رفتن به مطلب

مدیریت زنجیره تامین (scm)


ارسال های توصیه شده

ارتقاء و بهبود كيفيت زنـجيره تامين

چكيده :

در اين مبحث ، راههايي جهت بهره ورتر شدن و انجام راحت تر كارها را ارائه مي گردد . راههايي كه در آن خطاي انسان و دستگاه از بين رفته و محصولاتي بدون عيب و نقص توليد مي شوند . اين روش توليد را خطا ناپذير كننده يا اصطلاحا ZQC يا كنترل كيفيت پذيرش نقص صفر مي نامند . اين روش به معـني نداشـتن كنترل كيفيـت نيـست بلكه به معني كنترل كيفيتي است كه توليد محصولات بدون عيب را ضــمانت مي كنــــد . سيستم ZQC كه در اين مـقاله آورده شـده است ، مؤثرترين روش جـهت خطاناپذيـر سازي به شمار مي رود . اين روش مي توانـد اتـلاف مربـوط به كـيفيـت ( دوباره كاريها ـ ضايعات ـ ازكارافتادگيهاي دستگاهها ) را حذف كند . يكي از نـكات مورد توجه در ZQC اصـلاح شـرايط فرايند بجاي سرزنش كردن افراد بخاطر اشتباهاتشان است .

اين مبحث شـامـل دو بخـش بوده كـه: در بخـش اول ارتقاء و بهبود كيفيت زنـجيره تامين با استفـاده از روشهاي حل مساله جهت توليد بهنگام JIT و در بخش دوم ZQC يا تكنيكهاي كنترل و توليد بدون نقص بررسي شده است .

بخـش اول ارتقاء و بهبود كيفيت زنـجيره تامين با استفـاده از روشهاي حل مساله جهت توليد بهنگام JIT

 

الف – روشهاي حل مساله :

يكي از اهداف روشن و صريح ساختارهاي نوين سازماني ، گسترش ، ارتقاء و بهبود دامنه ارتباطات است كه تمامي بخش هاي مهم سازمان بويژه قسمتهاي طراحي ، ساخت ، كنترل و خدمات مهندسي ، فروش و خدمات پس از فروش را در بر مي گيرد . ارتباط بخش ها از يك سو و كل سازمان با رقباء مشتريان از سوي ديگر نقش چشم گيري در جهت تحقق زنجيره تامين خواهد داشت . براي ايجاد چنين نگرشي بايستي زبان مشتركي براي كليه سطوح سازمان تعريف نمود كه طرفين براساس آن بتوانند درد متقابل از يكديگر داشته باشند و مسائل فني في مابين را بصورت شفاف درك كنند . در حقيقت هرگاه به زبان مشترك سخن گفته شود در تفهيم و تبادل اطلاعات و تبيين ديدگاه ها و رويه ها دچار سوء تفاهم و برداشت هاي متفاوت نخواهيم شد .

در بازار رقابتي كنوني بايستي زبان مشتركي بين سازنده و مشتري برقرار شده تا خواسته هاي مشتري تحقق يابد . در نظر بگيريد چنانچه سازنده اي درك و تبيين درستي از خواسته هاي مشتري نداشته باشد و با خواسته هاي او بيگانه باشد علي القاعده در مسير تحقق آنها گام بر نخواهد داشت زير ضرورت پيام هاي دريافتي را درك نكرده و خود را ملزم به واكنش مناسب نمي بيند .

با نگاهي به گذشته نه چندان دور مي بينم كه صرفا بازرسي قطعات توليد شده براساس استانداردهاي تعريف شده بود . اما اكنون كه با چالش هايي كه در پيش روي صنعت بوجود آمده تدابير بكار رفته جهت بازرسي قطعات مناسب نبوده لذا در جهت تحقق به هشت اصل اساسي مديريت كيفيت يعني تمركز بر مشتري ، رهبري ، مشاركت همگاني ، فرآيندمحــوري ، نگرش سيستمي به مــديريت ، بهبود مستمر جهشي ، تصميم گيري بر مبنــاي واقع گرايي و رابط متقابل سودمند و همچنين با نگرشي به آديت فرآيند و محصول و استاندارد سازي به اهداف مورد انتظار مشتريان در دوره زماني مشخص دست يابند .

با شناسايي موداها ( MUDA ) كه گريبانگر هر سازماني مي باشد آنها حذف يا به حداقل برساند . جهت تحقق اين مهم بايد تيمهاي كايزني ( KAIZEN ) تشكيل داد كه شامل دو بخش است بخش اول KAI بمحض تغيير و تحول و ZEN بمحض خوب و تغيير به است مي باشد KAIZEN مي گويد كه تمامي افراد مرتبط در فرآيند بايد درگير استمرار بهبود شوند و جهت موفقيت در اين امر مي بايست مهارتهاي فني ، تخصصي و حتي مهارتهاي مديريتي افزايش يابد براي ملموس شدن قضيه مثالي مي زنيم . آقاي Ohno پدر توليد به هنگام در ژاپن پس از بررسيهاي فراوان هفت نوع مودا شناسايي كردند كه عبارتند از :

 

Seven Kinds of Muda

1- توليد بيش از حد نياز Muda of Over Prodaetion

2- توليد تعريف شده ( توليد كششي نه فشاري ) Muda of Waiting

3 – حمل و نقل Muda of Transportation

4- فرآيند Muda of Processing

5- انبارش Muda of Inventory

6- حركات Muda of Motion

7- برگشت Muda of Repair/ Rejects

در شركت تويوتا براي هر ارزش افزوده حدود 200 مودا وجود دارد و هدف تيمهاي كايزني در اين شركت از بين بردن اين موداهاست . تفكر كايزني يعني كنجكاوي براي هر چيز جديدي و كشف آن براي طي كردن مراحل انجام يك محصول كه شامل چهار مرحله مي باشد .

1- عمليات فرآيند Processing

2- حمل و نقل Transportation

3- انبارش Stagnation

4- بازرسي – Inspection

از چهار مرحله فوق فقط يك مرحله آن ارزش افزوده است و براي مشتري مهم است و ان عمليات فرآيندي است و باقي مراحل موداست و مودايي است كه امكان حذف كردن آنها وجود ندارد ولي مي توان انرا به حداقل رساند مثالي مي زنم از دو نوع طرز تفكر سنتي و آشنا با سيستم ، مدير سنتي و فقط بدنبال توليد است و مداوم مي خواهد كه توليد انجام شود ولي مدير دانا و آشنا به سيستمهاي جديد ، JIT را مي شناسد و حدود آنرا تعريف مي كند در تصور داشته باشيد اگر حجم توليـــد بالا باشد شما موداهاي كوچك را نمي بينيد مثلا خـــرابي دستگاهها ، Set up ماشين آلات و قطعات برگشتي با بهبود فرآيند آنرا به حداقل مي رساند ولي مدير سنتي مي گويد من براي قطعات برگشتي افرادي را مي گمارم تا قطعات را بازكاري نمايند به تعمير و نگهداري دستگاهها و بهبود مستمر فرآيند و جلوگيري از ضايعات فكر نمي كند . افراد آشنا به روشهاي حل مسئله در شركتهاي خدمات مهندسي مي توانند با آشنا كردن افراد مرتبط با فرآيندها در جهت بهره وري توليد به هنگام و ارائه MRP در زمان مشخص شده نقش كليدي ايفا نمايند .

 

 

بخش دوم ZQC يا تكنيكهاي كنترل و توليد بدون نقص

 

ب- تكنيكهاي كنترل و توليد بدون نقص :

امروزه بسياري از شركتهاي پيشتاز غربي نيز از تكنيكهاي خطاناپذيرسازي ZQC و روشهاي حل مساله JIT استفاده مي كنند . اين روشها مي توانند اتلافهاي مربوط به كيفيت مانند دوباره كاريها ، ضايعات ، ازكارافتادگيها و خرابيهاي دستگاهها را حذف كنند . امروزه تقريبا در تمامي شركتها و كارخانجات واحدي بنام واحد كنترل كيفيت QC وجود دارد . وظيفه اين واحد بازرسي نهايي محصول و يا بازرسي محصولات نيمه ساخته و در حين توليد است ولي متاسـفانه كمتــر شركتــي ( مخصوصا در ايران ) به فكر اصلاح فرايندها به گونه اي است كه اساسا محصول معيوبي در آن توليد نشود . تكنيك ها و روشهاي مطرح شده ما را قادر مي سازد تا بهترين و مؤثرترين راه كنترل كيفيت را بر محصولات هر شركتي اعمال كنيم . ZQC يك روش كنترل كيفيت ( QC ) جهت رسيدن به خرابي صفر است كلمه صفر ( ZERO ) به ايجاد توليداتي با ضايعات صفر اشاره مي كند . عامل مهم جهت بهبود كيفيت با استفاده از ابزار ZQC و خطاناپذير سازي (پوكا يوكه) باشد .

 

ZQC بر اين اصل استوار است كه جلوي ايجاد ضايعات را از طريق كنترل فرايند مي توان گرفت حتي هنگامي كه يك ماشين يا يك فرد بخواهد دچار اشتباه شود .

ZQC روشي است كه بر افراد و ماشين آلات تكيه نمي كند زيرا مي داند احتمال بروز خطا در هر دو حالت وجود دارد ، لذا راههايي پيدا مي كند تا اين خطاها منجر به خرابيها و ضايعات نشوند و روشي جهت خطا ناپذير كردن فرايندها مي باشد

ممكن است اين سوال مطرح شود كه چرا بايد بر خرابيهاي صفر تمركز كرد اما بايد بدانيم كه علت اصلي و يكي از دلايل مهم جهت توليد محصول بدون عيب . نگهداشتن رضايت و وفاداري مشتري است بعضي اوقات حتي يك محصول خراب در يك شركت مي تواند ضرر مالي جبران ناپذيري به آن شركت وارد كند به عنوان مثال فرض كنيد شما علاوه بر اينكه نارضايتي خود را نسبت به خرابي به سازنده منعكس مي كنيد و ديگر از آن سازنده خريد نمي كنيد بلكه اين واقعه را به دوستان و آشنايان نيز منتقل مي كنيد و اين باعث كاهش عدم اعتماد نسبت به آن سازنده شده و در فروش آن شركت تاثير مستقيم خواهد داشت اصولا يكي از پارامترهاي كليدي در بازار رقابتي كنوني توليد محصول بدون عيب مي باشد حال قبل از اينكه در رابطه با خطا ناپذيرسازي بصورت اجمالي بررسي نمائيم ابتدا عوامل ايجاد كننده خرابيها را مشخص مي كنيم كه معمولا در پنج مرحله امكان بوجود آمدن دارد .

1- در طراحي فرايندهاي استاندارد رويه هاي مناسبي رعايت نشده باشد مثلا اگر در عمليات حرارتي فلزات دماي مناسب انتخاب نشود تمامي محصولات خراب خواهند شد ، يك طراحي مناسب از بروز خرابي جلوگيري مي كند .

2- عملا در بسياري از عمليات تغيير پذيري وجود دارد به عنوان مثال زياده از حد كار كردن ياتاقانهاي يك ماشين مي تواند موجب ايجاد خرابي باشد كه با تعمير و نگهداري مناسب مي توان از بروز خرابيها جلوگيري كرد .

3 – استفاده از مواد يكنواخت و يا آسيب ديده ، جهت جلوگيري از بروز خرابي بازرسي قطعات و مواد خام ورودي .

4 – قطعات فرسوده يك ماشين مي تواند موجب ايجاد خرابي شود كه با تعمير و نگهداري مناسب و مديريت ابزار مي توان از بروز مشكل جلوگيري كرد .

5 – اگر تمامي موارد فوق درست و صحيح اجراء شود، اشتباه اپراتور و خطاي انسان مي تواند باعث بروز خرابي شود .

معمولا چهار حالت اول هر كدام داراي راه حلهايي است كه توضيح داده شد ولي چون خطا انساني قابل پيش بيني نيست پيشگيري آن نيز سخت تر است .

هدف ZQC پيشگيري از تمامي خطاهاست كه كاهش آنها را ZQC مي گويد، كه در اين حالت يك عيب را بايد قبل از آنكه منجر به خرابي شود تشخيص داد و از يك عمليات كنترلي جهت اطمينان از ايجاد شرايط مورد نياز براي توليد محصولات سالم استفاده كرد .

ر چرخه بهبود كيفيت سنتي غالبا چرخه Plan , Do , Cheek نشان داده شده كه در اين سه مرحله بهينه ، فرايند در مرحله Plan تشخيص داده مي شود . فعاليتهاي طرح ريزي شده در مرحله Plan در مرحله Do انجام مي شود و نهايتا پايش كيفيت در مرحله Cheek . در اين روش اگر خرابي اتفاق افتد بوسيله فيدبك اعلام و در مرحله Plan اقدام اصلاحي انجام مي شود البته اين روش مناسب است ولي هيچگاه به نقص صفر نخواهيم رسيد . ZQC با قرار دادن مراحل DO و Cheek در كنار يك از ايجاد اشتباه قبل از اينكه منجر به خرابي شوند جلوگيري مي كند . ZQC از چهار عنصر اساسي تشكيل شده است ، بازرسي در منشاء ، بازرسي 100% ، يك حلقه فيدبك كوتاه و سيستمهاي خطاناپذير كننده پوكا يوكه ، كه در اين جهت سيستم پوكا يوكه مورد بررسي قرار مي گيرد .

سيستمهاي پوكا يوكه از سنسورها يا ابزار كنترلي در فرايند استفاده مي كنند تا اشتباهاتي كه ممكن است از ديد اپراتور يا مونتاژكاران مخفي بماند را شناسايي كنند . پوكا يوكه معمولا در بازرسي 100% و فيدبك سريع جهت انجام اقدام اصلاحي كاربرد دارد ميزان تاثير اين سيستم در جلوگيري از بروز عيب بستگي به مورد استفاده آن دارد كه آيا جهت بازرسي منشائي در حين فرايند استفاده مي شود يا اينكه جهت بازرسي آموزنده پس از انجام فرايند استفاده مي شود در نتيجه براي جلوگيري از بروز اشتباه چنانچه سيستم پوكا يوكه در بازرسيهاي منشائي استفاده شود جلوي اشتباه را قبل از اينكه فرانيد قطعه معيوبي توليد كند را مي گيرد . اين سيستم با دو روش فرايند را تنظيم مي كند تا از ايجاد خطا در فرايند جلوگيري كند .

1- در يك سيستم كنترلي هنگامي كه يك بي نظمي اتفاق بيفتد ابزار را متوقف مي كند و يا يك گيره را بر روي قطعه قفل مي كند و جلوي حركت آن را مي گيرد .

2- يك سيستم هشدار دهنده به اپراتور هشدار مي دهد تا ماشين را متوقف كند و يا مشكل را رديابي كند .

روش اول از اين جهت كه موجب رسيدن به Zero defect ( توليد كاملا بدون عيب ) مي شود برتري دارد سه روش عمده در استفاده از سيستمهاي پوكا يوكه وجود دارد .

1- روشهاي تماسي

2- روشهاي مقدار ثابت

3- روشهاي گام – حركت

در روشهاي تماسي ، تماس فيزيكي يا تماس انرژي يك محصول شناسايي مي شود در اين روش از شكل نامنظم قطعات مي توان حداكثر بهره را برد .

در روشهاي مقدار ثابت ، تعداد دفعات انجام يككار شمردهشده ، سيگنالي جهت توقف عمليات فرستاده ميشود .

در روش گام حركت اين مسئله كه يك مرحله و يا يك حركت از پيش تعيين شده در زمان خاص انجام شود ، كنترل مي شود . سنسورهايي كه در سيستم پوكا يوكه استفاده مي شوند به سه گروه عمده تقسيم مي شوند 1 سنسورهاي تماس فيزيكي 2- سنسورهاي انرژي 3- ابزار كنترل كننده تغييرات شرايط فيزيكي .

 

مراجع :

1- شهلا پرسا ، ، “ گمبا كايزن “ ، دانشكار ، 1380 .

2- شويچي يوشيدا ، ، “ روشهاي حل مساله “ ، زمستان 81 .

3- مديريت زنجيره تامين ، صنعت خودرو ، شماره 57 ، آذر ماه 81 .

4- تكنيك كنترل و توليد بدون عيب

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...