Mohammad Aref 120,438 اشتراک گذاری ارسال شده در 17 مهر، ۱۳۸۸ زندگي روي شيب 12 درجه حركت از جنوب شهر به شمال شهر سخت است؛ نفس‌هايت به شماره مي‌‌افتد، عرق از سر و رويت جاري مي‌شود، ضربان قلبت تند مي‌شود و...اما از شمال به جنوب كه مي‌روي، انگار نه انگار و اين همه از خاصيت زمين است. زميني كه در شهر كوهپايه‌اي تهران شيبي هميشگي دارد. از 3، 4درجه گرفته تا 12درجه وحتي در برخي كوچه‌وپس‌كوچه‌ها 20درجه! خلاصه آن‌كه انگارشهروندان تهراني هر نقطه كه از اين شهر باشند، روي شيب هستند. شهر به‌مثابه سيستم، موجود زنده و يا اندام‌واره از يك‌سري قوانين خاص سيستم شهر و يك‌سري قواعد عام مربوط به هر سيستم و سازمان تبعيت مي‌كند. طبق يكي از اين قوانين عام، هر سيستمي داراي يك‌سري نقاط ضعف و قوت(ناشي از محيط داخلي) و يك‌سري فرصت‌ها و تهديدات(ناشي از محيط بيروني) است و در هر سيستم تلاش مي‌شود تا ضمن افزايش نقاط قوت و فرصت‌ها و كاهش نقاط ضعف و تهديدات، نقاط ضعف و تهديدات را با مديريت و برنامه‌ريزي به نقطه قوت و فرصت تبديل كرد. بدون توجه به اين تقسيم‌بندي و تحليل 4گانه، بي‌شك شيب برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید. ورود یا ثبت نام از عمده‌ترين و مشخص‌ترين خصوصيات اين كلان‌شهر است كه در ادامه اين مطلب، بدون هيچ‌گونه تحليلي به تبعات و آثار ناشي از اين شيب اشاره مي‌كنيم: - شيب 12درجه‌اي شهر تهران و شيب برخي قسمت‌هاي مسير پيشنهادي، اجازه ساخت ايستگاه‌هاي مونوريل را نمي‌دهد. - تهران از بالا به سمت پايين داراي شيب 3 تا 4درجه اي است كه در مساحت 900کيلومتر‌مربعي شهر تهران رخ دادن آب‌گرفتگي پس از باران طبيعي است. - شيب تهران و تفاوت ارتفاعي حدود 800متر از بالاترين سطح تا پايين‌ترين نقطه، دو حادثه بالقوه را پديد مي‌آورد؛ وقوع سيل و سرازير شدن آب از شمال به جنوب تهران. - از آن‌جا كه شيب تهران از شمال به جنوب است، اين شيب در شمال سخت‌تر از جنوب است، به گونه‌اى كه در مركز شهر آب به هسته رُسى خاك مى‌رسد و در قسمت‌هاى جنوبى به شكل قنات بروز پيدا مى‌كند. در نتيجه آب‌هاى قنات با آب فاضلاب آميخته مى‌شود و وارد آب‌هاى مصرفى اين مناطق مى‌شود. - پياده‌روي در شيب ملايم و مناطق كوهستاني تا 20درصد از خطرات بيماري‌هاي قلبي و سكته‌هاي شهروندان مي‌كاهد. - شيب تهران سبب استقبال کم شهروندان از دوچرخه شده و گستردگي و شيب شهر امكان استفاده از دوچرخه را در تمام مسيرها ميسر نمي‌سازد. -ارتفاع قنات‌ها در مظهر صفر و در شروع قنات حدود 150 تا 200متر ارتفاع دارد كه شيب تهران آن را پر مي‌كند. - تهران از معدود شهرهاي جهان است كه از سه‌طرف و با شيب‌هاي متفاوت داراي كوهستان است. - جاري بودن آب‌هاي سطح شهر تهران به علت شيب آن، از فساد آب و تعفن و بوي ناشي از آن جلوگيري مي‌كند. - و... يك فرصت طلايي است اگر... شيب تهران به همان اندازه كه مي‌تواند فرصتي براي هدايت آب‌هاي سطحي باشد، تهديدي براي شهرمان محسوب مي‌شود تهديدي كه تهران براي رفع آن نياز به كمك‌هاي دولت دارد.اين صريح‌ترين و ساده‌ترين ورودي بود كه توانستيم به موضوع داشته باشيم. تهران در کوهپایه واقع شده است. کوهپایه البرز راست‌قامت که پايتخت را در بعضی مناظر به دامان خود کشیده است. تهران بزرگ حتی از کوهپایه هم خود را بالا کشیده و در شیب دامنه‌های کوه به سر می‌برد، این موضوع را می‌توان در محله‌های امامزاده قاسم(ع) و دربند و درکه و حتی بام تهران به‌خوبی مشاهده کرد. تهران در واقع از دامنه البرز آغاز می‌شود و با شیبی 12درجه به جنوب و دشت‌های جنوبی امتداد مي‌يابد. این شیب 12درجه تهران، اما موضوعی است که این روزها توجه زيادي به آن می‌شود. شیبی که در بسیاری از موارد موجب ایجاد خطراتی می‌شود و البته در برخی موارد نیز فرصتی مناسب به حساب می‌آید. شهرهای زیادی در دنیا دارای شیب هستند، در واقع شیب موجود در شهرها مانند شمشیر دو‌لبه است؛ از یک‌سو شهر را در معرض خطر آب‌های روان سطحی یا به زبان خودمان سیلاب قرار می‌دهد و از سوی دیگر حفاری‌ها را برای سامان‌دهی آب‌های سطحی تا حدی آسان می‌کند. شیب 12درجه‌اي تهران نیز از این دست شیب‌هاست که به توجه ویژه نیاز دارد تا بتوان فرصت‌ها و تهدید‌های آن را به‌خوبی سامان‌دهی کرد. شيبي بيش از حد متعارف تهران روی دامنه کوه واقع شده است، اين مساله باعث می‌شود شیب در نقطه حائز اهميتي قرار بگیرد. مهندس جواد رحمتی، مديرعامل شرکت خاكريزآب در این خصوص به همشهري‌مسافر می‌گوید: «شیب به همان اندازه که برای تهران فرصت محسوب می‌شود، به‌نوعی شهر را نیز تهدید می‌کند، اما این تهدید با برنامه‌ریزی قابل‌سامان‌دهی است و می‌توان آن را به شکل بهینه مورد‌استفاده قرار داد» . در واقع شیب 12درجه‌اي تهران بیش از حد استاندارد برای جمع‌آوری آب‌های سطحی است: «شیب 12درجه‌اي شهر برای تونل‌ها زیاد است و در برخی موارد بالاجبار از شیب‌شکن یا دراپ(شکل پله‌ای) در تونل‌های جمع آوری آب‌های سطحی استفاده می‌کنیم تا شیب تونل را به 6 تا 7درجه کاهش دهیم». شیب زیاد تونل‌ها می‌تواند به مسیر تونل آسیب بزند: «در واقع اگر سرعت آب از 6متر بر ثانیه (بيست‌ويك‌وشش‌دهم‌‌کیلومتر در ساعت) عبور کند، مخرب خواهد بود. البته اگر رسوب هم در این آب موجود باشد، قدرت تخریبی بیشتری خواهد‌داشت و این آثار تخریبی روی بتون‌ها نیز تاثیر می‌گذارد. ما با کم کردن شیب‌ها و افزودن دراپ‌ها تا حد امکان از سرعت آب کم می‌کنیم، اما در برخی موارد که اجازه این کار وجود ندارد و فضا برای این موضوع مهیا نیست از بتون‌های میکروسیلیس‌دار استفاده می‌کنیم که سرعت خوردگی کمتری داشته و دوام بیشتری در مقابل فرسایش توسط آب دارند». بيشتر تهديد تا فرصت اما این تنها مشکل شیب تهران به حساب نمی‌آید؛ شیب تهران همان‌قدر که باعث می‌شود برای حفاری نیاز به عمق بالایی برای روان کردن آب در شیب وجود نداشته‌باشد، به همان اندازه نیز مشکل‌ساز مي‌شود. رحمتي در این خصوص به همشهري‌مسافر می‌گوید: «ما در برخی موارد نیاز داریم که به علت دبی(حجم عبور آب در واحد زمان) بالا، تونل‌های انحرافی حفر کنیم. به‌عنوان مثال در کنار تونل شهيدغیاثوند، تونل کمکی حفر شده است که بخشی از آب مربوط به این تونل را جابه‌جا می‌کند». البته به گفته مديرعامل شركت خاكريزآب، شهرداري تهران بخشي از كارهايي كه در حوزه وظايف شهرداري تهران نيست را نيز به عهده گرفته است: «برخي مشكلات آب‌هاي تهران به شهرداري ارتباط ندارد. به‌عنوان مثال دولت بايد در مبادي ورودي آب‌ها از سمت البرز تعدادي حوضچه‌هاي رسوب‌گير و يا سد‌هاي سرعت‌گير در مقابل رودخانه‌ها نصب كند و به آب‌خيزداري شهر تهران به صورت يك طرح ملي نگاه كنند. در‌حال‌حاضر بخشي از آب‌هاي سطحي در حال جمع‌آوري در تهران، فاضلاب‌هاي خانه‌ها هستند و جمع‌آوري فاضلاب‌ها وظيفه شهرداري نيست. بايد ميزان جذب‌پذيري زمين بالاتر برود تا آب‌هاي روان كمتر شود. كمتر شدن اين آب‌ها باعث مي‌شود تا تهديد‌هاي شيب تهران هم كمتر شود، علاوه‌بر اين بسياري از ساخت‌و‌ساز‌ها در گذشته از حريم رودخانه‌ها و مسيل‌ها عبور كرده‌اند و همين كار ما را براي سامان‌دهي مشكل مي‌كند». او در ادامه تصريح مي‌كند: «بايد در شمال شهر و در كوهپايه‌هاي البرز سلسله كارهايي صورت گيرد كه شيب تهران را از حالت تهديد خارج كند. با سامان‌دهي اين منطقه مي‌توان تهديد‌هاي شيب تهران را به‌كلي از بين برد. ما در‌حال‌حاضر فراي وظايف خود 12 تا 13 درياچه حفر كرده‌ايم و يا در حال حفر هستيم، در صورتي كه اين جزو وظايف ما نيست. اين درياچه‌ها باعث مي‌شود كه مصالح موجود در اين آب‌ها رسوب كنند تا باعث نشوند در مسير تونل‌ها گرفتگي يا تخريب ايجاد شود». يك فرصت طلايي تهران در ميان تهديد شيب تنها مانده است و حمايت چنداني از سوي ديگر نهاد‌ها نمي‌شود. البته در اين ميان بايد توجه داشت كه پايتخت در تمامي مناطق خود دچار شيب 12درجه نيست و اين بيشتر مربوط به مناطق شمالي تهران است. مهندس رحمتي در اين خصوص مي‌گويد: «تهران در مناطقي حدوداً بالاتر از خيابان شهيدمطهري داراي شيب بيش از حد استاندارد و در ديگر مناطق اين شيب كاملا كنترل‌شده و استاندارد است. اين مشكل در مناطق شمالي تهران كه به دامنه كوه نزديك‌تر مي‌شود، حادتر است و مشكلات بيشتري براي شهرداري به وجود مي‌آورد». البته اين مشكلات و تهديد‌ها با كمك دولت حل‌شدني هستند: «دولت بايد در اين زمينه در بحث كلان وارد شود، همه مي‌دانند كه شهرداري نمي‌تواند به‌تنهايي در اين زمينه اقدام كند و نياز به ورود دولت به اين بخش دارد. اين طرح نياز به مديريت واحد دارد. تهديد سيلاب در تهران مشكل بزرگي است، اما با طرحي طولاني‌مدت و حمايت‌هاي دولت در كنار شهرداري مي‌توان در مدت 5سال اين طرح را به‌طور كامل به پايان رساند، با اين وصف تهران به امنيت كامل مي‌رسد و شيب تهران از تهديد به فرصت تبديل مي‌شود». همشهري مسافر 2 نقل قول لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده
به گفتگو بپیوندید
هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .