نور در آكواريوم

[Iman-Emperatour 4,937]

نور در آکواریوم نقش بسیار مهمی رو ایفا میکند و خیلی حیاتی است هم براي ماهی ها و هم براي گیاهان آکواریوم و هم از نظر تزئین و دکوراسیون و جنبه زیبایی آکواریوم . به دو صورت میتونیم آکواریوم رو نور پردازی کنیم . یا با نور طبیعی و یا با نور مصنوعی . نور طبیعی هر چند برتری دارد اما مشکلاتی رو هم باعث میشود که افراد کم تجربه را دچار زحمت میکند. مثل رویش بیش از حد گیاهان و رشد بیش از حد جلبک های رشته ای و تک سلولی و فیتو پلانكتون ها که باعث سبز شدن آب و کثیفی ماسه ها و شیشه آکواریوم و همچنین گرفتار شدن ماهی ها در بین اونها و گاه مرگ ماهی ها میشود و فقط آکواریومیست های با تجربه از نور طبیعی استفاده میکنند !

نور مصنوعی بهتر است , به این شرط که از طیف نور مناسب استفاده کنید . معمولا آکواریومیست های مبتدی از لامپ های مهتابی ساده استفاده میکنند . ولی آکواریومیست های حرفه ای از دو نوع لامپ استفاده میکنند : هم نوع آفتابی و هم نوع مهتابی تا طیف نور مناسب رو ایجاد کرده باشند ! مي دانیم که نور خورشید دارای طیف نور کاملی است ، اما نور مهتابی های معمولی فقط بخشی از اون طیف رو دارند و به همین دلیل از لامپ مهتابی های آفتابی یا زرد در کنار لامپ های سفید استفاده میکنند تا هم خوشرنگ تر بشود و هم برای گیاهان مناسب تر باشد !

لامپ های مناسب برای آکواریوم باید از نظر درجه كلوين تعیین شده باشند . برای نمونه طیف آبی نور لامپ های مهتابی دارای 6500k به بالا هستند که فقط برای رشد گیاهان مناسب است و 2500k طیف قرمز دارد ! وقتی به تنهایی با نور مهتابی آکواریوم را روشن میکنیم نور به نظر سرد و بی روح می آيد ! اما وقتی از لامپ با طیف قرمز 6500kدر کنارش استفاده میکنیم نور بسیار زیبا و طبیعی جلوه میکنه و هم برای رشد گیاهان مناسب است و هم آکواریوم رو بسیار زیبا نشان میدهد . در کل برای رشد گیاهان نیاز به 6000k تا 9000kطیف نور آبی دارید . پس موقع خرید لامپ حتما به مشخصات درج شده روی جعبه لامپ دقت کنید و اگر آکواریومی دارید که در آن مي خواهيد گیاه طبیعی قرار بدهيد سعی کنید لامپی با درجه8000k بخرید .

استفاده از لامپ های رنگی نه تنها زیبا نیست که آکواریوم و ماهی ها رو بد نما جلوه میدهند و همینطور استفاده از لامپ های معمولی سوای رنگ بدی که دارند و زرد هستند , خطراتی رو باعث میشوند . لامپ های سقفی معمولی چون گرمای زیادی دارن باعث شسکتن شیشه روی آکواریوم میشوند. این روزها از لامپ های کم مصرف هم استفاده میکنند که باز هم از نوع مهتابی و آفتابی اون در کنار هم میتوانید استفاده کنید . هم نور دهی خوبی دارند و هم بسیار کم مصرف و با صرفه هستند و گرما هم تولید نمیکنند . لامپ های رنگی مثل لامپ قرمز فقط برای بعضی ماهی ها مناسب هستند.

منبع نور آکواریوم رو باید در بالا و در قسمت وسط قرار داد بطوریکه سرتاسر طول آکواریوم رو پوشش بدهد و آنقدر قدرت داشه باشه که تا عمق یا کف آکواریوم قادر به نفوذ باشد. در نور ، ماهی ها غذای خودشان پیدا میکنند و جفت یابی میکنند و رنگ بدنشون نمایان میشود و حرکات نمایشی زیبایی انجام میدهند . گیاهان رشد بهتری پیدا میکنند و شاداب تر میشوند و آکواریوم را خوش نماتر میکنند و زیبایی خاصی به محیط میدهند . پس سعی کنید از نور مناسب استفاده کنید . در ضمن برای آکواریوم های کوچک از نور ضعیفتری استفاده کنید چون هر چقدر منبع نور قوی تر باشد , رشد جلبک ها بیشتر میشود و جلبک های سبز شیشه را میپوشانند و باعث تار شدن شیشه میشوند و مجبور میشوید زحمت تمیز کردنش را متحمل بشوید . جلبک های قهوه ای توسط بعضی ماهیها خورده میشوند اما جلبک های سبز به علت چسبندگی زیاد , باقی می مانند و خورده نمیشوند و براي از بين بردن آنها بايد خود دست به كار بشويد كه آن وقت يا بايد از داروي ضد جلبك استفاده كنيد و يا خود با تيغ و با احتياط شيشه را تميز كنيد . در ضمن لایه ای از جلبک ها هم روی ماسه ها و لوازم تزئینی آکواریوم میشینند و آنها را بد نما میکنند. وقتی نور زیاد باشد گاهی جلبکهای تک سلولی و پلانكتونها هم در آب زیاد میشوند و آب را تار و سبز میکنند .

نور يكي از مهمترين عوامل تعادل بيولوژيكي است . اين اهميت در محيطهاي محدود و بسته اي چون آكواريوم نيز به چشم مي خورد . گياهان آبزي و نيز ماهيهاي داخل آكواريوم براي رشد و نمو مناسب نيازمند جذب نور هستند . فقدان نور سبب كدورت آب و ايجاد رسوبي قهوه‌اي رنگ بر روي شيشه‌ها و برگها و ساقه‌هاي گياهان و ساير وسايل تزئيني داخل تانك مي‌گردد كه زمينه‌اي مناسب براي رشد باكتري‌هاي بيماري زا خواهد بود .

جدا از وجود نور ، شدت و مدت تابش آن هم اهميت دارد. آگر شدت تابش شديد باشدباعث پژمردگي گياهان و ايجاد جلبك‌هاي ميكروسكوپي مي‌گردد.البته جلبكهاي ميكروسكوپي سبز منبع غذايي خوبي براي تغذيه اكثر ماهيهاي گياهخوار و بويژه زنده‌زاهايي مانند گوپي و پلاتي و ... هستند. ليكن باهرچه بيشتر شدن اين جلبك ها آب به مرور به رنگ سبز تيره تبديل مي‌شود كه در نتيجه با جذب نور از رسيدن نور به ساير گياهان جلوگيري كرده و سبب از بين رفتن آنها مي‌شوند. به علاوه با ظهور چنين وضعيتي عمق ديد به شدت كاهش يافته و آكواريوم‌دار را از مشاهده و مراقبت مداوم از ماهيهايش باز مي دارد. قرار دادن آكواريوم در محلي كه طي روز در معرض تابش نور طبيعي باشد مي‌تواند رفته رفته چنين محيطي را پديد آورد كه تابش بيش از حد نور طبيعي هم از چنين امري مستثنا نيست . جهت پيشگيري و يا رفع اين مشكل مي‌توانيد راهكارهاي ذيل را پيش روقرار دهيد :

- در صورتي كه آكواريوم در معرض نور خورشيد است محل آن را تغيير دهيد.

- در صورتي كه از نور مصنوعي استفاده مي شود شدت و مدت تابش را كاهش دهيد .

- استفاده از گياهان آبزي شناور مي تواند مانع از رسيدن نور به جلبكها شده و در نتيجه كم كم از تراكم آنها كاسته خواهد شد .

- براي چند روز تغذيه دستي ماهيها را متوقف ساخته و يا به كمترين حد برسانيد

- فضولات و پس مانده هاي غذايي را به طور منظم از كف مخزن سيفون كنيد.

- قسمتي از آب را در چند مرحله تخليه كرده و آب تميز را جايگزين آن كنيد .

نكته ديگر در رابطه با جنس نور است .بهترين نور ،نور خورشيد است كه داراي انواع اشعه‌ها و بويژه اشعه ماوراي بنفش UV به ميزان مطلوب است . اين اشعه براي حيات گياهان و ماهي‌ها داراي اهميت زيادي است. در صورت عدم وجود آن مي توان از نورهاي مصنوعي بهره جست . در ميان نورهاي مصنوعي نيز لامپ‌هاي با نور سفيد و لامپهاي فلورسنت از بهترين ها محسوب مي‌شوند.

در كشور ما اغلب صاحبان آكواريوم از لامپ‌هاي فلورسنت استفاده مي كنند. اين لامپ‌هاي مهتابي برق كمتري مصرف كرده و نور بيشتري هم به محيط مي‌دهند در عين حاليكه بر خلاف ديگر لامپها كه گرماي زيادي به آب مي‌دهند انرژي گرمازايي قابل توجه اي هم ندارند. لامپ‌هاي فلورسنت نسبت به ديگر لامپ‌ها داراي طول عمر بيشتر و روشنايي يكنواخت در سطح وسيعتري هستند.

اين لامپ ها مي توانند به طور ساده در بالاي آْكواريوم و در چندسانتي‌ متري سطح آب قرار داده شوند و يا اين كه در مخازن لوكس به طور آماده در قسمت داخلي سرپوش آكواريوم تعبيه شده باشند.

ذر صورت كاشت گياهان طبيعي در داخل آكواريوم تعبيه وسايل روشنايي مناسب دربالاي آكواريوم الزامي خواهد بود . اما اين بدان معنا نيست كه آكواريومهاي فاقد گياه نياز به وسايل روشنايي ندارند . چرا كه حتي فقط به صرف ايجاد جذابيت بصري و هرچه زيباتر كردن مخزنتان نيازمند استفاده از اين وسايل خواهيد بود.