رفتن به مطلب

مبارزه با علفهای هرز مزارع گندم


spow

ارسال های توصیه شده

مبارزه با علفهای هرز مزارع گندم

 

گردآوري :

غلامرضا شفاعت كارشناس ترويج مديريت جهاد كشاورزي شهرستان زرين دشت

 

تعريف

 

هرگياهي كه به صورت ناخواسته وبر خلاف كشاورزدر مزرعه رويش پيداكند علف هرز محسوب ميگردد،به بيان بهتر علف هرز گياهي است كه بر خلاف محصول مورد كشت در مزرعه رشد كند هرچند كه خود جزو گياهان زراعي بوده وبه تنهايي ممكن است به يك محصول كشت شود ولي در مزرعه مورد نظر به عنوان عامل تلقي شده وعلف هرز محسوب مي گردد.

 

اهميت اقتصادي وخسارت :

 

با توجه به رشد روز افزون جمعيت انساني در جهان مسئله نياز غذايي و تامين آن به عنوان يك مشكل اصلي ودغدغه جدي همواره براي بشريت امروز جزو مسائل مهم تلقي گرديده وعلي رغم تلاش در جهت افزايش توليد ؛دائما از سوي عوامل خسارت زا اعم از زنده وغير زنده تحت تاثير قرارگرفته كه يكي از عوامل زنده تاثير گذار در كاهش محصول علفهاي هرز هستند . علفهاي هرز به دوصورت كمي وكيفي به محصول خسارت وارد مي كنند:

خسارت كيفي آن باعث كاهش كيفيت و ارزش غذايي ويا مسموميت محصول (در صورت اختلاط بيش از حد با محصول )مي شود وخسارت كمي باعث كاهش مقدار توليد در واحد سطح مي گردد.

به بخشي از اين خسارت هاي ايجاد شده اختصاراً اشاره مي گردد

1- رقابت با محصول اصلي در جذب رطوبت ،مواد غذايي،اشغال فضا ونهايتاًكاهش محصول اصلي

2- خسارت از طريق ترشح مواد سمي در داخل خاك ومسموم كردن گياهان زراعي

3- ايجاد مسموميت در دام وطيور وحتي خود انسان توسط بعضي از علفهاي هرز سمي به صورت مختلف (اختلاط با محصول ومصرف خواركي آن ،تماس با قسمتهاي سمي و...)

4- علفهاي هرز به عنوان پناهگاه وميزبان حد واسط برخي از عوامل بيماري وآفات گياهان زراعي محسوب مي گردند وبطور غير مستقيم مي توانند خسارت زا باشند .

5- صرف هزينه ،زمان وانرژي در جهت كنترل علفهاي هرز وكم رنگ شدن اقتصاد توليد محصول .

 

راههاي تكثير وانتشار علفهاي هرز :

 

علفهاي هرزبيشتراز طريق توليد بذر تكثير مي يابند ولي تعدادي علاوه بر توليد بذر از طريق ساقه يا ريشه هاي خزنده و زير زميني نيز تكثير مي يابند.بطوريكه اگر ريشه ها يا ساقه زير زميني قطعه قطعه شود از هرقطعه يك بوته جديد علف هرزمي تواند بوجود آيد . توسعه وگسترش علفهاي هرز از طريق توليد زيادي بذر وجوانه زدن آنها در سالهاي بعد مي باشد .بذر علفهاي هرز توسط عواملي مختلفي مانند:باد ،آب ، آبياري ،حيوانات ،استفاده از بذور نا مرغوب وآلوده به بذر علفهاي هرز وهمچنين توسط انتقال خاك داري بذرعلفهاي هرز به مزراع ديگر كه توسط ادوات كشاورزي ممكن است انجام پذيرد، منتشر مي شوند .

 

طبقه بندي وشناسايي علف هاي هرز :

 

علف هاي هرز از نظر گياه شناسي داراي خانواده هاي متعدد وداراي جنس ها و گونه هاي زيادي هستند . علف هاي هرز داراي چندين روش طبقه بندي مي باشد . طبقه بندي از نظر گياه شناسي ، طبقه بندي از لحاظ يكساله يا دوساله و چندساله بودن و طبقه بندي از لحاظ شكل ظاهري (پهن برگ ونازك برگ بودن ) شناسايي علفهاي هرز به ما در جهت كنترل بهتر آنها كمك مي نمايد .علفهاي هرز از تنوع زيادي برخودار بوده ودر مناطق مختلف وشرايط متفاوت از قييل ارنفاع ،شيب،نوع خاك (اسيدي يا قليايي)،رطوبت وشرايط مختلف اقليمي علفهاي هرز متنوعي را مي بينيم علفهاي هرز در مقايسه با محصولات زراعي به شرايط سخت محيطي ،رطوبت كم،غير حاصلخيز بودن خاك ودر حالت كلي به حداقل امكانات جهت رشد عادت كرده اند وبا توجه به روشهاي تكثيري متفاوت كنترل آنها مشكل مي باشد .در اين نشريه با توجه به گستره وسيع طبقه بندي وبه منظور كاربردي كردن نوع طبقه بندي سعي كرديم تا از لحاظ شكل ظاهري علف هاي هرز مهم وخسارت زا را در حد توان شناسانده وروشهاي كنترل آنها را ياد آورشويم .

لینک به دیدگاه

طبقه بندي، شناسايي و كنترل علفهاي هرز

 

1- پهن برگ:

پيچك صحرايي (سارماشيق)

علفها هرز چند ساله بوده وتوسط بذر وساقه هاي خزنده (ريزوم)تكثير مي يابد. براي كنترل پيچك مي توان در غير فصل زراعي (عدم وجود زراعت در زمين)ويا زمان آيش گذاري ،در مزارع آبي وديمزارها با استفاده از علفكش عمومي (همه چيز كش )مانند رانداپ وسم پاشي مزرعه با آن ويا منحصرا در مزارع آبي با شخم عميق وجمع كردن ريزوم وريشه هاي علف هرز با دندانه ميخي اقدام به كنترل كرد.

 

شقايق (خشخاش)

گياهي يك ساله بوده وتوسط بذر تكثير مي يابد ساقه آن در پايين كركدار ،كه با استفاده ازعلفكش توفوردي وسم پاشي در مرحله 4تا 6برگي مي تواند كنترل گردد

 

گل گندم (گوگ ككله)

علف هرز يك ساله بوده وتوسط بذر تكثير مي يابد وعلف هرز اختصاصي گندم مي باشد . ساقه داراي انشعابات وبصورت كركدار و تارعنكبوتي مي باشد وكنترل آن با علف كشهاي توفوردي وگرانستار مي باشد.

 

تربچه وحشي (ترپك يا ساري چيچك)

اين علف هرز يكساله واز علفهاي هرز مهم مزارع گندم بوده وتوسط بذر تكثير مي يابد در زمان تشكيل بوته كامل گل هاي زرد رنگ توليد مي كند .اين علف هرز براحتي توسط علفكشهاي توفوردي يا وگرانستار كنترل مي گردد.

 

 

 

فرفيون(سوتي جه)

علف هرز ي يكساله مي باشد .بوته آن بدون كرك ،كه توسط بذر تكثير مي يابد و از علفهاي هرز عادي مزارع گندم بوده وبيشتر در مزارع ديم ديده مي شود .در صورت شكسته شدن ساقه شيرابه سفيد از آن خارج شده كه سمي مي باشد .كنترل آن توسط علفكش توفوردي مي باشد.

 

ازمك (ايلان گولي،آق گول)

اين گياه چند ساله وبا رويش زمستانه بوده داراي انشعابات زياد در بالا وبا گلهاي سفيد ميباشد كه توسط بذر وريشه هاي سطحي تكثير مي يابد .با علفكشهاي توفوردي وگرانستار وسم پاشي در زمان مناسب كنترل مي شود.

 

خاكشير(شوورن)

اين علف هرز يكساله كه بذر آن جوانه زني نياز به سرماي تقربيا دراز مدت دارد ودر نقاط سرد سيري قدرت تكثير فراوان دارد داراي بوته علفي وكركدار وبا گلهاي زرد مي باشد توسط سموم توفوردي ويا گرانستار وسم پاشي در زمان مناسب براحتي كنترل مي گردد.

 

 

 

شير پنير(بي تي راخ)

اين علف هرز يكساله وخزنده بوده وبا استفاده از بوته هاي گندم بالا مي رود .توسط بذر تكثير يافته وعلاوه بر رقابت با گندم باعث خوابيدگي آن نيز مي شود .علفكش توفوردي برروي اين گياه كم تاتير بوده ولي گرانستار آن رابه خوبي كنترل مي نمايد.

 

ترشك (تورشك)

گياهي چند ساله با ريشه اي قوي وضخيم با ساقه اي ايستاده وقرمز رنگ است كه توسط بذر وريشه تكثير مي يابد .سم پاشي در موقع مناسب با علفكشهاي توفوردي وگرانستار آن را كنترل مي كند.

 

خارشتر (دوه تيكاني)

گياهي چند ساله با رويش بهاره وداراي بوته اي نيمه چوبي است .كنترل آن با سمومي مانند توفوردي مشكل بوده وبيشتر توسط عمليات زراعي مانند آيش گذاري مزرعه وشخم عميق و جمع آوري ميسر مي باشد.

 

بابونه (بابانك)

علف هرز يكساله با رويش بهاره بوده وداراي گلهاي سفيد با ساقه ايستاده است كه در بالا منشعب شده وداراي موهاي پراكنده مي باشد وتوسط بذر تكثير مي يابد.اين گياه براحتي توسط سموم توفوردي وگرانستار وسم پاشي ازبين مي رود.

 

تلخه (آجي ككله)

گياهي چند ساله با رويش پاييزه و داراي بوته اي كركدار وبه رنگ سبز مات با گلهاي بنفش است كه توسط بذر و ريشه تكثير مي يابد. كنترل شيميايي آن مشكل بوده وبوسيله جمع آوري ريزومها از سطح مزرعه مي تواند كنترل شود.

طبقه بندي، شناسايي و كنترل علفهاي هرز

2- نازك برگها:

يولاف وحشي (وله مير)

اين گياه از علفهاي هرز مهم مزارع گندم بوده ووجود يك بوته آن در يك متر مربع از مزرعه گندم باعث افت محصول كل مزرعه تا ده در صد مي گردد.اين گياه يكساله بوده وتوسط بذر تكثير مي گردد . كنترل آن توسط سم پاشي در مرحله پنجه زني با سموم نازك برگ كش مانند تاپيك وپوماسوپر ونيز استفاده از بذور گواهي شده وبوجاري شده ممكن است.

 

چاودار وحشي(چودار)

گياهي يكساله شبيه گندم با خوشه هاي كركي كه ارتفاع بوته آن از گندم بيشتر مي باشد ودر زمان خوشه دهي براحتي در مزرعه قابل تشخيص است .سموم نازك برگ كش آنرا كنترل نمي نمايند وبايد توسط روشهاي زراعي مانند سر چيني خوشه ها در مزارع بذري گندم وكشت بذور گندم عاري از بذر چاودار كنترل گردد.

 

قياق(قميش)

گياهي چند ساله با ارتفاع بلندتر از گندم وخوشه هاي بزرگ قرمز ومنشعب است كه با ريشه هاي خزنده زير زميني تكثير مي يابد .اين گياه داري ترشحات سمي در ناحيه ريشه مي باشد كه از اين طريق نيز به محصول خسارت وارد مي نمايند همچنين درزمان برداشت محصول به دليل علفي وسبزبودن در برداشت با كمباين مشكل ايجاد مي كند .كنترل آن در مزرعه گندم توسط سموم نازك برگ كش مشكل و يا غير ممكن است .براي كنترل آن در زمان آيش علاوه بر شخم عميق وجمع اوري ريشه ها در مراحل اوليه سبز شدن نيز از سموم علف كش عمومي مانند رانداپ يا پارا كوات مي توان استفاده نمود ولي اصلي ترين راه مبارزه با اين علف هرز زهكشي مزرعه واز بين بردن شوري خاك مي باشد.

 

جوموشك (آق اوت)

گياهي يكساله ،زمستانه وعلفي است كه توسط بذر تكثير مي يابد .سموم نازك برگ كش تقربياًبرروي اين گياه اثر نداشته وبايد توسط آيش وتناوب ونيز كشت بذور عاري از بذر علف هرز وزهكشي زمين كنترل گردد.

لینک به دیدگاه

كنترل علف هاي هرز

 

در خصوص علف هاي هرز سه نكته پيشگيري ،كنترل وريشه كني مطرح مي باشد مسئله پيشگيري يعني جلوگيري از ورود بذر با كليه اندامهايي كه هر علف هرز مي تواند توسط آن تكثير بيابد به مزرعه. اگر اين مورد به خوبي اجرا شود از خسارات جلوگيري گرديده ومقرون به صرفه مي باشد وليكن برخي از عوامل كه كنترل آنها از دسترس انسان خارج است ، مسئله پيشگيري را دچار نقصان كرده است .ريشه كني علف هرز نيز نمي تواند به طور كامل انجام پذيرد چون اين امر زماني ممكن است كه همه بذور علفهاي هرز در يك زمان سبز شوند تا توسط سمپاشي ويا ديگر روشها ريشه كن شود.همچنين با توجه به اينكه تعداد زيادي از انواع بذور علف هاي هرز مي توانند در حالت خواب رفتگي به سر برده وسالهاي زيادي را در اين وضع بمانند لذا نمي توان آنها را ازبين برد وبطور كلي ريشه كني كرد . بنابراين نتيجه ميگيريم كه به صورت صددر صد نمي توانيم با علفهاي هرز مبارزه نماييم پس راه مناسب آن روش كنترل يعني پايين نگه داشتن جمعيت علف هاي هرز وكاهش دادن خسارت آنها مي باشد .كنترل توسط روشهاي متنوعي انجام مي پذيرد كه اختصاراً به شرح زير مي باشد:

1- روش كنترل مكانيكي: يعني استفاده از شخم با انواع ادوات كشاورزي مناسب ونيز انجام وجين دستي جهت از بين بردن علفهاي هرز.

2- روش كنترل زراعي: اين روش شامل كليه مسايل زراعي از قبيل رعايت تناوب زراعي (تعويض كشت سال به سال با محصولات ديگر)، انتخاب ارقام متناسب وپنجه ده، عمليات خاك ورزي، انتخاب زمان كاشت مناسب، تنظيم آبياري، رعايت كاشت بذر در عمق وتراكم مناسب ونيز كشت گياهي كه توان رقابت با علفهاي هرز آنها بالا است مي باشد.

3- روش كنترل بيولوژيك: يعني استفاده از موجودات زنده مانند جانوران، حشرات، قارچها، باكتريها و... به عنوان دشمنان طبيعي شناخته شده براي كنترل علفهاي هرز كه در برخي موارد كاربرد داشته ولي فعلاً بيشتر جنبه تحقيقاتي دارد.

4-روش كنترل فيزيكي: عمل بوجاري وجداسازي بذر علفهاي هرز از بذر گندم، استفاده از آتش براي كنترل علفهاي هرز در حاشيه مزراع وجاده ها جزو روش هاي كنترل فيزيكي مي باشند.

5 – روش كنترل شيميايي: استفاده از سموم علفكش را شامل مي شود كه از راههاي موثر و زود بازده بوده ولي بايد اصول آن را رعايت گردد (از نظر مقدار وزمان مصرف).

6- روش كنترل تلفيقي: يعني استفاده از مجموعه روشهاي گفته شده در بالا كه بهترين نتيجه را داشته وعلاوه بر صرفه اقتصادي، عوارض سموم شيمياي وآلودگي هاي محيط زيست را نيز كاهش مي دهد و از روشهاي كنترل مورد توصيه است.

كنترل شيميايي علفهاي هرز

در كنترل شيميايي، از سموم علفكش براي كنترل علفهاي هرز استفاده مي شود .علفكشها از نظر نوع وزمان مصرف وروش هاي استفاده مختلف مي باشند .علفكشهاي عمومي ،سمومي هستند كه همه نوع علف هرز وحتي خود محصول را ازبين مي برند مانند راند آپ كه بيشتر در مزارع تحت آيش وحاشيه مزارع وكانالهاي آبياري مصرف مي گردد.

علفكشهاي اختصاصي وانتخابي سمومي هستند كه علفهاي هرز خاصي را در محصول خاصي مانند گندم كنترل مي نمايند .مثلاً علفكشهاي توفوردي وگرانستار (گياهستار)را كه منحصراً علفهاي هرز پهن برگ را در مزرعه گندم كنترل مي نمايد ويا علفكش تاپيگ وپوما سوپر كه انتخابي مزراع گندم بوده وبراي كنترل علفهاي هرز نازك برگ بكار مي روند. برخي از سموم علفكش دومنظوره ناميده مي شوند مانند شواليه وآسرت كه هم براي كنترل علفهاي هرز نازك برگ وهم علفهاي هرز پهن برگ در مزارع گندم مورد استفاده قرار مي گيرد.

مقدار مصرف علفكشهاي رايج فوق به شرح زير مي باشد.

-علفكش توفوردي 1 تا 5/1 ليتر در هكتار

-علفكش گرانستار 20 تا 25 گرم در هكتار

-علفكش تاپيك 7/0 تا 8/0 ليتر در هكتار (در مزرعه ي جو نبايد مصرف گردد)

-علفكش پوماسوپر 8/0تا 1 ليتر در هكتار

-علفكش شواليه 400 گرم در هر هكتار

-علفكش آسرت 2 ليتر در هكتار

در استفاده از سموم مي توانيم براي صرفه جويي در زمان وانرژي، در صورت توصيه كارشناسان برخي از سموم را با هم ديگر اختلاط نماييم البته بايد دقت نمود كه همه سموم قابل اختلاط با هم نبوده وممكن است با هم سازگاري نداشته باشند، مثلاً علفكشهاي هورموني مانند توفوردي با هيچ كدام از علفكشها قابل اختلاط نيستند .ولي علفكش گرانستار با سموم ناز ك برگ كش مانند تاپيك وپوما سوپر قابل اختلاط مي باشد.

 

كنترل شيميايي علف هاي هرز

 

سم پاشي واصول ايمني

برآورد وتعيين ميزان آب مورد نياز در سمپاش جهت عمليات سمپاشي نيز خيلي مهم مي باشد .در سم پاش هاي مختلف ميزان مصرف آب در هكتار متفاوت است مثلا سمپاش پشت تراكتوري بومدار حدود 200 تا 300 ليتر آب وسمپاش پشتي موتوري 100 تا 120 ليتر آب مصرف مي كنند . اگر مقدار آب استفاده شده در عمليات سمپاشي زياد باشد سم رقيق مي شود و تأثير آن كمتر مي شود و بالعكس اگر آب سمپاشي كم باشد سم غليظ شده و به تمام مزرعه نمي رسد وحتي در قسمت هاي سم پاشي شده نيز ممكن است باعث گياه سوزي شود . بنابراين قبل از استفاده از سمپاش در مزرعه مي بايست نسبت به كاليبره كردن سمپاش اقدام نماييم .كاليبره كردن يعني اينكه سمپاش مورد استفاده ما چه مقدار آب در يك هكتار مصرف مي نمايد.

 

نحوه ي عمل :

سطح كوچك وبا ابعاد مشخص زمين خالي را با استفاده از مقدار معيني آب خالص كه درون سمپاش مي ريزيم آب پاشي مي كنيم وبدين وسيله مقدار آب مصرفي را به تناسب در يك هكتار بدست آورده وبعد مقدار توصيه شده از علفكش مورد نظر را به نسبت با مقدار آب لازم مخلوط كرده وشروع به سمپاشي مي نماييم مثلاً اگر براي سمپاش پشت تراكتوري 400 ليتري، مقدار آب لازم براي يك هكتار 200 ليترباشد پس با يك مخزن پر (400 ليتري ) مي توان سطح 2 هكتار را سمپاشي كرد وچنانچه اگر بخواهيم از علفكش تو فوردي استفاده كنيم كه مقدار مصرف آن 1 ليتر در هكتار است پس بايد در مخزن مقذار 2 ليتر علف كش بريزيم تا بتوانيم 2 هكتار را سمپاشي كنيم.

 

در سمپاشي مزارع به نكات زير توجه داشته باشيم:

1- انتخاب علف كش مناسب و موثر در كنترل علف هرز غالب مزرعه ضمن مشورت با كارشناسان ذيربط

2- رعايت دوز سم توصيه شده و رعايت موارد فني اختلاط و نحوه استفاده از علف كش

3- در دماهاي پايين و بالا از علف كش استفاده ننماييم بطوريكه در مواقعي كه هوا سرد است به دليل توقف رشد علف هرز تاثير پذيري علفكش كمتر خوهد بود. در استان اردبيل ودر مناطق سردسيري آن اواخر فروردين تا اوسط ارديبهشت ودر مناطق گرمسيري استان از اواخر اسفند تا اواسط فروردين بهترين زمان مصرف علفكش ها در غلات محسوب مي گردد. (البته به شرط مناسب بودن وضعيت آب وهوا وبا نظر تيم كارشناسي شبكه هاي مراقبت مديريت هاي جهاد كشاورزي).

4- قبل از اقدام به سمپاشي از وضعيت جوي خصوصاً بارش باران ومسير وسرعت باد اطلاع بدست آوريد.زيرا بارش باران باعث شسته شدن سم از روي علفهاي هرز مي شود و باعث پاشش غير يكنواخت وبادبردگي وهدر رفت علف كش يا ايجاد خسارت در مزارع همجوار نا همگون مي شود.

5- از اختلاط سموم علفكش ناسازگار با هم خصوصاً علفكش هاي هورموني با ساير علفكشها خودداري نماييم.

6- در هواي آفتابي شديد از سمپاشي خوداري نماييم زيرا قطرات سم باقي مانده بر روي برگ ها در شرايط آفتابي شديد باعث ايجاد لكه هاي گياه سوزي بر روي گياهان زراعي مز گردد.

7- اگر از عفكش توفوردي مي خواهيم استفاده كنيم ودر مزارع همسايه محصولاتي مانند يونجه، چغندر، حبوبات وپنبه كاشته شده باشد بايد دقت نماييم تا اين سم به اين مزارع برخورد ننماييد. (خصوصاً مسير باد بايستي در نظر داشت).

8- بعد از هر سم پاشي داخل مخزن وشلنگ ونازل آن را با آب ومواد شوينده بايد بشوييم.

9- در سمپاشي وريختن سموم به داخل مخزن بايد مسايل احتياطي را رعايت نموده وبايد از لباس مخصوص ودستكش وعينك وكلاه وماسك وكفش سمپاشي (چكمه ) استفاده نمود.

10- قبل استفاده از سموم بر چسب وبروشور سموم را مطالعه وبا كارشناسان ذيربط مشورت نماييد.

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...