رفتن به مطلب

نماتدشناسی Nematology


ارسال های توصیه شده

با سلام.:icon_gol:

عارضم خدمتتون، مطالبی رو که میخوام تو این تاپیک بزارم برای عزیزانی که برای کنکور ارشد در رشته بیماری شناسی کشاورزی قصد شرکت رو دارن میتونه منبع سوال تلقی بشه ...

این مطالب از تدریس استاد عزیزم * دکتر نوازلله صاحبانی* :w410:

جمع آوری شده که شخص ایشون یکی از طراحان سوالهای کنکور ارشد هم هستند ...

سعی شده که مطالب مختصر و مفید باشه ... البته خالی از نکات جالب و خواندنی هم نیست!

امیدوارم بتونم تو این دنیای مجازی خدمتی به دوستداران این رشته (گیاهپزشکی) بکنم.

حمید قبادی

دانشجوی رشته گیاهپزشکی

دانشگاه تهران - پردیس ابوریحان

لینک به دیدگاه

آشنایی کلی با نماتودها:

نماتودها را میتوان بزرگترین گروه جانوران بعد از حشرات بحساب آورد. بیشتر آنها آبزی هستند و در آب شور و شیرین دریاها و اقیانوسها و ... زندگی میکنند.

برای درک ازدهام جمعیت آنها کافیست بدانید که یک مشت از خاک در دستان شما میتواند تا 1000 عدد نماتود را در خود جای دهد. اخیرا جمعیت نماتود ها را 100000000 گونه تخمین زده اند! یعنی مقدار 50 برابر کل جانوران یا فراتر از جمعیت کل جانوران شناخته شده تا این زمان.

درک این ارقام همانند تخمین زدن تعداد کهکشان های موجود در عالم توسط اخترشناسان و دانشمندان که حدود 2000000000 عدد است میتواند تن انسان را به لرزه در آورد ...

از این رقم تا این زمان فقط حدود 2000 گونه نماتود به عنوان انگل یا پارازیت در گیاهان شناسایی شده اند! میزان جمعیت و انواع آنها در خاک به شرایطی اعم از دما و رطوبت در خاک بستگی دارد.

نماتودها نیز میتوانند در کنترل بیولوژیک نیز مورد استفاده قرار گیرند زیرا بسیاری از گونه های آن انگل قارچها و حتی باکتری نیز محسوب میشوند. در آینده ای نه چندان دور دست آوردهایی در این زمینه را شاهد خواهیم بود.

واژه نماتود شاید برای آنهایی که مطالعه ای در زمینه جانورشناسی و یا کشاورزی نداشته اند نا ملموس باشد ... برای آنها میتوان مثال کرم معروف روده انسان یعنی آسکاریس را ذکر کرد که نمونه ای از نماتودها میباشد. که ابن سینا نیز از آن با عنوان آسکاریی یاد کرده است.

لینک به دیدگاه

اولین نماتود شناخته شده:

گونه ای عجیب و بحث انگیز با نام پیوک (Dracunculus medinesis) نماتودی است به درازای 120 سانتی متر که در عضلات انسان و بعضی حیوانات دیگر زندگی میکند و باعث درد و التهاب شدید در عضلات میشود. این نماتود اولین بار در 3500 سال پیش شناسایی شد. (زمان حضرت موسی(ع)). (تورات نیز میتواند اشاراتی به آن داشته باشد)

اولین نماتود پارازیت گیاهی نیز در سال 1743 توسط کشیش انگلیسی بنام نیدهام شناسایی و معرفی شد!

نماتود مولد گال دانه گندم Anguina tritici که از خانواده Anguinidae بوده و طول نماتود ماده 3/8 و طول نماتود نر آن 2/4 میلیمتر است.

در قرن 20 روند شناسایی نماتودهای گیاهی سرعت بیشتری گرفت و محققین بسیاری در کشورهای مختلف در زمینه های مختلف روی آنها به مطالعه مشغول شدند. هر روز که میگذرد نه تنها جنسها و گونه های جدیدی از نماتودهای پارازیت و غیرپارازیت معرفی میگردند، بلکه روی مرفولوژی، سیستماتیک، بیولوژی، اکولوژی، مبارزه و سایر مسائل مربوط به آنها اطلاعات جدیدی حاصل میشود.

لینک به دیدگاه

تاریخچه نماتد شناسی

تورات (موسی ع) 1250 قبل از میلاد : فصل 21 آیات 6-9

6- خداوند مار آتشین را بین مردم فرستاد، و آن مار مردم را می گزید. بسیاری از مردم بنی اسرائیل به خاطر آن می مردند.

7- مردم پیش موسی آمدند و گفتند“ ما گناه کردیم برای ما نزد خداوند دعا کن تا مار آتشین را از ما دور کند و موسی برای مردم دعا کرد.

8- خداوند به موسی فرمود“ یک مار آتشین درست کن و آن را روی قطعه چوبی بگذار، مار که می آید عبور کند اگر به فرد گزیده شده نگاه کند زنده خواهد ماند.

9- موسی یک مار آتشین برنجی درست کرد و آن را روی تکه چوبی گذاشت. مار از بین مردم عبور می کرد و هرکس که گزیده شده بود را نگاه می کرد زنده می ماند.

 

تفسیر این مطالب بمونه به عهده خود خواننده!

مراجعه شود به اطلاعات بیشتر در زمینه نکته زیر:

گونه ای عجیب و بحث انگیز با نام پیوک (Dracunculus medinensis) نماتودی است به درازای 120 سانتی متر که در عضلات انسان و بعضی حیوانات دیگر زندگی میکند و باعث درد و التهاب شدید در عضلات میشود. این نماتود اولین بار در 3500 سال پیش شناسایی شد. (زمان حضرت موسی(ع)). (تورات نیز میتواند اشاراتی به آن داشته باشد)

لینک به دیدگاه

ارسطو پدر علم جانورشناسی، در کتاب Historia Animalia از وجود کرم های روده ای از جمله Ascaris نام برده است.

نماتد سرکه Turbatrix aceti اولین نماتد آزاد در سال 1656 توسط Borellus معرفی شد.

نماتد گالزای بذر گندم Wheat Seed Gall Nematode) Anguina tritici) اولین نماتد پارازیت گیاهی توسط کشیش انگلیسی Needham در سال 1743 معرفی شد.

در سال 1855 نماتد مولد گره ریشهRoot knot Nematode) Meloidogyne spp). توسط Berkely روی ریشه های خیار در گلخانه مشاهده و معرفی شد.

نماتد ساقه و پیاز Stem and Bulb Nematode) Ditylenchus dipsaci) در سال 1857 توسط Kuhn آلمانی معرفی شد.

نماتد مولد سیست چغندر Beet Cyst Nematode) Heterodera schachtii) در سال 1859 توسط Hermann Schacht آلمانی مشاهده و معرفی شد و بعدا به وسیله Smith نامگذاری گردید.

Bustian از انگلستان در سال 1866 گزارش مبسوطی از 100 گونه نماتد از یک خانواده به نام Anguillulidae ارائه داد.

Butschli ازآلمان در سال 1873 شرح مفصلی از نماتدهای آزاد به همراه تصاویر ارائه کرد.

(N. A. Cobb (1859-19320 از آمریکا در اوائل قرن 20 تعداد زیادی نماتد پارازیت گیاهی و بیماری های آنها را شرح داد.

او برای اولین بار در سال 1919 علم Nematology را به عنوان علمی مجزا از جانور شناسی مطرح نمود.

لینک به دیدگاه

اکثر نماتدها آزادزی هستند و از ذرات ریز شامل مواد پوسیده تغذیه می کنند (Microvorous).

این نماتدها عمدتا از باکتری ها و تک سلولی ها نیز تغذیه می کنند (Bacteriovorous) مانند نماتد Caenorhabditis elegansساختار دهانی ساده و لوله ای دارند.

نماتدهای قارچ خوار (Mycovorous) در ساختار دهانی اندامی به نام stylet دارند. مانند نماتدهای Aphelenchus avanae - Aphelenchoides spp

نماتدهای گوشت خوار (Omnivorous) شامل:

نماتدهای صیاد (predator)، مانند اعضاء راسته Mononchida

نماتدهای پارازیت کننده حشرات، مانند نماتدهای Steinernem & Heterorhabditis نماتدهای پارازیت کننده جانوران و انسان.

نماتدهای پارازیت کننده گیاهان (Plant parasitic nematodes). در ساختار دهانی اندامی به نام stylet برای سوراخ کردن بافت گیاهی دارند.

مانند نماتدهای Meloidogyne. spp - Heterodera. spp

لینک به دیدگاه

تنوع در نماتدها:

اندازه:

ü کوچکترین نماتد: ( Grifiella minutum (82 µ

ü بزرگترین نماتد: (Placentanema gigantissima (8 m

ü کمتر از یک میلی متر:Paratylenchus , Gracilachus

ü حدود یک میلی متر: اعضاء راسته هایRhabditida , Cephalobida , Tylenchida

ü حدود یک سانتی متر: اعضاء راسته های Dorylaimida , Mononchida

ü حدود 20-25 سانتی متر: اعضاء راسته Ascaridida

ü حدود یک متر مانند کرم پیوک

شکل:

ü نماتد های نخی شکل ( Filiform): اعضاء خانواده Longidoridae

ü نماتدهای دوکی شکل ( Fusiform): اعضاء خانواده Anguinidae

ü نماتدهای سوسیسی شکل (Sausage shape): اعضاء خانواده Criconematidae

ü نماتدهای کیسه ای شکل ( Saccate shape): اعضاء خانواده Heteroderidae

لینک به دیدگاه

لب ها Lips:

 

اگر در ریخت‌شناسی نماتد از قسمت سر نماتد مشخصات را بیان کنیم، اولین ناحیه‌ای که باید بیان شود دهان نماتد است.

نماتدها در ناحیه سر و دهان خود دارای شش عدد لب Lip میباشد که اطراف دهان را احاطه میکند. در بعضی از نماتدها این تعداد ممکن است به سه یا هشت عدد برسد و در بعضی نیز ممکن است فاقد لب باشد.

برای اینکه بتوانیم موقعیت اندامها را در نماتد بررسی کنیم می‌بایست جهات مختلف را بیان کنیم.

اگر نماتد را خوابیده به روی شکم خود فرض کنیم و از مقابل به آن نگاه کنیم، تصویری مانند تصویر شماتیک پست بعدی خواهیم دید. حفره وسطی موقعیت دهان Oral orifice را نشان میدهد. موقعیت پشتی را دُرسال Dorsal، شکمی را ونترال Ventral و کناری یا بغل‌ها را لترال Lateral میگویند. اگر موقعیت اندامی درست بین دُرسال و لترال باشد آن را با مید Meddle و اگر برای مثال بین لترال و ونترال و نزدیکتر به لترال باشد آن را با ساب‌لترال میشناسیم.

 

در بررسی‌های دقیق‌تر اگر موقعیت اندامی در مرکز جهات اصلی نباشد و به یکی نزدیکتر و از دیگری دورتر باشد، یعنی نه نزدیک یکی باشد نه درست وسط باشد واژه مرکبی متشکل از دو جهت بکار میرود که اولی جهتی است که به آن نزدیکتر است.

برای مثال اگر به ونترال نزدیکتر باشد آن را ونترولترال Ventrolateral و اگر برای مثال به دُرسال نزدیکتر باشد آن را دُرسولترال Dorsolateral گویند.

موقعیت لب‌ها را اگر مانند تصویر پست بعد فرض کنیم دو لب بالایی که از نظر حجمی نیز فضای کمتری را اشغال میکنند در موقعیت ساب‌دُرسال و دو لب پایینی نیز در موقعیت ساب‌لترال و لب‌های کناری در موقعیت لترال هستند. گاهی اوقات لب‌ها تماما مخلوط شده و ساختار دیسک را بوجود می‌آورد. در پارازیتهای گیاهی نیز گاهی اوقات لب‌هایی که در موقعیت لترال هستند کوچکتر میشوند.

لینک به دیدگاه

اینم تصاویری از موقعیت لب ها ...

bmm33f5vuc1yqi16oze.jpg

گفتم اینجا هم روی تصویر واقعی نشون بدم ...

این تصویر مربوط میشه به برش عرضی سر نماتد CAENORHABDITIS elegans که یک نماتد کاملا پزشکی محسوب میشه! انشالله در مورد این نماتد هم مطلب خواهم گذاشت.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه

در برخی از نماتدهایی که ذره‌خوار microvorous هستند، لب‌ها رشد کرده و شبیه به اندامی شاخ گوزنی شده برای جذب مواد به سمت حفره دهان کاربدد پیدا میکند که در راسته Cephalobida مشخص شده است. در نماتدهای شکاری مثل پارازیت کنندگان حشرات Steinernema و Heterorhabditis لب‌ها رشد کرده و به سمت بالا آمده و سخت میشود، که بوسیله آن سطح بدن میزبان را خراشیده و یا سوراخ میکند. بدین وسیله قادر است از خون یا همولنف حشره تغذیه نماید.

در عمده‌ی نماتدها لب‌ها ساده بوده و اندام حسی پاپیل Papillae بر روی آنها وجود دارد که عملکرد آنها مکانوسنسوری Mechanosensory است. در نماتدهایی که بیشترین تعداد پاپیل را دارند شش پاپیل در قسمت داخلی لب‌ها قرار دارد.

نماتدها با کمک پاپیل‌های خود که روی لب‌ها قرار دارد منبع غذایی را یافته، آنها را روی آن میکشند تا نقطه مناسب برای نفوذ را پیدا کنند. این اندامها در نزدیکترین فاصله از مغز و در قسمت جلو قرار دارد. تعداد پاپیل‌ها ممکن است تا 16 عدد نیز برسد. 12 تا از آنها که در روی هر لب 2 تای آن قرار دارد شامل پاپیل‌های بیرونی Exteral papillae و پاپیل‌های درونی Interal papillae هستند. 4 پاپیل دیگر در دو جفت لب بالایی و پایینی در هر کدام یک عدد وجود دارد و تحت عنوان Cephalic papillae مشخص میشود. سفالیک پاپیل در لب‌های لترالی موجود نمیباشد و جای آن را آمفید میگیرد.

دو اندام دیگر که عموما در روی لب‌های لترالی قرار دارند و تحت عنوان آمفید Amphid شناخته میشوند نیز وظیفه دریافت پیامهای ماده غذایی و پیدا کردن میزبان را دارند. شکل آمفیدها کشیده و دراز‌تر از پاپیل میباشد و ممکن است جاهای مختلفی در روی لب داشته باشد. آمفیدها Chemosensory هستند. گیرنده‌های سطح آمفید گرما و فشار اسمزی را هم درک میکنند.

لینک به دیدگاه

تنوع بیش از حد در نماتدها باعث شده که در برخی از گونه‌ها فقط دو پاپیل وجود داشته باشد. در بعضی از گونه‌ها نیز پاپیل رشد کرده و بصورت اندامهای مو مانندی درمی‌آید.

رشد آمفید میتواند به نحوی باشد که علاوه بر سر بر روی بدن نیز تجاوز بنماید. اشکال مختلف آمفید شامل اشکال مقابل بوده که عمدتا در راسته Tylenchida به این صورت است.

اما در رده Adenophorea علاوه بر این اشکال، شکل آمفید حلقوی، آمفید فنری و آمفید علامت سوالی دیده میشود.

توصیف آمفید در شناخت و بررسی نماتدها ضروری است و در مواردی معرف جنس و گونه است.

تفاوتها در اشکال آمفید نمیتواند به تنهایی نشانگر پیشرفت یا تکامل آنها باشد بلکه معیارهای دیگری مانند نحوه زندگی و ... بنوبه خود دخیل است.

در نزدیکترین فاصله به لب‌ها یک سری خطوط و حلقه‌هایی وجود دارد که منشا آن لایه غیرزنده کوتیکول Cuticle میباشد.

لینک به دیدگاه

کوتیکول:

یک بخش غیرزنده خارج سلولی است که بر روی سطح بدن نماتد و در ابتدای منافذی از بدن که به سمت بیرون از بدن باز میشوند وجود دارد. کوتیکول از ترشحات یک لایه سلولی بنام هیپودرم Hypoderm بوجود می‌آید.

 

وظایف کوتیکول:

یک لایه بسیار محکم است که به بدن نماتد شکل میدهد. این لایه بندرت هضم آنزیمی میشود و وظیفه حفاظت بدن نماتد را در مقابل استرس‌های محیطی و دشمن‌های طبیعی دارد. هرگونه ماده شیمیایی خروجی و ورودی باید از کوتیکول عبور کند. بنظر میرسد کوتیکول دارای خاصیت نفوذپذیری انتخابی نیز باشد. مهمترین ماده‌ای که از این لایه عبور میکند اکسیژن محلول در آب است. این لایه در تعامل با موجودات اطراف خود مشارکت دارد. اگر نماتدی بوسیله میزبان شناسایی شود، یکی از عاملهای شناسایی کوتیکول میباشد. حتی عوامل پارازیت کننده نماتد معمولا کوتیکول نماتد را شناسایی میکنند. از نقش‌های مهم دیگر کوتیکول نقش اسکلت خارجی Exoskeleton است. کوتیکول از طرفی دیگر نقشی در حرکت را دارد زیرا ماهیچه‌های که در این امر دخیل هستند از دو طرف به کوتیکول متصل میباشند.

کوتیکول ساختار لایه لایه دارد که بترتیب شامل: Epicuticle , Exocuticle , Mesocuticle و Endocuticle میباشد که در نماتدهای پارازیت گیاهی عموما Epicuticle و Exocuticle وجود داشته که لایه Epicuticle خود از شش لایه فرعی دیگر و Exocuticle از دو لایه Enteral Exocuticle و Exteral Exocuticle تشکیل میشود.

نقش و نگارهایی که روی بدن نماتدها شکل میگیرد توسط قالبهای هیپودرم بوجود می آید و کوتیکول در این لایه ها نفوذ میکند. کوتیکول در سطح بدن نماتد بصورت 2 نیم حلقه وجود دارد. این 2 نیم حلقه توسط شیار طولی کناری بدن نماتد با نام لترال فیلد Lateral field ایجاد میشود که بیشترین بار حرکتی نماتد نیز به این دو قسمت وارد میشود.

لینک به دیدگاه

در عالم نماتدهای پارازیت‌های گیاهی تعداد خطوط لترال فیلد معمولا 4 عدد است.

تعداد خطوط لترال فیلد گاه بیشتر و کمتر هم خواهد بود

برای مثال از تعداد خطوط 4تایی خانواده‌های:

Hoplolaimidae ؛ Heteroderidae ؛ Tylenchidae و Dolichdoridae و از خانواده های 6 خطی: Belonolaimidae را میتوان نام برد.

گونه‌ای تحت عنوان Aphelenchus avenae نیز وجود دارد که تعداد خطوط آن به 11 عدد میرسد.

aaven5.jpg

لینک به دیدگاه

اندام Excretory system یا سیستم دفعی ترشحی در محدوده سر قرار گرفته و بصورت منفذی است که دهانه آن کوتیکولی شده است و به همین علت قابل دیدن است. باید دقت داشت که در توصیف نماتد در سطح گونه محل قرار گرفتن این اندام اهمیت دارد.

در مجموع هر منفذی که از پوست بیرون بزند ابتدای آن کوتیکولی شده و بنابراین قابل دیدن در زیر میکروسکپ است.

دو برجستگی حسی (پاپیل) در پهلوها و در روی لترال فیلد وجود دارد که تحت عنوان Dirid معرفی شده که وظیفه آنها کاملا مشخص نیست. تعدادی از نماتدهای آبزی درست در همین ناحیه لکه چشمی دارند، بنابراین عده‌ای از دانشمندان اعتقاد دارند که Dirid تحلیل رفته لکه چشمی در این نماتدهاست.

در اواسط بدن بسته به اینکه نماتد دارای دو تخمدان (وسط بدن) یا یک تخمدان (متمایل به انتهای بدن) باشد ناحیه Vulva قرار دارد.

انتهای دستگاه گوارش نماتد (مخرج Anus) کاملا دیده میشود. از مخرج تا انتهای بدن را دم Tail نماتد میگویند. در این محدوده نیز اندامهایی وجود دارد مانند:

ادامه در پست بعدی!

لینک به دیدگاه

. یک اندام حسی که بصورت یک جفت قرار گرفته و جایگاه آن بین خطوط لترال فیلد است. این اندام درک را بصورت شیمیایی انجام میدهد یعنی یک اندام Chemosensory بوده و سیگنالهای آن فرومونهای جفت مخالف است. این اندام فازمید Phasmid نامیده میشود.

2. در نماتدهای نر انتهای مجرای بدن، رکتوم با انتهای مجرای تناسلی به شکل واحدی درمی‌آید و تشکیل کلواک Cloaca را میدهد. این منفذ در هنگام جفتگیری بسته شده و مجرای تناسلی باز میشود.

نکته: خود رکتوم Rectum از لوله کوتاه و باریکی است که در نماتدهای نر به مخرج در سطح شکمی جانور ختم میشود.

3. در همین قسمت (ناحیه دم) یک جفت پرده از جنس کوتیکول در ناحیه Sub ventral از بالای کلواک منشا گرفته و تا آخر دم پیش میرود این دو زائده جانبی بنام بورسا Bursa معروف است. بنظر میرسد بورسا در هنگام جفتگیری بکار میرود. اهمیت این زائده در حدی است که می‌بایست در توصیف جنس و گونه نماتد بیان شود. مثلا اندازه آن که ممکن است گاهی از اندازه دم هم تجاوز کند.

انتهای دو در نماتدها اشکال مختلفی دارد

دم مخروطی یا نقطه ای Pointed / دم نوک گرد Rounded / دم بریده Truncate / دمی که حالت بینابینی دارد مثلا دمی که بیشتر نقطه ای باشد تا گرد More or less pointed/ دم نخی شکل Filiform / دم گرزی شکل Clavate / و فاقد دم Tail less .

اندازه ها در دم نماتد نیز اهمیت دارد همانطور که گفته شد اندازه دم از Anus تا آخر را شامل میشود.

اندازه دم در 3 حالت میباشد:

1.کوتاهتر از دوبرابر عرض بدن در ناحیه Anus (خانواده Hoplolaimidae)

2.بلندتر از دوبرابر عرض بدن در ناحیه Anus (خانواده Belonolimidae)

3.دم بلند که معمولا از 3 برابر هم بیشتر است.

لینک به دیدگاه

شکل بورسا:

cuticl13.gifcuticl14.gif

اینم شکل شماتیک از خطوط لترال فیلد و حلقه های اطراف بدن نماتد که به آنلید معروفه در راسته Tylenchida

cuticl8.gifcuticl9.gif

اینم در راسته Dorylaimida

cuticl10.gif

لینک به دیدگاه

در شمای کلی نماتدها مانند 2 لوله درهم هستند.

لوله خارجی شامل: کوتیکول، هیپودرم و ماهیچه های حرکتی و لوله داخلی متشکل از دستگاه گوارش است.

فضای میانی همان Pseudoselum میباشد که متشکل از همولنف و آب میان بافتی بوده که رابط دستگاه گوارش با بیرون یا پوست بدن است. برای پی بردن به جایگاه Pseudocoelomata در نماتدها به نمودار پست بعد توجه کنید.

البته اگه بتونم بزارم!

لینک به دیدگاه

خب چارت خودم رو نتونستم اینجا پیاده کنم!

پس همین معمولی و مختصرتر اینجا تایپ میکنم.

 

نوشته های آبی رنگ رو بگیرید تا به اصل کاری برسید!

 

از سلسله جانوران Animalia شروع میکنیم.

 

Animalia:

Mesozoa

Parazoa

Eumetazoa

Radiata

Bilaterial

Deuterostomia

Protostomia

Acoelomata

Eusoelomata

Pseudocoelomata

 

سودوسلومیتا به 9 شاخه تقسیم میشوند که یکی از آنها نماتدها است

 

 

Gastrotricha

Rotifera

Kinorhyncha

Nematomorpha

Acanthocephala

Loricifersa

Priapulida

Entoprocta

 

Nematoda

 

 

ادامه در پست بعدی!
لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...