رفتن به مطلب

ارسال های توصیه شده

فضاهای شهری یکی از عمده ترین فصل های مباحث شهرسازی می باشد. فضاهای شهری که در چارچوب سکونتگاه ها و زیستگاه ها قرار می گیرند و در مقیاس های مختلف قابل توزیع در شهر بوده و نقاط عطفی در شهر به وجود می آورند.

در طراحی های شهری احیای این فضاها و خلق فضاهای جدید مشابه مدنظر، توزیع یان تو فضاها در شهر و در مقیاس های مختلف نه تنها باعث تنوع در بافت های شهری می شود بلکه بحث هویت زائی را برای بافت به وجود می آورد.

در زمینه نحوه توزیع ، مقیاس ، ترکیب فضاهای شهری با یکدیگر ، گوناگونی این فضاها ، وابستگی و عدم وابستگی با عناصر دیگر شهری و غیره از رهنمودهایست که در این مقاله به آن پرداخته شده است:

 

کلمات کلیدی : تراکم - هویت - خاطرات - بی پیرایگی - احیا هویت

 

نویسنده : مسعود جعفری - شادی زهتابان

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه

موضوع فضای شهری از جمله مباحث پرجاذبه ای است که بسیاری از اندیشمندان مسایل شهری به آن توجه داشته و اهمیت آن را اساساً به جهت رابطه ای می دانند که آن با راهبردهای اجتماعی، تولید کیفیت انسانی - عاطفی در جامعه، بیان زندگی فعال مردم، فعالیت سیاسی، زندگی سالم شهری و مانند آن دارد. اما از آنجا که عمدتاً شناخت، تحلیل و تولید این گونه فضاها در شهر غالباً با تأکید بر جوانب زیبایی شناختی و با تکیه بر فرم فضا صورت پذیرفته و کمتر به محتوای فضا توجه شده است، لذا لازم است ضمن توجه به فرم، به محتوای آن نیز توجه شود.

مقاله زیر در مورد شناخت محتوای فضای شهری است که توسط دکتر حمیدرضا پارسی تهیه شده است:

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه

نقش نور در زیبا سازی فضاهای شهری

 

بشر را از دوران ماقبل تاریخ تا کنون همواره سعی کرده است تا نور را به تاریکی بیاورد و شب را همچون روز روشن گرداند.بعدها بشر در این زمینه از تکنولوژی بهره گرفت و با دستیابی به نور حاصله از الکتریسیته ، امکانات نامحدود بسیاری پدید آورد.«موتوکوایسهی» یکی از طراحان موفق اهل توکیو ، عقیده دارد : « نور همیشه زیباست ، اما روشنایی در عین زیبایی میتواند زشت هم باشد.» برای مثال به عقیده بعضی افراد ، نورپردازی بناهای تاریخی ، نه تنها باعث زیبایی بیشتر آنها نمیشود ، بلکه سبب لکه دار شدن محدوده و حیطه هنر معماری نیز می شود.

 

jpe893.jpg

 

«هاینررش کرامر» یکی از طراحان مروف نور ، اهل کلن ، نیز به شدت به این موضوع اعتراض دارد.وی عقیده دارد: « نباید بناهای تاریخی را با نورپردازی مزین کرد ؛ چرا که به هنر معماری خدشه وارد میشود.در واقع باید همواره این موضوع را مد نظر قرار داد که چینش شهری ، با نور و روشنایی شهری تفاوت عمده و فاحشی دارد».

به کارگیری نور در شهر ، اگر با آگاهی و درک لازم همراه نباشد ، هرگز نتیجه بخش نخواهد بود.برای رسیدن به آگاهی لازم و مناسب ، باید بین کارشناسان ، مهندسان ، طراحان و سازندگان سیستمهای نوری اتفاق نظر وجود داشته باشد و هماهنگی لازم بوجود آید ؛ چراکه سازندگان این سیستمها ، معمولا ، چهارچوب تکنیکی را نادیده می گیرند.اولین سیستم نوری بکار رفته در شهر ، به عنوان اولین آذین بندی ، همان نور بکار رفته در سطح شهرها و پارکها از طریق چراغهای روشنایی است.

چنانچه پیشتر بیان کردیم ، بشر از دیرباز و عصر حجر به فکر روشن کردن شبهای تاریک بوده است.انسانهای اولیه با کندن دیواره غارها ، سعی در انتقال نور روز به داخل غارهای تاریک داشتند.به گفته مسئولان «آکسفورد کامپاین آوگاردنز» ، « نقوش و حکاکی روی سنگها و دیواره غارها ، در عصر حجر در حدود 20 هزار سال پیش ، گویای توجه و علاقه بشری به سوسوی نور بوده است».

دوره ی باروک همواره یادآور به کاگیری نور و رنگهای سحرآمیز در داستانها و افسانه های آن زمان است.چنانچه تاثیر این سبک از نظر لطافت و خیال انگیزی ، در بوستانها و گردشگاه های آن دوره نیز مشهود بوده است.اما تسلط چراغهای روشنایی این مکانها ، فرم اشرافی و دلپذیر آن را از دست داده است.برای مثال انعکاس انبوه چراغهای کنار رودخانه راین ؛ چنین به نظر می رسد که این رودخانه در میان شعله های آش است و این از حالت خیال انگیزی و اشرافی راین می کاهد.

در آلمان نیز ، نازیها اولین گروه و افرادی بودند که اهمیت نور را درک کردند و محو اثر محسور کننده و اعجاب برانگیز آن شدند.آنها نور را برای تبلیغ آیین خود به خدمت گرفتند و در واقع از آن در جهت اهداف خود ، استفاده کردند.

سوالی که همواره مطرح است ، این است که چرا برای بسیاری از ما تا به امروز غیر ممکن بوده است با تاریکی شب کنار بیاییم و همواره تلاش ما بر این بوده است با تاریکی مبارزه کنیم و همه جا را روشن گردانیم.اما بشر هنوز قادر نیست آنطور که دلخواه اوست ، نور را به محیط های باز و نامحدود انتقال دهد ؛ چراکه تنها با نظری به مشکلات موجود در این امر ، در می یابیم که به کار گیری تجهیزات کامل نوری ، در فضاهای نامحدود و باز امری است پرهزینه و تا حدودی غیر ممکن.چنین فضاهایی از بالا تا آسمان و از اطراف تا فرسنگها ادامه دارند و به اصطلاح انگلیسی ها Open spaceیا فضای باز را در ذهن تداعی می کنند.این فضاها زنده هستند و از نور طبیعی بهره می گیرند.باد ، فصلها و رشد درختان ، موانع پرقدرتی در مقابل سیستمهای نوری آنها به شمار می روند.از دیگر مشکلات روشن کردن این فضاها ، مسائل اقتصادی و هزینه بسیار بالا است ؛ چراکه سرمایه گذاری در این امر به هیچ وجه مقرون به صرفه نیست و این یکی از دلایل مهم عدم توجه سرمایه گذاران ، به این مناطق است.از جمله این فضاهای باز و نامحدود ، جاده های بین شهری است که به ندرت در تمام طول مسیر ، از نور و روشنایی بهره می برند.اما همین جاده در مکانهایی که به فضای بسته مثل تونلها متصل می شود ، حتما باید به تجهیزات نوری مجهز شود.طراحانی چون «یوتاکرر» و «پتراماگر» طی تحقیقاتشان در تونل هامبورگ ، نظریات ظریف و جالب توجهی در زمینه نور ارائه کردند:

«نور حدس و گمان و فرضیه هر بیننده ای را به حقیقت بدل می کند.نور همه چیز را عینی و قابل روئیت می کند ، بدون اینکه خود قابل روئیت و عینی باشد و یا حتی فرم و شکل خاصی داشته باشد.در مقابل نور و روشنایی ، تاریکی و سایه ها قرار دارند ؛ اما ایندو بدون یکدیگر قابل روئیت نیستند.فرم عینی و قابل روئیت یک مکان فقط به نسبت نور مشخص نمی شود ، بلکه به فضای اطراف آن نیز بستگی دارد».

 

2wgeovr.jpg

 

در طول دهه ی گذشته ، عناصر سازنده شهری ، رشد چشمگیری داشته اند.اکنون نیز طراحان فراوانی وجود دارند که طرحهای اولیه بسیاری در زمینه ی عناصر سازنده شهری ارائه می دهند.موج این طرح های سازنده ایجاد تورم کرده است و طبعا هر یک از این طرح ها مدعی اند که بهترین راه حل هستند.برخی از این طرح ها در موارد مختلف با یکدیگر تفاوت دارند و در بعضی موارد با یکدیگر یکسان و منطبق هستند. آنچه در سطح کلانشهر ها کاملا مشهود است ، چیدن فضای شهری با وسایل کم و بیش بی فایده ای است که در جای جای فضای شهری قرار دارند.برای مثال چراغهای روشنایی خیابانها و بوستانها ، که باعث اشغال بخشی از این فضاها در روز است.در تاریکی ممئنا و قطعا اهمیت آنها در راس قضیه قرار دارد ودر شب نقش آنها پر رنگتر می شود «ویلیوم فلوسر» در این رابطه می گوید :

«چراغهای روشنایی خیابانها و بوستانها در طول شب واقعا مجلل و با شکوهند ؛ چراکه بر تاریکی شب غلبه می کنند.اما با فرا سیدن روز ، آنها این شکوه را از دست می دهند ، چون این بار آنچف باعث روشنایی محیط می شود ، نور روز است».

صنعت نیز از این قافله جا نمانده است و سعی کرده با ارائه یک سیستم نوری ثابت و مناسب در شمار طراحان شهری قرار گیرد.در صنعتی کردن نور ، نور شدید و ملایم ، تنوع رنگ و تراکم نور وجود دارد.نور به رنگهای مختلف مثل زرد ، سبز یا بنفش عرضه می شود.رنگ نور و جهت تابش آن به اجسام روح ، شکل و فرم می دهد.و تنها در شب می توان چنین هماهنگی بین نور و رنگ را به نمایش درآورد.طراحان غالبا افرادی دقیق و ظریف نگر هستند و با دقت نظر بیشتری به اطراف خود می نگرند و با بهره گیری از طبیعت و الهام از آن همچون عناصری مانند باد،آب،خاک و... میتوان به رنگ و نور مناسبتری دست یافت.

«کلاویس وینتر هاگر» عقیده دارد: « در زندگی شهری و شهرنشینی ، رفته رفته نقش ستارگان آسمان کم رنگتر می شود.در حالی که باید دوباره به آنها نظر بیفکنیم و با الهام از آنها ، نور مناسب شب را به شهرها هدیه کنیم.باید چراغها و آذین بندی را از تمدنها و فرهنگها بزداییم».

«لویس بورک هارد» نیز بر این موضوع تاکید دارد و می گوید : «باید از چراغانی شهرها اجتناب کنیم و از نوری ملایم بهره بگیریم».به عقیده او ، نور اندک هنگام گرگ و میش آسمان در کوچه ها و خیابانهای آلمان قدیم ، بهتر ، دلپذیرتر و زیباتر از وضع کنونی این خیابانها و کوچه هاست. وی در ادامه می گوید: «در آن زمان چشمها قادر بودند خود را با تاریکی و نور اندک تطبیق دهند و خیابانها تنها با استفاده از نور ستارگان و مهتاب و کم و بیش فانوسهای تعبیه شده در برخی قسمتها روشن می شدند».

اما آیا به راستی طرحی وجود دارد که بتوان با به کارگیری و اجرای آن ، با نور کم و حداقل ، دید خوب و بهینه داشت؟ و آیا امروز طراحی وجود دارد که فلسفه او بر نور کم و مقرون به صرفه پایه گذاری شده باشد؟

به قول «موتوکوایسهی» ما در دنیای امروز ، همواره توسط اشعه و امواج نوری نافذ ، بمباران می شویم.باید دوباره به نوری مناسب ، کم رنگ و لطیف دست یابیم.

 

منبع مورد استفاده : ماهنامه پژوهشی،آموزشی،اطلاع رسانی شهرداریها؛سال اول؛شماره 2؛تیر 78؛ص 48 تا 50

لینک به دیدگاه

فرهنگ و طراحی فضاهای شهری

 

در طراحی محیط، علاوه بر دانش، توانایی و الهام درونی، عواملی نیز از بیرون بر ذهن طراح و هنرمند اثر می گذارند.

در ایران، فرهنگ، تاریخ و عملکرد محیط از مهم ترین عوامل مؤثر بر اندیشه طراح و معمار در طراحی مناظر و چشم اندازهاست.

محیط زندگی علاوه براینکه محلی برای تخلیه هیجانات روحی مردم به شمار می رود، نشان دهنده گذشته وحال مردم یک جامعه است. در برخی منابع نیمه قرن چهارم، ازایرانیان به عنوان بنیانگذاران طراحی محیط و منظر یاد شده است که نشان می دهد از همان ابتدا، برای ساخت و زینت بخشی پردیس،ازاصولی استفاده می شد.

عواملی که امروزه بر ذهن و فکر طراح تأثیر می گذارند و موجب خلق طرحی زیبا و بدیع و ترکیبی منظم و تأثیرگذار می شوند ریشه در فرهنگ، تاریخ و نحوه استفاده از محیط دارند.

در بررسی دقیق طرح های اجرا شده در کشور، مشخص شده این عوامل در بیشتر طرح ها جایگاهی ندارد و اکثر طراحان تنها به جنبه های زیباسازی طرح توجه می کنند، درحالی که در حرکت به سمت توسعه پایدار و در طراحی اکوسیستم ها درنظر گرفتن این عوامل ضروری است.

از آنجا که نمای ساختمان ها و شکل چشم اندازها، از نشانه های فرهنگی هر جامعه و طرزتفکر مردم به شمار می آیند، نگاه یک تازه وارد به اطراف خود، در وهله اول با فرهنگ مردم آن جامعه گره می خورد. بنابراین ، عوامل فرهنگی اصلی ترین نقش را در طراحی محیط ایفا می کنند.

تشابه بین ۲ محیط از ۲ جامعه جدا از هم، گویای نزدیکی فرهنگ ۲ملت و درنهایت، نشان دهنده پیوستگی و نحوه نگرش و اندیشه آنهاست. خلاف این مطلب نیز صادق است. در جوامع مختلف، به دلیل تفاوت های فرهنگی، استفاده از اجزا و نحوه چیدمان و ساخت یک پردیس متفاوت است. برای مثال، شکل فانوس هایی که یک طراح ژاپنی در طرح خود به کار می برد، نمای کوچکی از معماری ساختمان های آن جامعه است. در ایران تأثیر سایر فرهنگ ها بر طرح پردیس در استفاده از سبک های مختلف شرقی و غربی دوره قاجاریه و ارتباط با سایر مملکت ها، بیشتر دیده می شود. برای مثال می توان ازباغ «دوشان تپه» در تهران نام برد که در زمان ناصرالدین شاه احداث شده است. در دوره پهلوی به دلیل ارتباط بیشتر، تغییرات بیشتری در طراحی محیط دیده می شود. این تأثیرات در ویلاسازی های آن زمان کاملاً مشخص است. هرچند در همین طرح ها هم فرهنگ ایرانی همچنان رنگ و لعاب خود را حفظ کرده است. محصور کردن وسایل مختلف برای محفوظ ماندن از دید دیگران، یکی از نشانه های چنین فرهنگی است.

بسیاری از ساختارهای یک جامعه از تاریخ، نشأت گرفته اند. شکل موجود جوامع، تاحدی تحت تأثیر تاریخ، اسطوره ها و نمادهای گذشته قرار گرفته است.

عوامل و سازه های فیزیکی محیط رانباید خشک و بی روح تصور کرد، چراکه این سازه ها ریشه در حالت ها و اندیشه های گذشتگان آن جامعه دارند. درحقیقت تاریخ، سیر تکامل فکری یک جامعه است که بر شکل سازه ها تأثیر می گذارد.

این سیر در ایران از باغ های تیموری تا باغ های صفویه و قاجاریه و حتی در طراحی طراحان امروزی دیده می شود. در این روند، هردوره از دوره قبل خود تأثیر گرفته و آن را تکمیل کرده است. طراحی و نحوه چیدمان اجزا نیز باید به گونه ای باشد تا افرادی که از آن محیط استفاده می کنند، به راحتی به همه امکانات، دسترسی داشته باشند.

اگر در معماری چشم اندازها اصولی به کار گرفته شده باشد، در نگاهی دقیق، به راحتی می توان از طرز قرارگرفتن اجزا به شغل، سن و وضعیت جسمی استفاده کنندگان آن پی برد، چراکه به احتیاجات روحی، روانی و جسمی کاربران در آن طرح توجه شده است.توجه به این نکات، نیازمند بررسی جامعه شناسانه، وضعیت جسمی و شغل استفاده کنندگان هر محیط دارد و به تدوین اهداف احداث فضای سبز کمک می کند.

به موازات گذشت زمان و تغییر افکار عمومی، عوامل مؤثر بر فرهنگ، بر سازه های هر جامعه تأثیر می گذارد. طرح چند قرن قبل با طرح امروزی به لحاظ روش اجرا و نحوه چیدمان اجزا متفاوت است و این تفاوت ها ناشی از فرهنگ حاکم بر آن زمان و تاریخ آن جامعه است. طراحان برای خلق طرحی ماندگار و بدیع باید به شناسایی جامعه و ابعاد فرهنگی هر جامعه بپردازند، چراکه طرحی موفق است که درآن به زمینه های فرهنگی و جامعه شناسی بطن جامعه توجه شده باشد.

 

دکتر جعفر محمدی – نشریه «شهرداریها» – شماره 82

لینک به دیدگاه

مبلمان شهری در فضاهای شهری

 

در مجهزسازی فضاهای سبز و باز شهری ابتدایی ترین روش برای احساس آرامش و راحتی در پارک ها استفاده از نیمکت است. در مجهزسازی فضاهای سبز و باز شهری ابتدایی ترین روش برای احساس آرامش و راحتی در پارک ها استفاده از نیمکت است. طرز قرار گرفتن این نیمکت ها باید به شکلی باشد که دسترسی به آنها آسان و راحت بوده یعنی در سراسر پارک و به تعداد زیاد موجود باشد. صندلی ها باید در روبه روی مناظر زیبا اما در جایی که در مسیر رفت و آمد افراد قرار نگیرد، واقع شود.

 

نیمکت های مراکز عمومی شهر نیز می تواند برای آسایش و راحتی شهروندان در کنار مراکز ویژه مانند ایستگاه ها، کیوسک ها، باجه های تلفن، ظروف زباله و شیرهای آب قرار بگیرند. مهمترین محل قرار گرفتن نیمکت ها در سطح شهر، مراکزی است که رفت و آمد مردم در آن جا زیاد است. به ویژه مکان هایی که برای استراحت و تفریح مردم است.

 

فضای باز زیبا و مناسب عمومی به شهروندان این امکان را می دهد تا در کنار یکدیگر از طبیعت اطراف لذت ببرند. با داشتن مکان مناسبی برای نشستن احساس رضایت آنها چندین برابر شود. افراد مختلف انواع متفاوتی از نیمکت های پارک یا فضاهای سبز را می پسندند که این سلایق متفاوت چگونگی طراحی نیمکت های پارک را تعیین می کند و به آن تغییراتی می دهد.

 

برای نمونه جوانان بیشتر روی بالای نیمکت یعنی تکیه گاه آن می نشینند تا روی خود نیمکت و این مورد باید در طراحی نیمکت های پارک یا فضاهای باز شهری مورد توجه قرار گیرد. همچنین نیمکت هایی را که به این مراکز اختصاص می دهند، باید از استحکام بیشتری در ناحیه پایه ها برخوردار باشد. یا به عنوان نمونه برای افراد مسن نیمکت هایی که دارای پشتی یا تکیه گاه است، راحت تر از نوع بدون پشت آن است.

 

در حالی که برای سایر افراد صندلی های بدون پشت به آنها این امکان را می دهد تا در دو طرف نیمکت بنشینند.

 

در پارک یا فضاهای سبز شهری که امکان استفاده اقشار مختلف وجود دارد باید تمام امکانات رفاهی در نظر گرفته شود. صندلی ها و نیمکت ها باید به گونه ای برای این مکان ها ساخته شوند که مورد استفاده بیشتری برای همگان دارند.

 

در همین راستا و برای پیشگیری از تخریب مبلمان عمومی شهر باید به این نکته توجه داشت که تخریب بیشتر شامل چه چیزهایی می شود، چه زمانی این خرابکاری ها شکل می گیرد و توسط چه کسانی، سپس برنامه های پیشگیری را به کار بست.

 

در زمینه ایستگاه های اتوبوس نیز، داشتن یک ایستگاه اتوبوس مناسب برای تمام سیستم های حمل و نقل درون شهری امری واجب و ضروری است. اما مناسب بودن این ایستگاه ها بسته به نظرات شهروندانی که از آن استفاده می کنند، دارد.

 

از دید مدیران شهری که مسئولیت رسیدگی به این موارد را بر عهده دارند یک ایستگاه مناسب، ایستگاهی است که به مراقبت و نگهداری کمتری احتیاج دارد. از دید شهروندان یک ایستگاه خوب، دارای محیط دید بالا و امکان سوار شدن راحت به اتوبوس را دارد. هر دوی این نظرات خوب و به جا است، زیرا ساختن ایستگاه هایی که مورد استفاده کمتری دارند، تنها هدر دادن سرمایه و ایجاد مشکل برای مسئولان است

 

green1.gif

 

طراحی و ساخت مناسب آن می تواند مدت زمان انتظار برای اتوبوس را لذت بخش کند.

مکان های زیادی هستند که به علت نداشتن سایه بان، مکان های تجاری پررفت و آمد، مکانی که آمد و شد افراد سالمند در آن جا بیشتر است و مکان هایی که آب و هوا اعتدال مناسبی نداشته باشد، برای رفاه شهروندان احتیاج به نصب ایستگاه های اتوبوس درون شهری است.

 

بهترین مکان برای قرار دادن ایستگاه های اتوبوس در نزدیکی مغازه ها و در نزدیکی تقاطع ها است که در این صورت باید سه متر از مسیر عبور و مرور عقب تر قرار گیرد تا ایجاد ترافیک و برخورد با افراد پیاده را نکند.

 

و چنانچه ایستگاه از تقاطع دور بود، سایه بان ایستگاه باید ۱۲ متر از پیاده رو عقب تر قرار گیرد تا برای ایستادن اتوبوس مشکلی را ایجاد نکند.

 

ایستگاه ها همچنین باید در مسیر موازی با پیاده رو ها قرار گیرد تا تداخلی با افرادی که در پیاده روها در حال عبور و مرور هستند، پیدا نکند.

 

طرز قرار گرفتن این ایستگاه ها باید به شکلی باشد که مردم از باد و باران در فصل زمستان و از تابش اشعه خورشید در فصل تابستان محافظت شوند. هر چند این نکته مهم است که ایستگاه ها باید به سمت خیابان باشد تا به افراد امکان آمد و شد راحت تر بدهد.

 

 

کیوسک ها یا دیگر مراکز فروش یا دستفروشی باید در سمت پایین این ایستگاه ها واقع شوند.

ایستگاه های طراحی شده باید به شکلی باشد که گویای نماد شهری که در آن این ایستگاه قرار دارد بوده و از مواردی که منحصر همان شهر است ساخته شود.

 

گاهی ایستگاه های استاندارد از نوع مشخصی از مواد ساخته و طراحی می شوند. به جز موارد عنوان شده و در طراحی این تجهیزات باید میدان دید، تسهیلات، راحتی و دسترسی آسان به اتوبوس را نیز مد نظر داشت.

 

میدان دید مناسب مردم را قادر می سازد تا آمدن اتوبوس را ببینند. ایستگاه هایی که از نظر طراحی ضعیف هستند به سبکی طراحی شده اند که برای دیدن رفت و آمد اتوبوس باید ایستگاه را ترک کرد و به لب پیاده رو آمد.

 

نوع دیگر طراحی باید به شکلی باشد که سوار شدن اتوبوس برای افراد به راحتی شکل گیرد. این مورد یکی از موارد مهم در طراحی ایستگاه های اتوبوس است. زیرا مردم دوست دارند به راحتی به اتوبوس مورد نظر خود برسند.

 

ایستگاه ها باید دارای مکانی برای نشستن مسافرین باشند تا در مواقع بارانی یا هوای نامساعد احساس راحتی کنند.

 

مردم به اطلاعاتی در مورد زمان ورود و خروج به ایستگاه نیاز دارند. وجود تابلوهای اطلاع رسانی در ایستگاه ها برای شهروندان و توریست ها بسیار جالب و مفید است.

 

به ویژه در بسیاری از مراکز شهری در مراکزی که افراد به میزان امنیت بیشتری نسبت به دیگر مراکز احتیاج دارند، مانند پارک ها، مراکز خرید و دیگر مراکز عمومی باید از تعداد بیشتری از چراغ های روشنایی در خیابان و مکان های فوق استفاده شود. طراحی این چراغ ها در سطح شهر به فن آوری طراحی این نوع چراغ ها و وسعت خیابان یا مراکزی که این چراغ ها در آن نصب می شود بستگی دارد.

اگر چه میزان استفاده بیشتر از این تمهیدات در شب شکل می گیرد اما از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

 

اهمیت وجود روشنایی در سطح شهر به دلیل افزایش ایمنی در سطح خیابان ها به ویژه در مراکز پررفت و آمد، راهنمایی جهت ها در سر تقاطع ها، چهارراه ها، پل ها، ساختمان ها تشخیص هویت و موقعیت محل است.

 

در بسیاری از شهرها و کشورها برای جلب بیشتر توجه افراد و برای برگزاری اعیاد و مراسم جشن، شهر و درختان آن را چراغانی می کنند که این علاوه بر زیباسازی شهر به مکان های عمومی نیز روشنایی بیشتری می بخشد.

 

در ایستگاه هایی که چراغ های روشنایی آن روشن است شهروندان برای انتظار کشیدن احساس امنیت و آرامش بیشتری می کنند.

 

در کنار درهای ورودی ساختمان های مسکونی نیز وجود چراغ های روشنایی اهمیت بسیاری در رفت و آمد افراد دارد. حتی وجود چراغ در هنگام تعطیل بودن مراکز نیز از اهمیت بسزایی برخوردار است.

ظروف زباله ای که در سطح شهر قرار می گیرند به مصارف مختلفی می رسند. سطل های زباله ای که در سطح شهر قرار می گیرند باید قابل دسترسی آسان و به تعداد زیاد بوده و احتیاج به محافظت نداشته باشند.

 

یکی از اشتباهات مهمی که در شهر ها اتفاق می افتد این است که سطل های زباله را در جایی قرار می دهند که بتوان به راحتی آنها را خالی کرد نه این که به راحتی برای شهروندان قابل دسترسی باشد. نتیجه آن خیابان های پر از زباله و سطل های خالی است.

زیرا مردم وقت خود را برای یافتن سطل زباله صرف نمی کنند. برای تعیین این که در چه جاهایی باید سطل زباله قرار بگیرد، مواردی را باید در نظر داشت، به عنوان نمونه وجود مواردی از مبلمان شهری در خیابان، نوع و موقعیت طبقات اول مانند ساختمان ها، فروشگاه ها و رستوران ها که همچنین باید نوع و میزان زباله های این مراکز نیز با سطل های گذشته شده متناسب باشد.

 

بهترین مکان برای گذاشتن سطل های زباله مکان های تجاری و پررفت و آمد در حاشیه پیاده روها، در نزدیکی اغذیه فروشی ها و کنار صندلی های ایستگاه هاست. تعداد سطل های زباله که در یک مکان باید قرار داده شود به تعداد افرادی که در آن مسیر رفت و آمد دارند و میزان زباله های آن محل بستگی دارد.

برخی از موارد را در طراحی سطل های زباله باید در نظر داشت مانند تفاوت در طراحی سطل های زباله با سطل مواد به درد نخور و بدون استفاده، کیفیت مواد موجود در سطل، نداشتن سر یا دریچه برای ریختن زباله درون سلطل، بزرگی سطل که بستگی به میزان استفاده و محل قرار گرفتن سطل دارد، همچنین سطل ها باید محکم باشند تا در اثر نشستن برخی افراد روی آنها نشکند.

این موارد نیز در هنگام ساخت سطل های زباله باید در نظر گرفته شود، استقامت و دوام، موارد ضد حریق، رنگ، مقاوم در برابر آلودگی، لعاب داشتن سطل که شامل رنگی می شود که به راحتی ورقه نشود، سطل ژر از منفذ آلومینیوم که معمولا ماده خوبی برای استفاده در این مورد است، ژلاستیک های مقاوم، ورقه های استیل گالوانیزه، بیشتر سطل ها را باید بتوان به راحتی توسط ماموران شهرداری تخلیه کرد که بیشتر از طرف سرسطل تخلیه می شوند. تخلیه آن دسته از سطل هایی که از طرفین باز می شود کار سختی است. در برخی از مواقع موجب شکستن سطل و درب آن می شود.

سطل ها همچنین باید دارای سطحی باشند که از خروج مایعات درون سطل به بیرون جلوگیری کند. که برای رفع ابن مشکل از کیسه های داخلی پلاستیک درون آن استفاده می کنند. این کیسه ها از نوع فلزی خود بهتر هستند. در پارک ها در قسمت هایی که مخصوص پخت کباب است از لایه های فلزی استفاده می کنند. اما در سطح شهر از نوع پلاستیک آن استفاده بیشتری می شود.

در نیویورک استانداردهای جدید برای کیسه های زباله وضع شده است که از پارگی و نامرغوبی کیسه ها کاسته است. این یک کیسه پلی اتیلنی ۳۰ لیتری به ضخامت یک و نیم میلی متر است و قیمت آن تنها ۹ سنت است. به هر شکل برقراری یک برنامه صحیح برای محافظت و بهسازی موارد گفته شده یک ضرورت برای حصول نتیجه بهتر خواهد بود.

 

منبع: رضا مجيديان

لینک به دیدگاه

احمد کارخانه پژوهشگر

برنامه ریزان شهری سازماندهی فضایی شهرها به منظور تخصیص بهینه زمین و زیرساخت ها به انواع کاربری هاست. درواقع سؤال اصلی این است که تخصیص زمین به انواع کاربری ها چگونه صورت می گیرد و نیز نحوه این تخصیص فضایی چگونه تعیین می شود.

برنامه ریزی شهری از طریق ساماندهی مکانیابی کانون های صنعتی آلوده کننده و نیز ساماندهی نحوه استقرار کانون های جمعیت و فعالیت و بالاخره طراحی ساختارهای شهری با رویکرد حداقل استفاده از تأسیسات ایجادکننده آلودگی، می تواند به بهبود کیفیت هوا بینجامد.

متأسفانه ضوابط و مقرات شهری در شهرهای واقع در جنوب آسیا دارای سابقه ای در زمینه عدم تخصیص بهینه زمین به انواع کاربری های شهری بوده و آن نیز بر شکل و سیمای شهرها تأثیر نامطلوبی بر جای گذاشته و به تبع آن حتی مؤلفه های بهبود وضعیت اقتصادی و کیفیت هوای شهرها نیز تحت تأثیر قرار گرفته اند.

ملحوظ داشتن نقش نیروهای بازار و مؤلفه عرضه و تقاضا و نیز مدیریت صحیح تخصیص منابع، می تواند نقش بسیار مثبتی در هدایت توسعه اصولی شهر و تقلیل آلودگی هوا داشته باشد به شرط آن که با سایر سیاست های بخشی به ویژه بخش حمل ونقل شهری هماهنگ و همسو شده باشد.?

شکل یک شهر و الگوی توزیع جمعیت و تخصیص کاربری زمین در کیفیت هوا و به تبع آن شاخص های بهداشتی شهر، نقش ایفا می کند. ساختار و شکل یک شهر بر موقعیت و مکانیابی کانون های آلاینده، مراکزی که جمعیت بیشترین وقت خود را آنجا سپری می کند، همچنین بر میزان خروجی آلاینده ها (از طریق تأثیری که روی میزان فعالیت مراکز آلاینده دارد) تأثیر می گذارد.

● اهداف و سیاست های برنامه ریزی شهری

برنامه ریزی شهری دارای چهار هدف اصلی و عمده است:

۱) توسعه، تجهیز و افزایش بازدهی زیرساخت های شهری و تخصیص بهینه زمین با هدف کمک به رشد اقتصادی

۲) مدیریت توسعه فضایی با به حداقل رساندن هزینه های زیرساخت های شهری

۳) حفظ و نگهداری و در عین حال بهبود کیفیت محیط شهری (شامل وضعیت سرانه مسکونی و غیره)

۴) حفاظت محیط طبیعی واقع در پیرامون شهر

راهبردهای مختلفی برای تحقق هر یک از اهداف چهارگانه فوق وجود دارد که ممکن است حتی در تقابل با یکدیگر نیز باشند. به عنوان مثال توسعه زمین ممکن است در ظاهر امر در تقابل با هدف شماره چهار یعنی حفاظت از محیط زیست باشد.

مسئله تحقق اهداف چهارگانه برنامه ریزی شهری با این واقعیت آمیخته شده که برنامه ریزان به طور غیرمستقیم می توانند روی شکل و ساختار شهری تأثیر بگذارند که از آن جمله می توان به قوانین کاربری زمین، سرمایه گذاری اولیه در ساختارهای شهری و مالیات بندی اشاره کرد. البته برای حصول به یک نتیجه مطلوب راه حل های مذکور بایستی کاملاً هماهنگ و همسو باشند. البته در عمل، تغییر، فروپاشی یا تغییر حساسیت های قضایی و تغییر یا لغو مقررات کنترل و نظارتی، اجرای آنها را با مشکلات عدیده ای مواجه می سازد.

● پیشینه رویکرد به برنامه ریزی شهری

از نظر تاریخی برنامه ریزی شهری در جنوب آسیا به پیروی از قوانینی آغاز شد که هدف عمده آن نوسازی شهری و تعیین نحوه رشد و توسعه فیزیکی شهر در فواصل زمانی مشخص و در تبعیت از الگوهای به اصطلاح امروزی شدن بود. بدون این که نظری درباره نحوه کاهش هزینه های زیربنایی شهری ـ بویژه مسئله حمل ونقل ـ داشته باشند و همچنین بدون این که اندیشه یا رویکردی به این مهم داشته باشند که چگونه طراحی شهری می تواند آلودگی هوا و آب و محیط زیست را کاهش داده و یا تعدیل کند.

تجربیات حاصله نشان می دهد که ضوابط و مقررات نامناسب و ناقص کاربری زمین می تواند مشکلات جدی برای رشد و توسعه شهر به وجود آورد. به عنوان مثال در شهرهای آسیای جنوبی رویکرد اصلی، پائین نگه داشتن تعداد طبقات ساختمان است.

برای حفظ قیمت زمین در پائین ترین حد خود و نیز وضع پائین ترین FSI یکنواخت در سرتاسر شهر و اجتناب از تراکم تنها راه حل به شمار می رود.

در بیشتر شهرهای هند میزان FSI حدود یک است، حال آن که در سایر شهرهای آسیایی این میزان حدود پنج تا ۱۵ می باشد. در نتیجه نیاز به زمین افزایش پیدا می کند و تقاضا برای زمین سریع تر از عرضه آن بالا می رود و همین امر قیمت زمین و مسکن را تا حد قیمت گرانترین شهرهای دنیا افزایش می دهد.

اگر FSI در سطح پائین نگه داشته شود موجب توسعه افقی شهر می شود. این نوع توسعه اصولاً از نظر سرمایه گذاری در ساختارهای شهری غیراقتصادی بوده و از طرف دیگر به لحاظ افزایش سریع تقاضا برای زمین و محدودیت عرضه زمین موجب می شود که اقشار متوسط و فقیر شهری توان تأمین زمین در محدوده های رسمی شهر را نداشته و به ناچار به روش های غیرقانونی و غیررسمی برای تأمین زمین و اسکان در خارج از محدوده های خدماتی شهر متوسل شوند. شرایط نامناسب برای توسعه کالبدی و سرمایه گذاری در شهر سبب می شود که درآمدهای مدیریت شهری از رهگذر اخذ مالیات و عوارض به حداقل برسد. در چنین وضعیتی متوسل شدن به سایر منابع مالی (فروش تراکم، اخذ وام و ...) امری بدیهی برای توسعه، حفظ و نگهداری زیرساخت های شهری خواهد بود. توسعه کاربری مختلط یا آشفته (بی برنامه) زمین در هند نتیجه دو عامل اصلی است.

الف) بخش زیادی از زمین ها در وضعیت بلاتکلیفی ناشی از معارض در تملک و مالکیت قرار دارند.

ب) سرمایه گذاری بلندمدت برای توسعه اصولی کاربری ها به خاطر همین مناقشات انجام نمی گیرد. این مسئله به انحای مختلف مانع توسعه اقتصادی شهر می شود.

توسعه دهندگان زمین عامل بازدارنده در سرمایه گذاری بابت کاربری مسکونی یا ساخت و سازهای کوچک مقیاس و واگذاری آن به صورت خرده فروشی هستند و لذا همین امر بسیاری از فرصت های اشتغال و تقلیل قیمت واحدهای مسکونی را از بین می برد.

اگر کاربری زمین ها با FSI پائین اتفاق بیفتد در این صورت توسعه غیرضروری اراضی پیرامون شهر پیش می آید و نتیجه چنین وضعی توسعه شبکه های حمل و نقل و گسترش استفاده از وسایل نقلیه شخصی و متعاقب آن گسترش ابعاد آلودگی ها است.

چنین ساختار شهری به جدا سازی محل سکونت اقشار آسیب پذیر از مراکز کسب و کار منجر می شود (البته مراکز کسب و کار نیز از نظر سرمایه گذاری اندک در زیر ساخت های شهری اغلب محدود هستند). این وضعیت در شرایطی تشدید می شود که اغلب این افراد دسترسی آسانی به وسایل نقلیه ندارند و یا برای دستیابی بدان بایستی هزینه های نسبتاً زیادی را بپردازند.

● سیاست کاربری زمین و توزیع حمل و نقل شهری

آلودگی هوای شهرها تا حدود زیادی تابعی از نوع سیستم و طول مسیرهای حمل و نقل و سرعت و تعداد وسایل نقلیه و بالاخره نوع و مدل آنها است. برای یک جمعیت شهری، طول و تعداد سفرهای روزانه تابعی از میانگین تراکم جمعیت در یک محدوده ساخته شده و نیز توزیع فضایی مقاصد سفر است.

● تراکم جمعیت

عامل تراکم جمعیت به دو علت بر سفرهای موتوری تأثیرگذار است:

الف) در یک منطقه با جمعیت زیاد و تراکم بالا، کوتاهی فاصله بین دو نقطه اشتغال و سکونت موجب می شود که میزان وتعداد افرادی که پیاده به محل کار یا مراکز خرید مراجعه می کنند ،بیشتر شود.

ب) در محدوده های با تراکم جمعیتی و ساختمانی بالا، امکان ارائه سرویس های حمل و نقل عمومی اقتصادی تر و دسترسی مردم نیز آسانتر است و البته به همان نسبت تقاضای استفاده از خودروهای شخصی کمتر می شود.

به هرحال این اصول اغلب درمحدوده های شهری پرتراکم مصداق دارد به نحوی که در مناطق شهری با ساختار فضایی پراکنده، شاخص میانگین تراکم نقش خیلی زیادی در تعیین طول سفر ایفا نمی کند.

در شرایطی که مقصد بیشتر سفرهای درون شهری به سمت منطقه تجاری مرکزی است بهترین وضعیت راه اندازی یک شبکه حمل ونقل عمومی است. در شهرهایی که از یک الگوی تک مرکزی تبعیت می کنند و بخش زیادی از مراکز کسب و کار و عمده و خرده فروشی در آن متمرکز شده است، سیستم حمل و نقل عمومی کارایی بسیار بالایی دارد. در صورتی که در شهرهای چندهسته ای که بخش D.B.C آن فقط بخشی از مراکز خرید و کسب و کار را در خود جای داده است این سیستم از برتری بیشتری برخوردار نیست.

البته هیچ شهری به تنهایی تک هسته ای یا چند هسته ای نیست بلکه ساختار بیشتر شهرها به صورت شبکه و در امتداد زنجیره ای از مراکز استقرار جمعیت و فعالیت است.

در شهرهای با ساختار ترکیبی، رفت و آمد به منطقه تجاری مرکزی شهر و برگشت از آن با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی صورت می گیرد در صورتی که در همین شهرها جابه جایی در محدوده ها و محلات پیرامونی شهرها به وسیله وسایل نقلیه شخصی صورت می گیرد. به عنوان یک واقعیت و نکته راهبردی اصولاً در شهرهای با بیش از پنج میلیون نفر جمعیت D.B.C کارایی خود را تا حدود زیادی - به موازات رشد هسته های ثانویه - از دست می دهد. بنابراین درجه ای از شهر چند هسته ای بایستی در کلان شهرها پذیرفته و اعمال شود، هرچند، تکه هسته ای بودن شهرها مزایای زیادی از نظر تسهیل ارتباطات و تسریع سفرها ایجاد می کند.

 

برگرفته از

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه
  • 2 ماه بعد...

توسعه پایدار فضاهای سبز شهری در شهر تهران

 

نويسندگان: مهندس هومن بهمن پور-دكتر ناصر محرم نژاد

 

چکیده:

نظر به آنكه تهران یكی از بزرگترین و پرجمعیت ترین شهرهای جهان م یباشد، مطالعه حاضر به بررسی ویژگیهای فضاهای سبز شهری در سطح شهر تهران می پردازد. وسعت شهر تهران در طول دویست سال از حدود 5 كیلو متر مربع به 750 كیلو متر مربع رسیده، یعنی 150 برابر بزرگتر شده است.

و جمعیت آن از 15 هزار نفر به بیش از 7 میلیون نفر رسیده، یعنی 400 برابر. توسعه فضای سبز شهری در تهران از روند رو به رشدی برخوردار بوده است، بطوریكه تعداد پاركها در مقیاس همسایگی، محلی و منطقه ای افزایش یافته است، ولی نكته قابل توجه توزیع و پراكنش نامناسب فضاهای سبز عمومی در سطح شهر تهران است، بطوریكه مناطق( 17،14،12،11،10،9،8،7 ) دچار فقر سرانه فضای سبز(كمتر از 1مترمربع) می باشند. روند توسعه فضای سبز تهران از سال 1369 تا 1380 ، حدود 408 هكتار در سال 1354 ، به 915 عدد با / 11431 هكتار می باشد. تعداد پاركها از 50 عدد با مجموع مساحت 41298 هكتار در سال 1381 رسیده است. روند توسعه جنگلكاری نیز از سال 1357 تا 1366 / مجموع مساحت 6 نزولی و از آن پس تا پایان سال 1381 صعودی بوده است.

به منظور دستیابی به شهری پایدار، نیاز به شناسایی و تقویت شاخصه های پایداری در شهرها می باشیم، از آن جمله، كمیت و كیفیت فضاهای سبز شهری می باشند.

تهدیدهای عمده فضای سبز شهری در تهران عبارتند از: عدم تدوین طرح جامع فضای سبز شهری، عدم نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات، آفات و بیماریهای گیاهی، كمرنگ بودن نقش مشاركتهای مردمی، فقدان آموزش، تصرف و تخریب باغها.

راهكارهای پیشنهادی به منظور حفظ و توسعه فضای سبز شهری در تهران عبارتند از: تدوین طرح جامع فضای سبز، ارتقای نقش مردم، ارتقای بهره وری اكولوژیكی فضای سبز و ارتقای بهر هوری اجتماعی فضای سبز.

واژه های كلیدی: توسعه پایدار، فضای سبز شهری، بهره وری اكولوژیكی، سرانه فضای سبز

 

دریافت فایل

لینک به دیدگاه

مناسب سازی فضاهای پنهان شهری (فضاهای درحال انتظار)

 

محمد مهذب طلاب

 

خلاصه:

فضاهای باز شهری یكی از ملزومات زندگی در شهرها می باشند،كه گاهی اوقات بی توجه به معلولان به عنوان بخش عظیمی از جامعه شكل گرفته اند،و زمانی به این مسأله توجه می شود كه دیگر ایجاد شرایط مورد نیاز آن ها،به سادگی میسر نمی باشد.در این زمان یكی از بهترین راه ها شاید پرداختن به فضاهای پنهان شهری باشد تا پیش از احیا و بازیابی آن ها و در مرحله طراحی با رعایت معیارها و ضوابط مورد نیاز امكان استفاده معلولان از آن ها فراهم گردد.

فضاهایی كه در انتظار تعریض خیابان مجاورشان هستند یكی از این گونه فضاها می باشند،كه با مناسب سازی آن ها می توان این مسأله را به صورت پتانسیلی در خدمت شهر و شهروندان (اعم از سالم و معلول) دید و نه مشكلی برای خیابان و جداره های آن.متأسفانه تا كنون این فضاهای خرد غالباً به دست فراموشی سپرده شده اند و بدون استفاده رها گردیده اند و در صورتی كه توجه جدی به این فضاها و مناسب سازی آن ها نگردد، این فرصت نیز از دست خواهد رفت.

اگر چه هدف ابتدایی پژوهش همانطور كه از عنوان آن برمی آید احیا و مناسب سازی فضاهای در حال انتظار می باشد،كه این مسأله در درجه اول نیازمند بررسی و تحقیقی بر روی این فضاها و سپس تعیین راهبردها و راهكارهایی جهت مناسب سازی آن ها است،اما هدف غایی پژوهش ایجاد زمینه ای برای حضور بیشتر معلولان در سطح جامعه و برقراری ارتباط بین آن ها و دیگر شهروندان از یك سو و ایجاد تعلق خاطر به شهر و فضاهای شهری برای آن ها می باشد.

روش مورد استفاده در این پژوهش ، نظام چند سطحی طراحی شهری می باشد كه شامل حوزه راهبردی (شهر مشهد)،حوزه محلی (خیابان آبكوه)، حوزه طراحی (فضای در حال انتظار) است و عمده اطلاعات نیز از روشهای میدانی و خصوصاً مشاهده و مصاحبه گردآوری شده اند. پس از شناخت بهتر فضاهای درحال انتظار نتایج جالبی از ویژگی های آن ها بدست آمد كه ازآن جمله می توان به موقعیت مكانی مناسب این فضاها كه عموماً در بافت های مركزی شهرها می باشند، وقتی و غیر دائم بودن آن ها و نیز تنوع و پویایی و تغییر نقش و چهره آن ها در ساعات و زمان های مختلف اشاره كرد.

 

دریافت فایل

لینک به دیدگاه

طرح راهبردی مناسب سازی فضای شهری شهرستان همدان

 

محمدرضا منعام-سید مهدی حجازی-محمدجابری-نوید زوجاجی

 

چكیده:

باتوجه به اینكه هم چنان برتعداد معلولین مخصوصا در كشورهای درحال توسعه افزوده می گردد ، بایستی تجهیز و روان سازی محیط فیزیکی وم همچنین بهینه سازی امکاکن عمومی موجود برای معلولین را مدنظر قرار داد .

مناسب سازی بستر شهری از مهمترین امور برای کمک به معلولین در راستای یکسان سازی محیط شهری برای این قشر از افراد جامعه می باشد .

روشارائه شده در این مقاله عبارتست از :اولویت بندی اماکن عمومی ، خدمات شهری و همچنین راه هایی جهت

مناسبسازی محیط شهر برای معلولین و جانبازان .برای رسیدن به این مهمرسشنامه هایی طراحی و توسط معلولین و جانبازان تکمیل گردید . چارچوب طراحی این پرسشنامه ها ترکیبی از چند متد طراحی پرسشنامه بود . با استفاده از داده های بدست آمده از پرسشنامه ها و استاندارد های مناسب سازی ، شاخصهای موجود در پرسشنامه ها ارزش گذاری شدند .کمی شده و نتایج داخل نرم افزار های اطلاعات AHP اطلاعات پرسشنامه ها به روشتحلیل سلسله مراتبی وارد شد . در نهایت با استفاده از نقشه های رقومی شهری بدشت آمده از داده های مطالعه ، تجزیه و GIS جغرافیایی انجام گرفتو در آخرین مرحله از این مطالعه طراحی و بهینه سازی مسیر های شهری GIS تحلیل داده ها در محیط صورت پذیرفت.

کلید واژه: GIS AHP معلول – مناسبسازی – شهر

 

دریافت فایل

لینک به دیدگاه

الگویی ایرانی، برای طراحی فضای شهری

 

دکتر محمد نقی زاده

 

چکیده:

 

در مطالعه و طراحی فضاهای سبز عمومی شهری، توجه به موضوعاتی چون فرهنگ، سابقه تاریخی، هویت، زیبایی و شرایط محیطی از چنان اهمیتی برخوردار هستند که غفلت از هر کدان سبب می شود تا کلیت طرح، به عنوان فضایی مطلوب و با هویت و اصیل و کارآمد برای جامعه ای با فرهنگ خاص( برای هر یک از این مفاهیم معنای ویژه خود را قائل است) مخدوش شود. با عنایت به اهمیت موضوع، در این فرصت سعی بر آن خواهد بود تا با توجه به مبانی معنوی فرهنگ ایرانی، و با بهره گرفتن از تجارب غنی این فرهنگ و تمدن، مبانی کلی، برای طراحی یک فضای سبز شهری، تحت عنوان باغ هستی ارائه می شود. این طرح کلی با استفاده از نظر فرهنگ ایرانی در مورد "هستی " (و به ویژه مراحل حیات و هستی انسان) ارائه شده است و طی آن مراتب هستی یا مراتب زندگی انسان به شکلی در آن نمایش در آمده است.

 

موضوعات مورد نظر نیز با عناوین زیر مورد بحث و مطالعه قرار خواهند گرفت:

مقدمه و کلیات ، اجمالی از مراحل هستی، هندسه کلی باغ هستی، ورودی باغ هستی، محدوده دوم یا هسته اصلی باغ هستی، محدوده سوم باغ هستی، کاربرهای قلمروهای مختلف باغ هستی، اصول و مبانی نمادها، نکاتی در باب مدیریت باغ هستی و نتیجه گیری.

 

 

دریافت فایل

لینک به دیدگاه

فضاي شهري و انسان

 

حامد ماني فر

 

چکیده:

 

فضاي شهري ،موضوعي است كه در اغلب شهرهاي كشورمان به فراموشي سپرده شده است و شايد نتوانيم در بين مديران اجرائي كشور تعريف درستي از آن را بيابيم . فضاهاي شهري محل برخورد رفتارها، افكار و در عين حال محل رفع برخي از نيازهاي روزمره شهروندان است . سر زندگي، شادابي و پویائي شهرها در فضاهاي شهري بخوبي محسوس است و اين فضاها نقش بسيار مهمي در نگهداري اين سر زندگي دارند. در حال حاضر با رشد روز افزون ارزش زمين و ميل به درآمدزائي ، اهميت توجه به فضاهاي شهري در شهرداريها كاهش يافته ،تا جائيكه اهميت طراحي و احداث فضاهاي شهري بطور كامل به فراموشي سپرده شده است.

 

اين مقاله سعي دارد با نگاهي گذرا به طرح اين موضوع بپردازد .در اين شماره ابتدا به ارتباط انسان با فضاي شهري و ضرورت توجه به ويژگيهاي انساني در طراحي اينگونه فضاها مي پردازيم و در آينده سعي خواهد شد در خصوص تعريف فضاي شهري، انواع آن، عناصر تشكيل دهنده آن، مؤلف ههاي آن و معيارهاي كيفي سنجش فضا ، مطالبي هر چند مختصر نگاشته شود. شهر و فضاي آن بستري است براي بروز فعاليتهاي گروهي و يا فردي شهروندان و ساكنين آن و فضاهاي شهري به تبع تغييراتي كه در اين فعاليتها بروز مي كند ، طي دوره هاي مختلف دستخوش تغيير و تحول مي شود.

دریافت فایل

لینک به دیدگاه

هويت مكاني يك فضای شهری

 

حسين فلاح- محمد علي اشرف گنجويي

 

چكيده:

انسان ها روزگاري دور يكجانشيني را تجربه كردند وآنگاه دانستند ناگزيرند آنچه را براي سكونت مي آفرينند كنار هم بگذارند ، از ميان آنها بگذرند و در آن حضور يابند . شهر آن هنگام كه در وجود عامل هاي شهري (آنهايي كه شهر بدون آنها زنده نخواهد بود )شكل گيرد براي ادامه حيات ناگزير است بداندكه بايد همواره پويا باشد و در تعادل، آنچه كه ويژگي هاي پويايي و در تعادل بودن را به آنها نسبت مي دهيم همان فعاليت هاي شهري هستند كه براي در تحرك و تعادل بودن بايد منظم و مرتبط باشند . از آنجا كه اين فعاليت ها در فضاهاي شهري اتفاق مي افتند ، گذر ها، خيابان هاو ميدان ه ا تعريف كننده ساختار اصلي شهرخواهند بود چرا كه براي ساكنان شهر، تجربه يك فضاي شهري بيش از ديگر فضاها در گذرها ، پياده راه ها و ميدان ها اتفاق مي افتد.

اگر فضاي شهري را مجموعه اي از چيزهاي عيني (اجزاي شهري )و محتواهاي كيفي (مفاهيم ) بدانيم ، مفاهيمي به ميان مي آيند كه همه آنها در موفقيت يك فضاي شهري سهم بسزايي دارند . وقتي از يك پياده راه در كنار خيابا ن مي گذريم، در پي آنيم بدانيم آيا مكاني كه در حال تجربه پيوسته آن هستيم واجد هويتي با روح ، پرتحرك ،پويا و صميمي است يا اين هويت خاطره انگيز خواهد بود؟

در اين ميان اگر بررسي شهركرمان مورد نظر باشد شايد اولين بحث در مورد حال وهواي شهر طرح شود. آيا فضاهاي شهري كرمان صميميت , خاطره انگيز بودن , هبستگي , جذابيت وپويايي را درخود دارند؟ آيا اصولاً تعريف شده اند؟ آيا جداره ها و لبه هاي شهري ارتباط لازم را با فضاي شهري دارند؟ وكلاً آيا فضاها و مكان هايي وجود دارد كه در خود ارزش هاي شهري را داشته باشد؟ پاسخگويي به ا ين سوالات و رسيدن به راه حل ها از اهميت بسيار زيادي برخوردار است و البته در اين ميان بايد مشخص شود چه عناصري در رسيدن به اهداف گفته شده مي تواند نقش مؤثرتر و كار آمد تري داشته باشد و آيا مي توان به يك سري عناصر و ساختارهاي شهري رسيد كه در شهر كرمان تأثير بيشتري داشته باشند؟

موارد گفته شده مي تواند به شكل استانداردهاي كلي در فضاي شهري مورد استفاده قرار گيرد كه در واقع اين استانداردها به شرايط اقتصادي ,مسائل اجرايي ,زماني ورعايت مسائل فرهنگي توجه دارد . اين نوشتار با هدف ارائه راهكارهاي طراحي،سامان خيابان به عنوان يك فضاي شهري دريك مطالعه موردي بر پايه تفكر و انديشه حاكم بر ايده (Ordering) دهي يا نظم دهي

پيشنهادي نگاشته مي شود.

واژه هاي كليدي: طراحي شهري؛رشد تدريجي؛ مكان شهري؛پرسپكتيويته؛سلسله مراتب

 

 

دریافت فایل

لینک به دیدگاه

فضاهای مکث شهری

 

مهندس نسیم اشرافی

 

چکیده:

روابط انسانی، مشارکت های مردمی و تعاملات اجتماعی در محیط های کالبدی، اجتماعی و اقتصادی از جمله اصول مهم درطراحی شهری است. که عدم توجه و اهمیت ندادن به این موضوعات امروزه معضلاتی را در فضاهای عمومی، تجاری و ... شهرها را به وجود آورده است.

چرا که پویایی و کارآمد بودن یک شهر تنها از طریق حضور فعال شهروندان به کیفیت عالی خود خواهد رسید و این حضور فعال و مشارکت ها زمانی اتفاق می افتد که مسئولین به ناهنجاری های شهری امروزی توجه کرده و برای ارتقاء و بهبود فرهنگ و عادات شهرنشینی تدابیری بیاندیشند و جنبش پیاده گستری را در اولویت اول برنامه ریزی های شهری خود قرار دهند.

 

 

دریافت فایل

لینک به دیدگاه

بازنگری مفهوم محصوریت کالبدی در فضاهای شهری

 

نگارندگان:مهندس سید علی سیدیان -مهندس منصور ابافت یگانه

 

چکیده:

محصوریت که از آن به عنوان نخستین اصل حاکم در طراحی مناظرشهری نام برده می شود، نقش مهمی را در ایجاد درک فضایی و ارتباط استفاده کننده و محیط ایفا می کند تا جایی که اگر فضا به شکل مطلوبی محصور نشود، نمی توان به یک فضای شهری مطلوب دست یافت. فضای محصور، مانند فضای داخل یک ظرف، به وسیله ی سطوح مادی ایجاد شده است.از این رو ترکیب این سطوح و میزان محصور بودن فضا، از جمله خصوصیات اصلی هر منظر شهری است. در این تحقیق سعی می شود با بررسی تطبیقی عوامل کیفی و کمی محصوریت در مناظر شهری سنتی ایران و اروپا، اهمیت شرایط فرهنگی، اقلیمی و زمانی نشان داده شود و معلوم دارد که محصوریت به تبع سایر اصول شهرسازی و معماری می باید از شرایط بومی و معاصر منتج شود تا حداکثر مطلوبیت فضایی را برای استفاده کننده پیاده و سواره ایجاد کند.

واژه های کلیدی محصوریت، منظر شهری، فضای شهری، کالبدی، اجتماعی، ذهنی.

 

هر عنصر با پدیده ای که در فضا قرار گیرد، آن را تفکیک می کند و به آن هویت مکانی می بخشد. این عنصر یا پدیده می تواند خاصیت کالبدی، اجتماعی یا ذهنی داشته باشد. بسته به میزان اثرگذاری نیرو؛در هرکدام از ابعاد ذکر شده؛هویت و ماهیت یک فضا با تاکید بر آن ویژگی شکل می گیرد.برای نمونه، خاطره عملکرد اجتماعی اعدام (عملی که زمان زیادی از عدم انجام آن می گذرد) در میدان محمدیه تهران تا هنگامی که پدیده یا عنصر دیگری غلبه نیابد، تصویر ذهنی غالب ساکنین یا استفاده کنندگان مستمر آن فضا می باشد. در چنین حالتی نیروهای ذهنی بر نیروهای اجتماعی کالبدی، در شکل دهی به هویت فضای شهری غالب و سرآمد است.

بااین وجود بررسی ادبیات جهانی موید این نکته است که اکثرا (ونه همیشه) نیروهای فضایی کالبدی قادر به سازمان دهی نیروهای اجتماعی ذهنی یک مکان است.به بیان دیگر، یک فضا اگر دارای حداقل ویژگی های فضایی کالبدی باشد می تواند سبب جذب رفتارهای خاص و یا ایجاد خاطره های ذهنی ویژه شود. در هر حالت، برای درک و تولید فضای شهری باید سه وجه فیزیکی، اجتماعی و نمادین آن به شیوه ای منسجم و در فرآیند تولید فضا در نظر گرفته شود و بدیهی است که تصویر فضای شهری در صورتی معنا دار است که با دیدگاهی اجتماعی مکانی تولید شده باشد. در عین حال وقتی فرم فضای شهری ساخته شد، می تواند بر روش روی دادن روندهای اجتماعی تاثیر گذار باشد.

 

 

دریافت فایل

لینک به دیدگاه
  • 3 ماه بعد...

فضایی شهری به نام نارمک

 

بحث پیرامون این نکته که در ایران فضایی به نام فضای شهری وجود دارد یا خیر، جدلی است که بسیاری از متولیان و اندیشمندان حوزه شهری بدان پاسخهای گوناگونی داده اند. رویکرد بررسی معیارها و فاکتورها وکیفیاتی که فضا را شهری میسازند و از فضای محدود و نامفهوم به سوی یک فضای پاسخده سوق میدهند، دارای جنبه های متنوع و گوناگونی است. بسیاری بر این اعتقادند که کلانشهر تهران فاقد فضایی شهری است و عده ای دیگر با تغییر و تفسیر برخی کیفیات و تطبیق آن با فرهنگ جامعه، می پذیرند که معدودی از فضاها را میتوان فضای شهری نامید.

 

narmak0000.jpg

این نوشتار قصد ندارد در پی کیفیاتی باشد که به کمک آن بتوان تفاوت فضا و فضای شهری را شرح داد. هدف، معرفی فضایی نام آشنا برای جامعه مهندسین معمار و شهرساز است تا با توجه به کیفیات مطرح شده در آن بتوان استدلال نمود که در بحران فقر فضای شهری، حداقل پتانسیل¬هایی وجود دارد که بتوان آن¬ها را با اندکی تامل فضای شهری نامید.

محله نارمک و میدان نبوت (هفت حوض)

نارمك به عنوان اولين محله از پيش طراحي شده در تهران همواره مورد توجه بوده است. در واقع مطالعه اين نوع شهرسازي موسوم به راسيوناليستي در مقابل شهرسازي سنتي ايراني به خوبي مي¬تواند نقاط تفاهم و تضاد اين دو را با هم نشان دهد. علاوه بر اين ميدان نبوت كه در قلب اين بافت قرار دارد به عنوان يكي از كانون¬هاي مهم تجاري در سطح شهر تهران هميشه مطرح بوده است و مي¬توان آن را به عنوان قوي¬ترين قطب تجاري شرق تهران در نظر گرفت.

نارمك اولين شهرك با استراكچر نظم يافته و قوي با محورهاي اصلي شمالي – جنوبي درجه اول، دوم و سوم شهري به شمار مي¬رود. در اين نوع شهرسازي ميدان¬هاي داخل محلات ازنظر سلسله مراتب شهري بين واحد همسايگي و واحد همجواري تلقي مي شوند و چون در نزديكي معابر اصلي قرار دارند، از خدمات آنها استفاده مي¬كنند.

narmak0001.jpg

 

 

توسعه تاریخی: شهر تهران بین سال¬هاي 1310 تا 1320 شاهد افزايش شهرنشيني، موج سوم صنعت و مدرانسيون بود. در اين دوران 63 كارخانه جديد در تهران ساخته شد و علاوه بر آن دولت اقدام به ساخت تاسيساتي از قبيل ايستگاه راه آهن، تاسيسات هوايي شهباز و اداره گمركات كرد.در اين اثني تشكيل ادارات مركزي در تهران عامل ديگري در روند توسعه فزاينده اين شهر و رشد نرخ مهاجرت بود.

در اين دوران و با توجه به آمار و ارقام سرشماري 1311 تهران داراي سه گروه شغلي عمده به شرح ذيل بود : كارفرمايان و صاحبان حرفه (35 درصد )،كارمندان دولت و حقوق بگيران (34 درصد) و شاگردان و كارگران روزمره (31 درصد) .در همين راستا دولت اقدام به ساخت محله¬ها و شهرك¬هايي متناسب با اقشار مختلف و نيازهاي آنها كرد كه مي¬توان از جواديه¬، نازي آباد، نيرو هوايي، سلسبيل و ... به عنوان شهرك¬هاي كارگري و از نارمك، تهرانپارس و يوسف آباد به عنوان کوي¬هاي مختص كارمندان دولت نام برد.

نارمك يكي از اراضي بلاصاحب اطراف تهران بود كه به موجب قانون ثبت اراضي موات در اختيار بانك ساختماني گذاشته شد. هسته مركزي نارمك كه اولين تجربه شهرسازي مدرن با انديشه¬هاي راسيوناليستي ايراني است، در سال 1329 توسط بانك ساختماني طرح ريزي شده و طراحی ساختمان¬های آن را دکتر محمد منصور فلامکی به عهده داشته است.

نارمك در زمان مصدق حدود 3000 تا 4000 قطعه ي 200 تا 450 متري در نظر گفته شده بود و ارتباط این منطقه با شهر تهران از طريق خيابان تهران نو و شاهرضا (خيابان انقلاب فعلي) برقرارمي¬شد و مردم علاقه چنداني براي سكونت از خود نشان نمي¬دادند. اولين بخش های شكل گرفته ايستگاه دفتر و ميدان هفت حوض مي¬باشد، پس از آن خيابان گلبرگ و سيمتري نارمك، نظام آباد، شهيد مدني و ادامه آن تا خیابان هنگام شكل گرفت تا به ده نارمك رسد. سرانجام با ساخت زيرساخت¬هاي شهري و احداث بزرگراه رسالت، نارمك مورد توجه قرار گرفت و اراضي حد فاصل آن تا مناطق توسعه يافته تهران نيز ساخته شد.

از خصوصيات طرح شهرسازي نارمك مي¬توان به موارد زیر اشاره كرد:

1. تامين فضاي آزاد خيابان ها، ميادين، موسسات دولتي و مالي به ميزان كافي

2. قرار دادن بيشتر ساختمان ها در جهت شمال و جنوب به منظوراستفاده از نور خورشيد در فصول بهار و پاييز

3. نسبت متناسب در عرض و طول قطعات

4. پيش بيني تاسيسات عمومي لازم در هر منطقه

5. ايجاد واحد¬هاي همسايگي با استفاده از ساخت كالبدي

 

 

narmak002.jpg

 

معماري منطقه غالبا مدرن است و فاقد بناي تاريخي ميباشد. بارزترين مشخصه منطقه ازديدگاه كاربري اراضي، نسبت پنجاه درصدي (86/49 %) بخش مسكوني است به نسبت 26 % كل شهر، كه كاملا نشان مي¬دهد منطقه عمدتا منطقه¬اي است مسكوني .ويژگي ديگر از نسبت بالاي معابر (35 %) نشات مي گيرد كه مي¬تواند به اين علت باشد كه معابر شهري اطراف مناطق بين آنها نصف مي شود و فضای کافی برای حرکت پیاده را فراهم می آورد. همچنین وجود مسیر BRT و ایستگاه مترو در چهار راه سرسبز، بر رویکرد پیاده مداری و استفاده از سیستم حمل و نقل عمومی تاکید دارد و این جریان را عملی می سازد.

آنچه به تعریف سلسله مراتب عرصه¬های عمومی و نیمه عمومی در نارمک کمک می¬نماید، فرم کالبدی خاص آن ( دو E مقابل هم) می¬¬باشد. فضایی آرام و دور از هیاهو در جوار عرصه عمومی برای استراحت و مکث گردشگران و مکانی برای تعامل و مراودات اجتماعی ساکنین میادین. حس تعلق خاطر ساکنین به میدان محل سکونت در اکثریت مشهود است و به عنوان ویژگی هویت بخش برای ساکنین تلقی می¬شود. این جمله بارها از اهالی ساکنین شنیده شده که من بچه¬ی میدان شماره¬ی ... هستم.

هرچه میادین صدگانه به خیابان آیت نزدیک¬تر باشد خاصیت محلی بودن و خصوصی بودن آن کمتر و بیشتر تحت تاثیر جمعیت گردشگر خیابان آیت و میدان هفت حوض قرارمی گیرد.

پیاده رو عریض 8 متری خیابان آیت که عریض¬ترین مسیر پیاده تهران نیز می¬باشد امکان مکث و حرکت توامان را در فضای خطی خیابان فراهم آورده و تبدیل به مکانی شده است که حضور فعالیت¬های غیر رسمی را به طرزی سیال و پویا پشتیبانی می¬کند.

جزیره میانی میدان نبوت نیز دارای سلسله مراتب فضایی است و فضای کاملاً عمومی در وسط جزیره و حاشیه¬ی حوض¬های هفتگانه قرار دارد، حضور گسترده سالمندان از نکات شاخص این فضا است و فضاهای نیمه عمومی توسط طاق نصرت تعریف شده و در لایه بیرونی میدان قرار دارد. پشتیبانی قوی کاربری تجاری پاسخگوی نیازهای هفتگی و ماهانه سالمندان از فضا از دلایل رونق فضا محسوب می¬شود. پشتیبانی کاربری مذهبی در میدان (مسجد النبی نارمک) که بانی بسیاری از رخدادهای اجتماعی است و در مراسم جشن و سوگواری نقش مهمی به عهده دارد، در پویایی این فضا بی¬تاثیر نیست. حضور کلانتری 127 نارمک در بخش شمال غربی میدان نبوت امنیت روانی و اجتماعی فضا را تا حد زیادی تامین می¬نماید. در بخش جنوبی میدان تعدادی میز شطرنج قرار دارد که مورد استفاده جوانان و سالمندان قرار می گیرد. مکانیابی سرویس بهداشتی در بخش جنوبی جزیره میدان، استفاده از فضا را برای سالمندان تسهیل نموده است. حضور گسترده فعالیت¬های غیر رسمی شبانه، از کسالت آور شدن روحیه فضا جلوگیری می¬کند و فضایی سرزنده برای اکثر ساعات شبانه روز را شاهد هستیم.

محصوریت جزیره میانی توسط درختان افراشته حاشیه جزیره حاصل شده و جزیره را از ترافیک پیرامونی جدا می¬سازد. کریدور بصری به کوه¬های البرز نارمک را با طبیعت شمال تهران پیوند می¬دهد. و خط آسمان تقریبا پیوسته و تناسبات فضایی خیابان را در آستانه احساس محصور شدن قرار داده است. به طور کلی کیفیتی بی نام در این فضای شهری کاملا ملموس است کیفیتی که با حضور فعال ساکنین محله در این فضای شهری عینیت می یابد.

 

نیما نصر

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه
  • 5 ماه بعد...

پیترنیومن (Peter Newman) استاد سیاست شهری و سرپرست موسسه ی سیاست فن آوری و استراتژی پایدار (Institude for Sustainability and Technology Policy) در دانشگاه مورداک استرالیا است . او در چند سال گذشته با دولت ایالتی نیوسوث ویلز و استرالیای غربی بر روی تداوم پذیری و کاربرد آن برای شهرها ، دولت ها و مناطق کارکرده است . نیومن استراتژی پایدار دولت استرالیای غربی را نوشته که در نوع خود اولین استراتژی در سطح دولتی در جهان بوده است . علایق پژوهشی او شامل گردآوری اطلاعات درباره ی شهرهای جهانی و چگونگی دست یابی به استراتژی پایدار در آن شهرها می شود . پیتر نیومن کتاب خود را تحت عنوان " استراتژی پایدار و شهرها : غلبه ی وابستگی ماشینی " در سال 1999 منتشر کرد .

future_city_downtown.jpg

در سال 2006 مقاله ای از نیومن با عنوان " تاثیر محیطی شهرها " در مجله ی "شهرنشینی و محیط " منتشر شد که به بخش هایی از آن اشاره خواهد شد :

« رشد اجتناب ناپذیر شهرها ما را به این فکر می اندازد که بی شک تاثیر محیطی آن وخیم تر خواهد شد . رشد سریع و مداوم شهرها بر پرسش های مکرر ما می افزاید . آیا شهرها آنقدر بزرگ می شوند که تاثیرات منفی شان بر فرصت هایی که ایجاد می کنند ، غلبه کند ؟ آیا شهرنشینی زمین را از بین می برد یا حفظ می کند ؟ چگونه رشد جمعیت در شهر را بسنجیم ؟ آیا مفهوم استراتژی پایدارمی تواند درک بهتری از تاثیر محیطی شهر بر موقعیت محلی و موقعیت جهانی آن فراهم کند ؟ آیا آینده ای برای شهرها وجود دارد؟ »

نیومن در این مقاله به سه رویکرد تاثیر جمعیتی ، تاثیر بوم شناختی و ارزیابی مداوم برای فهم تاثیر محیطی شهرها اشاره می کند و ضمن توضیح هرکدام از سه رویکرد نکات مثبت و منفی شان را نیز یادآوری می نماید.

- تاثیر جمعیتی

« آیا مشکلات اجتماعی در شهرها - به ویژه در محیط های شهری با تراکم بیشتر جمعیت - تشدید می شوند؟

جاذبه ی اوج گیرنده ی شهرها آبستن فرصت هایی است که توسط شبکه های مردمی ایجاد می شود ... مطالعه ی روابط میان تراکم جمعیت و مشکلات سلامتی و اجتماعی هرگز دال بررابطه ی منفی واضحی نبوده است ، اگرچه تاریخ شهرسازی در سنت آنگلو ساکسون بر مبنای این فرض است که چنین رابطه ای وجود دارد. از طرف دیگر محققین اجتماعی مانند فریدمن(Freedman) و بلدسر(Baldassare) نشان داده اند که تراکم [جمعیت] تنها متغیر اصلی در ایجاد مشکلات اجتماعی نیست ، اما هرگونه تجربه ی انسانی ازمشکلات اجتماعی را تشدید می کند .

انسان ها با محیط های شهری انطباق می یابند و اگر به آنها فرصت داده شود به سرعت سیستم های حمایت اجتماعی می سازند . با وجود این ترکیب فقر و تراکم بالا بدون نظام حمایت اجتماعی بی مشکل نیست . مناسب ترین اندازه ی جمعیت شهرها برای رسیدن به اهداف اجتماعی متفاوت هنوز مشخص نشده است . برترین شهرهای قلب اقتصاد جهانی – لندن ، پاریس ، توکیو و نیویورک – به رغم داشتن تراکم جمعیت همچنان برای ساکنین و بازدیدکنندگان شان خوشایندند.»

به نظر نویسنده ی مقاله الگوی تاتیر جمعیتی به شناختن شهرها کمکی نمی کند و باید راه های تعمیم پذیری را به کار گرفت . تاثیر جمعیتی زمانیکه به عنوان وظیفه ی اصلی سیاست شهری ( برنامه ی ضد جمعیت )به کار می رود مفهوم بسیار سستی است . در سطح جهانی الگوی تاثیر جمعیتی دلایلی دارد که آن را به را حتی نمی توان برای شهرها به کار گرفت . ابتدا باید مطمئن شویم شهرها برای حل مشکلات به وجود آمده اند و نه تحکیم آن ها . مشکلات محیطی شهر در موقعیت منطقه ای و جهانی آن واقعی هستند و خود شهرها به شکل قابل توجهی در آن سهیم اند . بنابراین توقف رشد جمعیت نه تنها مشکلی را بر طرف نمی کند که با انحراف از نیازها به سمت تغییر چگونگی زندگی مردم در شهرها مشکلات را وخیم تر نیز می کند .

- تاثیر بوم شناختی

تحلیل های پیچیده تر تاثیر شهرها به صورت روش شناسی ای که اثر بوم شناختی یک شهر را می تواند محاسبه کند توسط ریس (Rees) شکل گرفته است . این تاثیر بر مبنای درکی بوم شناختی قرار گرفته است . چگونه یک شهرخوراک ، آب ، انرژِی و زمین را از حوزه ی طبیعی می گیرد و برای مستحیل کردن ضایعاتش به فعالیت های اکوسیستم نیاز دارد . منبع کلی مصرف یک شهر متناسب با جمعیت در نظر گرفته شده است ، و برآورد این تناسب امکان مقایسه ی آن را با برآورد همین تناسب در سایر شهرها می دهد. این مقایسه ها برای به دست آوردن درکی از این مسئله مفیدند که یک شهر تا چه حد باید تلاش کند تا بتواند تاثیر کامل بوم شناختی خود را هم در موقعیت محلی و هم درموقعیت جهانی کاهش دهد . زیرا الگوی تاثیر بوم شناختی به عنوان عاملی نمادین برای نمایش مشکل مصرف منبع به کار می رود .

« تحلیل اثر بوم شناختی مشکل نظام های شهری و تاثیرات محیطی آن ها را که بر پایه ی مصرف منبع است برجسته می کند . این الگو یک مفهوم مهم است . اگرچه پاسخ های سطوح سیاسی را توصیه نمی کند و چنانچه زیاد مورد استفاده قرار گیرد باخطر بی اعتبار شدن مواجه می شود . سیاست بیشتر به کارکرد ایجابی شهرها می پردازد تا به توقف کارکرد سلبی آن ها . مگر اینکه سیاست هایی وجود داشته باشد که بتواند به شهرها کمک کند اثر بوم شناختی شان را کاهش دهند و بعد این آگاهی به راحتی می تواند همانند الگوی تاثیر جمعیتی وسیله ای درجهت ضد شهرگرایی شود. با وجود اینکه این الگو به نیازها توجه می کند تا مسئله ی مصرف بیش از حد منابع را حل کند ، در مسیری پیش نمی رود که به فرصت های ایجاد شده توسط رشد شهرها ضربه بزند. این امر به روند ارزیابی مثبت تری نسبت به شهر نیاز دارد. »

- ارزیابی مداوم

«هدف ارزیابی مدوام این است که به طورهمزمان به مسائل محیطی ، اقتصادی و اجتماعی رسیدگی کند و بازده سود خالص در هر بخش را با حداقل مبادله بدست آورد. ارزیابی مداوم به توسعه ی شهری این امکان را می دهد که بر اساس طیفی از معیارها سنجیده شود که به همه ی موضوعات تاثیرگذار می پردازد ، بی آن که به گونه ای ذاتی ضد مردم و ضد شهرباشد . این الگو وسیله ای برای نزدیک کردن هماهنگ موضوعات انسانی و محیطی است و برنامه ی کارعملی تری از دو الگوی قبلی دارد . این الگو بر پایه ی نیازها رشد کرد تا نگرانی میان بوم شناسان را که بخش اعظم پیشرفت را اساسا منفی می دیدند و نگرانی کسانی را که برای عدالت اجتماعی فعالیت می کردند ( به خصوص در کشورهایی با درآمد پایین و متوسط) و پیشرفت را برای تامین نیازهای انسانی حیاتی تلقی می کردند برطرف کند .» نیومن استراتژی پایدار را این چنین تعریف کرده است : « ... کاهش دادن اثر بوم شناختی ( انرژی، آب، ضایعات ) در حالیکه به طور همزمان در چارچوب محدودیت های امکانات شهری کیفیت زندگی ( سلامتی ، سکونت ، اشتغال، ارتباط و...) افزایش می یابد» . بدین ترتیب رویکرد توسعه ی پایدار یک نوع جدید توسعه است که به نسل های امروز و آینده امکان بهره مندی محیطی ، اجتماعی و اقتصادی را می دهد . این الگو در سطح ملی رهیافت واضح تری دارد .

مشکل الگوی تاثیر جمعیتی و رویکرد تاثیربوم شناختی این نیست که آن ها محیط را امری مهم در نظر نمی گیرند که مشکل آن ها در نظر نگرفتن عامل انسانی مثبت است .

« هر سیاستی که بر مبنای الگوی تاثیر جمعیت باشد هدف اصلی اش کاهش جمعیت جهان است . بیشتر مردم از چنین سیاستی آشکارا حمایت نمی کنند ، با وجود این که تصور فزونی جمعیت می تواند توسط روحیه ی بیگانه هراسی برای تحریک نژادپرستی و حتی نژاد کشی مورد سوء استفاده قرارگیرد. این ماجرا در شهرهایی که سیاست های ضد جمعیتی به راحتی در آن سازمان دهی شده واضح تر است . سیاست هایی که سرمایه گذاری را کنار می زنند و از نظر اجتماعی عقب مانده می شوند . یک چشم انداز ضد جمعیتی به جای این که به تاثیر محیطی شهرها کمک کند از طریق سیاست های شهری نامناسب به محیط آسیب می رساند.

با رویکرد تاثیر بوم شناختی ، شرایط از نظر فهم تاثیرات جهانی بهتر است اما از نظر حمایت از سیاست های مثبت شهرها ضعیف عمل می کند . سیاست هایی که به شهرها توان حل مشکلات شان را در موقعیت منطقه ای و جهانی می دهد .

رویکرد به شهرها بر مبنای ارزیابی مداوم ، تاثیر محیطی را به طور جدی در نظر می گیرد و به آن به عنوان جریان اصلی می نگرد در حالیکه به شکل همزمان از ارزش رشد اقتصادی و اجتماعی حمایت می کند . بر این اساس ابعاد مثبت شهرها به تدریج می تواند به یک رویکرد سود خالص تبدیل شود، رویکردی که در آن ارزش پایدار رشد محیطی ، پیشرفت اجتماعی و بهبود اقتصادی می توانند به عنوان میراثی در نظر گرفته شوند که اکنون شهر ها را به آینده شان متصل می کند .

090903163945.jpg

منبع :

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

 

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

لینک به دیدگاه
  • 5 ماه بعد...

تحلیل فضای مرکز محله قریه نیاوران ( چکیده پروژه درس تحلیل فضای شهری)

 

درباره نام نیاوران:

نیاوران یکی از محلات شمال تهران، واقع در شمیران است .نام آن از دوبخش نی و آوران تشکیل شده است و از آنجا که منطقه ای دارای نیزار بوده است اینگونه نامیده شده است .بنا به نظر دیگری نام نیاوران از نارون آمده است و به معنای محلی که در آن درخت انار میروید میباشد.

نام قدیم قریه نیاوران گردوی بوده است که بهرام چوبین در زمان ساسانیان این نام را برآن نهاده است .از طرف دیگر علت گردوی نامیده شدن این قریه به این دلیل بود که در زمان امام حسن عسگری برای رسیدگی به امور جرجان(گرگان) از این محله عبور میکرده .قدمت مسجد موجود در محله بسیار زیاد است و از قداست خاصی نزد اهالی برخوردار است.

 

01.jpg

 

 

مکان:

این محله از شمال به سرخه حصار و جمال آباد ،از غرب به جماران و حصارک ،از جنوب به حصاربوعلی و از شرق به کاشانک محدود بود. آبادی قدیم نیاوران در شمال مجموعه فعلی کاخ نیاوران قرار داشت و ناصرالدین شاه پس از اینکه زمین ها و ساختمان های آن ده را از صاحبانشان خرید ، بناها را تخریب کرد.در زمان ناصرالدین شاه دستور ساخت تکیه صادر شد و این امر باعث پدید آمدن مرکز محله در کنارتکیه شد.

 

02.jpg

 

 

ارزش های وجودی سایت:

1- عنصر سبز میدان تک درختی300 ساله است که تمرکزی را در میدان القا میکند و بسان میخی است که در خاطره ها کوبیده شده است.

2- میدان به نسبه نیمه عمومی و نیمه خصوصی تلقی میشود.

3- به وجود آمدن مکان مکث به دلیل وجود کاربری هایی با مقیاس محله ای.

4- وجود دو مسجد( مسجد کوچک و تکیه ) در محله و برگزاری مراسم مختلف در آن.

ریز دانه بودن از جمله مشترکات بافت های فرسوده این سایت است که تا حدودی نمایانگر قشر اجتماعی ساکن میباشد به نحوی مه حداقل عرصه در پهنه های مرفه نشینی غالبا بالاتر از سایر پهنه ها است.عرض کم و ارگانیک بودن معابر در پهنه های سایت بیشترین معضلات دسترسی و در صورت بروز حوادث غیر مترقبه عدم امکان دسترسی را به دنبال دارد.

 

 

03.jpg

 

دسته بندی پلاک های سایت:

1- ارزان ساز (بدون کیفیت معماری و حتی مجوز ساخت)

2- معماری معاصر تهران(ساده سازی و بدون دیتیل)

3- معماری روستایی و بومی کوهستانی(سیمان سفید با سقف شیروانی)

4- معماری نوساز و مدرن

 

04.jpg

 

 

سلسله مراتب شبکه معابر از لحاظ ترافیکی:

سایت در مقیاس بزرگتر به دلیل ساختاری که دارد ،با شبکه بزرگراهی تهران رابطه شمالی جنوبی ندارد.بزرگراه امام علی نیز با حرکت مستقیم به دامنه کوههای شمالی البرز رسیده ،بدون اینکه بتواند به دسترسی این منطقه کمک شایانی کند.ارتباط شرقی غربی سایت نیز از طریق خیابان شهید باهنر است که با سختی همراه است.

 

دیاگرام های دسترسی به فضا:

 

05.jpg

در این سایت حرکت پیاده و دوچرخه از سهولت و تداوم لازم برخوردار نیست چون پیاده رو نوار باریکی است که بعضا توسط درخت و گلدان اشغال شده که پیاده را وادار به تغییر مسیر و ورود به حریم سولره میکند در حالی که نه سواره انتظار حضور پیاده را در آنجا دارد و نه برای سرعت و سهولت جابجایی مناسب است لذا امنیت هر دو به خطر میافتد.نوار ممتدی از خودروهای پارک شده که غالبا نیز بیگانه هستند طرفین خیابان محله و وسط میدان را اشغال کرده اند و این مرکز را تبدیل به پارکینگ شهری کرده اند.یکی از دلایل ازدحام خودروها وجود کاربری هایی است که با مقیاس محله سازگاری ندارند.

 

عناصر کالبدی –سبک شناسی:

شروع معماری معاصر ایران ازسال 1300 است که با توجه به تغییرات سیاسی اجتماعی ،سیمای شهرها دگرگون شد و بناهای لازم جهت زندگی جدید مانند،ادارات ،کارخانه جات و بانک ها ساخته شد.در آن زمان دو جریان معماری رایج بوده است:

1- جریانی که رابطه خود را با معماری سنتی ایران حفظ میکرد.

2- جریانی که پیرو معماری معاصر ایران بوده است و معماری معاصر ایران را با یک دوره تاخیر نشان میداده است.

خصوصیت های معماری دوره رضاشاه ،استفاده از زخشت خام،چوب و سقف شیروانی و ستون های چبی بوده است .البته از سال 1305 تا ابتدای جنگ جهانی دوم معماری رونق داشته ولی با شروع جنگ جهانی معماری هم مانند دیگر هنرها دچار رکود میشود.بعد از جنگ 2 ماده جدید آهن و بتن وارد معماری میشوند .

 

طبقه بندی کلی معماری معاصر ایران:

1- معماری دوره پهلوی اول (1300-1320):تکرار و تقلید از معماری هخامنشی و ساسانی(ناشی از خودبزرگ بینی حکومت)

2- معماری التقاطی عناصر اروپایی و ایرانی( فاقد ارزش مانند بانک ملی)

3- معماری بعد از جنگ جهانی دوم ( به وجود آمدن خیابان های سراسری و شبکه جدولی)

4- سبک بین الملل (1356-1321) به عنوان آغاز غربی شدن معماری ایران

5- مدرنیسم ایرانی (1350 به بعد) بنای یادبود آزادی

 

 

06.jpg

 

07.jpg

 

 

سقف های شیب دار مربوط به اواخر قاجار معماری مذهبی قاجار به تقلید معماری صفویه

 

08.jpg

 

 

در مقطع شرقی غربی نسبت عرض مقطع به ارتفاع ساختمان بیشتر است ولی در مقاطع شمالی جنوبی این طور نمیباشد و به دلیل دربندهای کوچک و بن بست ها ،نسبت ارتفاع ساختمان به معبر بیشتر است

 

بررسی سیما و منظر محیط:

ادراکی که متکی به خاطرات ما از فضا میشود:

1- تکیه در مراسم عزاداری تبدیل به عنصری شاخص در خاطره ها شده است.

2- درخت توت عنصری است که حامل معنایی بیشتر از کالبد خودش است و فصل مشترک خاطرات افراد است.

3- نانوایی در جداره غربی میدان عنصری دیرپا و ماندگار که هم نشانه است و هم فضای مکث.

4- دید کوه شمیران را با سیما و منظره ای ویژه در خاطرات نگه میدارد.

مرکز محله نیاوران دارای منظری ملموس و صمیمی است چون: الف) خط لبه آن به صورت پلکانی ولی متصل به هم میباشد .ب) دید به سلسله جبال البرز به عنوان منظر اصلی شهردارد.ج)وجود تک درخت 300 ساله در میدان است. د)از مصالح بومی استفاده شده و بافت روستایی دارد.ه) به دلیل وجود کاربری های مقیاس محله ای تبدیل به فضای مکث میشود.

ورودی محله:ورودی معرف شخصیت و هویت مجموعه ای است که در پشت آن قرار دارد .از آنجایی که هر محله ویژگی های خود را دارد ،ورودی محله هم تحت تاثیر آن میتواند منحصر به فرد باشد .ورودی نیازمند آن است که تعریف شود و در عین حال شاخص باشد تا تردد راه خود را گم نکند و ترافیک عبوری نیز بی دغدغه از کنارآن عبور کند.

 

09.jpg

ورودی محله با دید از خارج به داخل

 

10.jpg

ورودی محله با دید از داخل به خارج

 

 

خط اسمان دارای ریتمی نامنظم است که تداعی کننده یک معماری بومی و ارگانیک است

 

11.jpg

 

 

تشخیص نقاط قوت و ضعف و پیشنهاد راهبرد ها:

12.jpg

 

 

 

کیانوش حسنی/ دانشجوی رشته معماری منظر دانشگاه تهران، مقطع کارشناسی ارشد / ورودی 86 / نشریه اینترنتی معماری منظر

لینک به دیدگاه
  • 2 ماه بعد...

فضاهای شهری در دسترس

 

افراد معلول به دلایل فیزیکی در مقایسه با افراد عادی توانایی کمتری برای استفاده از فضاهای عمومی دارند. ارائه راهکارهای ویژه در طراحی میادین، پیاده رو ها، بوستان ها و سایر فضاهای شهری برای برآورده کردن نیازهای معلولان و ساده کردن زندگی آنها، نیازمند توجه ویژه مدیران شهری است. در برخی کشورها برای هماهنگ سازی فضاهای شهری با نیازمندی های معلولین، مجموعه از قوانین و دستورالعمل ها تدوین شده است. وظیفه طراحان شهری تفسیر این دستور العمل ها به شیوه ای است که شهری زیبا و قابل دسترس برای همگان و به خصوص معلولین به وجود آورند.

 

85lxple6hn7apr6tbxeq.jpg

 

دانلود مقاله

لینک به دیدگاه
  • 1 سال بعد...

فضاهای فراغت و گفت و گو ، گمشده در میان آهن و دود

 

سرآغاز بیشتر سخنان درباره فراغت این جمله معروف برتراندراسل است که میگوید آخرین دست آورد تمدن ،توانایی انسان در پر کردن هوشمندانه اوقات فراغت است. به جز موضوع فراغت که معنی و جنبه های قابل بررسی بسیاری دارد ،ظرفیت مکانی ، زمینه ها و فضاهای مورد برای فعالیت های فراغتی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است .امروزه شیوه های جدید زندگی گسترش بی حساب و کتاب شهرها ،آپارتمان نشینی ، اشغال سوداگرانه فضاهای باز و تفریحی به وسیله کاربری های اداری و تجاری ، افزایش سطح رفاه و درآمد جامعه ، مسائل مربوط به ماشینیسم و رشد جمعیت جوان جامعه موجب شده تا موضوع فضاهای فراغتی اهمیت ویژه ای پیدا کند.

 

نویسنده: علی کلانتری

داونلود

 

 

با تشکر از یکی از دوستان

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...