Mohammad Aref 120,438 اشتراک گذاری ارسال شده در 15 مهر، ۱۳۸۹ :w75: برداشت از این مطالب تنها با ذکر منبع www.noandishaan.com مجاز می باشد. تاریخ شهر و شهرنشینی ایران و دوره های نخستین جهان شهرهای نخستین 4دوره اصلی تاریخ تمدن بشر: 1-عصر پالئولتیک (دیرینه سنگی): ظهور موجودات شبه انسان 2-عصر پرونئولتیک (میان سنگی): فرار از توحش، کشت گیاهان، اهلی کردن حیوانات، انقلاب کشاورزی 3-عصر نئولتیک (نوسنگی) اختراع خط در 3500ق.م ، تقسیم تاریخ بشر به دو دوره ماقبل تاریخ و پس از تاریخ 4-عصر برنز: پیدایش اولین تمدن های بشری 5000ق.م ، انقلاب شهری در آسیای جنوب غربی، کشف و استفاده از فلزات نخستین 3 تمدن جهان بر اساس زمان آغاز: بین النهرین، مصر، هند که تمدن های مرده اند تمدن چین تنها تمدنی که از 3هزار سال قبل از میلاد تا حالا پا برجاست. بعد از چین تنها تمدن که تا این زمان دوام آورده است، تمدن ایران تمدن سومری نخستین تظاهر مدنیت در جهان. شهر آکد در نزدیکی بابل پایتخت سومر. دارای بارویی بسته با خشت خام بزرگترین شهر شناخته شده سومر: اور یا اوروک یا وارکا یا ارک. نامنظم و بیضی شکل بود. شهرهای تمدن مصر فاقد دیوار و حصار به دلیل امنیت موجود. از معروف ترین شهرهای آن:العمارة، کاهون تل العماره از شهرهای مصری که به صورت تک مرحله ای و سریع ساخته شد. اسکان افراد در شهر بر اساس منزلت اجتماعی و ثروت مادی سابقه طرح شطرنجی به مصر باستان می رسد. تمدن هند بر اثر عوامل طبیعی یا حمله آریایی ها از بین رفت. نقش نمادگرایی مذهبی در این تمدن مشهود است. علت وجود زندگی شهری منظم آنها، اعتقادات مذهبی بود. مجموعه شهرهای حوزه رود سند به نام تمدن هاراپا که نام شهر هم می باشد. شهرها در این تمدن بر اساس الگوی شطرنجی مستندترین مرکز شهری هاراپا: موهنجدارو. پ شهرهای دیگر: لوتال، به شکل مربع و یک مرکز تجاری مهم و شهر کالیبانگان تمدن آمریکای میانی شامل نواحی آزتک ها و مایای باستان که برگرفته از تمدن اولمک ها هستند. آخرین سلسله تمدنی که در دره مکزیک به وجود آمد تمدن آزتک بود. شهر تنوچتیتلان بر جزیره ماندابی از شهرهای این تمدن بود که امروزه مکزیکوسیتی روی خرابه های این شهر است. تمدن مایاها از نژاد مغولان بود و شهرهایی مانند تیکال، کوهال، بالنکه، یوتاکان از شهرهای این تمدن. در آمریکای جنوبی تمدن اینکاها و شهر کوزکو پایتخت و مرکز اداری اقتصادی مذهبی آن. شهرهای دیگر این تمدن عبارتند از تومبر، پاشاکاما، مارکا. محل اولیه تمدن چینی شهر شانگ (یانگ) در جلگه آبرفتی رود زرد است. شهر مکان سکونت پادشاه و حکومت سلطنتی زلزله به تدریج جزایر ژاپن را به وجود آورد و از چین جدا کرد. به دلیل نبود غارت و دفاع، ساختن شهر وجود نداشت. تمدن ایران از خوزستان گسترش یافت و عیلامیان قدیمی ترین اقوام ساکن در خوزستان بودند که پایتختشان شوش بود. از کهن ترین شهرهای عیلامیان با جنبه مذهبی شهر اونتاش هوبان نزدیک شوش بود که در مرکز آن معبد چوغازنبیل وجود داشت و طی 2 مرحله به شکل زیگورات در آمد. محوطه های باستانی: تپه سیلک کاشان، تپه حصار دامغان، تپه ابلیس و تپه یحیی کرمان، تپه ذاغه قزوین، تپه گنج دره هرسین، هفت تپه و چغازنبیل خوزستان، بقایای شهر سوخته سیستان. اریحا در اردن و چتل هیوک در آناتولی ترکیه در 8هزار و 7هزار سال قبل از میلاد دارای ویژگی های شهری بودند. از دیگر شهرهای نخستین: اورشلیم یا بیت المقدس با قدمت 4هزارساله ساخت شهر ناشی از دو عنصر عام (شرط لازم و بیرونی) و خاص (شرط کافی و درونی). عناصر عام مانند مکان و زمان و عناصر خاص مانند شرایط اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عوامل موثر در سازماندهی فضایی شهرها شامل 3دسته: عوامل محیطی، اقتصادی، ایدئولوژیکی (مذهبی) عامل شکل گیری الگوهای سکونتی در ایران: بهره مندی از موقعیت جغرافیایی مناسب سه بخش مهم در ساخت شهر: تمنس (ناحیه مقدس)، شهر قدیم و بارو دار، حومه شهر مامفورد: اولین گام برای کاهش وابستگی به جهان طبیعی، پرورش دام و کشت گیاهان 19 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 16 مهر، ۱۳۸۹ ماد اولین اقوام پایه گذار جامعه شهری در ایران پایتخت: هگمتانه، به معنای محل تجمع و سمبل اتحاد و یکپارچگی، محل تجمع سه جامعه ایلی، روستایی، شهری شهرهای این دوره جنبه اداری و سیاسی. (بیشتر جنبه اداری) بازار در مرحله جنینی از نظر دکتر حبیبی، شار مادی بیشتر نظامی-کشاورزی دوران ماد و هخامنشیان: رشد آرام شهرنشینی شهرها از قبل طراحی شده هستند. خانه ها یک شکل و کوچه ها یک اندازه و حصار مشخص برخی شهرهای این دوره: توپواکالا، مرو، مارکاندا (محل شهر سمرقند در دوره های بعدی) ری هم در این زمان شکل گرفت. دهکده سیلک کاشان در زمان مادها پایه گذاری شد. علت زوال حکومت ماد: تبدیل شدن به سلسله مراتب طبقاتی خداپادشاهی نیست، شه پدری است که نشان دهنده نظام عشیره ای است. در شهر معبد نیست و خود شهر مقدس است. عناصری که به شهر نظم می دهند: آب، خاک، گیاه 17 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 18 مهر، ۱۳۸۹ هخامنشیان برای اولین بار در ایران دولت تأسیس می شود. شرکت فعال اشرافیت ایلی در دولت. جاده شاهی: از شوش به افسوس. برای ارتباط سریع شهرهای کشاورزی-بازرگانی بین النهرین با شهر-قدرت مرکزی تشکیل انجمن های مالی و صرافی تشکیل سازمان دیوانی و تقسیم بندی اداری. هر شهرستان دارای شهربان فتح لیدیه: آشنایی با پول. ضرب سکه دریک، تعیین پیمانه شاهی، تولد بازار در شهر شهر مکان استقرار دولت، کار بازرگانی، تولید کشاورزی سازمان اجتماعی: 1- اشرافیت دودمانی، 2-مغان و روحانیون، 3-اشرافیت دهقانی، 4-بازرگانان و پیشه وران سازمان فضایی کشور بر اساس جامعه دودمانی: خانه، ده، طایفه، کشور ساخت شار پارسی: 1-دژ حکومتی، 2-شار میانی، 3-شار بیرونی اولین قدم در منطقه ای شدن در این دوره بود با منطقه ای شدن مفهوم شهر. شبکه شهری گسترده در سرتاسر قلمرو هخامنشی شهرهای مرزی، نظامی-کشاورزی بودند. شهرهای میانی، کشاورزی-بازرگانی و شهرهای درونی، شهر معبد. عناصر شکل دهنده شهر: آب، خاک، هوا ساخت شهر در این دوره بسته به نظر پادشاهان داشت و نه شرایط طبیعی و آب و هوایی پاسارگاد: توسط کوروش با جنبه کاملاً ایرانی. به معنی اردوگاه پارسیان تخت جمشید: توسط داریوش با جنبه های جهانی. پایتخت ملی. استفاده از عنصر معماری هخامنشی یعنی ستون. شوش: توسط داریوش. پایتخت اداری-سیاسی دیگر مجموعه های وسیع: سروستان، فیروزآباد، نقش رستم کاخ های حکومتی در شوش، استخر، شیراز و هگمتانه شهر کوشا در حبشه کنونی در این زمان شکل گرفت. معماری این دوره متأثر از غرب و منطقه بین النهرین از جمله سومر، بابل و ... 16 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 20 مهر، ۱۳۸۹ سلوکیان پایه گذار شهرهای خودفرمان و رشد شتابان شهرنشینی. جز اولین حکومت های مردم سالار التقاط شرق و غرب فلسفه شرقی و جهان بینی آن: منشأ قدرت دولت را آسمانی می داند و نقش هدایت مردم را بر عهده دارد. متکی بر فرهنگ و سلطه روابط فرهنگی فلسفه غربی و جهان بینی آن: منشأ قدرت دولت را زمینی و مادی می داند. متکی بر مدنیت و سلطه روابط مادی شهر پارسی-هلنی بنا بر ریشه یونانی، مرکز عمده داد و ستد، ارتباط تجاری و کانون توسعه اقتصادی و بنا بر ریشه پارسی اشاعه و بسط بازرگانی در منطقه. این مفهوم دوگانه باعث گسترش کالبدی شهر شد. شهر پارسی-هلنی مرکز استقرار طبقات ممتاز اجتماعی. تقسیم کارهای اجتماعی و فرهنگی و رواج برده داری در این دوره از نظر مامفورد شهرهای این دوره نسبت به دوره های قبلی بهداشت بهتری دارند. سرعت در ارتباطات و حمل و نقل به عالی ترین درجه خود رسید و شکل گیری راه های بزرگ بین قاره ای ابریشم و ادویه که دولت مالک آنها بود. برای اولین بار مفهوم میدان در شهر شکل می گیرد. و همچنین مدرسه و مجلس انتخابی در این دوره شکل می گیرد. میدان: چشم اندازی برای نمایان ساختن قدرت و اعتبار دولت سلوکی مقیاس انسانی مبنای طراحی معابر و منازل مکان یابی شهرها: 1- در مجاورت راههای اعتباری، 2- در مجاورت قلاع نظامی و شهرهای قدیمی، 3- در نقاط سوق الجیشی و استراتژیکی عوامل توسعه شهرسازی این دوره: 1-ضرورت حفظ سرزمین های پهناور تحت سلطه و نحوه انتظام و اداره امور لشکری و کشوری، 2- توسعه بازرگانی ساخت بیش از 400 نوشهر در این دوره. مشهورترین آنها صد دروازه (هکتامپی اس، حدود دامغان)، انطاکیه، لائودیسه (نهاوند امروزی)، شهر کرهه (نزدیک اراک)، شهر نسا (پارت، در نزدیکی خراسان) بابل و سلوکیه (تیسفون) به ترتیب پایتخت های آن. شهر دورا (اروپوس، در ساحل دجله)، در ابتدا برای سربازان یونانی. 16 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 5 آبان، ۱۳۸۹ اشکانیان برای اولین بار در ایران نوعی دولت مرکزی مبتنی بر تفاهم دودمان های مختلف. پادشاهان به صورت تفاهم سران انتخاب می شدند. بنیان اقتصادی کشور اول کشاورزی و بعد بازرگانی بود. تعصب مذهبی هم نبود. کندتر شدن تحولات اقتصادی و اجتماعی و ادامه برده داری منطقه گرگان رایج ترین شیوه شطرنجی یا شبکه بندی محوطه برای اولین بار شهر دایره ای ایجاد شد. مانند نساء در مازندران و فیروزآباد (اردشیر خوره، در ابتدا به منظور مقاصد نظامی) در فارس و شهر دارابجرد با هشت دروازه مساوی به شکل دایره ای و شعاعی شکل دایره عدم امنیت دائمی و عدم ثبات سیاسی خارجی و اغتشاشات داخلی را نشان می دهد. سبک معماری پارتی: طاق و ایوان (چادر سنگی) شهرهای موجود در راه های تجاری و با نقش کاروانی: پالمیر (تدمر)، دورا، پترا (جنبه اداری-سیاسی، با اهمیت از نظر ساختمان) شهر الحضرا و لابار (آشور، بر خرابه های شهر قدیمی آشور)، در بین النهرین تیسفون (پایتخت زمستانی) و هترا جنبه اداری – سیاسی و شهر شیز (تخت سلیمان) جنبه مذهبی پایتخت تابستانی: اکباتان پایتخت دیگر اشکانیان ری بود که راکا نامیده شد و ارشکیه نام گرفت. نام نیشابور در این زمان ابرشهر بود و نام سمرقند، مرکنده بود. آنشهریک: یکسری از برده ها بودند که یکسری آزادی های خاص داشتند. آزارتان: طبقه فرادست 13 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 9 آبان، ۱۳۸۹ ساسانیان شار ساسانی مانند شار پارسی بر مبنای باورهای دینی و متأثر از جهان بینی. شهر مکان استقرار 4طبقه: 1- روحانیون، 2- جنگیان، 3- مستخدمین ادارات، 4- توده ملت (ترکیبی از سیاست و مذهب) کارنامک اردشیر پاپکان اولین سند عقیدتی – سیاسی حکومت و دولت پیش از اسلام اقتصاد بیشتر بر پایه کشاورزی تا صنعت و تجارت بازارها و مراکز تولید قلب واقعی شهرها را تشکیل می دادند مذهب تقویت شد مهم شدن تجارت دریایی بر خلاف دوره های قبل. مخصوصاً صید مروارید. ریشهر مرکز تجارت مروارید برخلاف دوره های گذشته شالوده دولت ساسانی در شهر پی ریزی شد. نظام کاستی شکل گرفت ساخت شهر: کهندژ، شارستان، ربض (حومه)، بازار و میدان رشد شهرسازی مثل شهرنشینی: تجدید بنای شهر اردشیرخوره (فیروزآباد)، ایجاد سد قیصر در رودخانه شوشتر شهر بیشاپور به صورت شطرنجی و به یاد پاسارگاد و دارای تاریخ مکتوب و در فارس جندی شاپور (دومین شهر وسیع ایران در این دوره) و کرخه در خوزستان، دربند، بیشابور، تیسفون همه شطرنجی آثار این دوره: کاخ فیروز آباد (ارشیر اول)، طاق بستان (خسرو پرویز)، طاق کسری (انوشیروان، مهمترین بنا)، بیشاپور (شاپور اول) و شهر شوش تبدیل به ویرانه شد (توسط شاپور دوم). 13 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 12 آبان، ۱۳۸۹ شهر اسلامی (مقدمه) عناصر اصلی شهر اسلامی: کهندژ، مسجد، بازار عوامل مشخصه شهر اسلامی: مسجد، بازار، محله نهادهای اصلی شهر اسلامی: سیاست، اقتصاد، نظارت اجتماعی (سیاست مسلط بر هردو) مهمترین سیاست دولت اسلامی در دوران متقدم: اهمیت بخشیدن به ربض و منزوی شدن شارستان. تفکیک شهر به محلات و خود اتکایی محلات. بازار نماد بازرگانی در شهر. رونق بازرگانی در این دوره. متراکم تر شدن و وسیع تر شدن شهر فعالیت شهرها به صورت منطقه ای یثرب با تغییر نام به مدینه، اولین شهر با جهان بینی اسلامی با نقش اداری و مذهبی که در آن همه شهروند جامعه اسلامی هستند. در این دولت سیاست جمع گرایی مطرح بود. جهان بینی برابری و برادری عامل پیروزی مسلمانان بود. دین اسلام تنها دینی که در شهر زاییده می شود. شاهد شروع رونق شهرنشینی و شهرگرایی هستیم. به گفته محمد العل سنیاسور: شهر هنر زیستن در کنار یکدیگر است. اسلام تمدنی بنیادگر، سازنده و شهری به گفته احمد اشرف: شهرهای اسلامی از دگرگونی شهرهای دوره ساسانی پدید می آیند. شهر درونی، نقش تولیدی داشت، شهر میانی، وظیفه تأمین و حفاظت از شبکه رفت و آمد جاده ای، شهر بیرونی، نقش نظامی برای کشور داشت. اعتبار عمده شهرها به تجارت خارجی وابسته بود (از نظر دکتر حسین شکوهی) از مهمترین خصوصیات شهری این دوره: فشرده شدن و گونه شدن عناصر تشکیل دهنده بافت شهرها سیاست های شهری این دوره: 1- توسعه شهرهای قدیمی از طریق گسترش ربض (سیاست اصلی) 2- ساخت شهرهای جدید نو بنیاد در کنار شهرهای قدیمی به منظور ایجاد پایگاه نظامی و از کار انداختن شهرهای قدیمی (سیاست اصلی) 3-ایجاد شهر-آرمان، شهر-قدرت، شهر-ثروت مانند بغداد و فاس و سامرا (سیاست فرعی) 4-شهر-شاهد یا شهر-ایمان مانند مشهد، قم، کربلا به صورت شهر-قدرت غیررسمی (سیاست فرعی) نوبنیاد مرزی: کوفه (اولین شهر مسلمانان خارج حجاز). نو بنیاد درونی: بوستان عبدا... نیشابور (کنار شهر قدیم) ترکیب شهر نوبنیاد و قدیم: اصفهان. کوفه و بصرهنقش نظامی داشتند. دین مهمترین نیروی سازمان دهنده زندگی اجتماعی شهرهای اسلامی دارالملک: شهری که در یک منقطه، مرکز اداری-خدماتی بود و سلطان یا امیر در آن قرار داشت. تبریز عصر ایلخانیان و هرات عصر تیموریان دارالسلطنه بودند. ام القری یا مادرشهر: شهر بزرگ که جمعیت زیاد و مناطق وسیعی از جمله روستاها را تحت پوشش خدماتی خود داشت. زمان مأمون، بیت الحکمه به عنوان نخستین مرکز علمی- آموزشی پایه گذاری شد. دوره عباسی، حمل و نقل دریایی توسعه یافت و سیراف مهمترین شهر بندری ایران که اقتصادش متکی بر تجارت و بازرگانی بود. بغداد در کنار خرابه های شهر تیسفون و معماری و محله بندی و باغسازی آن، رنگ و بوی ایرانی دارد. اولین تبلور زمینی آرمانشهر اسلامی. مکانیابی آن: مسائل آب و هوایی و دسترسی به آبها برای تجارت و محافظت طبیعی. نوعی جدایی گزینی قومی و عملکردی در آن. بازسازی اصفهان، نیشابور (نیشابور اسلامی در مقابل بیشاپور ساسانی) و ری. ایجاد شهر کرمان، شیراز، کاشان، مراغه، قیران، کوفه، قزوین، اربیل، دزفول، شهر جی در محل کنونی اصفهان معماری متأثر از معماری مناطق خشک مرکزی و شرق کشور شهرها از نظر مقدسی 3دسته: 1- مصر (شاه): سلطان یا امیر بزرگ در آن مستقر است 2- قصبه (حاجب): پایتخت ایالتی، پایتخت هریک از واحدهای اصلی تقسیمات کشوری 3- مدینه (لشکر): مقر دولت و نمایندگان آن و دارای نقش اداری، محل اجرای عدالت 4 دوره دگرگونی مسجد: 1- مسجد ساده و بی پیرایه: در پرآمد و شد ترین نقطه شهر. الگوی آن مسجد النبی در مدینه 2- دوران بنی امیه: مسجد کنار دارالاماره: شهر مکانی که دارای مسجد جامع باشد. اولین بار مدرسه در کنار مسجد 3- خلافت عباسیان: قدرت سیاسی از مذهبی جدا شد. نطفه فرهنگ اسلامی یعنی تشیع در ایران بسته شد. شهر 4-ظهور حکومت های محلی در دل امپراطوری عباسی. مساجد بیش از نقش مذهبی، جایی برای خودنمایی حکومت ها. محلات بر مبنای جدایی قومی، نژادی، فرهنگی، مذهبی و ... و هر محله یک مسجد داشت. مأذنه یا گنبد از زمان اموی ظهور یافت. گنبد هم از زمان اشکانیان شکل گرفته بود. انواع مسجد از لحاظ دامنه تنوع و حوزه کارکرد: 1- مساجد بزرگ و جامع که توسط پادشاهان و حاکمان ساخته می شدند. 2- مساجد متوسط که توسط بزرگان محلی و علما و مشارکت مردم ساخته می شدند 3- مسجد-مدرسه با کارکرد عبادی-آموزشی مثل مسجد-مدرسه آقا بزرگ در کاشان 4- مساجد بسیار کوچک که مهترین کارکردشان مذهبی و عبادی است. مسجد دوره سلجوقیان آراسته سازی با آجر و دوره صفوی تزیین با کاشیکاری. تزیین فضای ورودی از زمان ایلخانیان ساختن بناهای مونومان و تزیین تمام سطوح داخلی و قسمتی از سطح بنا در دوره صفویه رایج بود. از بارزترین نمونه های مسجد جامع کنار دیوان های مختلف و کاخ های حکومتی و بازار: میدان کهنه اصفهان بازار به عنوان ستون فقرات شهر به دور مسجد و مدرسه بود. در زمان حکومت های محلی، مانند مسجد جایی برای خودنمایی حکومت های محلی. مهمترین نقش و علل وجودی میدان ها: جنبه اداری، نظامی و تشریفاتی. مرکز محله های شهر نماد بیشترین ارتباطات و تمرکز افراد هر محله. فضای داخلی محله جنبه نیمه عمومی داشت. برای آبیاری شهر در محلات مسکونی از جوی های سرپوشیده استفاده میشد. 11 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 14 آبان، ۱۳۸۹ قرون اولیه اسلامی (حکومت های محلی) طاهریان در خراسان، صفاریان در کرمان، سامانیان در ماورا النهر طاهریان و صفاریان اولین حکومت های مدعی تجدید حیات علمی و ادبی، ولی این مهم در زمان سامانیان رخ داد. سامانیان (قرن 2) اولین حکومت مستقل ایرانی بعد از حمله مسلمانان. پایتختشان بخارا و پایتخت طاهریان هم نیشابور بود. از این دوران به بعد با مفهوم شهرداری مواجه می شویم. امنیت دوره سامانیان باعث رشد اطراف شهر در خراسان شد. قرن 4: به قدرت رسیدن آل زیار در ری و تشکیل آل بویه در سواحل جنوبی دریای خزر با آرمانهای مذهبی و بومی آزادی مذهب، آزادی اندیشه، رجوع به مفاهیم برابری و برادری و ... در این دوران. دوره آل بویه دوره رنسانس کشورهای اسلامی با بازگشت به مفاهیم ایران قبل از اسلام شکوفایی انجمن های صنفی، مدرسه به عنوان عنصر پایه ای شهر در این دوره. از دوره سامانیان ورود مفهوم شهرداری تجدید حیات علمی و ادبی: آغاز دوره سامانیان، اوج دوره بوییان، حضیض دوره خوارزمشاهیان و پایان با حمله مغول انقلاب فرهنگی منجر به انقلاب شهری شد. قرن 4 مرجع شهرسازی و تفکر شهری. فناگرد خسرو کنار شیراز و شطرنجی و نامی کاملاً ایرانی توسط عضدالدوله گنبد روی مسجد در این دوره شکل گرفت. زیباترین بنای معماری هم مسجد نایین بود. رواج سبک رازی در قرن 4 در ادبیات. قرن 4 تا 7 شکوفایی شهرنشینی شهرهای سیراف، ری، اصفهان، نیشابور، طوس، جرجان، شیراز نام خود را در تاریخ ثبت کردند. سازمان شهری و زندگی در آن بر 4 پایه استوار بود: حکومت، مذهب، اصناف و امت 14 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 16 آبان، ۱۳۸۹ از سلجوقیان تا دوره صفویه شاهد شکل گیری نظام متمرکز و قاهر دولتی می باشیم و همدان پایتخت سلجوقیان. تیولداری دوباره رواج پیدا کرد و اقتصاد مبتنی بر طلا جای خود را به اقتصاد مبتنی بر آب و زمین داد. املاک خالصه جات، املاک پادشاهی بود املاک خاصه جات، املاک دولتی. نظریه خواجه نظام الملک: حق را فقط به زور می توان کسب کرد و حاکم قدرت مطلق است. نظریه اما محمد غزالی: دو گروه انسان هستند: پیامبران و سلاطین با اعلام مذهبی شافعی هرگونه آزادی مذهب ممنوع شد. نظام دیوانی به اوج خود رسید و سلجوقیان همچون ساسانیان بودند. آغاز نفوذ اعراب و اندیشه های اسلامی در ایران در قرن 7 برخلاف شار آزاداندیش بوییان، شار سلجوقیان و خوارزمشاهیان بر مبنای سازمان اجتماعی عقیدتی حاکم نیشابور، زمان سلجوقیان و به خصوص خواجه نظام الملک بعد ا ز بغداد از بزرگترین مراکز علمی جهان شهرهای مهم این دوره: غزنین و فناگرد خسرو (توسط عضدالدوله). اصفهان نیز رونق و پیشرفت خوبی داشت. خان نظامی در شهر با استقرار شهر نماد اصلی سه پیوند جامعه نظام آبرسانی نظمش ره به شهر تحمیل می کند. بعد از حمله مغول: اقتصاد تدافعی جایگزین اقتصاد تهاجمی سلجوقی می شود. بر تفکیک محلات تأکید می شود. زوال کشارزی و گرفتن مالیات سنگین از کسبه باعث از رونق افتادن شهرنشینی شد. زمان ایلخانان روش اقطاع به اوج خود رسید. مفهوم شهر منطقه زیر سوال می رود. اولین حرکت برای جلوگیری از ویرانی شهرها و مناطق تولیدی بعد از حمله مغول: زمان هلاکوخان با مساعی خواجه نصیرالدین طوسی. اولین شهر مغول مراغه بود. دومین حرکت: در زمان غازان خان و حضور خواجه رشیدالدین فضل ا... برای اصلاحات ارضی جدید مشهور به اصلاحات غازانی. در هر شهر مسجد و گرمابه ساخته شد. مراغه پایتخت مغولی در ایران. تبریز در زمان غازان خان دارالملک ایران بوده و دارای گستردگی زیادی بود. شام غازانی (شنب غازانی): در غرب تبریز بعد از بازگشت خان مغول از شام و دیدن دمشق، به شکل شطرنجی. آب از طریق قنات ربع رشیدی: به دستور خواجه رشیدالدین فضل ا... در مقابل شام غازانی در شرق تبریز با 30000 خانه. آب از طریق قنات نمونه دیگر شهرسازی مغول در سلطانیه به دستور سلطان محمد خدابنده به شکل شطرنجی در دشت زنجان شاهرخ فرزند تیمور، بازارهایی که پوشیده نبود را سقف زد. مانند بازار سبزوار. آق قویونلو در غرب. قره قویونلو در شمال غرب سبک آذری در هنر و ادبیات و معماری: مجموعه امیر چخماق در یزد، میدان حسن پادشاه و مجموعه اطراف آن در تبریز خصوصیات مشترک بناها به سبک آذری: استعمال آجر قرمز، استعمال سنگ تراشیده، وجود سرداب، استعمال ترکیب مشخص مانند سردر و پنجره داخل قاب مستطیلی: بناهایی مثل گنبد سلطانیه (مقبره الجاتیو)، مسجد جامع تبریز و ورامین، بقعه پیر بکران در اصفهان شهر ری به جهت قدمت شیخ البلاد و از جهت اعتبار ام البلاد ایران: بعد از حمله مغول نتوانست موقعیت سابق را بدست آورد. فقط شیراز و کرمان از حمله مغول جان سالم بدر بردند. مراغه و تبریز بازسازی شدند. از موارد جالب توجه برنامه ریزی شهری در زمان تیمور: شهر ترمه. پایتخت افغان ها اصفهان بود. روش هرمانتیک: وقتی متخصصی، یک شهر یا نقشه آنرا می بیند بتواند یکسری از عناصر و ویژگی های داخل آنرا شناسایی کند. 13 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 18 آبان، ۱۳۸۹ صفویان و افشاریان و زندیان قرن دهم، دولت صفوی، متمرکزترین دولت ایرانی بعد از ساسانیان شکل گرفت اولین مفاهیم از شهر آرمانی در زمان شاه طهماسب و پایتختی قزوین. مجموعه میدان و بازار عالی قاپو قزوین به تقلید از مجموعه حسن پادشاه تبریز. تهران هم در دوره شاه طهماسب دارای بارو شد. مکتب اصفهان: تحقق آرمانشهر دولت صفوی. بیانگر امتزاج و آمیختگی سیاسی – عقیدتی مفاهیم دیوانی – مذهبی. تحقق بخشیدن به آرمانشهر از دل مذهب شیعه. میدان نقش جهان اصفهان، الگوی خود را از میدان کهنه اصفهان، میدان حسن پادشاه تبریز و عالی قاپوی قزوین می گیرد به آن نظم می بخشد. حسن پادشاه، کنار تبریز، به نوعی قرینه شهرسازی دولت دیلمیان و بوییان و سامانیان است. میدان گنجعلی خان کرمان از نمونه های بارز بکار گیری سبک اصفهان پیدایش مفهوم خیابان در مقابل بیابان که در کناره های خود درختان بیشماری دارد که بنا به نوع قرارگیری در محیط بیرونی چهارباغ (در مورد قزوین) و یا چنارستان (در مورد تهران) نام می گیرد. معماری نه در حد بناهای منفرد، بلکه در حد مجموعه های شهری بود. معماری شهری و خلق فضاهای شهری، هدف اصلی شهرسازی مکتب اصفهان بود. هنر ایرانی به اوج خود رسید. (ملاصدرا، شیخ بهایی، علامه مجلسی، میرداماد و ... در این دوره) در این مکتب، مرکزیت یه مرکزیت عقیدتی – سیاسی و ... و نه هندسی. (چون عالم همه منظر اوست) به تعاون و توازن نه در مقیاس بلکه در فضای انسانی توجه دارد. توجه به مینیاتور که 2بعد دارد به جای پرسپکتیو. رسیدن از اکثریت به وحدت، از ظلمت به نور، از زمین به آسمان وضع موجود، شکلی ارگانیک دارد. اما دست ساخت های صفوی از نظام و منطقی هندسی پیروی می کنند. مکتب اصفهان تنها مکتب شهری قبل از دوران معاصر در صدد ساخت مجموعه های عظیم که از مردم سرچشمه گرفته و در تعامل با آنهاست و هویت دهنده و هویت پذیر از مردم. برای اولین بار در سازمان دهی شار ایرانی مفهوم منطقه بندی شهری به کار می رود. رونق و آبادنی شهر از طریق ایجاد مجموعه شهری جدید در کنار شهر کهنه. سیاست شهری شاه عباس: گسترش و رونق شهرهای نواحی مرکزی شهر مانند اصفهان، تبریز، کاشان (3شهر مهم)، اردبیل، بندرعباس، همدان، قزوین، مشهد، ایساتیس (یزد)، بارفروش (بابل)، رشت. راه ابریشم و ادویه رونق پیدا کردند و مسیر زیارتی اصفهان – مشهد تأسیس شد. راه های دیگر و زیرساختها توسعه یافت. گمبرون (بندرعباس): برای تجارت دریایی انگلیس و هلند ایجاد شد. اصفهان: پایتخت و بزرگترین شهر صنعتی ایران، تقسیم به دو محله حیدری و نعمتی شکل گیری شبکه شهری، احیاء راه های بازرگانی، ایجاد کاروانسراها، سرمایه گذاری های عظیم در زیرساخت ها، شکل گیری دادگاه های عرف (دادگستری امروزی)، شاه عباس با توسعه چهارباغ، عباس آباد در اصفهان را احداث نمود. تجسم کالبدی – فضایی مکتب اصفهان در چهارباغ و میدان نقش جهان اصفهان: در چهار باغ به مثابه رابطی بین سازمان فضایی قدیم و جدید و میدان نقش جهان به عنوان مرکز جدید شهر دو الگوی طراحی ارگانیک و عقل گرا. جلفا که ارمنی نشین و مرکز مهم تجارت ابریشم بود را ویران کرد و مردمش را به اجبار به اصفهان انتقال داد. احداث شهرک فرح آباد به دلیل کمبود فضاهای مسکونی و احداث بیمارستان دار الشفاء تبریز دومین شهر مهم که کالاهای صادراتی اروپا و ترکیه در آن صادر می شود. کاشان به عنوان انبار کالای همه شهرها زمان صفویه و شاه عباس، اقتصاد ایران اوج شکوفایی بود. قرن 17 مکتب اصفهان در ایران و رنسانس در اروپا:، در هر دو دنیوی شدن دین، هر دو میگویند جهانی که وعده داده می شود، تصویر زمینی اش را میتوان ساخت. تصویر زمینی رنسانس، در رم. تصویر زمینی مکتب اصفهان در ایران، شهر اصفهان. شهر آرمانی مکتب اصفهان: هونلیا، جابلقا، جابرسا 5نظم وجود دارد: مقدس، آب، گیاه، هوا، خاک قرن 12: حمله محمد افغان: قرن اغتشاش و هرج و مرج و کشتار، قرن حکومت قبایل و زوال شهرنشین و تفوق کامل صحرا بر شهر. بعد از صفویه، شهر و شهروند برای اولین و آخرین بار از سهیم شدن در اداره امور کشور باز می مانند. بعد از صفویه، به ترتیب حکومت های افشاریه و زندیه می آیند. زمان افشاریه و زندیه، حکومت خان خانی و ملوک الطوایفی. ارج نهادن به غارت و دفاع. شهر حضیض می شود، اما از بین نمی رود. ایل بر شهر حاکم می شود. 13 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 22 آبان، ۱۳۸۹ قاجاریه شار مفهوم کهن خود را از دست داده و به شهر تبدیل می شود. تقابل شهر با روستا می شود. سال 1165 شمسی بر مبنای تفکر متمرکز صفوی و شیوه نامتمرکز سلجوقی شکل گرفت و تهران به سبب نزدیکی به استرآباد مازندران پایتخت شد. انقلاب فرانسه سال 1789 مصادف با آن. شروع قاجار، سرآغاز وابستگی اقتصادی ایران به کشورهای بیگانه و تشکیل سرمایه داری تجاری. واردات کالاهای ارزان و ورشکستگی منبع داخلی. تولیدات عمده کشاورزی: تریاک، پنبه، برنج و گندم. شهرهایی رونق می یابند که از دیرباز نقش بازرگانی دارند تبریز، پایتخت دوم و ولیعهد نشین توسعه یافت و اراک هم شکل گرفت. دلایل به چشم نیامدن آثار طراحی این دوره: ضعف بنیه مالی، تخریب خودسرانه از پهلوی به پیروی از مدرنیسم برونزا سبک تهران در دوره قاجار و ناصرالدین شاه. نطفه آن زمان فتحعلی شاه. (مشابه تأثیر پذیری ایران از اروپا) مهمترین اسناد تصویری گویای وضعیت کالبدی در دوره آغازین عصر صنعت: 1- نقشه دارالخلافه تهران. سال 1233 (ساختار اصلی شهر همان ساختار صفوی)، توسط موسیو کرشیش. میدان اصلی شهر (سبزه میدان) تصویری نه چندان واضح از میدان مکتب اصفهان 2- دارالخلافه ناصری. سال 1256 به دنبال نخستین سرشماری نفوس و مسکن سال 1248 و تهیه توسط موسیو بهلر. برنامه و طراحی شهر جدید تهران زیر نظر صدراعظم و وزیر دارالخلافه در مدرسه دارالفنون سبک تهران مشابه اصفهان از مداخله در بافت کهن خودداری می کند. مرکز شهر از سبزه میدان و میدان ارک به توپخانه رفت و میدان معنای کهن خود را از دست می دهد. میدان ارگ، عملکرد تشریفاتی؛ میدان مشق، عملکرد نظامی؛ میدان امین السلطان، نقش صرفاً اقتصادی و عملکردی؛ سبزه میدان، نقش کهن میدان اصفهان؛ میدان حسن آباد، نقش اجتماعی و فرهنگی؛ میدان بهارستان، نقش اجتماعی و فرهنگی و به خصوص سیاسی. عناصر میدان در سبک اصفهان شامل مسجد و مدرسه و کاخ، در سبک تهران جای خود را به تلگرافخانه و پست و بانک و بلدیه و نظامیه داد. توازن کالبدی و فضایی عناصر میدان توپخانه به تبعیت از سبک رنسانس و باروک. میدان توپخانه به تبیعت از میدان کنکورد پاریس بازار کماکان لولای اصلی و ستون فقرات شهر و مسجد جامع در دل آن. دهانه بازار به سبزه میدان باز می شود. ایجاد اولین مدرسه به شکل امروزی، زمان قاجار توسط میرزاحسن به نام مدرسه رشیدیه. عنصر اصلی سازمان شهری: محله خیابان دارای مفهوم جدید و تبعیت از 2الگو: 1- نشأت گرفته از سبک اصفهان مانند خیابان درب اندرون و علاءالدوله (فردوسی فعلی) 2- انواع و اقسام خدمات شهری و تأسیسات را در اختیار ساکنین قرار می دهند. مریض خانه (سپه)، چراغ گاز، ناصریه و ... شش خیابان اصلی: مریض خانه (محور عمده تأسیسات و تجیهزات شهری)، علاءالدوله (محور سفارتخانه ها)، لاله زار (محور فرهنگی-تفریحی)، چراغ گاز، ناصریه، باب همایون. عنصر جدید در خیابان: آمد و شد وسایل نقلیه عمومی.خیابان دو کارکرد متفاوت تفرجگاهی و تجاری. ساختن عمارت و بناهای دولتی به سبک فرنگی مانند تلگرافخانه یا عمارت شمس العماره و برج ساعت آن و تکیه دولت به تقلید از ساختمان اپرا فرانسه. از عناصر جدید این دوره: تکیه دولت و مشورت خانه. فضاهای تکیه و حسینه شکل گرفت. ژاندارمری تأسیس شد. مجموعه ابراهیم خان کرمان به سبک تهران: شامل میدان، بازار، حمام، آب انبار، مدرسه؛ در کنار مجموعه گنجعلی خان. میدان خان یزد، مثالی از سبک تهران. بازار وکیل کرمان، اتصال میدان گنجعلی خان به میدان ارگ و مسجد جامع کبیر. دوره قاجار دوره تقابل و رویایی دنیای سنتی و نو. دیوانسالاری از بین رفت و توسعه برونزا در دستور کار قرار گرفت. شهرسازی دارای ویژگی کل نگری شهرسازی صفویه. معماری به دلیل امنیت نسبی چهره بیرونی پیدا میکند. برخلاف میادین پهن و خیابان های عریض صفوی، میدان و خیابان و کوچه در این دوره کم خیابان نماد تجدد طلبی و نوگرایی در دوره ناصرالدین شاه. پس از قاجار رابط بین عناصر سنتی و جدید. شهر به صورت مجموعه ای پراکنده و غیرمنسجم از تفکر فردی و یگانه معماران یا مهندسان سرچشمه می گیرد. آغاز تغییرات بنیادی در فرهنگ جامعه ایران را به دوره قاجاریه نسبت می دهند. 8 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 23 آبان، ۱۳۸۹ پهلوی اول شروع حکومت به طور رسمی از سال 1304ه.ش. و مقدمات آن با کودتای 1299 تا 1320 و وقوع جنگ جهانی اول در این دوران. این دوره مصادف با اشاعه سبک بین الملل در دنیا. الگوی این دوره نیز شهر دوره صنعت بود. شروع مدرنیزاسیون به طور رسمی از سال 1305: فرهنگ غربی بر جامعه ایرانی تحمیل شد و فرهنگ مصرفی رواج یافت. شروع تحولات تقلیدی از دوران مشروطیت و دگرگونی زیاد و تأثیر پذیری از رشد سرمایه داری از دوره پهلوی بیشترین اعتبارات به وزارت جنگ و امور نظامی و کمترین به کشاورزی قانون بلدیه 1309: مداخله سنگین در بافت قدیمی شهر. خیابان بوذر جمهری و خیام عمود بر هم. تقسیمات شهری به صورت کاملاً اقتصادی و سیاسی، نه اجتماعی و فرهنگی. محله بندی فرادستی و فرودستی کاملاً متبلور شد. خیابان نماد ترقی و تجدید و انعکاسی از شهرسازی هوسمان گونه. خیابان های جدید به عنوان ویترین برای کالاهای جدید و لوکس اولین نقشه برای تغییر تهران، سال 1309 به نام نقشه خیابان ها که باعث جایگزینی خیابان جای بازار شد و تقسیمات شهری بر اساس این عنصر شد. نقشه شهر همدان هم سال 1310 توسط کارل فریش. نقشه سال 1316 اولین نقشه شهرسازی برای گسترش و توسعه شهر تهران و بافت شطرنجی و متأثر از جنبش معماری و شهرسازی مدرن بین المللی توسط مستشاران خارجی. طبق این نقشه تبدیل مفهوم مکان – بازار به زمان – بازار و برای اولین بار انحطاط محله های قدیمی و شکوفایی محله های جدید را شاهد هستیم. برخلاف سنت شهرسازی کشور، شهرها از داخل دچار دگرگونی و تغییرات کالبدی شدند. از دوره قاجار تنها 3 بنای کاخ گلستان، شمس العماره و تکیه دولت بر مبنای تفکر موزه ای جنبش مدرن باقی ماند. باغ ملی و میدان مشق جای خود را به وزارت خارجه، پستخانه، شهربانی کل کشور و بانک ملی دادند. سنگلج از بزرگترین محلات تهران برای ایجاد بازار بورس تخریب شد و تا سال 1329 خالی ماند تا اولین درخت برای ایجاد پارک شهر کاشته شد. دوره پهلوی بر خلاف قاجار تضاد شدیدی بین عناصر مختلف وجود داشت. وابستگی اقتصادی – سیاسی قاجار تبدیل به استعمار کامل شد. آنچه ایران را در طرح تقسیم بین المللی کار به سوی تک محصولی شدن سوق می داد نفت بود. شکل گیری شهر وابسته و سوداگر. با گذشت زمان شهر مفهوم غربی خود را از دست می دهد و فقط از گرفتن سودگرانه کالا و سرمایه پیروی می کند. ذهنیت شهر با عینیت تطابق ندارد. شهر به عنوان مرکزی برای امکانات و تسهیلات بر خلاف قاجار که توسعه برونی کشور مطرح بود، دوره پهلوی توسعه برونزای شهر برای اولین بار مطرح شد. توسعه برونزای شهری سعی دارد که شهر را با دو مسئله کارایی و بازدهی تطبیق دهد. 4نوع معماری 1- بکارگیری توأمان مفاهیم جدید و قدیم و سعی در نهادی و بومی کردن مفاهیم جدید 2- نوع دیگر معماری در راستای تقلید از معماری باشکوه و عظیم فراموش شده گذشته مانند ساختمان بانک ملی، موزه ایران باستان و شهربانی کل کشور 3- سبک غالب سبک مدرنیسم یا مبتنی بر جنبش معماری مدرن بود. 4- معماری به سبک کلاسیک اروپا در فضاسازی میادین جدید، چهارراه ها، تقاطع ها و ... که به نوعی تأثیر پذیری از معماری صنعتی معماری قرن 19 مثل فرودسی و حسن آباد آنچه در مرحله اول باعث از هم گسیختگی بافت قدیمی شهرها شد: ورود اتومبیل و خیابان کشی های مختلف تأثیر خیابان کشی روی بازار: 1- بازارهایی که در انزوا قرار گرفته بودند، توسط خیابان قطع شدند و نقش خود را از دست دادند. مثل شمال بازار بوشهر 2- بازار به وسیله خیابان تکه تکه شد مثل قسمتی از بازار شیراز 3- بازار به حالت قبلی باقی ماند مثل بازار اصفهان آب انبارها، سرداب ها، حمام ها نسبت به گذشته کاربرد خود را از دست دادند و تنها از جنبه معماری مورد توجه بودند. 9 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 26 آبان، ۱۳۸۹ پهلوی دوم شامل 3 دوره می باشد: از 1320 تا 1332 ، از 1332 تا 1345 و از 1345 تا 1357 بعد از کودتا، توجه مصدق به کشاورزی. از جنگ جهانی تا کودتا 1332 وقفه در مدرنیزاسیون اصل ویژگی مهم اقتصاد ایران بعد از کودتای 1332 و وابستگی شدید آن به درآمدهای نفتی و مرحله دوم صنعتی شدن بعد از اصلاحات ارضی از دوره رضاشاه تا 1340 شهرنشینی به صورت بطئی و از آن به بعد به صورت سریع نمود پیدا کرد. فروپاشی و تجزیه روستاها و گذر از اقتصاد کارگاهی به اقتصاد کارخانه ای هیچ گاه صنعت مادر در داخل کشور ایجاد نشد و خدمات بیش از صنعت و کشاورزی گسترش یافت. کشورهای جهان سوم تأمین کننده مواد خام و بازار مصرف واژه کهن به کهنه و سنت به عقب ماندگی تعبیر می شود و شهر پهلوی به صورت شهر – تقلید شهر – فریب شکل می گیرد. شهر با چهره همگن و غیربومی پهلوی اول به شهر بی معنا با تحول محتوایی پهلوی دوم تغییر ماهیت داد در سبک تهران قاجار در امتزاج الگوی شرق و غرب برتری با شرق بود ولی در سبک تهران پهلوی در این امتزاج برتری با غرب مفاهیم و مظاهر کالبدی بیرونی را تشویق و تحکیم و مفاهیم درونی را حذف می کند. همه چیز دو سویه می شود و با 2 بی نهایت برخورد می کنیم. در هنر 2 حد، یعنی هنر برای بردم و هنر برای هنر اولین بار مفهوم آماری-جمعتی برای شهر سال 1335 با سرشماری عمومی. استان مرکزی بیشترین شهرنشین و استان سیستان و بلوچستان کمترین شهرنشین را دارد. طرح های جامع نوید دهنده معماری و شهرسازی بولدوزر با تصویب قانون نوسازی و عمران شهری 1347که زمینه های اجرایی طرح های توسعه شهری فراهم شد. اولین طرح جامع تهران نیز سال 1345 تصویب شد. از مهمترین فاکتورها که در طرح جامع به آن پرداخته نشد تعریف اقتصادی شهر بود. با تأسیس شورای عالی، شهر بدون هویت و بدون تولید اقتصادی رشد می کند. شهر از معنا تهی می شود و شهر نیرنگ و فریب شکل می گیرد. سال 53 با تصویب قانون وزارت مسکن و شهرسازی، جهات توسعه شهر نه از روی طرح های جامع بلکه از روی شهرک های بی ضابطه. شهرک سازی به اوج خود می رسد. جهت گسترش شهر، چگونگی ایجاد تأسیسات شهری را جهت می دهد. تحول شیوه زیست در شهرها: آپارتمان نشینی حرکت فرادستان به حومه های مرفه و حرکت فرودستان به حاشیه شهرها. حلب شهر، قدیمی ترین آلونک نشین سال 1335 انقلاب سفید 1341 به خاطر استقلال مالی دولت به خاطر درآمدهای نفتی، با مواردی چون اصلاحات ارضی، ملی شدن مراتع و جنگل ها و ... اصلاحالات ارضی در 3مرحله از 41 تا 50 بود. عدم موفقیت کشاورزی: 1- مهاجرت نیروی کار از روستا به شهر 2- پیدایی ناموزونی در کشاورزی 3- اصلاحات ارضی دلایل عمده مهاجرت از روستا به شهر: تمرکز صنایع اطراف شهرهای بزرگ، توسعه سریع فعالیت های ساختمانی در شهر، اختلاف روزافزون درآمد روستاییان و شهریان، توسعه مکانیزاسیون کشاورزی، رکود نسبی تولیدات کشاورزی، اصلاحات ارضی عوامل دفع کننده مهاجرین: اصلاحات ارضی، حمایت از محصولات صنعتی، اسکان عشایر، ایجاد شرکت های سهامی زراعی و تعاونی تولید عوامل جذب کننده مهاجرین: توزیع نامتعادل ثروت، ایجاد اشتغال های کاذب شهری، بورس بازی زمین عدم موفقیت اصلاحات ارضی از نظر پیتر دورنر: دولت هروقت بخواهد انجام می دهد نه بر حسب ضرورت واقعی 3شرط توسعه روستایی از نظر مایکل تودارو: اصلاحات ارضی، سیاست های حمایتی، هدف های توسعه هماهنگ علل تمرکز در کشورهای دل حال توسعه: 1- ترکیبی از میل تمرکز ذاتی نظام سرمایه داری (عامل خارجی) 2- ناتوانی زیرساختی کشورهای ماقبل صنعتی یا جهان سوم (عامل داخلی) شبکه شهری کهکشانی به شبکه شهری زنجیره ای تبدیل شده و تمرکزگرایی شکل گرفت و متروپل تهران (کلانشهر) شکل گرفت. شبکه شهری عملکرد نامتعادل و ناتوان داشت. سال 56 ایران، استراتژیش دگرگون شد و به برنامه های نظامی و هسته ای روی آورد. 7 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 5 آذر، ۱۳۸۹ تاریخ شهر و شهرنشینی جهان تمدن یونان پستی و بلندی زمین به عنوان اولین عامل، نظام حکومتی یونان را به صورت دولتشهرهای مستقل با حوزه های نفوذ مشخص در آورد. شکوفایی تمدن یونان بر مبنای اقتصاد و بازرگانی و شکل گیری آن بر مبنای یک اقتصاد کاملاً زمینی تمدن یونان 4دوره: 1- یونان هنری (زمان هومر): از 12 تا 8 ق.م و اسکان روستایی و شیوه زندگی به سبک فینیقی ها 2- یونان باستان: از 8 تا 6 ق.م که شهر در آن شکل می گیرد و اقتصاد بازرگانی رونق می گیرد. 3- یونان کلاسیک: از 6 تا 3 ق.م که اوج شکوفایی تمدن یونان است. 4- دوره هلنیسم: از قرن 3 ق.م با اسکندر و جانشینان او آغاز می شود. اسکندر در مکتب ارسطو تعلیم یافته بود. تمدن یونان بعد از تمدن میسینی و مینوسی شکل گرفت. ایجاد مستعمرات یا دولت شهرهای جدید به منظور اسکان جمعیت سرریز شهرها از قرن 5 و 6 ق.م نخست در ایونیا ارزش مادی و معنوی خارج آکروپلیس باعث ایجاد حصار دفاعی شد. یونانی ها حصار دفاعی آکروپلیس را غیردموکراتیک و سمبل خودکامگی می دانستند. حصار شهرهای یونانی انعطاف پذیر و میلتوس و پرینه دارای حصارهای بدون طرح و برنامه از نظر ارسطو، آکروپلیس مناسب حکومت مستبدان و خواص می باشد. وی هیپوداموس را بنا کننده شهر بندری پیرائوس می داند. به جز آتن بقیه شهرها کنار آبها و بندری. مسئله امنیت و دفاع بیشتر از مسائل اقلیمی نقش داشته است. آگورا در شهرهای بندری در کنار بندر، در شهرهای طراحی شده در مرکز فیزیکی شهر و در شهرهای طراحی نشده حدفاصل دروازه شهر و آکروپلیس شهر نه در مفهوم جغرافیایی بلکه در مفهوم اجتماعی – سیاسی به معنای کامل به کمال می رسد و رابطه انسان با فضا از طریق معماری با تناسب طلایی توجه به حجم فیزیکی اجسام و بناها و شیوه برخوردشان با شهرسازی اصولاً عملی بود. میادین پس از 500 ق.م به صورتی آگاهانه در یونان. 3شهر از پیش طراحی شده یونان: آتن، میلتوس و پرینه. نقشه جامع بازسازی میلتوس توسط یکی از معماران اهالیش در سال 479 ق.م به نام هیپوداموس استفاده از شبکه شطرنجی تنها به عنوان وسیله ای برای رسیدن به هدف انتظام بخشی کامل به یک اسکان شهری عناصر اصلی شهر یونانی: آکروپلیس، حصار شهر، آگورا، محلات مسکونی، یک یا چند محل تفریحی و فرهنگی، یک منطقه مذهبی (غیر از آکروپلیس)، اسکله و بندر و احتمالاً یه منطقه صنعتی. پرنیه بهترین نمونه شکل گیری این عناصر مهمترین نوشهر یونانی: اسکندریه مصر در 331 ق.م که اسکندر سیاست امپراطوری روم را پایه گذاری کرد. دموکراسی دوره پریکلس بیانگر هویت درونی افرادی که در محیطی با آزادی بیان، وحدت، یگانگی و مشارکت اجتماعی رشد کرده اند. زندگی خصوصی بعد از فعالیت های اجتماعی قرار داشت. سطح زندگی یونانیان پایین تر از رومیان بود. علت اصلی اوقات فراغت آنها سازگاری با حداقل امکانات زندگی با پیشرفت ساختمانی، تشکیل مجالس نمایندگی در سالن های سرپوشیده به نام بولیتریون و تئاتر در فضای بازی به نام ادیتوریا. دسترسی به سنگ های مرمر میسر می شود. تفاوت فاحش بین عظمت ساختمان های عمومی و فصاحت ساختمان های مسکونی شاهد هستیم. 8 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 7 آذر، ۱۳۸۹ تمدن روم منشأ تمدن روم: شهر هفت تپه که قبایل لاتین آنها را در دشت تیبر بنا کردند. ساکنین اولیه شهر: پاتریسین ها، که حقوق شهروندی داشتند و مهاجرین که فاقد این حقوق بودند نام پلبین. گروهی دیگر وابستگان (که پاتریسین ها سایر اعضای طایفه را به این مقام تنزل دادند) تمدن روم شامل 3دوره: 1- پادشاهی که تا سال 509 ق.م بود 2- جمهوری تا سال 30 ق.م که شورای سنا و مجلس ملی این حکومت را به وجود آوردند 3- امپراطوری از 30 ق.م توسط اوکتاویانوس و تا 284 م دوران امپراطوری اولیه بود. از 284 تا 395 دوران امپراطوری پسین که کنستانتین آخرین آن بود. سال 395 امپراطوری روم دو بخش: کنستانتین در شرق با تأسیس شهر قسطنطنیه و امپراطوری آن به نام بیزانس 1000سال دوام آورد. امپراطور فروپاشیده غربی در آغاز قرن 5 و پایتخت آن رم. توسط بربرها تجزیه شد. رم شامل 3مکان نخستین: پالاتین، کاپیتولین، کویرنیال. و به صورت ارگانیک تمدن روم: نظام طبقاتی، نظامی برای سرمایه گذاری، نظامی برای مبادله با جوامع دیگر. شهر مکان تولید نبوده بلکه مکان مدیریت و تسلط است. ابتدای شهرسازی روم: ایجاد مجتمع های نظامی برای حفظ سیطره به نام کستروم و مربع شکل و شطرنجی. توزیع کارکرد در واحدهای جداگانه و کاربرد اشکال هندسی ناب عناصر شهری: فوروم، کاپیتول (معابد بزرگ)، آمفی تئاتر، تئاتر، طاق نصرت، حمام از مهمترین فضاهای شهری: معابد، آمفی تئاترها، باسیلیکاها، ترما (حمام ها) ایجاد فضای شهری برای آسایش شهروندان و نمایش قدرت امپراطوران دو نوع مسکن: دومیوس (ویلایی) متعلق به طبقه ممتاز، اینسولا (آپارتمان چند طبقه) به طبقات پایین تر انواع گذرها: ایتینرا (گذرهای مخصوص پیاده)، اکتوس (فقط یک گاری قادر به عبور از آن بوده)، ویا (عبور دو گاری از کنار هم را میسر می ساخت) شهرهای رومی 3دسته: 1- کلنیا: شهرهای بومی با اسکان های نوبنیاد که با رم متحد شدند و دارای مزایای رومی شدند. مانند لندن چهارمین کلنیای بزرگ 2- میونیسپا: مراکز قبیله ای که موقعیت رسمی بدان می دادند اما ساکنان نیمه شهروند رومی محسوب می شدند مانند سن آلبان 3- سیویتاتس: مراکز تجاری و اداری قبایل محلی که به شکل رومی بودند. شهرهای معروف: پمپئی، تیمگاد (در شمال آفریقا)، لندنیوم (لندن، برای مقابله با بربرها)، رولامیوم (سن آلبان، به عنوان مرکز تجاری)، اوگستودونوم (در شهرسازی روم به عنوان خواهر و رقیب رم) برخی قوانین ژولیوس سزار: 1- برای کاهش ترافیک، عبور ارابه را از داخل شهر ممنوع کرد به جز ارابه های ضروری و برخی کالسکه های دولتی. 2- برای کاستن خطر ریزش ساختمان ها، محدودیت ارتفاعی 70 و 60 فوت را تعیین کرد. 3- استفاده از موزاییک نسوز برای بام ها و فاصله ای به عرض 75/27 اینچ بین ساختمان ها (دیوار آتش) اقتصاد روم بر پایه واردات. دارای 3بندر استیا، پروتوس، تیبر تمرکز بازارهای خرده فروشی پیرامون میدان های شهر. حفظ فضای بازرگانی برای رفت و آمد و جلسات عمومی. مرکز نخستین فوروم ها در رم، تبعیت از عوارض طبیعی و شکل خطی دارد به نام فوروم رومانوم ماگنوم که سابقه تجاری دارد. فوروم ژولیوم قرن اول توسط ژولیوس سزار برای امور قضایی آخرین و باشکوه ترین فوروم ها، فروم تراجان که شامل 5بخش اصلی بوده و سال 112م توسط تراجان بر اساس طرح آپولودروس دمشقی ایجاد شد. اوج گستردگی و وسعت روم، زمان تراجان در شهرسازی رومی، تضاد میان رشد ارگانیک، طبیعی و بی نظم شهر رم و نظم رسمی شهرهای کوچکتر رومی تبلوری بارز یافته است. بزرگترین مرکز تفریحی روم: سیرک ماکسیموس، دیگری کلسیوم. راکستر از عظیم ترین سبک های معماری رومی در بریتانیا. تیمگاد: با بافت شطرنجی منعطف، منظم ترین نمونه شهرسازی رومی و بدون خیابان متقاطع. از نظر مامفورد اوج شکوه هنر شهرسازی رومی در تیمگاد تبلوری کالبدی یافته است. پمپئی: فرم اولیه اش دوره هلنیستی و ساکنانش یونانی. یک پایگاه دریایی تجاری. با آتشفشان از بین رفت. قسطنطنیه: در محل قبلی شهر بیزانیوم، نمونه دیگر شهر رومی – بریتانیایی شهرهای با مبدا رومی: فلورانس، رجنزبورگ، تورین، کلن، پاریس، بوداپست، نیوکاسل، بث 8 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 13 آذر، ۱۳۸۹ قرون وسطی اصطلاح قرون وسطی نخستین بار توسط علمای قرن پانزدهم به کار گرفته شد. دوره هزارساله انقراض روم غربی تا رنسانس را عصر ظلمت معرفی می کنند، اما امروزه فقط به قرن 5 تا 11 عصر ظلمت می گویند و قرن 11 تا 15 را عصر ایمان می گویند. شروع دوران قرون وسطی 5 امپراطوری در جهان بود: امپراطوری هان در چین، امپراطوری گیتا در هند، امپراطوری کوشت در ترکمنستان، امپراطوری پارت و بعد از آن ساسانی، امپراطوری روم شرقی اقتصاد اروپا مبتنی بر فئودالیسم. تیول: املاکی که در ازای وفاداری جنگی به تملک و ارسال در آمد. قرن 5 تا 11 اسقف ها در زمره فئودال های بزرگ بودند. و پاپ به عنوان حکمرانان فئودال در ایتالیا بود. شاهد گسترش کاتولیک هستیم. هسته های بسیاری از شهرهای نخستین قرون وسطی: کلیسا شهرهای قرون وسطی به جهت تقسیم کار میان شهر و روستا به وجود آمدند و پایه اغلب شهرهای بزرگ امروزی اروپا در همین دوره شکل می گیرد. 2 عامل سرنوشت ساز با تولد شهر قرون وسطایی: افزایش فعالیت بازار، نیاز به حراست (تولد مهندسی رزمی) ایجاد برج و باروی مستحکم اطراف شهر و ازدیاد فعالیت های تجاری و شهر به خودمختاری در درون شهر می رسد و درون حصار قوانین فئودالی نیست. شهر مکانی برای آزادی تفکر و اندیشه و دانشمندانی چون دکارت اصطلاح معروف قرون وسطایی: هوای شهر، انسان را آزاد می کند. طرح شهر قورن وسطی به محدود و محصور کردن فضا تمایل دارد و ارگانیک و پر پیچ و خم است. انواع شهرهای این دوره: 1- شهرهای دارای پایه رومی 2- نوشهرهایی که توسط حکام محلی ساخته می شوند. 3- شهرهایی که از حالت روستایی به شهر تبدیل شدند. 4- شهرهای نظامی 5- باستیدها که در ولز و فرانسه ایجاد شد. مرکز شهرهای قرون وسطایی دارای بافت منظم و شطرنجی و پیرامون به صورت نامنظم برای سردرگم کردن دشمن. ساختار جدید شهر و نظام سیاسی – مدیریتی آن یکپارچگی و استقلال را به همراه دارد. دوره های هنر و معماری قرون وسطی: 3دوره که شامل سده های تاریک، رمانسک و گوتیک می باشد. دوره سده های تاریک هیچ شیوه معماری به وجود نمی آید و از نمونه کارهای این دوره: نمازخانه شارلمانی دوره رمانسک از قرن 10 تا 12 که به معماری رومی معروف است. بنای اصلی کلیساست. دارای طاق های گرد، یکی در وسط و 4 رواق جانبی (همزمان با معماری دوره سلجوقیان) دوره گوتیک که طاق های بیضی شکل جای طاق های نیم دایره را می گیرد. هنوز کلیسا مهمترین بنا و کلیساهای مجلل و باشکوه مثل کلیسای نوتردام انگلیس شتاب نوشهرهای قرون وسطی در قرن 13 و عامل اصلی رشد شهر رفت و آمد می باشد. عناصر اصلی شهر قورن وسطی: حصار، خیابان، کلیسا، بازار، ساختمان ها، باغ های خصوصی پارویس: فضای باز جلوی کلیسا. قبرستان بر خلاف پارویس به کلیسا متصل بود. شکل گیری هسته های دو بخشی بازار – پارویس در این دوره از نظر پاول زوکر 2 نوع فضای تجاری: گسترش افقی خیابان، میدانی در کنار دروازه شهر. بهترین و مهمترین استفاده آگاهانه از خیابان های تجاری در نوشهرهای زاهینگر در سوئیس حصار عملکرد گمرکی و نظامی دارد. فلورانس نمونه ای گویا از رشد مداری شهرهای اروپایی: دو حصار یکی قرن 11 و دیگری قرن 14 رفت و آمد به صورت پیاده و حمل کالا توسط چهارپایان بارکش تراکم ساختمان های اداری و مذهبی در مرکز شهر و تمرکز خانه ها کنار خیابان ها و پشت آنها باغ ها: نوعی تداعی کننده باغشهر قرون وسطایی از نظر مامفورد شهرهای قرون وسطی به دهکده هایی در روستاها شبیه بودند. شهرهای قرن 14 انگلیس علاوه بر جامعه روستایی و کشاورزی بودن، مرکز صنایع و تجارت بودند. محل استقرار شهرهای انگلیس قرون وسطی تحت تأثیر صنایع. قرن 12 تا 19 صنعت پشم مهمترین صنعت انگلیس. بیرمنگام مرکز شهری صنعتی و وینچستر مرکز تولید یونیفرم برای ارتش روم کمبریج در قرن 13 مرکز تجاری انگلیس و در آکسفورد قدمت ساختمان دانشگاه از شهر بیشتر است. علل احیای اقتصادی اروپا در اواخر قرن 10: نوآوری های فنی در کشاورزی، تأثیر شهرهای بندری، اسکان آخرین اقوام مهاجر به اروپا 7 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 16 آذر، ۱۳۸۹ رنسانس و باروک شهرنشینی رنسانس از ابتدای قرن 15 در ایتالیا در فلورانس آغاز شد و تا پایان قرن 18 ادامه یافت. رواج جنبش اومانیسم و ظهور فلاسفه ای چون دکارت. تغییر بینش خدا محوری به انسان محوری. رنسانس: تجدید حیات. احیای مجدد علاقه به صور مختلف هنر کلاسیک یونان و روم باستان نخستین اثر معماری رنسانس: بیمارستان فوندلینگ (بیمارستان یتیمان) به طراحی فیلیپو برونلسکی در سال 1419 در فلورانس که تداعی کننده ستون های اطراف فروم پمپئی بود. نخستین شهرسازی رنسانس: شهر ویانوآ در جنوا در سال 1470 نخستین شهر آرمانی کاملاً طراحی شده در این دوره: توسط آنتونیو فیلارته که به نام مشوق خود فرانچسکو اسفورتسا به نام اسفورتیسنوا (شهر فیلارتی) نامید. معماری این دوره 4 بخش: رنسانس نخستین (1420تا1500)، رنسانس پسین (1500تا1600)، باروک (1600تا1750)، روکوکو یا نئوکلاسیک (1750تا1900). تنها دوران باروک ارتباط مستقیم با شهرسازی دارد. قصرهای بزرگ حاکمان و خاندان ها در رنسانس به منزله نماد شهر فعال، زنده و پر تحرک از علل گسترش رنسانس: توسعه صنعت چاپ توسط جان گوتنبرگ در هلند عوامل موثر بر شهرسازی: 1- کشف نوشته ها و آثار وایترویوس از معماری رومی دوران آگوستوس و چاپ آن، 2- مهاجران دانشمندان قسطنطنیه و یونانی به ایتالیا پس از سقوط قسطنطنیه 3- اختراع باروت و تفنگ 4- کشف قاره آمریکا موضوع کلی شهرسازی رنسانس: 1- طراحی و ساخت تعداد کمی نوشهر 2- بازسازی شهرهای موجود با ایجاد شبکه های جدید 3- الحاق مناطق جدید و وسیع مسکونی 4- بازتولید بخش هایی از شهر با ایجاد فضاهای عمومی جدید و خیابان های مربوطه 5- حصاربندی دوره قرون وسطی رشد شهرها افقی و حصارها عمودی ولی دوره رنسانس رشد شهر عمودی و حصار افقی سبک گوتیک در فرانسه متولد شد و جنبه روحانی و مذهبی داشت و در آن فضاهای غیررسمی و حجم سازی غیرمتقارن بود، برعکس سبک رنسانس که سبک درباری و تجاری بود. سن بترزبورگ تنها شهر بزرگ که دوره رنسانس ایجاد شد و بر اساس دو منشأ نیاز سوق الجیشی نظامی و حکومتی مستبدانه عناصر اصلی رنسانس برای طراحی: خیابان اصلی مستقیم (از ابداعات رنسانس)، مناطقی با شبکه شطرنجی، فضاهای بسته اصول طراحی رنسانس: توجه خاص به تقارن، ایجاد ترکیبی متوازن حول یک یا چند محور اصلی، انسداد مناظر با قرار دادن دقیق ستون های یادبود یا مجسمه های مشخص و مناسب در انتهای خیابان های بلند و مستقیم، پرسپکتیو هنر رنسانس: هنر آرامش و زیبایی. آثار این دوره همه در نهایت کمالند و اثری از منع و اجبار و آشفتگی در کارها نیست. از فعالان شهرسازی رنسانس: لئوناردو داوینچی، آلبرتی (طراح شهرهای نظامی)، فرانچسکو مارتینی، پیترو کاتانو، اسکاموتسی (بانی شهر پالمانوآ)، میکل آنژ (از همه تواناتر و طراح میدان کامپیدولیو در رم) بیکن: آنژ با احترام به وضع موجود، میدان را تغییر داده و مجسمه مارکوس آئورلیوس را در وسط آن قرار داده است. جالب ترین پدیده در رنسانس: فضای بسته. که به صورت نما یا به شکل زمینه ای برای یک مجسمه یا بنای یادبود یا به شکل صحن مقابل ساختمان مهم بود. میدان بسته کونت گاردن در لندن: نخستین میدان و معروف ترین فضای مسکونی بسته. نوآوری دوره رنسانس: خیابان اصلی مستقیم و آشکارترین نمونه آن خیابان شانزالیزه پاریس مهمترین سمبل و اصلی ترین حقیقت شهر دوران باروک: خیابان دوره باروک، شهرسازی رنسانس یکباره و برای همیشه از بین رفت. وجود دید نامحدود در این دوره. باروک به دنبال چشم انداز انتزاعی و بی انتها بود. شهرسازی باروک مظهر قدرت مطلقه. قدرت مطلقه مذهبی و سلطنتی. باروک بر خلاف رنسانس که به دنبال ایستایی و پایداری بود، خواهان تحرک و حرکت جهت دار معین. که تأثیر آن برعکس اثر آرام و پایدار رنسانس، زودگذر و موقتی است. در شهر وین و پاریس علت زندگی در آپارتمان های پرتراکم: نیاز به امکانات دفاعی در مقابل تهاجمات و دشمنان لئوناردو داوینچی: طرح ایجاد شهرهای کم تراکم به خاطر طاعون، طرح احداث کانالی از پیزا به فلورانس (برنامه ریزی منطقه ای)، طرح ترافیک پیاده و سواره در مسیرهای چند طبقه، اختصاص مسیرهای خاص برای حمل و نقل کالاهای سنگین اسکاموتسی: تفاوتش با دیگران به خاطر جامع بودن نظریه اش، بنای شهر پالمانوآ یک پادگان نظامی در سیستم دفاعی ونیز، از نکات جالب آرمانشهرش داشتن مرکز و استفاده از یک شبکه آبراهه آلبرتی: اولین طرح هندسی فضایی رنسانس، طرح شهریش برای محله جدید بورگولیونینو که به طور کامل اجرا نشد و الگویی برای سیکستوس پنجم بود، خصوصیات شهرسازیش توجه به نورگیری فضای جلوی ساختمان و تمام حجم ساختمان و توجه به وجود نور آفتاب و هوای آزاد برای ساختمان ها، توجه به خیابان مستقیم به دلیل تسهیل تردد نظامیان و شکوه و عظمت آن، مثبت دانستن خیابان های پر پیچ و خم قرون وسطایی به دلیل کاهش اثرات منفی اقلیمی و تعدیل هوا و تسهیل امور دفاعی و امکان مشاهده تک تک ساختمان ها، بنیانگذاری حومه گرایی در قرن 19، وی را نخستین نظریه پرداز رنسانس گویند. رابط بین معبر قرون وسطایی و خیابان رنسانس و کتابش مهمترین تأثیرش بر تحولات اولیه رنسانس وایترویوس: تفسیر نظریه اش شکل دوایر متحدالمرکز در میان حصار دفاعی 8 ضلعی و 8 خیابان شعاعی فرانچسکو مارتینی: فعالترین و پرکارترین طراح شهرهای آرمانی و آعازکننده شیوه جدید مهندسی رزمی مقابل تحول سریع توپها فلورانس به عنوان شهر مستعمراتی رم اساساً به عنوان شهر قرون وسطایی باقی ماند. 7 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 23 آذر، ۱۳۸۹ دوره جدید شهرسازی در آمریکا آغازگر این دوره کریستف کلمب بود. قبل از اولین اسکان رسمی در آمریکا (نستادومینگو) شهرهای لانویداد با 39 سکنه و ایزابلا (که بنیانگذارش کلبوس بود) ساخته شد. ساخت شهر در آمریکا از سوی کشورهای اسپانیا، پرتغال، انگلیس و فرانسه اسپانیایی ها برای اولین بار به صورت سیستماتیک شهرهای جدیدی در آمریکای شمالی ساختند. مجتمع های زیستی آمریکایی به سه صورت: 1- پیبلو ها: مرکز تجارت 2- پرزیدیو: پایگاه های نظامی 3- مراکز فعالیت های کشاورزی و فعالیت های میسیونرهای مذهبی اقدامات اسپانیایی ها در آمریکا: تدوین یک برنامه صحیح یا قوانین ایندیز، انتقال ساختار شطرنجی خیابان ها به آمریکا، تدوین نخستین قوانین شهرسازی در آمریکا در سال 1573، احداث شهرهای آلبوکرک (در نیومکزیک)، سانفرانسیسکو، لس آنجلس نخستین مجتمع های زیستی فرانسوی: سنت کرویگز (پایگاه فرانسه در کانادا)، لوئیزبرگ، سن لوئیز (آخرین مجتمع زیستی)، مونترال اولین مجتمع زیستی انگلیس برای ایجاد پادگانی نظامی در جزیره رونوک بود و نخستین اسکان بریتانیا در آمریکا نیز جزیره تاون بود. در شهر بندری بوستون خیابان های مرکزی شهر ارگانیک و بدون برنامه بود و بخش بندری، شطرنجی بود. در قسمت های انگلیس نشین یا نیوانگلند از قانون حاکمیت داشت. اساس اقتصاد، کشاورزی بود. مجموعه هسته مرکزی قطعات مسکونی و زمین های کشاورزی پیرامون آنرا شهرستان می نامیدند. قرن 17 هلندی ها نیویورک یا آمستردام جدید را به عنوان مرکز مهم تجاری ساختند. در نهایت انگلیسی ها برتری خود را اثبات کردند. عوامل توسعه شهرنشینی در آمریکا: 1- حمل و نقل: اسکان های اولیه به حمل و نقل آبی بستگی داشت. 2- شبکه شطرنجی: از قانون زمین 1785 ریشه گرفت. 3- صنعت: انقلاب صنعتی در آمریکا بعد از انگلیس در سال 1820 اتفاق افتاد. تولیدات شمش آهن و ذغال به عنوان مشتقات صنعت، به عنوان شاخص های اول و دوم رشد شهری در آمریکا. سال 1870 مثلث شیکاگو، کلولند، پیترزبورگ به عنوان مرکز صنایع سنگین. نیویورک: مهمترین رقیب بندری فیلادلفیا در شرق. ولی بر خلاف فیلادلفیا بدون نقشه جامع هست. هسته اولیه اش را هلندی ها به نام نیوآمستردام می دانند. سنترال پارک در نیویورک اولین پارک عمومی بزرگ آمریکا بود که توسط واکسون ایجاد شد. در سال 1931 هم ساختمان امپریالیست بنا شد که بلندترین ساختمان دنیا تا آن زمان بود. واشنگتن: ملقب به شهر فواصل باشکوه و شهر اهداف عالی. آندره الیکوت مسئول تهیه نقشه حدود واشنگتن و چارلز لانفال مسئول تهیه نقشه داخلیش. سه عامل مهم در طرح لانفال: زمینه فرانسوی زندگی، شهرسازی اواخر قرن 18 اروپا، طرح های ارائه شده برای شهر واشنگتن توسط رئیس جمهور جفرسون. خیابان پنسیلوانیا مهمترین خیابان کشور است که اتصال مورب کاپیتول به کاخ ریاست جمهوری را میسر میسازد و به سه قسمت اتومبیل رو، پیاده رو و فضاهای باز تقسیم می شود. شهر کارلیز: مرکز دائمی بخش کامبرلند به دستور توماس پن در 110 مایلی غرب شهر فیلادلفیا. قبل از این شهر، شهر شیپنبورگ مرکز موقت بخش. این شهر تقلیدی از فیلادلفیا می باشد. فیلادلفیا: توسط ویلیام پن در سال 1682 بنا شد و مسئولیت اجرای طرح شهر توسط توماس هلم بود. بندر آن به عنوان فعالترین بندر آمریکا. اولین شهری بود که اجازه یافت سال 1750 روشنایی شهر را شخصاً تأمین کند و بعد از 2 سال روشن ترین شهر آمریکا شد. عوامل اصلی شکل گیری فیلادلفیا دو عامل بود: عواملی کلی که در دستورالعمل های اولیه پن نهفته است، طرح های بازسازی لندن پس از آتش سوزی 1666 (طرح ریچارد نیوکورت برای بازسازی لندن) 6 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 27 آذر، ۱۳۸۹ مورفولوژی شهرهای اسلامی خانه دو گونه بودند: 1- خانه های متراکم فشرده 1 یا 2 طبقه با حیاط مرکزی 2- خانه 3،4 یا 5 طبقه و نورگیری از طریق پنجره های مشبک رو به معابر. مانند صنعا، مکه، قاهره، بغداد عوامل موثر بر فرم شهری: دو دسته اولیه و ثانویه یا متقدم و متأخر تقسیم می شوند. 1- عوامل متقدم: شامل علل طبیعی و مصنوعی: علل طبیعی (توپوگرافی، اقلیم و مصالح ساختمانی)، عوامل مصنوعی (بافت شطرنجی، قانون، بزرگنمایی، اهمیت دادن به زیبایی شهری) 2- عوامل متأخر: دو دسته: اصول و ضوابط روزمره شهری، تأثیر 5 وظیفه اصلی مسلمانان معروف به اصول دین حصار در شهرهای اولیه اسلامی نسبت به اروپا از اهمیت کمتری برخوردار است. از جمله ضوابط در مورفولوژی شهرها: ایجاد محرمیت در فضاهای خصوصی (مهمترین ضابطه شهری)، وجود معابر باریک و پرپیچ و خم شهرهای عربی و اسلامی 3دسته: طراحی و برنامه ریزی شده، شهرنوسازی شده یا تغییر شکل یافته قبل از اسلام، شهر خودانگیخته یا رشد ارگانیک (مانند اربیل) شهرهای با منشأ یونانی-رومی که تحت تأثیر اسلام دچار تحول شدند: دمشق (با شبکه شطرنجی رومی)، اسکندریه و قرطبه در اسپانیا (اسکندریه بعد از رم مهمترین شهر مدیترانه ای که به شهر عرب و شهر ترکان هم شهرت داشت) نوشهرهای جدید که توسط ارتش مسلمانان در سرزمین های مفتوحه پایه گذاری شدند: بصره، کوفه، بغداد (مدور و طراحی شده با نام مدینه الاسلام و به دستور المنصور در ساحل دجله)، تونس (نمود عینی عناصر شهر عربی-اسلامی)، فستات (هسته اولیه قاهره امروزی) تقسیم بندی مقدسی در سلسله مراتب سکونتگاه ها: شهرها یا امصار، مراکز شهرستان ها یا قصبات، مدن یا شهرهای کوچک، قریه یا روستاها عناصر تشکیل دهنده بخش های اصلی یک شهر عربی – اسلامی: مدینه (اشاره به کل شهر یا اشاره به هسته تاریخی شهر)، محله، قصبه (فراهم کردن دسترسی مستقیم به بیرون شهر و افزایش استحکام دفاعی حصار شهر)، ربض، مصلی رایج ترین واژه برای خانه های شخصی: دار یا بیت. اولین خانه اسلامی به صورت نماید توسط حضرت محمد (ص) هنگام ورود به مدینه. مهمترین خصلت این خانه که بعداً اولین مسجد اسلام شد، حیاط باز با حصاری اطراف آن بود. مکه: از نظر آب در محدودیت بود و کشاورزی رونق نداشت، اقتصاد متکی بر تجارت منطقه ای و بین المللی و سود ناشی از زیارت معابر، خانه ها 3 و 4 طبقه و شیوه ساخت و ساز سنگ و آجر. تفاوت مکه با بافت متناسب اقلیمی شهرهای بین النهرین در نحوه قرارگیری و ترکیب واحدهای مسکونی، پنجره ها چشم اندازی مسلط بر خیابان دارند، در بافت های مشابه باریکی معابر باعث خنک شدن هوا میشود ولی در مکه به دلیل تعداد زائران معابر عریض تر است و تنها فضای عمومی شهر به نظر بورچارت میدان وسیع مسجد الحرام مدینه: برخلاف مکه روی زمینی صاف با امکان توسعه افقی و دارای منابع کشاورزی. اقتصاد مبتنی بر کشاورزی و تجارت محلی. وجه تشابه آن با مکه شرایط اقلیمی گرم و خشک است. اهمیت و ارزش مدینه وجود مسجد النبی است. خانه ها 2طبقه و سقف مسطح. برعکس مکه که یک شهر عربی است، مدینه شبیه یک شهر سوری است. قاهره: شهر باستانی نیست و هسته اولیه اش از لحاظ جمعیت بعد از شهر مکزیک اول یا دوم. جنوب آن ممفیس پایتخت باستانی مصر شمالی بود. نخستین مسجد در قاهره در 300 متری شمال قصر الشام که اکنون به نام مسجد عمروعاص است. قاهره به محلاتی به نام هرس تقسیم شد. ابتدا به عنوان مرکز اداری بود و با گسترش آن کارکرد شهر، تجاری شد. جده: تضاد بین نور و ظلمت، شکوه و مسکنت مسقط: هسته پایتخت تاریخی عمان از تلفیق دو بندر مسقط و مطره. بندر مسقط ایمن ترین بندر این سواحل قرطبه: بارزترین نمونه تضاد شهر ارگانیک اسلامی و شطرنجی اروپای غربی 7 لینک به دیدگاه
Mohammad Aref 120,438 مالک اشتراک گذاری ارسال شده در 6 دی، ۱۳۸۹ انقلاب صنعتی به بعد با شروع قرن 19، دیدگاه های نوین، انسان را محور کاینات قرار می دهد و اندیشه ماورای طبیعی ندارد و همه چیز در آن تجربه می شود. شهر مکان فعالیت است و محل راندمان، کارایی، سودآوری، رانت و .... در قبل فرم شهر، تابعی از سنت بود، اما شهر دوره صنعت، فرم تابع عملکرد تولد شهر با انجام تولید یعنی گذار از اقتصاد کارگاهی به اقتصاد کارخانه ای مکانیزه شدن کشاورزی و برقراری روابط شهری در روستا نیمه اول قرن 19 برای نظم بخشیدن به نیروهای اجتماعی موجود در شهر، 2گونه مکتب در غرب شکل گرفت که افرادشان متخصصین شهرسازی نیستند: پیش شهرسازی ترقی گرا و پیش شهرسازی فرهنگ گرا ناپلئون در مدت اقامتش در انگلیس تحت تأثیر سوسیالیست های ترقی گرا مثل کابه و پرودون قرار گرفت و تصمیم گرفت با آموخته های خود و یاری و کمک اوژن هوسمان، آرمانشهر خود را در پاریس برپا کند. این عمل در انگلیس توسط جان نش برای طبق سرمایه دار و در بلژیک توسط برلاگ قرن 20 تولد شهرسازی جدید با نگاه غالب ترقی گرایانه و خواهان جدی فاصله گرفتن از پیش شهرسازی شهر از مفهوم برخورد کلی به برخورد جزئی می رسد و از محدوده تخیل آزاد و رها شده و وارد محدوده عمل می شود. شهر صنعتی فقط در روز نیست و با اختراع برق به شهر شب نیز توجه می شود. فضا دیگر آن فضای ناشناخته ماقبل صنعت نیست. در ابتدای این حرکت شهر صنعتی گارنیه در سال 1904 که گارنیه معتقد است برای راه رفتن پیاده ممنوعیت پیاده وجود ندارد. اولین مباحث مربوط به شهرسازی نوین: توسط پاتریک گدس نخستین کنگره بین المللی معماران مدرن (سیام) سال 1928 در سوئیس و دومی سال 1929 در فرانکفورت با موضوع تأمین مسکن حداقل، سومی در بروکسل در سال 1930 با موضوع روش های منطقی استقرار بناها، چهارمی سال 1933 در کشتی مسافرتی بین مارسی و آتن با موضوع شهر کارکردی و ایجاد منشور آتن که لوکوربوزیه آنرا یک سند و نظریه واقعاً انقلابی می نامد. نخستین گام در راه عملی ساختن این منشور، نقشه ای به نام نقشه کارکردی شهر ورشو: استفاده از نظریه شهر خطی و بسط آن انگاره اصلی منشور آتن از دل شهرهای ترقی گرا بیرون آمده و مدرنیته و تجدد گرایی و نوگرایی را مطرح می کند. تقسیم بندی فعالیت های شهر طبق این کنگره و 4 عملکرد اصلی شهرها: مسکن، کار، تفریح، ارتباطات اساس فکر مدرنیسم و شهر مدرن 4 عامل اساسی: 1- عامل صنعتی و تکنولوژیکی انقلاب صنعتی و آثارش 2- عامل مذهبی و اعتقادی: دکترین پروتستانیزم 3- عامل اقتصادی: اندیشه های جان مینارد کینز در پایین آوردن هزینه جهت سود بیشتر یا بالاتر بردن کارایی با حذف هزینه های غیرلازم 4- نیاز به بازسازی پس از جنگ جهانی دوم الگوی ترقی گرایی به سمت ناب گرایی رفته و پرفکتوسیونیزم زاده می شود. تفکر zone مربوط به دوره ای که مدرنیسم حاکمیت داشت، امروزه تغییر آن به mixed zoning که منطقه بندی ترکیبی است و انعطاف بیشتری دارد. شهر zoning دیگر ترکیب توده و فضا نیست بلکه تابلو است. به عقیده گروپیوس برای ساخت مسکن یک نمونه بیشتر وجود ندارد که می تواند در تمام دنیا ساخته شود. الگوی فرهنگ گرا در آلمان و اتریش پایه گذاری می شود و اشخاصی چون کامیلوسیت و ابنزر هاوارد: از کل به هم پیوسته صحبت می شود که فراتر از اجزاست. مدرنیسم از صنعت به معماری و از معماری به هنر و از همه اینها به شهرسازی رسوخ پیدا کرد. 8 لینک به دیدگاه
ارسال های توصیه شده