 

- این مطلب در شماره پائیز ماهنامه زندگی سالم به چاپ رسیده است.