تاریخ تهران در چند جمله

[Peyman 16,150]

تاریخ تهران

 

261 ه.ق. اولين خبر ثبت شده در مورد تهران مربوط است به شخصی به نام ابو عبدالله محمدابن حامد (حماد)حافظ تهرانی رازی، جهانگرد و محقق که اهل تهران ری بوده و در این سال درگذشته است.

 

 

 

 

331 ه.ق. تهران دارای باغهای فراوان و میوه آن بسیار متنوع و مردم قریه بیشتر اوقات در زیر زمین زندگی می کنند.

 

620 ه.ق. تهران قریه بزرگی است دارای دوازده محله که در زیر زمین ساخته شده و داخل آن علاوه بر هزارها خانه، هزاران غار و زاغه و سرداب وجود دارد و باغ های انبوهی پیرامون آن را فرا گرفته است.

 

961 ه.ق. شاه طهماسب اول صفوی تهران را به علت وجود آب های گوارا و باغهای فراوان و شکارگاه های مناسب اطراف شهر دوست می داشت و دستور داد پیرامون شهر را باروی مستحکمی بکشند و بناهای تازه و کاروانسراها و برجهای محکم در آن بنا کنند. حصار شهر از چهار دروازه و 114 برج به تعداد سوره های قرآن تشکیل می یافت و مصالح آن از معادنی تامین کردند که بعدها به چال میدان و چال حصار موسوم گردید. طول بارو تقریبا شش هزار قدم به شرح زیر بود:

 

 

 

 

از سوی جنوب حدود خیابان مولوی فعلی، از طرف شرق خیابان ری فعلی، از سوی غرب خیابان وحدت اسلامی فعلی و از طرف شمال خیابان های امیرکبیر و امام خمینی فعلی. محوطه ارک در وسط شمالی و حصار جداگانه ای داشت. دروازه های تهران عبارت بودند از:

 

1- دروازه حضرت عبدالعظیم یا دروازه اصفهان که در شمال خیابان مولوی و در ابتدای بازار دروازه یا بازار حضرتی قرار داشت. (شکل زیر)

2- دروازه دولاب که در مدخل بازارچه نایب السلطنه در خیابان ری فعلی قرار داشت.

3- دروازه شمیران در مدخل پامنار بود.

4- دروازه قزوين در مدخل بازارچه قوام الدوله در میدان وحدت اسلامی فعلی قرار داشت.

 

 

 

 

تهران در آن زمان دارای چهار محله اصلی به نامهای : محله عودلاجان، محله سنگلج، محله بازار (شکل زیر) و محله چال میدان بود. محله های دیگر عبارت بودند از: سرچشمه، شیرازی ها، پامنار، ارامنه، یهودیان، حیات شاهی، قاطرچی ها، سرقبر آقا، دروازه نو، باغ خسرو خان، قمی ها، باغ امین، باغ پسته بیک، عرب ها.

 

 

 

 

خانه های زیرزمینی در محله های حمام چال و مدرسه چال (بازار) و چال زنبورک خانه (شمال مولوی) بنا شده بود. از بناهای مهم دوره شاه طهماسب اول می توان حمام خانم، تکیه و مدرسه خانم را نام برد. تکیه و حمام به دست افغان ها ویران شد اما مدرسه به نام فرهنگ هنوز باقی است.

 

998 ه.ق. شاه عباس اول دستور داد باغ بزرگی به نام چهارباغ و چنارستانی در تهران احداث گردد و ساختمانی برای سکونت موقت خاندان سلطنتی بنا کنند و نام ارک بر آن نهادند. چنارهای آن دوره به نام چنارهای شاه عباسی معروف است.

 

1038 ه.ق. حدود این سالها نخستین کاخ مهم به دستور شاه سلیمان صفوی در تهران بنا شد.

 

1141 ه.ق. تهران در اثر حمله افغان ها ویران شد و باغها و تاکستانها از بین رفت و بسیاری از اهالی و بزرگان شهر کشته شدند. افغان ها براي جلوگيري از حمله مردم. بر روي خندق شمالي ارگ پلي بستند و در جلو آن دروازه اي به نام دروازه ارگ ساختند كه بعدها به نام دروازه دولت معروف شد.

 

1154 ه.ق. نادر شاه افشار اداره شهر را به فرزند ارشدش رضاقلی میرزا سپرد.

 

1172 ه.ق کریمخان زند دستور داد عمارت ایوانی بزرگی همراه با یک حرمخانه در آنجا بنا کنند و برج و باروی ارک را تجدید ساختمان نمایند. امروزه عمارت خلوت کریمخانی در کاخ گلستان هنوز پا برجاست. حدود ارک تهران در زمان کریمخان در شمال: میدان امام خمینی(ميدان توپخانه- سپه)، در شرق: خیابان ناصر خسرو(ناصريه)، در جنوب: خیابان 15 خرداد(خيابان جباخانه-بوذرجمهري)، در غرب: خیابان خیام(خيابان جليل آباد) بوده است.

 

منبع: سایت تهران گردش

 

 

ادامه دارد ....

[هادی ناصح 18,854]

ادامشو بزار پیمان جان