ارگ تبریز آذربایجان شرقی

[Nicoltntpcd 532]

ارگ تبریز (علی***شاه) یکی از بلندترین دیوارهای تاریخی کشور و نماد شهر تبریز است. این ارگ در مرکز شهر تبریز، در ضلع جنوبی تقاطع خیابان امام خمینی و فردوسی قرار دارد و امروزه فضای پیرامون آن برای برگزاری نماز جمعه مورد استفاده قرار می***گیرد و مصلای بزرگ تبریز در این مکان احداث شده***است.

 

 

ارگ تبریز توسط خواجه تاج***الدین علی***شاه بنا شده***است. این بنا براثر زمین***لرزه و گذر زمان تا حدودی تخریب شده***است. در محوطهٔ ارگ، آثار تاریخی ارزشمندی همچون «مدرسهٔ نجات» که به***عنوان یکی از نخستین مدارس ایران به***شمار می***رفت و نیز «سالن تئاتر شیر و خورشید» قرار داشت که پس از شروع برنامهٔ تخریب و تبدیل ارگ تبریز به مصلای بزگ تبریز از سال ۱۳۶۰ و در زمان امامت جمعهٔ آیت***الله ملکوتی، بخش اعظمی از ارگ توسط جهاد سازندگی با بولدوزر و مواد منفجره تخریب شده***است.

 

 

ارگ تبریز و محوطهٔ باستانی آن در ۱۵ دی ۱۳۱۰ خورشیدی به شمارهٔ ۱۷۰ در فهرست آثار ملی ایران به***ثبت رسیده***است و نقشهٔ حریم استحفاظی قانونی و ظوابط حفاظتی آن در نشست ۲۹ خرداد ۱۳۵۷ شورای حفاظت آثار تاریخی ادارهٔ کل حفاظت آثار تاریخی مشخص و مورد تأیید اعضا قرار گرفته***است.

 

 

امروزه تنها بخشی از دیوارهای عظیم و محراب بسیار بلند شبستان جنوبی این مسجد برجای مانده***است که خود موید شکوه و آبادانی آن در گذشته***است. دیوارهای موجود در حقیقت تشکیل***دهندهٔ ایوان تاق***پوش و حمال تاقی استوانه***ای عظیمی بوده***است که فضای به***وجودآمده به***عنوان شبستان و عنصبر اصلی مسجد علی***شاه به***شمار می***رفته***است. بقایای موجود بنا، حکایت از یک ایوان به***عرض ۳۰٬۱۵ متر و جرز و دیواهای کناری به ضخامت ۱۰٬۴۰ متر و پی***ها و فونداسیونی ژرف و حجیم متناسب سازه***های فوقانی و ارتفاع احتمالی بنا تا خط آغاز تاق استوانه***ای ۲۵ متر (البته دقت رد تناسب سازه***های اثر ۳۶ متر صحیح به***نظر می***رسد) بوده***است.