رفتن به مطلب

ما همه بافنده فرش سرنوشت خود هستیم


ارسال های توصیه شده

گرة تك‌تاري :گرة اسپانيولي

نوع ديگري از گره تك‌تاري نيز در اسپانيا و در فرشهاي چند پوده به كار مي‌رفته كه از قرن هيجدهم ميلادي كاربرد آن كمتر شده است. در اين نوع گره هر نخ 5/1 دور بر روي يك تار چرخيده و بر آن گره مي‌خورد و دو سر پرز يا خامه بالا مي‌ايستد و سطح پرزدار فرش را تشكيل مي‌دهد

گرة دورنگ

گرة دو رنگ با استفاده از دو خامه با رنگهاي متفاوت به كار مي‌رود و اين در هنگامي است كه يكي از خانه‌هاي جدول قالي كه يك گره را تشكيل مي‌دهد در مرز دو نگاره با رنگهاي متفاوت قرار گيرد. رعايت اين امر بيشتر در قاليهاي ظريف با رجشمار بالا صدق مي‌كند. گرة دو رنگ همچنين براي اجراي سايه در نگاره‌هاي ظريفي كه تنوع رنگ در آنها بسيار است خواه به صورت فارسي و يا تركي انجام مي‌شود

گره خاص سنه

در بافت برخي قاليهاي سنه به نوع خاصي از گره برمي‌خوريم كه با ديگر روشهاي بافت متفاوت است و توجه بدان بخصوص در رفوء قاليهايي كه با اين روش بافته مي‌شوند حائز اهميت است

در اين روش چنانچه تارهاي زير و رو را به دسته‌هاي دوتايي تقسيم كنيم و آنها را با شماره‌هاي 1، 2، 3، 4، 5 و 6 مشخص نمائيم، نحوه‌ بافت چنين خواهد بود. يكبار تارهاي 1 و 2 را با تار 3 بهم گره خواهيم نمود و سپس تار شماره 3 را با دو تار 5 و 4 گره خواهيم زد و به همين ترتيب ادامه خواهيم داد.

پس از بافت يك رج و رد كردن پود، اينبار تار شماره 1 را با دو تار 2 و 3 و تار شماره 3 را با دو تار 4 و 5 گره خواهيم زد. اين نوع بافت، حالت خاصي را به پشت فرش خواهد داد كه در ديگر طرق بافت صادق نيست، بدين لحاظ در هنگام رفوء دستبافتهايي كه با اين روش بافته شده‌اند توجه به شيوه بافت آنها از اهميت خاصي برخوردار است

لینک به دیدگاه

رجشمار

معمولاً نوع گره و تعداد آن در واحد سطح (رجشمار) ملاك ظرافت و محكمي فرش است. طبقه‌بندي كيفي فرشها براساس بافت، معمولاً با تعداد گره در يك واحد سطح انتخابي (سانتيمتر، دسيمتر، اينچ، فوت‌مربع) و گاه نيز با محاسبة تعداد گره در واحدي از طول (اينچ، فوت، متر) انجام مي‌شود

علاوه بر روشهاي فوق در ايران از گره (وسيلة فلزي 5/6 سانتيمتر) نيز براي سنجش استفاده مي‌كنند، مثلاً فرش چهل تا يك گره يا چهل رجي داراي 40 گره در 5/6 سانتيمتر است. گاه نيز از تعداد گره در چارك استفاده مي‌كنند به طوري كه فرش 160 رج يك چارك همان 40 رجي است.

رجشمارهاي، رايج در بافت فرش‌هاي ايران

رج‌شمار رايج فرشهاي ايران از 20 تا 70 رجي (يعني فرشهايي با 11600-900 گره در دسيمتر مربع) را شامل مي‌شود. معمولاً فرشهاي درشت‌باف 20 و 25 رجي (يعني فرشهايي با حدود 900 و 1480 گره در دسيمتر مربع) جزء فرشهاي پست شمرده مي‌شوند و توليد آنها در برنامه‌هاي آموزشي و يا توسط بافندگان ساده و مبتدي صورت مي‌گيرد. فرشهاي ايلياتي نيز معمولاً درشت‌باف و حدود 30 رجي هستند. فرشهاي متوسط خوب، فرشهاي 40، 45 و 50 رجي (با داشتن حدود 5900-3800 گره در دسيمتر مربع) و فرشهاي بسيار خوب و فرشهاي 60، 65 و 70 رجي با داشتن 11600-8500 گره در دسيمتر مربع جزء فرشهاي بسيار ممتاز به شمار مي‌روند و تنها در نقاطي با تخصصهاي بالا (نظير قم، اصفهان، نائين، رفسنجان و تبريز) بافته مي‌شوند. به نظر كارشناسان تمركز توليد در ايران روي فرشهاي 30، 35 و 40 رجي است

برگرفته شده از شرکت فرش ایران

لینک به دیدگاه

ابزارهاي قالي بافي

 

 

 

چاقوي بافت

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

اين وسيله در واقع همان كاردهای معمولی است كه در قاليبافی هنگام گره زدن ، برای بريدن نخ پرز استفاده مي شود. اما از نظر ظاهر تفاوت اندكی با كاردهای خانگی دارد. چاقوي بافندگی در 3 يا حداكثر 4 نوع وجود دارد

 

الف - كاردك

اين وسيله اغلب در مناطقی كه از گره های فارسی استفاده مي شود، وجود دارد.دسته كاردك از نوع چوبی است و تيغه آن از آلياژهای مقاوم ساخته مي شود. نوك كاردك ، زائده كوچك وتيزی قرار گرفته است كه از آن برای بيرون آوردن گره هايی كه معيوب و يا اشتباه هستند، استفاده مي شود

 

ب - پاكي

اين وسيله دارای شباهت نسبی با كاردك است و عمدتاً در مناطقی كه گره فارسی به كار مي برند، مورد استفاده قرار مي گيرد. تيغه پاكی كمی پهن تر از كاردك است و فاقد زايده نوك تيز. درساخت آن گاهی دسته را با استفاده از چوب مي سازند و به تيغه متصّل مي نمايند. گاهی نيز هر دوبصورت فلزی است و بصورت يكدست از يك قطعه فلز ساخته مي شود. در مناطق شرق و شمال شرق ايران تيغه آن كمی انحناء نيز دارد و ممكن است نوك تيغه همچون چاقوهای خانگی كاملاً نوك تيز باشد

 

پ - قلاب

قلاب شكل ديگر از انواع چاقوهای بافندگی است با اين تفاوت كه همانگونه از نام آن پيدا است ، دارای زايده ای قلاب مانند در نوك تيغه مي باشد. قلاب فقط در مناطقی كه از گره تركي استفاده مي نمايند كابرد دارد. دسته و تيغه قلاب از يك آلياژ مقاوم ساخته مي شود و هر دو بصورت پيوسته و متصل هستند. در ساخت قلاب هيچ گاه از دسته چوبی استفاده نمي گردد

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

ت - چاقوهای خانگي

برخی از بافندگان در سالهای اخير ترجيح مي دهند كه از چاقوهاي معمولی خانگی برای گره زدن استفاده نمايند. تعداد اين قبيل بافندگان زياد نيست و فقط در برخي مناطق اين عمل صورت مي گيرد. هر چند كه نتيجه كار هيچ تفاوتی نخواهد داشت

لینک به دیدگاه

دفّه (دفتين ، كركيت ، كلوزار، دستوك )

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

همه اين اسامی به وسيله ای خاص اطلاق مي گردد كه وظيفة آن كوبيدن گره های فرش و همچنين پودهای آن مي باشد. دفّه از نظر فرم و ظاهر درانواع مختلف ساخته مي شود، اما كارآيی همگی يكسان است و تفاوتهای موجود به نحوی مرتبط باسنت های بافندگی نزد اقوام مختلف مي باشد. قسمت اصلی دفتين تيغه های آن است كه مركب ازتعدادی تيغة فلزی مي باشد. قسمت جلوی تيغه ها كمی باريكتر و تيزتر است تا به راحتی در داخل تارهای فرش فرو رود. دستة آن نيز ممكن است چوبی يا فلزی باشد كه به طرق مختلف مانند كاملاًعمود، مورب و يا كاملاً صاف به تيغه ها وصل مي گردد

 

در ميان دفتين های قديمی نمونه هايی نيز ديده شده كه تمام آن از جنس چوب بوده است . البته دفتين های چوبی عموماً برای بافت ساير دستبافتها نظر گليم كاربرد داشته است كه البته ساخت آنهاتقريباً به فراموشی سپرده شده است . در ميان دفتين های متداول در قاليبافی امروز ايران ، گروهی كه درتبريز استفاده مي شوند و به دفتين تبريزی شهرت دارند از نظر حجم و وزن سبك ترين و كوچكترين دفتين های ايران هستند و دفتين های مورد استفاده در اصفهان حجيم ترين و سنگين ترين دفتين های مورداستفاده در ايران مي باشند

قيچي

قيچی قاليبافی برای بريدن سرپرزهای اضافی حاصل از گره زدن مي باشد. صرفنظر ازظاهر و اندازه ، كارآيی تمامی قيچي های بافندگی يكسان است . مهمترين تفاوت قيچي های بافندگی باقيچي های خانگی آن است كه به جهت نحوة بريدن سرپرزهای فرش ، ساخت قيچي های بافندگی اغلب به نوعی است كه دسته ها و تيغه ها در دو سطح متفاوت قرار دارند تا عمل قيچی زدن به راحتی ميّسرگردد.

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

هر چند كه در برخی مناطق بافندگان از قيچی هايی استفاده مي نمايند كه ويژگی فوق الذكر را نداردو حتی برخی از بافندگان ترجيح مي دهند از قيچي های معمولی خانگی استفاده نمايند. در ميان انواع قيچي های متداول در ايران گروهی به نام قيچی اصفهانی شهرت يافته اند. اين نمونه از نظر ساخت تيغه ،اندكی متفاوت است .

به اين ترتيب كه هم تيغة بالا و هم تيغة پايين دارای لبة مضاعف مي باشند. اين لبه بصورت قائم بر تيغة اصلی عمود گرديده و وظيفة آن كنترل ارتفاع پرز فرش هنگام قيچی نمودن است . به عبارت ديگر در اين حالت سطح فرش بصورت يكدست تر و منظم قيچی مي شود. بديهی است چنانچه فرش درشت بافت تر باشد ارتفاع لبة مورد نظر بيشتر مي گردد تا ارتفاع پرز بلند گردد و بالعكس . لازم به ذكر است كه در طی 50 سال گذشته برخی از بافندگان مناطق همچون استان كرمان و شمال خراسان ازقيچی نمودن فرش در هنگام بافت خودداری مي نمايند. فرشهای اين مناطق پس از اتمام بافت آن ، دركارخانجات ويژه ای كه كار آنها قيچی نمودن فرش است توسط قيچي های بزرگ برقی پرداخت شده وگره های فرش كوتاه و يكدست مي گردند. البته از نظر دقت و ظرافت ، تمامی بافندگانی هم كه فرش خودرا هنگام بافت قيچی مي نمايند، پس از اتمام فرش ، آن را به كارخانة های مذكور مي سپارند تا يكبار نيزتوسط قيچي های برقی صاف و پرداخت نهايی گردند زيرا اين نوع از قيچي ها از توانايی بالايی براي پرداخت صاف و يكدست فرش برخوردار هستند

لینک به دیدگاه

سيخ پودكشي

 

همان گونه كه از نام آن پيداست ، اين وسيله برای كشيدن پودهای فرش اعم از پود رو، و پود زير مورد استفاده قرار مي گيرد. جنس آن از آلياژهای نرم و انعطاف پذير انتخاب مي شودتا به راحتی از لابه لای تارهای فرش عبور كند. طول آن حدود 50 الی 70 سانتيمتر است . نوك اين وسيله بصورت قلاب است تا نخ پود را به دور آن چرخانده و سپس از لابه لای تارهای فرش عبور دهند.همچنين برخی از آنها دارای سوراخی در انتها مي باشند كه مي توان پود را از داخل آن نيز عبور داده و ازلا به لای تارهای فرش بكشند. البته سيخ پودكشی در همة مناطق مورد استفاده قرار نمي گيرد و برخی ازبافندگان با دست نخ پود را از ميان تارهای فرش عبور مي دهند

سُك (سِنگ سِنج )

وسيله ای است كاملاً قديمی كه در بخش تاريخ فرش به آن اشاره شد.از اين وسيله برای كوبيدن پود و همچنين در برخی مناطق برای كشيدن پود (مشابه سيخ پودكشي )استفاده مينمايند

سوزنی (پهنازن ، چوب پهنا)

وسيله ای است مشابه چنگك . از اين وسيله برای جلوگيري از كج شدن فرش در هنگام بافت استفاده مي شود. به اين صورت كه دو عدد "سوزني " را در دو طرف يك چوب قرار مي دهند. چوب مذكور با احتساب "سوزني " هايی كه در طرفين آن قرار گرفته اند، دقيقاً به اندازة عرض يا پهنای فرش مي باشند و به همين دليل به آن "پهنازن " نيز گفته مي شود. نحوة استفاده ازاين وسيله به اين شرح است كه همزمان با بافته شدن فرش و بالا آمدن رجهای آن ، "سوزني " را از پشت فرش و با فاصلة تقريبی 20 الی 30 سانتيمتر به آن نصب مي كنند. به اين ترتيب كه نوكهای تيز سوزنی ازپشت فرش به داخل شيرازه ها فرو رفته و در جای خود محكم مي شوند. البته در اين حالت هيچ گونه آسيبی به شيرازه های فرش وارد نمي شود. جهت اطمينان از استقرار محكم آن در پشت فرش ، با استفاده از سوزنهای بزرگ و نخ ، بصورت بخيه قسمت چوبی اين وسيله را به فرش مي دوزند. به اين ترتيب "سوزني " فرش را كاملاً احاطه كرده و از بيرون آمدن يا فرورفتگی كه متاثر از پودكشی است كناره هاي فرش كاملاً جلوگيری مي نمايند.

احتمال دارد در برخی از مناطق قاليبافی ايران از ابزارهای ديگری نيز استفاده شود كه كاربردمحدودتری دارند. بعنوان مثال بافندگان بختيار، بلوچ ، قشقايی و افشارهای كرمان كه دارای دارهاي قاليبافی زمينی (افقی هستند) براساس يك عادت و شايد سنت قديمی از شاخ بز برای بالا و پايی آوردن چوبی كه در لا به لای تارهای فرش مستقر است ، استفاده مي نمايند اما بافندگان ساير مناطق بدون هيچ وسيله ای و فقط با دست ، چوب مذكور را جا به جا مي كنند.

شانه

 

وسيله اي است جهت پيش كشي يا جلوكشي گره ها. به عبارت ديگر پس از بافتن هر رج از فرش، و قبل از كوبيدن دفتين، با كشيدن شانه كه داراي دندانه هاي تيز است ، گره ها را به سمت جلو مي كشند تا پشت فرش صاف و يكدست گردد

برپاكن (ديلم)

وسيله اي است كه از جهت ظاهر شبيه به پاكن مي باشد. با اين تفاوت كه لبه هاي آن تيز نيست و كمي هم بلندتر از پاكن است. برپاكن همچون شانه جهت پيش كشي و حتي كوبيدن گره ها به كار مي رود. به اين ترتيب كه لبه آن را بر روي رجهاي بافته شده مي كوبند منتهي اين عمل با حالتي انجام مي شود كه ضمن كوبيده شدن گره ها، آنها را به سمت جلو كشيده و پشت فرش صافتر و يكدست مي گردد

لینک به دیدگاه
  • 1 سال بعد...

هرکسی عیبی در حین بافت در فرشش داره میتونه با گرفتن عکس ازش و گذاشتنش توی این تاپیک و بیان کردند عیبش تا اونجایی که امکان داشته باشم برای رفع مشکلش راهنمائیش میکنیم ..

لینک به دیدگاه
  • 3 سال بعد...

سلام من ميخوام تابلو فرش ببافم،قبلا (٨سال پيش)يكى بافتم بدون هيچ اشتباهى،نميدونم دوباره ميتونم ببافم يا نه؟!مشكلم بر پا كردن داره،وگرنه تو بافت مشكلى ندارم

 

 

Sent from my iPhone using Tapatalk

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...