زیباترین غار جهان

[shoka 528]

غار کتله خور در استان زنجان از نظر زیبایی نخستین غار و از نظر وسعت دومین غار جهان به شمار می آید ولی متأسفانه این غار به علت وجود برخی کاستی ها و مشکلات به ویژه کمبود اطلاع رسانی برای مردم ایران و حتی شمار زیادی از شهروندان استان زنجان ناشناخته مانده است.

غار کتله خور از طریق جاده آسفالته زنجان ـ سلطانیه ـ خدابنده ـ گرماب و نیز جاده زنجان ـ بیجار ـ گرماب و جاده همدان ـ کبودرآهنگ قابل دسترسی است، ولی این راه ها که برای روستاها و دهستان های منطقه ساخته شده اند نمی توانند جوابگوی این منطقه نمونه گردشگردی باشند.

نبود تابلوهای راهنمای غار کمبود و علائم هشداردهنده در محورهای منتهی به مجتمع کتله خور و نبود اماکن خدماتی ـ رفاهی بین راهی از جمله مشکلاتی است که رفع آن نیاز به همت و توجه بیشتر مسئولان ذیربط دارد.

اطلاع رسانی، شناساندن و معرفی جاذبه ها و شگفتی های غار کتله خور در سطح وسیع کشوری و جهانی، تقویت و بازسازی راه ارتباطی غار از مرکز استان، ساخت هتل ها و مجتمع های رفاهی ـ بین راهی و سرمایه گذاری بیشتر در محوطه مجتمع گردشگری و رفع کمبودهای این مجتمع می تواند اثری چشمگیر در جذب گردشگران منطقه گردشگری کتله خور از اقصی نقاط کشور و دنیا داشته باشد.

منطقه نمونه گردشگری بین المللی غار کتله خور یکی از فرصت های طلایی سرمایه گذاری گردشگری استان زنجان به شمار می رود، که در حال حاضر با توجه به اتمام مطالعات جامع مقدماتی و امکان سنجی سرمایه گذاری، آماده واگذاری به سرمایه گذاران برای تأمین زیرساخت ها و سایت های تفریحی و گردشگری است.

غار کتله خور که جزو زیباترین جاذبه های طبیعی ایران به شمار می آید در فاصله ۱۶۵ کیلومتری زنجان قرار دارد. این غار به طول تقریبی ۱۰ کیلومتر بهار سال ۱۳۳۱ هجری شمسی توسط یک هیأت کوهنوردی و با همکاری مرحوم سید اسدالله جمالی شناسایی شد.

دهانه غار در ارتفاع ۱۱ متر از سطح مسیلی که مشرف بر آن است قرار دارد. ابتدای غار کتله خور تا عمق ۱۵۰ متری آن شبیه راسته بازارهای معمولی است، با این تفاوت که عناصر و اندام های آن اندکی از بازار کوچکتر است.

غار کتله خور در حال حاضر سه طبقه خشک دارد و از طبقه چهارم به بعد مسیرها به صورت آبی است و زمین شناسان احتمال تشکیل چهار طبقه دیگر را تا سفره آب زیرزمینی هم داده اند.

در سال ۲۰۰۳ میلادی ۳۰ کیلومتر از مسیرهای متعدد غار توسط زمین شناسان آلمان و سوئیس نقشه برداری شد و از سال ۷۲ تاکنون نیز ۵/۲ کیلومتر آن به صورت رفت و برگشت آماده بازدید شده است.

پدیده های داخل غار کتله خور اعم از دهلیزها و گذرگاه ها، ستون های بزرگ، استل گتیت ها (چکنده ها) و استلا گمیتها (چکیده ها) رنگارنگ و قندیل های توخالی و نیسانی که جزو کمیاب ترین قندیل ها به شمار می آید، جلوه ویژه ای به آن داده اند.

نحوه تشکیل استلاگتیت های این غار با بقیه قندیل ها تفاوت دارد. این استلا گتیت ها که گاه به سمت های مختلف رشد کرده اند، در سقف غار بافت های زیبایی را پدید آورده اند.

قندیل ها که به اشکال مختلف مانند شیر خوابیده، پنجه شیر، پای فیل، قلعه شمع، سگ شکاری، نخل سوخته، سفره عقد و عروس و داماد جلوه می کنند زیبایی ویژه ای به غار داده اند و شگفتی های خود را به رخ هر بیننده ای می کشند. در داخل غار فسیل هایی نیز یافت شده اند و در چند مورد اسکلت جانورانی در کف بعضی از دهلیزهای آن به دست آمده است که از نظر گونه و سن متعلق به دوره های قبل هستند و متأسفانه تشخیص کامل آنها به دلیل بی توجهی های پیش از حفظ و احیای غار و از بین رفتن قسمت هایی از آن، امکان پذیر نیست.

فسیل نمونه ای از دو کفه ای ها به نام پکتن نیز در این غار به دست آمده که متعلق به اواخر دوره سوم زمین شناس است و در برآورد سن غار بسیار کمک کرده است و اکنون تنها موجود داخل غار خفاش ها هستند، که هنگام غروب آفتاب برای تغذیه در ورودی رفت وآمد دارند.

 

 

● آب و هوا

آب و هوای داخل غار در قسمت های مختلف متفاوت است، مثلاً در ورودی غار به دلیل چرخش هوا تا ۴۰۰ متری تقریباً خنک است و از ۱۱ درجه شروع می شود و در قسمت های جلوتر که رطوبت بالای ۹۰ درصد است به ۲۴ درجه می رسد.

قندیل های داخل غار نیز چند نوع است و بخشی که به صورت گل کلمی است، در حال حاضر رشد ندارند. تمامی قندیل های داخل غار حاصل رسوبات آهکی است که در مرحله نخست با برخورد آب اسیددار به آهک به حالت بی کربنات محلول بوده است و پس از گذشتن از لابه لای سنگ ها و طی کردن مسیرهای طولانی در سقف غار قرار گرفته و بعد از کم شدن فشار و از دست دادن به صورت کربنات کلسیم در سقف غار استلا گتیت ها را تشکیل داده اند و مقداری از رسوبات نیز به کف غار چکیده و استلاگمیت ها را به موازات استلا گتیت ها پدید آورده اند. پس از گذشت سال ها با به هم رسیدن این قندیل ها ستون های آهکی تشکیل شده است. برخی از این قندیل ها بر اثر وجود ناخالصی ها رنگ های مختلف به خود گرفته اند و آنهایی که ترکیبات به همراه نداشته یا کمتر دارند به صورت بلورهای شیشه ای بسیار شفاف دیده می شوند. قندیل های گل کلمی به خاطر نبود رسوب گذاری رشد نداشته اند پیش از این تشکیل هر میلیمتر آن ۳۰ سال طول می کشیده است ولی استلا گتیت ها و استلا گمیت های غار که از انواع قندیل های قلمی و نیساتی است اکنون فعال هستند و هر هفت سال یک میلی متر آن تشکیل می شود. به گفته کارشناسان رشته قندیل ها به شرایطی مانند قابل نفوذ بودن یا غیرقابل نفوذ بودن سقف غار و غلظت بی کربنات محلول و سرعت آب و قابلیت سقف برای نگهدار رسوبات و غیره بستگی دارد، که امید است با درنظر گرفتن این امر مهم بازدیدکنندگان در حفظ و نگهداری و انتقال آن به نسل های دیگر کوشا باشند.

برای آماده سازی منطقه نمونه گردشگری بین المللی کتله خور و جذب گردشگردان داخلی و خارجی اقدام هایی انجام شده است.

به گفته مدیرعامل یک شرکت آماده کردن امکانات ۱۲۵۰ متر از مسیر غار برای بازدید گردشگران، ساخت سوئیت های اقامتی، ساخت آلاچیق و سایبان هایی در محوطه غار، ایجاد فضای سبز و درختکاری، ایجاد شهر بازی، تجهیز داخل غار کتله خور به سیستم آنتن دهی موبایل از اقدام های این شرکت در مجتمع کتله خور است.

او همچنین از ایجاد سینمای سه بعدی در مجتمع کتله خور خبر داد و گفت: این سینما به منظور پخش فیلم طبقات پایین غار برای گردشگران خواهد شد.

وی ساخت کمپینگ، کافی شاپ و ایجاد بازارچه فصلی صنایع دستی در محل مجتمع را از دیگر برنامه این شرکت برشمرد. حاجیخانی ایجاد مسیر برگشت و فاز دیگر در داخل غار و تقویت روشنایی های داخل غار را از دیگر برنامه های شرکت برای توسعه مجتمع غار کتله خور اعلام کرد.

 

 

منبع:سایت آفتاب

 

[shoka 528]

 

 

 

 

[shoka 528]

 

 

عکسها از:علی مجد فر از سایت گردشگری ایران