نخودفرنگی و خواص آن

[لیدا 33]

تاریخچه نخودفرنگی :

 

نخودفرنگیPisum sativum l. به تیره Leguminosae (Fabaceae) تعلق دارد ودرسطحی بسیاروسیع کشت می شود ویک سبزی شناخته شده غنی ازپروتئین ، اسیدهای آمینه وکربوهیدرات است .نخودفرنگی به صورت تنها وهمراه با سایرسبزی ها مصرف می شود. نخود فرنگی برای انجماد ، کنسرو کردن و خشک کردن درمرحله نارس فرآوری می شود .برپایه تنوع ژنتیکی گیاه اعتقاد براین است که آسیای مرکزی ،خاورمیانه ،اتیوپی ونواحی مدیترانه مراکزمنشأ گرفتن نخودفرنگی هستند.

اصل و قدمت نخود فرنگی :

اصل نخود فرنگی از اروپا وآسیای غربی می‌باشد. قدمت این

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

به ۱۵۰۰سال قبل از تولد مسیح می‌رسد. دراروپا این

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

را قبل ازقرون وسطی نیزمی‌کاشته‌اند و درقرن یازدهم میلادی نخود فرنگی درانگلستان محصول نسبتاً مهمی بوده است.

نخودفرنگی درسراسرجهان درسطحی معادل ۷۷۸۰۰۰ هکتار وتولید سالیانه ۴۷۳۴۰۰۰ تن ( آمارسال ۱۹۸۹ سازمان خواربار وکشاورزی جهان ) کشت می شود .کشورهای عمده تولید کننده نخود فرنگی با توجه به حساسیت گیاه به محیط های بسیارنامساعد غا لباً در مناطق معتدل قراردارند.

انواع نخود فرنگی :

نخود فرنگی را به سه دسته بزرگ تقسیم می‌کنند که هرکدام در زبانهای خارجی نام خاص دارند. این سه گروه عبارتند از: نخود فرنگی که دانه‌های آن چروک است. نوعی که دانه آن صاف است و نخود فرنگی که دانه و غلاف یا

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

هردو قابل استفاده می‌باشد.

نخودفرنگی گیاهی علفی و یکساله است. گل آذین های آن درکناربرگ ها به وجود می آید و گل آذین تک غلافه تا چند غلافه است وغلاف ها ۵ تا ۱۰ دانه دارند. ۶گونه نخود فرنگی وجود دارد :

۱ : نخود فرنگی یا نخود فرنگی باغی P.sativum

۲ : نخود فرنگی مدیترانه ای P.elatius

۳ : نخود فرنگی مزرعه P. arvense

۴ : نخود فرنگی حبشی P. abyssinicum

۵ : نخود فرنگی پا کوتاه P. humile

۶ : نخود فرنگی قرمز زرد P.fulvum

معمولاً تمام انواع دارای2n =2x =14 کروموزوم بوده وهمراه برخی موانع عقیمی با یکدیگر تلاقی می یابند.

 

گیاه شناسی :

نخود فرنگی (Pisum satium) گیاهی استیکساله دارای ساقه نازک و رونده. برگ نخودفرنگی مرکب ازسه برگچه است که برگچهانتهایی اغلب به یک پیچک منتهی می‌شود. علاوه براین دمبرگ دراین جنس اغلب نموزیاد کرده وکاملا شبیه به یک برگچه می‌شود که دورساقهمی‌پیچید.

گل و میوه نخود فرنگی :

گل نخود فرنگی شبیه به گل لوبیا است یعنی نسبت به یکسطح متقارن است و از۵گلبرگکه دو تای آنها بهم چسبیده‌اندتشکیل شده است. دستگاه تولید مثلی گل کامل است. یعنی نخود فرنگی دارایپرچمومادگیهردو می‌باشد. میوه این گیاه ازنظرشکل شبیه به میوه لوبیا می‌باشد با این تفاوتغلاف که همانمیوهاست درنخود فرنگیسفت و لیفی و بیشتر از انواع غیرقابل استفاده می‌باشد.

شکفتن گلها و باز شدن بساک درصبح انجام می شود .قابلیت پذیرش کلاله در ۴۸ ساعت قبل و ۲۴ ساعت بعد ازشکفتن گل مشاهده شده است .دانه های گرده از زمان بازشدن بساک ها تا چند روزبعد زنده اند . نخود فرنگی یک زراعت مطلقاً خود گشن است و دگرافشانی درآن معمولاً کمتراز ۱% است . ولی درپرو دگرگرده افشانی طبیعی تا ۶۰% است که این پدیده مربوط به حشره ی Paratrigona lineate است که گلبرگ گلهای نشکفته رادرنزدیکی هرپرچم و مادگی پاره می کند .

 

نخود فرنگی دارای مقداربسیاركمی ارسنیك، اسید اگزالیك، اسید استیك و اسید مالیك و املاح كمیابی نظیربر، لیتیوم و مس است. ضمناً دارای موادی مانند لسیتین، گالاكتان، ساكاروز، ‌دكستروز و سلولز درآن وجود دارد.

 

احتیاج آب و هوایی :

آب و هوایی که نخود فرنگی در آن بهتر رشد می‌کند .نخود فرنگی محصول آب و هوای خنک است و به سرما استقامت زیاد نشان می‌دهد. در نقاطی که دارای هوای مرطوب و گرم می‌باشند مقدار شاخ و برگ زیاد می‌شود و رشد رویش

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

زیاد است ولی مقدار

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

کم می‌شود. از طرف دیگر خشکی زیاد در خاک نیز باعث کمی رشد و کم محصولی نخود فرنگی می‌گردد. بنابراین زمینی که این محصول در آن کاشته می‌شود بدون اینکه مرطوب باشد باید همیشه خاک اطراف ریشه نمدار و هوای مرطوب شاخ و برگ بوته خنک باشد تا حداکثر محصول بدست آید.

نخود فرنگی یک محصول فصل خنک می باشد و موقعی که هوای خنک و رطوبت فراوان موجود است بهترین رشد را خواهد نمود . گیاهان جوان سرمای قابل ملاحظه و یخبندان سبک را تحمل خواهند نمود . اما گلها و غلاف های سبز اغلب در اثر یخبندان شدید صدمه می بینند. اگر محصول دیر کشت شده باشد ، محصول موقعی می رسد که درجه حرارت برای رشدو عملکرد مطلوب بسیار بالا است . بنابراین مهم است که جهت اجتناب از یخبندان ها ، کاشت به اندازه کافی دیر باسد و نیز به اندازه کافی زود که محصول قبل از هوای گرم برسد . نخود فرنگی نسبت به خشکی بسیار حساس بوده و در مناطقی با بارندگی متوسط یا آبیاری بهترین رشد را می نماید .

 

انتخاب ارقام و بذر :

ارقام نخودفرنگی ممکن است به دو نوع تقسیم شود : بذر صاف و بذر چروکیده.

نوع صاف به سرما مقاوم بوده ولی کیفیت آن پایین است . بذور ارقام همچنین در اندازه ، سختی پوست و رنگ متفاوتند . ارقام دارای بذر کوچکتر برای کنسرو سازی ترجیح داده می شود زیرا کوچک بودن بذر توأم با شیرینی و تردی است .نخودفرنگی که دارای پوست خشن باشد در طس مراحل تهیه فراورده شکل خود را نگه می دارد .داشتن رنگ سبز تیره برای یخ زدن الزامی است .اندازه واریته ها از گیاهان کوچک پا کوتاه تا بلند بالا رونده می باشد. نوع پا کوتاه زود رس تر بوده و در مدت زمان کوتاه تری تولید غلاف می نماید .این موضوع هنگامی که گیاهان یکباره برای تهیه فراورده برداشت می شوند مطلوب است .لیکن برای باغبان خانگی که خواهان برداشت های متوالی است مفید نمی باشد.

 

تأمین بذر :

از آنجایی که تشخیص قطعی واریته های نخود فرنگی تنها به وسیله بذر غیر ممکن است ،زارعین باید بذر خود را از منابع مطمئن تهیه کنند. بذر باید از محصول سال قبل باشد. غالب نواحی تولید کننده بذر در مناطق نیمه خشک غربی و سواحل اقیانوس آرام هستند،جایی که در مقایسه با سایر مناطق بیماریها مشکل عمده نمی باشد. تجربیات زارعین نشان داده که تأمین بذر از این مناطق بسیار اساسی است.

 

تهیه بستر بذر :

خاک مطلوب نخود فرنگی :

نخودفرنگی بر روی انواع مختلفی از خاک پرورش می یابد. خاک لومی – شنی همراه با خاک زیرین رسی معمولاً برای پیش رسی ارجعیت دارد .زهکشی کافی زمین لازم است ، خصوصاً در قسمتهایی که بارندگی سنگین در طی اولین قسمت فصل رشد رخ می دهد. بعضی از خاک های سنگین تر مانند رسی و لومی اگر زهکشی خوبی داشته باشد، در مقایسه با خاک های شنی با خلل و فرج بیشتر ،تولید عملکرد بیشتری می نمایند ،لیکن رسیدن محصول دیرتر است .

صرف نظراز نوع خاک ، هوموس یا مواد آلی در تولید رضایت بخش نخود فرنگی نقش اساسی را دارند . تجربیات نشان می دهد ،خاکهایی که قبلاً با دادن کود دامی و یا با کشت و به زیر خاک کردن محصولات پوششی اصلاح شده اند برای پرورش محصول ظریف نخود فرنگی بهترین می باشند. مطالعات در ایستگاه تحقیقات کشاورزی مریلند نشان داده که مواد آلی خاک عاملی است که بیشترین وابستگی مثبت را با رشد گیاه ،عملکرد و تشکیل غده های ریشه دارد .

نخودفرنگی مانند سایر بقولات خاکهایی که به میزان کمی اسیدی هستند را ترجیح می دهد ، لیکن اسیدیته اضافی خاک را تحمل نمی نماید.

نخود فرنگی را در هر نوع زمین به شرطی که مرطوب نباشد می‌توان کاشت. ولی بهترین و مناسب‌ترین خاک زمینهای لیمونی سبک یعنی رس و شن حاصلخیز می‌باشد. زمینهای کمی اسیدی تا کمی قلیایی یعنی خاکهایی که PH آنها بین ۵/۶ و ۵ /۷ باشد برای کاشت نخود فرنگی مناسب است. زمینهایی که PH آنها معادل ۵/۵ باشد باید آنها را حتما بوسیله مقدار کافی آهک تا حد ۵/۶ یا ۷ خنثی کرد.باید به خاطر داشت که آهک دادن سایر مسائل تولید را حل نمی نماید و استفاده از میزان های اضافی آهک بسیار نامطلوب است . در خاکهایی که آهک به میزان زیاد داده شود ،نخودفرنگی و سایر سبزیها قادر به رشد نبوده و به خاطر فقدان منگنز قابل دسترس گیاهان زرد رنگ می گردند. پاره ای از خاکهای شنی جنوب شرقی آمریکا از لحاظ منیزیم کمبود داشته و در چنین خاکهایی باید از سنگ آهکی منیزیم دار استفاده کرد.

 

آماده سازی خاک :

توجه بسیار خاصی باید به آماده سازی خاک نمود زیرا رشد ضعیف و عملکرد پایین غالباً مربوط به فقدان آماده سازی کامل خاک می باشد . در طی ماه های پاییزی خاک باید کاملاً دیسک زده شود تا هر نوع محصول پوششی یا سایر بقایای گیاهی را قطع کرده و داخل خاک نموده و تجزیه آنها را تسریع نماید.زمین باید بعداً عمیقاً شخم زده شود و درست قبل از تهیه بستر جهت کاشت ،دیسک زدن یا دندانه زدن بیشتری انجام گیرد . آماده سازی ضعیف خاک سبب جوانه زدن غیر یکنواخت شده و نخود فرنگی ها به طور یکنواخت نمی رسند . این موضوع خصوصاً برای تهیه فراورده مضر است.

 

کود شیمیایی :

نخودفرنگی واکنش کمتری نسبت به حاصلخیزی در مقایسه با سایر سبزی ها نشان می دهد .حتی با این وجود ،در بیشتر مناطق دادن میزانی کود شیمیایی تجارتی لازم است.در پاره ای از خاکهای بکر حاصلخیز بسیار غنی فقط کاربرد کود شیمیایی به میزانی که حاصلخیزی خاک حفظ شود ممکن است مورد احتیاج شود ،در حالیکه درپاره ای از قسمتهای کمتر حاصلخیز ،زارعین به میزان ۸۸۰ تا ۱۱۰۰ کیلو برای هر هکتار از یک کود شیمیایی درجه بالا استفاده می کنند. معمولاً کود شیمیایی در کنار و کمی زیر بذر داده شده ویا قبل از کاشت کاملاً با خاک مخلوط می شود تا از اخلال شدید کود شیمیایی در جوانه زدن جلوگیری به عمل آید .

پاره ای از خاکهای دشتهای ساحلی اقیانوس اطلس عموماً از لحاظ منگنز و منیزیم کمبود دارند . در جاهایی که کمبود این عناصر موجود است و همچنین خاک احتیاج به آهک دارد . یک منبع بسیار ارزان منیزیم سنگ آهک دولومیتی (یا منیزیم دار) می باشد .

کود مورد استفاده در نخود فرنگی :

در کاشت نخود فرنگی برای تولید دانه خشک کود پتاسی و مخصوصا کودهای فسفردار مقدار محصول را زیاد می‌کند. ولی در پاره‌ای از اراضی ازت کاملا بی‌اثر است و در بعضی دیگر از خاکها به مقدار عملکرد می‌افزاید. بالاخره در برخی از زمینها برداشت محصول به مقدار کافی بدون کود ازت‌دار میسر نیست.

 

مایه زنی :

نخودفرنگی مانند سایر بقولات احتیاج به مایه زنی با باکتری خاص بقولات دارد . باکتری تشکیل دهنده غده برای نخودفرنگی ،ماشک ونخودفرنگی اتریشی یکسان است .در جایی که خاک درسالهای قبل با کشت یک یا تعداد بیشتری از این محصولات مایه زنی نگردیده باشد ،بذر را باید به طور مصنوعی مایه زنی نمود .در پاره ای از نمایشات مزرعه ای عملکرد ۵۰ تا ۱۰۰%با مایه زنی افزایش یافته است ، در حالیکه در سایر خاکهایی که دارای مایه بوده اند هیچ نوع افزایشی در عملکرد بدست نیامد .

 

کاشت نخود فرنگی:

نخود فرنگی محصول فصل سرد است بنابراین موقع کاشت نخود فرنگی از اوایل تا اواخر ماه دوم پاییز می‌باشد که محصول آن از اوایل بهار تا آخر ماه دوم یعنی اردیبهشت قابل مصرف می‌باشد. در نواحی کوهستانی که زمستان بسیار سرد و سخت است باید در اواخر زمستان و یا اوایل بهار به محض اینکه شرایط محیط از نظر گرما اجازه دهد اقدام به کاشت نخود فرنگی کرد.

کلیه ارقام باید در اولین فرصتی که فصل اجازه میدهد کشت شوند . کشتهایی که دیرتر از اولین تاریخهای عملی انجام می شود معمولاً در زمان کمتری می رسند لیکن بدون استثنا عملکردهای پایین تری تولید می نمایند که ظاهراً بعلت درجه حرارت های بالاست.

غالب نخودفرنگی ها برای تهیه فراورده با بذرکار ردیفی غلات در ردیفهایی به فاصله ی۵ .۱۷از یکدیگر کشت می شوند .بین ۲۳۰ تا ۳۳۰ کیلو بذر برای هر هکتار مورد احتیاج است که بستگی به اندازه بذر مورد کشت دارد . در باغچه های خانگی و غالب مزارع بازارهای محلی نخود فرنگی بطور ردیفی کشت می شود. هنگامی که کشت آنها بصورت تک ردیفه باشد ،فاصله بین ردیفها بین ۶۰ تا ۹۰ سانتیمتر متغیر است و زمانی که ردیفهای دوبل مورد استفاده قرار گیرد بسترها حدود ۱۲۰ سانتیمتر از یکدیگر فاصله دارند و دو ردیف هر بستر به فاصله ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر از یکدیگر است .حدود ۱۳۰ کیلو بذر برای هر هکتار مورد احتیاج است . عمق معمولی کاشت ۵ .۲ تا ۵ سانتیمتر بسته به نوع خاک و میزان رطوبت می باشد .

کاشت نخودفرنگی باید با دقت برنامه ریزی گردد تا برای کارخانه تهیه فراورده کار مداوم در طی فصل کار ، بدون انباشته گردیدن بیش از حد یا تعطیل شدن کارخانه تأمین نماید .از آنجایی که درجه حرارت بهترین عامل مؤثر بر روی زمان مورد احتیاج جهت رسیدن یک رقم است ،از سیستم واحد حرارتی میتوان استفاده کرد . واحد حرارتی (H.U.) را میتوان با تفریق یک درجه حرارت پایه ( ۵ .۴ درجه سانتیگراد برای نخودفرنگی ) از میانگین درجه حرارت روزانه تعیین نمود .با آمار درجه حرارت در طول فصل ،جمع H.U. در طی رشد یک رقم را میتوان حساب کرد .با این اطلاعات زمان مورد انتظار رسیدن یک رقم خاص را میتوان با در دست داشتن میانگین درجه حرارت ها محاسبه نمود. با تعیین تعداد H.U. در روز در طی برداشت و اجازه تجمع آن بین تاریخهای کشتی که سطح زیر کشت آن برای یک روز کار کارخانه کافیست ،فاصله مطلوب بین برداشت ها بدست می آید .ارقام از لحاظ احتیاج H.U.با یکدیگر تفاوت بسیار دارند ویک رقم ممکن است از فصلی به فصل دیگر واز ناحیه ای به ناحیه دیگر تغییر نماید. لیکن به هرحال اختلاف بین دو رقم نسبتاً ثابت باقی می ماند.

 

کولتیواتور زنی :

مزرعه نخودفرنگی فقط در جایی که ردیفها به میزان کافی برای کولتیواتور زنی از یکدیگر دور هستند کولتیواتور زده می شود. از آنجایی که نخودفرنگی سریعاً رشد می نماید ، کولتیواتور زنی به میزان زیاد لازم نیست . کولتیواتور زنی ها باید سطحی باشد تا از نابود کردن تعداد زیادی ریشه های افشان اجتناب گردد و نیز باید به تعداد کافی باشد که علف های هرز را از بین ببرد .در تولید تجارتی میتوان برای کنترل علفهای هرز از علف کش ها استفاده نمود.

 

قیم زنی :

بجز در چند مورد استثنا هیچ نوع قیمی برای ساقه ها در قسمتهایی که نخودفرنگی را به صورت تجاری تولید می کنند زده نمی شود. نی یا میخهای چوبی کوچک ، که فواصلی روی ردیفها قرار داده شده و در نزدیک رأس همدیگر را قطع می نمایند ، معمولاً توسط باغبانان خانگی مورد استفاده قرار می گیرد . تورسیمی که توسط میخهای چوبی در میان ردیفهای دوبل یا در کنار تک ردیفها مستقر گردیده پاره ای اوقات بکار می رود. سیم های ارزان نیز مورد استفاده قرار میگیرد،که ۳ تا ۵ خط موازی سیم به پایه ها یا میخ های کوچک که فاصله آنها ۸ .۱تا ۳ متر از یکدیگر در طول ردیف است بسته می شود .

 

کنترل بیماریها و آفات :

بیماریها :

زراعت نخودفرنگی به قارچ ها ،باکتری ها و بیماریهای ویروسی بسیار حساس است که عبارتند از :

۱- بوته میری : در مرحله اول توسط Pythium ultimum ایجاد میگردد و بسیار جدی است . مقاومت به بوته میری با ژن A عامل ایجاد آنتوسیانین پوسته دانه همراه است یعنی دانه های دارای پوسته A مقاوم به بوته میری می باشند.

۲- سفیدک آردی : که در سراسر جهان سبب خسارت های جدی به نخودفرنگی می گردد .

۳- پژمردگی نخودفرنگی :که توسط Fusarium oxysporium f.sp.pisi نژاد ۲یک بیماری شایع و به ویژه در ایالات متحده آمریکا بیماری جدی است .

۴- پوسیدگی ریشه :که توسط گونه های فوزاریوم Aphano myces euteiches و Fusarium spp ایجاد می شود .

۵- سفیدک داخلی

۶- ریشه قهوه ای نخودفرنگی

۷- زنگ

۸- سوختگی آسکوچیتا

۹- لکه قهوه ای باکتریایی نخودفرنگی

۱۰- ویروس موزاییک enation دانه

۱۱- ویروس موزاییک بذر زاد نخودفرنگی

۱۲- سوختگی باکتریایی

۱۳- ویروس موزاییک زردی لوبیا

۱۴- ویروس زردی قسمتهای هوایی

۱۵- ویروس پیچیدگی برگ نخودفرنگی

۱۶- ویروس مخطط نخودفرنگی

۱۷- ویروس موزییک نخودفرنگی

۱۸- برق زدگی نخودفرنگی

۱۹- بلایت باکتریایی

از نقطه نظر عملی ،راههای کنترلی زیر امکان پذیر است:

استفاده از بذر عاری از بیماری ، آغشته ساختن بذر به سموم ، استفاده از ارقام مقاوم ، تناوب محصولات .

بلایت باکتریایی و برق زدگی نخود از بیماریهای بذرزاد هستند . پژمردگی ها نیز به میزان جزئی بذرزاد می باشند. برای کنترل کردن این بیماریهای بذرزاد بذر عاری از بیماری را باید تا حد امکان از ایالات نیمه خشک غربی و سواحل اقیانوس آرام بدست آورد. گزارش گردیده که ارگانیزم های عامل پژمردگی تقریباً برای همیشه در خاک زندگی می کنند وبنابراین تنها کنترل رضایتبخش استفاده از ارقام مقاوم است. هیچ نوع کنترل خاصی برای پویدگی ریشه وجود ندارد،لیکن زهکشی خوب خاک ،تناوب محصول و آغشته ساختن بذر با تیرام توصیه می گردد.

آفات نخود فرنگی :

حشرات زیر به نخود فرنگی حمله می کنند :

به طور کلی پروانه ، مگسها ، سوسکها و شته‌ها مثل : شته نخودفرنگی - تریپس – کنه تار عنکبوتی – لارو مگس بذر ذرت – سرخرطومی نخودفرنگی – کرم ساقه خوار،برگخوار،غلاف خوار- مگس ساقه و Bruchus .

شته نخودفرنگی (Macrosiphum pisi ) بدترین آفت در بعضی نقاط است. توسط مالاتیون یا سولفات نیکوتین می توان آنرا کنترل کرد. تیمارها باید هنگامی که شته ها برای اولین بار دیده شوند وقبل از اینکه خسارت زیادی به بار آید انجام گردد. بجز در جاهایی که شته نخودفرنگی بصورت جدی است ، کنترل حشرات در نخودفرنگی معمولاً اقتصادی نمی باشد.

تنها کنترل برای نماتدها انجام تناوب و اجتناب از کاشت محصولات حساس بر روی زمین است.

برای مبارزه با این آفات متنوع سموم مختلفی وجود دارد که از جمله آنها امولسیون و یا زیتون ۶۰ درصد است که با استفاده از آن به نسبت یک در هزار نتیجه خوبی حاصل می‌شود.

 

برداشت و عملیات پس از برداشت :

نخودفرنگی برای تهیه فراورده موور برداشت می شود. گیاهان معمولاً به یک ایستگاه جاییکه نخودفرنگی ها توسط ماشین آلات از غلاف خارج می شوند آورده می شود. بعضی از ماشینهای غلاف کنی خود دارای قوه محرکه بوده و گیاهان را برداشت کرده یا آنها را از روی ردیفهای بادخور در مزرعه برمیدارند.

عملیات پس از برداشت به منظور جلوگیری از پایین آمدن کیفیت بعد از برداشت خصوصاً زمانی که درجه حرارت بالاست سریعاً لازم است.

نخودفرنگی سبز برای عرضه به صورت تازه به بازار کلاً توسط دست برداشت می شود. معمولاً دو یا سه بار چیدن لازم است. با ساقه ها باید با دقت رفتار کرد تا عملکرد و کیفیت چیدن های بعدی ضرر نبیند. در بعضی قسمتها نخودفرنگی چیده شده ومستقیماً در داخل ظروف حمل ونقل قرار می گیرد ،در حالیکه در سایر قسمتها صندوق های چوبی مزرعه ای یا ظروف مخصوص چیدن مورد استفاده قرار می گیرد.

غالباً به برداشت نخودفرنگی درمرحله صحیحی از رشد جهت بدست آوردن محصولی با بالاترین کیفیت توجه کمی شده است. غلاف ها باید هنگامی که کاملاً سبز وبه خوبی رشد کرده اند وقبل از شروع به سفت شدن نخودفرنگی ها چیده شوند. نشان داده شده است که کیفیت عمدتاً بستگی به تردی و میزان قند دارد. با بزرگتر شدن اندازه نخودفرنگی در زمان رسیدن درصد قند کاهش می یابد در حالیکه نشاسته و پروتئین افزایش می یابند. پوسته بذر و همچنین لپه ها سخت تر می گردند. با تعیین اندازه نخودفرنگی های یک نمونه میزان رسیده بودن مشخص شده و میزان تردی بوسیله یک دستگاه سنجش تردی تعیین می گردد.

 

درجه بندی :

با آوردن نخودفرنگی ها از مزرعه به سایبان مرکزی بسته بندی ، آنها را در یک ماشین درجه بندی قرار می دهند که دارای یک دستگاه دمنده برای حذف مواد زائد می باشد. کارگران در دو طرف تسمه نقاله ایستاده اند و غلاف های بسیار کوچک و ناقص را برمی دارند. ماشینی که برای این منظور استفاده می شود مشابه آن است که برای درجه بندی لوبیا سبز و خیار مورد استفاده قرار می گیرد.

 

بسته بندی و بارگیری :

از آنجایی که نخودفرنگی بسیار فسادپذیر است وبه آسانی گرما ایجاد می کند ،یک ظرف کم عمق یا مسطح مطلوب می باشد. ظرف باید بخوبی پرگردد زیرا بسته بندی سرخالی از جذابیت بسته می کاهد و غالباً سبب فروش ضعیف می گردد. حرارت مزرعه ای باید از نخودفرنگی تازه در اولین فرصت ممکن پس از برداشت گرفته شود. این عمل را میتوان با داخل کردن آنها در آب سرد انجام داد. اگر چه پس از مرطوب کردن ،غلافها را باید تحت شرایط سردخانه ای نگهداری و در کامیونها یا واگن های سردخانه دار به بازار حمل نمود . قابلیت فروش را میتوان برای حدود دو هفته در صفردرجه سانتیگراد و رطوبت نسبی ۹۰ تا ۹۵ درصد نگهداری نمود.

 

خواص داروئی :

نخود به‌علت دارا بودن اسیدهای آمینه مختلف، ‌ویتامین‌ها و مواد معدنی غذای بسیارخوبی است.

نخود از نظر طب قدیم ایران گرم و خشك است و با همه خواص بی‌شماری كه دارد نفاخ و دیرهضم می‌باشد و نباید در خوردن آن افراط كرد‌.

۱)نخود كمی ملین است.

۲)نخود اثر ادرارآور و قاعده‌آور دارد.

۳)نخود كرم كش است.

۴)برای برطرف كردن درد سینه و ریه باید نخود را با كمی نمك پخت و آب ژله‌مانند آن را خورد.

۵)روغن نخود برای تقویت مو مؤثر است شب‌ها آن را به سر بمالید و صبح مو را بشوئید.

۶)روغن نخود را اگر به سر بمالید سردرد را شفا می‌دهد.

۷)روغن نخود را بر روی دندانی كه درد می‌كند بمالید درد را برطرف خواهد كرد.

۸)روغن نخود را اگر به زیر شكم بمالید برای تقویت نیروی جنسی مؤثر است.

۹)افراد گرم مزاج باید نخود را با سكنجبین بخورند تا از نفخ شكم جلوگیری كند.

۱۰)نخود را می‌توان برای دفع رسوبات و درمان زردی به‌كار برد.

۱۱)نخود درمان‌كننده قولنج‌های كلیوی است.

۱۲) نخود نيز مانند ساير حبوبات، فيبر بالايي دارد.

۱۳) فيبر محلول مانند يك برس زبر، سيستم گوارشي را پاك مي كند. اين نوع فيبر، گلوكز(قند) و كلسترول خون را كاهش مي دهد.

۱۴)همچنين نياز به انسولين را در افراد ديابتي كم مي كند.

۱۵)نخود را به‌صورت آرد درآورید و روی رخم‌های چركین بگذارید آنها را باز كرده و الیتام می‌دهد.

۱۶)یكی از غذاهای مغذی كه سرشار از پروتئین‌های گیاهی، ویتامین‌ها و مواد معدنی است هم می‌باشد كه در كشورهای عربی جزء غذاهای اصلی آنها است.گیاهخواران هموس را جانشین گوشت می‌كنند این غذا از نخود پخته و كره كنجد كه تاهینی نامیده می‌شود درست می‌شود.

[shirin.agro 6,340]