بانک اطلاعاتی پوشش گیاهی ایران...........

[amir.d 1,211]

گل مغربی – گل آویز

Onagraceae-Oenotheraceae

 

در گیاهان تیره گل آویز گیاهانی عموماً علفی و بندرت دارای اعضای چوبی شده جای دارند. اغلب آنهادر نواحی معتدله کره زمین مخصوصاً در نواحی مختلف امریکا پراکنده می باشند . متجاوز از 21 جنس و 650 گونه در این تیره جای دارند.

برگهای آنها متناوب یا متقابل ، معمولاً ساده، بدون استیپول (استیپول کوچک و زود افت) و گلهای آنها نر – ماده و غالباً دارای قطعات 4 تائی است که به وضع منفرد یا مجتمع به صورت گل آذین های سنبله یا خوشه در محورهای ساقه ظاهر می شوند. پرچم های آنها به تعداد 2 برابر گلبرگها (بندرت کمتر یا زیادتر) و مادگی آنها مرکب از 4 برچه است که مجموعاً تخمدانی تحتانی 4 خانه و محتوی 1-8 تخمک در هر خانه با تمکن محوری بوجود می آورند در قسمت فوقانی تخمدان آنها غالباً لوله باریک و درازی که از هم پیوستن قاعده اجزای گل نتیجه شده است ایجاد می گردد. در انتهای فوقانی این لوله است که اجزای مختلف گل جای دارند. میوه آنها به اشکال مختلف پوشینه ، فندقه و یا سته است.

مهمترین جنس در این تیره از نظر تعداد گونه عبارتند از :

Fuschia ( گونه100)

Oenothera ( گونه100)

Clarkia ( گونه5)

Epilobium ( گونه200)

[amir.d 1,211]

تیره گلوپولاریاسه

Globualriaceae

 

تیره کوچکی از گیاهان گلدار پیوسته گلبرگ است که در اروپا ، افریقای شمالی و جنوب آسیا پراکندگی دارند ولی حداکثر انتشار آنها در منطقه مدیترانه می باشد. گیاهانی عموماً علفی و یا دارای اعضای چوبی و برگهای ساده و متناوب می باشند گلهای نر - ماده ، نامنظم ، شامل قطعات 5 تایی مجتمع به صورت کاپیتولهای فشرده ، در رأس ساقه ها و اغلب به رنگ آبی دارند.

مشخصات ساختمانی آنها اغلب شبیه گیاهان تیره گل میمون است. کاسه گل آنها از 5 لوب مساوی و جام گل آنها از 2 لب مشخص (گاهی یک لب) تشکیل می یابد. چهار پرچم (گاهی 2 پرچم) دی دینام و مادگی 2 برچه ای دارند که مجموعاً تخمدانی فوقانی یک خانه و محتوی یک تخمک واژگون به وضع آویخته بوجود می آورند . میوه آنها پوشینه محصور در کاسه گل و محتوی دانه های آلبومن دار است.

[amir.d 1,211]

مقدمه

 

تیره لادن (Tropaulaceae) از راسته شمعدانی است و از ژرانیال‌هایی تشکیل می‌شود که دارای گلهای نامنظم ، نافه کاهش یافته و

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

سه برچه‌ای با برچه‌های غیر ممتد بر روی خامه هستند. تخمدان این گیاهان هنگام رسیدن

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

به صورت سه مریکارپ اسفنجی ، مجزا و فاقد منقار با تار انتهایی است و از این نظر با

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

از لحاظ مادگی و میوه کاملا تفاوت دارد. همچنین سلولهای محتوی میروزین ، که در گیاهان تیره شمعدانی وجود ندارند، در این گیاهان فراوان می‌شوند.

 

 

 

مشخصات

 

گیاهان تیره لادن به گیاهان تیره شمعدانی بسیار نزدیک‌اند و این شباهت بویژه در پلارگونیوم که گلهای نامنظم دارند بیشتر محسوس است. گلهای گیاهان این تیره در قسمت خلفی دارای زایده مهمیز با منشا نهنجی هستند. نافه ، به علت عدم رشد دو پرچم میانی ، به 8 عدد کاهش می‌یابد و مادگی از برچه‌های تک تخمکی و فاقد منقار یا تار انتهایی تشکیل می‌شود. فاقد ستونک خامه‌ای است و برچه تا سطح خامه امتداد ندارد. میوه در زمان رسیدن ، به سه مریکارپ اسفنجی ناشکوفا تقسیم می‌شود.

جنس لادن

 

این جنس به خاطر گونه زینتی آن ، یعنی لادن (تروپئولوم ماژورس) ، مشهور است. گلهایی درشت و زیبا به رنگ زرد و نارنجی دارد و خاستگاه آن مکزیک ، پرو و شیلی است. همه این گیاهان علفی ، یکساله و دارای برگهای تقریبا مدوری هستند که دمبرگ به وسط پهنک آن متصل است و رگبرگها ، از محل اتصال دمبرگ به اطراف و لبه پهنک بطور شعاعی منشعب می‌شوند.

کاربرد

 

لادن ، علاوه بر میروزین ، دارای یک هتروزید سنه‌ولیک به نام سنه‌ول بنزیلیک است که بطور کلی آن را گلوکو تروپئولوزید می‌گویند. این گلوکوزید گوگرددار مصارف درمانی دارد.

 

 

 

خویشاوندی لادن با سایر تیره‌ها

 

این تیره در اختصاصات گل به تیره شمعدانی بسیار نزدیک است و از طرف دیگر با دارا بودن سلولهای محتوی میروزین صفات ویژه تیره شب‌بو را نشان می‌دهد. گیاهان راسته شمعدانی گرچه مانند تیره شب‌بو میروزین ندارند و از این نظر باید از آنها دور باشند ولی چون از لحاظ اختصاصات جنینی با تیره شب‌بو قرابت و خویشی نزدیک دارند این امر روشنگر ابهام کلی خویشاوندی‌های این تیره می‌باشد. از تیره لادن نمونه خودرویی وجود ندارد و از تاریخ ورود لادن معمولی که به عنوان زینتی در باغچه‌ها کاشته می‌شود هیچگونه اطلاعی در دست نیست.

 

[amir.d 1,211]

تیره لسیتیداسه

Lecythidaceae

 

گیاهانی چوبی با گلهایی اپیژن هستند نافه از پرچم های متعدد تشکیل مییابد که در قاعده به هم پیوسته اند. میوه از نوع پیکسید و کپسولی است که به طور عرضی باز شده بخش بالایی آن مانند سرپوشی از آن جدا می شود و گاهی نیز سته مانند است. گیاهان این تیره فاقد دستگاه ترشح کننده و آبکش درونی هستند. تیره لسیتیداسه گیاهانی کاملاً گرمسیری با 20 جنس و تعدادی گونه های چوبی با برگهای متناوب و بدون گوشوارک میباشند. گلها منظم یا نامنظم ، درشت ، با رنگهای درخشان و شفاف اند، تخمدان در گل این گیاهان زیرین در بالا شامل 5 یا 6 کاسبرگ و 5 یا 6 گلبرگ و تعدادی پرچم است و تمام قطعات گل که در بالای تخمدان واقع اند در پائین به هم چسبیده اند. دانه فاقد آلبومن است و از یک جنین تقریباً تحلیل رفته و محور زیر لپه ای بسیار رشد یافته تشکیل می شود. میوه غالباً سته است و اگر کپسول باشد به حدی رشد می کند که به آن «دیک جن» می گویند دانه های این گیاهان غالباً سرشار از مواد روغنی بوده در برخی موارد نیز خوراکی هستند.

این گیاهان فاقد آبکش درونی و دستگاه ترشح کننده اند ولی در عوض درناحیه پوست ساقه دارای دسته های آوندی چوب و آبکش هستند.

[amir.d 1,211]

تیره لوبه لیا

Lobeliaceae

 

تذکر : در بعضی کتب ( از جمله فارماکوکتوزی G.E.Trease ) تیره لوبلیا Lobaliaceae به صورت یک تیره فرعی از Campanulaceae (تیره گل استکانی) ذکر شده است.

گیاهان تیره لوبه لیا به اشکال مختلف علفی درختچه و گاهی درخت مانند و مخصوص نواحی حاره نیکره جنوبی می باشند. بعضی از آنها نیز در نیمکره شمالی مخصوصاً آمریکا شمالی می رویند و چون از نظر مشخصات ساختمانی گل شباهت به گیاهان تیره campanulaceae دارند از این جهت در غالب رده بندیها مجاور تیره و اخیر یا به صورت یک تیره فرعی در آن جای داده می شوند.

از مشخصات گیاهان این تیره آن است که عموماً گلهای نر - ماده با تقسیمات 5 تایی دارند ولی جام گل آنها به خلاف تیره گل استکانی نا منظم و غالباً منقسم به 2 لوب مشخص است. میله پرچم های آنها در قاعده به یکدیگر و گاهی به جام گل پیوستگی دارد. مادگی آنها از 2 برچه تشکیل می یابد که از مجموع آنها تخمدانی 2 خانه بوجود می آید. آلبومن دانه آنها گوشتدار است.

در این تیره متجاوز از 400 گونه گیاه در 12 جنس جای داده شده است جنس مهم این تیره Lobelia است که شامل تعداد تقریبی 300 گونه می باشد.

[amir.d 1,211]

تیره مارانتاسه

Marantaceae

 

گیاهان این تیره علفی ، پایا، دارای ریزوم و عموماً استولون دار و گاهی نیز پیچان هستند. ریشه برخی از آنها غده ای و متورم است برگهای این گیاهان دورردیفه دارای دمگل با زبانک و همچنین گوشوارک اند. دمبرگها در انتهای واجد بند یا مفصل با ساختار تشریحی ویژه اند.

گل آذین بسیار پیچیده و به صورت خوشه ای کمانی شکل مرکب از گرزنهای دوسویه و بدون گل انتهایی و تقریباً به حالت گرزن یک سویه دم عقربی است گلها در گرزنهای مقدماتی (فرعی) متباعدند و گل آذین فاقد گل اولیه است. گلها نر- ماده، نامتقارن ، دارای برکگ یا پیشبرگ و یا فاقد آنها هستند. قطعات گلپوش به صورت کاسه و جام از هم متمایزند. کاسه متشکل از قطعات جدا و جام تقریباً پیوسته و یکی است. نافه به طور نظری می باید مرکب از 6 پرچم باشد ولی چرخه بیرونی آن دارای 1 یا 2 نا پرچمی و یا فاقد آنهاست و پرچم جلویی چرخه نیز همیشه از بین می رود. تخمدان سه برچه ای با سه خانه و یا یک خانه، و دارای خامه ای خمیده، محکم و با انتهای مقطع یا چند لبه است بطور کلی بخش پائینی تخمدان در داخل ناپرچمی کلاهک مانند قراردارد و بخش بالایی آن آزاد است. میوه کپسول، میان برچه گشا و سته مانند و دارای دانه ای با زایده مضاعف (آریل) است. این تیره دارای 12 جنس و در حدود 400 گونه است که تقریباً اکثر گونه های آن خاستگاه آمریکایی دارند.از این تیره هیچ نمونه ای در ایران وجود ندارد.

[amir.d 1,211]

تیره مایاکاسه

Mayacaceae

 

گیاهان این تیره کوچک همه مردابی وآبزی و برخی از آنها تقریباً دوزیست اند. برگهای آنها خطی و نازک در انتها دو شاخه فاقد نیام و بسیار فراوان و متراکم اند. گلها همیشه محوری ، منفرد و یا مجتمع به صورت چتر ، منظم ، نر- ماده اند و گلپوش آنها مضاعف و شامل کاسه و جام است پرچم ها 3 عدد و چسبیده به کاسبرگها بوده و بساکهایشان به وسیله منافذ باز می شوند. تعداد برچه ها 3 عدد است که تخمدانی یک خانه محتوی تخمک های راست، کناری - حاشیه ای را تشکیل می دهند. میوه کپسول است و خود گشنی به صورتهای مختلف در این گیاهان انجام می گیرد. دستگاه‌ هادی آنها دارای عناصر واقعی آوندی است. این تیره فقط دارای یک جنس بنام Mayaca است که در حدود 10 گونه در آمریکا و یک گونه در آنکولا دارد.

در رویشهای ایران از این تیره هیچ نمونه ای وجود ندارد ولی از آنجا که گیاهانی آکواریومی هستند و به سراسر جهان صادر می شوند ممکن است در آکواریومها وجود داشته باشند.

[amir.d 1,211]

تیره مو – تیره انگور

Vitaceae,Ampelidaceae

 

گیاهان تیره مو معمولاً به صورت درختچه های بالا رونده ولی در بین آنها انواع علفی و یا گیاهانی با ساقه راست و حتی به صورت درخت نیز می توان مشاهده نمود. مجموعاً شامل 12 جنس و تقریباً 700 گونه می باشد که عموماً در مناطق معتدله و گرم کره زمین پراکندگی دارند. این گیاهان اغلب دارای پیچک می باشند و وجود پیچک نیز باعث سهولت اتصال آنها به درختان مجاور و بالا رفتن از تکیه گاهها می شود برگهای آنها به اشکال مختلف ساده یا مرکب از برگچه های شانه ای و یا برگچه های منتهی به یک نقطه است. گلهائی نر - ماده ، پلی گام یک پایه ، یا دو پایه و مجتمع به اشکال مختلف گرزن یا خوشه دارند کاسبرگ های آنها معمولاً کوچک و جام گل آنها شامل 4 یا 5 گبرگ است عموماً پرچم هائی به تعداد گلبرگها و مادگی مرکب از 2 برچه دارند که مجموعاً تخمدانی 2 خانه و محتوی یک یا دو تخمک در هر خانه بوجود می آورند. میوه آنها سته و محتوی 2 تا 4 دانه است.

[amir.d 1,211]

تیره مورینگاسه

Moringaceae

 

تیره مورینگاسه تیره کوچکی از گیاهان جدا گلبرگ و شامل منحصراً یک جنس به نام Moringa مرکب از معدودی انواع درختی است. اغلب آنها در نواحی گرم مانند عربستان و هند، هیمالیا و برمه و غیره پراکنده اند. از مشخصات آنها این است که برگهای شانه ای مضاعف (با تقسیمات بیشتر) مرکب از برگچه های کوچک و متقابل و گلهائی با اجزای 5 قسمتی دارند. میوه آنها به صورت کپسول (پوشینه) دراز و نیام مانند محتوی دانه های درشت، با جنین راست و مجاری ترشحی لیزیژن است پوست ساقه آنها اغلب دارای سلولهای میروزین دار است.

[amir.d 1,211]

تیره مونوتروپاسه

Monotropaceae

 

گیاهانی کودرست (ساپروفیت) یا انگل (پارازیت) فاقد، کلروفیل، سفید متمایل به زرد تا قهوه ای ، ساقه گوشتی ، ساده راست. برگ ها فلس مانند متناوب گل ها کامل زیر تخمدانی (تخمدان فوقانی) گل آذین گرزن خوشه مانند کاسبرگ ها 4-5 تایی مستطیلی ، قاشقی شکل جدا ،همپوش گلبرگ ها هم تعداد با کاسبرگها ، جدا، همپوش ، قاشقی شکل، در قاعده کیسه دار. پرچم ها دو برابر تعداد گلبرگها، برچه ها 4-5 تایی، تخمدان 4-5 خانه ای یا یک خانه ای ، خامه دائمی ضخیم استوانه ای کلاله سرسان یا قیفی شکل میوه کپسول شکوفای شیاری، دانه ها متعدد، کوچک این تیره یک جنس و گونه بنام Monotropa hypopithys L. دارد که تا به حال در ایران فقط در گرگان شناسایی شده است.

[amir.d 1,211]

تیره ی نخود

 

مقدمه

 

تیره حبوبات یا نخود (Fabaceae) عموما از راسته گل سرخ از گیاهان دولپه است. گیاهان این تیره عموما دارای برگهای مرکب شانه‌ای ، گوشوارک‌دار و گلهایی 5 پر ، 5 چرخه‌ای با دو چرخه و فقط یک برچه هستند که به میوه‌ای از نوع نیام دوکفه‌ای تبدیل می‌شود. تیره حبوبات بعد از تیره کاسنی تقریبا دومین تیره مهم

برای مشاهده این محتوا لطفاً ثبت نام کنید یا وارد شوید.

• ورود
• یا
• ثبت نام

است که نزدیک به 430 گونه و حدود 13000 گونه دارد.

 

 

 

 

تیره لگومینوزه

 

 

این تیره دارای سه زیر تیره به نامهای میموزه ، سزالپینه و پاپیوناسه است. تمام گیاهان این تیره از لحاظ آزاد بودن مادگی و یک برچه‌ای بودن تخمدان و داشتن میوه به صورت نیام دوکفه‌ای مشترک هستند و در دیگر اختصاصات باهم فرق دارند که در سه گروه متفاوت جمع می‌شوند.

زیر تیره شب خسب یا میموزه

 

گیاهان این زیر تیره غالبا به صورت درختچه یا درختان بلند و یا نظیر گونه آنتادااسکاندنس پیچان هستند و نمونه‌های علفی و یکساله نیز مانند گل حساس و بعضی آکاسیاهای کوچک پایا در بین آنها وجود دارد. گلها غالبا به صورت گل آذین سنبله یا گل آذین کروی متراکم و سرمانند مجتمع هستند. جام گل منظم ولی بسیار کوچک است و از 5 میلیمتر تجاوز نمی‌کند.

 

گلبرگها دارای پرآذین پره‌ای و پرچمها غالبا فراوان هستند و تقریبا بخش قابل دید و آشکار گل را تشکیل می‌دهند. میوه به صورت نیام ، شکوفا و یا ناشکوفا و محتوی دانه‌هایی با جنین راست و غالبا آلبومن‌دار است. میموزه‌ها عموما به صورت درختچه‌هایی نسبتا بلند در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری با برگهایی مرکب معمولا دوشانه‌ای و گوشوارک‌دار هستند.

جنسهای زیر تیره میموزه

 

 

• جنس آکاسیا: ساقه برخی از آکاسیاها خارهایی دارد که ناشی از تغییر شکل گوشوارک برگها و یا تغییر شکل شاخه‌هاست. از گل برخی از آکاسیاها عطر گرفته می‌شود و برخی از آنها به عنوان درختان زینتی کاشته می‌شوند.
   
  
  

 

 

آکاسیا

 

 

 

• جنس آلبیزیا: درختانی با چتر کروی و گلهایی مجتمع در گل آذین نسبتا درشت ، صورتی ، سرخ و سفید هستند. بیشترین گونه‌های این جنس در کشورهای بین گرمسیری می‌رویند.
   
  
  
• جنس میموزا: بسیاری از گونه‌های این جنس در آمریکای گرمسیری انتشار دارند. یکی از گونه‌های معروف آن به نام گل حساس (میموزا پودیکا) گیاهی است علفی ، یکساله و خاردار که خاستگاه گرمسیری دارد و در برزیل می‌روید.
   
  
  
• جنس پارکیا: گلهای آن نر یا ماده و یا نازا هستند و در گل آذینهای کروی یا گرزی شکل مجتمع هستند. از میوه گونه‌ای به نام پارکیا بی‌گلوبوزا در سودان ماده قندی و از دانه آن مواد روغنی تهیه می‌کنند.
  

زیر تیره ارغوان

 

گیاهان این زیر تیره همگی درختچه ای و دارای جامی با پرآذین ناوی و پرچمهایی آزاد و تخمکهایی واژگون و دانه‌هایی غالبا آلبومن‌دار هستند. گیاهان زیرتیره سزالپینه بجز چند جنس تقریبا همگی در مناطق گرمسیری انتشار دارند و در این نواحی درختانی را با برگهای گوشوارک‌دار و مرکب شانه‌ای یا دوشانه‌ای شامل می‌شوند.

جنسهای زیر تیره سزالپینه

 

 

• جنس سراتونیا: گونه معروف آن خرنوب (سراتونیا سیلیکوآ) است که بیشتر در نواحی مدیترانه‌ای می‌روید و با داشتن گلهای تک جنس و بدون جام مشخص است. این گیاه دارای نیامی چرمی و ناشکوفا با میان بر پرگوشت و حفره درونی منقسم به خانه‌های تک دانه‌ای است.
   
  
  

 

 

درخت ارغوان

 

 

 

• جنس ارغوان: گونه معروف آن درخت ارغوان (سرسیس سیلیکا ستروم) است که به عنوان درخت زینتی کاشته می‌شود. این درخت دارای برگهایی ساده ، قلوه‌ای شکل و گلهایی است مجتمع در خوشه‌های پرگل صورتی و درخشان که قبل از پیدایش برگها در بهار روی شاخه‌های قدیمی ظاهر می‌شوند.
   
  
  
• جنس اریتروفلوئم: درختانی با برگهای مرکب دوبار شانه‌ای ، گل آذینی به صورت خوشه گرزن و یا سنبله هستند. گلها دارای 5 کاسبرگ پیوسته ، 5 گلبرگ ، 10 پرچم و تخمدانی یک برچه‌ای با دمگلی بسیار بلند هستند. پوست سمی با مواد آلکالوئیدی دارند که مقدار کم آن محرک قلب و مقدار زیاد آن بازدارنده قلب است.
  

زیر تیره پروانه واران

 

گیاهان این تیره علفی یا چوبی دارای گلهایی نامنظم و جامی با پرآذین درفشی هستند. پرچمها 10 عدد و غالبا بهم پیوسته‌اند. تخمدان محتوی تخمکهای واژگون و دانه‌ها فاقد آلبومن هستند. این زیر تیره شامل گونه‌های بسیاری در مناطقی معتدل و سرد است.

جنسهای پروانه آساها در ایران

 

 

• جنس آناژیریس: گیاهی است بوته ای یا درختچه‌ای ، با برگهای سه برگچه‌ای. گل معمولا زرد است. از این جنس در ایران فقط گونه آناژیریس فتیدا در جنگلهای کردستان به نام محلی قاراتاجی گزارش شده است.
   
  
  
• جنس لوتونونیس: گیاهی است علفی یا بوته‌ای و نیمه درختچه‌ای با برگهای پنجه‌ای. انواع ایرانی آن دارای برگهای سه برگچه‌ای و گلهای زرد است. این جنس دو گونه در بلوچستان دارد.
   
  
  
• جنس شنبلیله: گیاهانی علفی ، یکساله با برگهایی سه برگچه‌ای و گوشوارکهایی ناپیوسته به دمبرگ هستند. این جنس حداقل 29 گونه در ایران دارد.
   
  
  
• جنس یونجه: گیاهانی یکساله و بندرت پایا هستند. یونجه بیش از 14 گونه دارد و در بیشتر نقاط ایران می‌روید.
   
  
  
• جنس شبدر: گیاهانی یکساله ، بندرت پایا و چند ساله ، دارای برگهایی شبدری با سه برگچه و گلهایی مجتمع در گل آذین کپه‌ای انتهایی و یا محوری هستند. این جنس حدود 37 گونه در نواحی مختلف ایران دارد.
   
  
  
• جنس نخود: گیاهانی یکساله یا پایا ، با اندام هوایی پوشیده از برجستگیهای کوچک غده‌ای هستند. این جنس علاوه بر نخود معمولی ، 8 گونه دیگر نیز در آذربایجان ، اطراف تهران ، غرب ایران و لرستان و دیگر نقاط ایران دارد.
  

[amir.d 1,211]

تیره نولاناسه

Nolanaceae

 

تیره نولاناسه سومین تیره بین راسته ژانسیانال و راسته پله مونیال بوده به تیره سولاناسه بسیار نزدیک است. خاستگاه این تیره که حدود 2 تا 3 جنس دارد شیلی و پرو در آمریکای جنوبی است. این گیاهان علفهایی دارای برگهای ساده و کم و بیش گوشتی هستند.

برگهای آنها منفرد و متناوب و یا متقابل اند و معمولاً در بالای ساقه مجتمع می شوند گلها منفرد محوری، چهار چرخه ای و پنج پر ، دارای جام استکانی شکل ، دیسک هیپوژین ، تخمدان پنج خانه ای است و به وسیله دیواره بندی ثانوی به خانه های متعدد تک تخمکی تقسیم می شود.

میوه عموماً به صورت فندقه هایی مرکب ، گوشتی و محتوی دانه هایی قلوه ای شکل با جنین خمیده است.

از این تیره هیچ نمونه ای در رویشهای ایران وجود ندارد.

[amir.d 1,211]

تیره هزار نی

Butomaceae

 

گیاهانی چند ساله ، بدون کرک، آبزی یا رطوبت پسند ، ساقه زیرزمینی ضخیم ، خزنده. ساقه ها راست برگها قاعده ای، در قاعده غلاف دار، متناوب ، خطی، گل آذین چتر مانند ، شامل یک گل انتهایی و سه گرزن یک سویه ، هر یک دارای یک برگه، برگه ها گریبان را بوجود می آورند.

گل ها نر، ماده ، منظم ، کاسبرگها سه تایی ، گلبرگ مانند، گلبرگها سه تایی کمی (به طور ضعیف) از کاسبرگ ها بلندتر، پرچم ها نه تایی ، بساک از سطح درونی شکوفا ، برچه ها 6-9 به طور ضعیفی (کمی) در قاعده پیوسته ، زبرین با غده شهدی دیواره ای و تمکن مرکزی خامه ها دایمی، میوه برگه یا فولیکول، دانه ها بدون اندوسپرم، جنین راست.

تیره هزارنی دارای 9 جنس و 9 گونه در نیمکره شمالی و یک جنس در نیمکره جنوبی است و به طور کلی انواع این تیره بیشتر در نواحی معتدل پراکنده اند از این تیره در ایران فقط یک گونه بنام هزارنی Butomus umbellatus وجود دارد که این گونه در شمال (در کنار آبهای راکد رشت و لاهیجان) ، آذربایجان ، کرمانشاه (در آبهای سرآب نیلوفر) غرب (اراک ، راسوند، درود) جنوب (شیراز و سیستان) انتشار دارد.

[amir.d 1,211]

تیره فیکوئیداسه – تیره واهو

Ficoidaceae

 

گیاهان تیره واهو عموماً علفی یکساله و یا چند ساله و دارای اعضای نیمه چوبی می باشند اغلب آنها اندامهای گوشتدار دارند. فراوانی آنها بیشتر در نواحی جنوبی آفریقاست ولی در کالفیرنیا و جنوب آمریکای شمالی، نواحی حاره آسیا و در استرالیا یافت می شوند. از مشخصات آنها این است که برگهائی ساده، غالباً گوشتدار و تحلیل یافته دارند. گلهای آنها نر- ماده (بندرت پلی گام) و غالباً مجتمع به صورت گل آذین گرزن است. بندرت نیز ممکن است گلها به حالت منفرد و یا به اشکال دیر گیاه ظاهر شود. پوشش گل آنها5-4 تایی است به استثناء گلبرگها که ممکن است به تعداد دو برابر کاسبرگها و یا زیادتر از آنها و یا آنکه اصولاً گلها فاقد گلبرگ باشند در داخل جام گل معمولاً پرچم هائی به تعداد زیاد وجود دارد. قطعات جام گل معمولاً آزاد و یا کم و بیش پیوسته به هم در قاعده است. مادگی گلها از 2 یا تعداد زیادی برچه معمولاً پیوسته به هم (بندرت آزاد) تشکیل می یابد که مجموعاً تخمدانی 5-2 خانه (یا بیشتر و بندرت یک خانه) بوجود می آورند.میوه آنها به صورت پوشینه است.جنسهای مختلف این تیره در بعضی رده بندیهادر دو تیره Aizonaceae و Molluginaceae نیز جای داده می شود (Fl.Iranica) .در برخی دیگر نیز تیره مذکور به تفاوت به نام های Aizonaceae یا Mesembryanthemaceae مرکب از تیره های فرعی آورده شده است.

[amir.d 1,211]

تیره آپونوژتوناسه

Aponogetonaceae

گیاهان این تیره عموماً آبزی هستند و در داخل آب می رویند. ریزوم این گیاهان کوتاه برگهای آنها تماماً بن رست و غوطه ور در آب و دارای نیام و دمبرگ درازند و پهنک آنها، جز در یک گونه همیشه خارج از آب قرار دارند. گلها نر و ماده و یا تک جنس اند و سنبله انتهایی محصور در چمچه ای بی دوام را تشکیل می دهند. وضع استقرار گل روی محور گل آذین ممکن است یک طرفه و یا در تمام جهات باشد. گلها معمولاً ریز، فاقد برگ و پیشبرگ اند ولی پوششی پایا و تقریباً گلبرگ مانند دارند که از 2 و یا بندرت 3 قطعه تشکیل شده و بقیه قطعات پوشش گل حالت پرچم ها را را به خود می گیرند. نافه شامل 21 پرچم واقع در چرخه های سه تایی و مادگی دارای 3 و بندرت 6 یا 4 برچه آزاد است. هر یک از برچه ها محتوی دو تخمک و دارای دو پوشش است. میوه برگه و دانه بدون آلبومن است. ساقه اصلی و ریزوم این گیاهان سرشار از ذخیره نشاسته ای و خوراکی است. این تیره فقط دارای یک جنس بنام Aponogeton با 40 گونه است که در نقاط مختلف زمین پراکنده اند. در رویشهای ایران تاکنون هیچ گونه ای از آنها نام برده نشده است.

[amir.d 1,211]

تیره اریوکولاسه

Eriocaulaceae

 

گیاهان این تیره همگی علفی ، پایا، دارای ریزوم بسیار کوتاه و بندرت یکساله اند. برگهای قاعده ای و ساقه ای آنها نیام دار و خطی است گل آذین محوری، مجتمع به صورت کپه ای یا به صورت هایی با اشکال کم و بیش پیچیده اند. گلها بسیار کوچک، بدون پیشبرگ ، همیشه به علت از بین رفتن یکی از اندامهای جنسی تک جنس و یا بندرت دو پایه ، دو یا سه پرمنظم یا نامتقارن اند. گلپوش مضاعف، یا بندرت ساده است و یا وجود ندارد. جام غالباً پیوسته است گلهای نر که معمولاً در حاشیه کپه قراردارند دارای 2 تا 6 پرچم واقع در دو حلقه اند و حلقه بیرونی آنها معمولاً از بین می رود. گلهای ماده در داخل کپه واقع اند و دارای تخمدان زیرین مرکب از 2 تا 3 برچه گاهی همراه با ناپرچم ایها و در هر خانه واجد یک تخمک راست هستند. خامه 2 تا 3 عدد و میوه کپسول میان برچه گشاست.

این تیره دارای 9 جنس و 600 گونه می باشد که بیشتر در آمریکا می رویند و برخی بندرت در آفریقا و یک گونه در اروپا می روید. از این تیره در ایران هیچ نمونه‌ای نمی روید.

[amir.d 1,211]

تیره استرکولیاسه

Sterculiace

 

گیاهان این تیره به اشکال مختلف علفی، درخت یا درختچه مخصوص مناطق گرم و استوائی کره زمین می باشد از مشخصات آنها دارا بودن مجاری ترشحی عریض از نوع شیزون ، مولد صمغ است که در پوست مغز، ساقه و رگبرگهای برگ آنها پراکندگی دارد.

این گیاهان برگهائی متناوب ، ساده یا مرکب دندانه دار و یا لوبهای مشخص دارند. گلهای آنها نر – ماده یا بر دو نوع نر و ماده ، شامل کاسه مرکب از کاسبرگهای پیوسته به هم و 5 گلبرگ آزاد (گاهی فاقد آن) است. پرچم های آنها به تعداد 5 (گاهی بیشتر) و در بعضی نمونه ها علاوه بر آن دارای پرچم های استامینود Staminode می باشد. میله پرچم های آنها در قاعده به صورت حلقه با غلافی به یکدیگر پیوستگی دارد.میوه آنها مرکب از فولیکولهای واقع در مجاور هم و یا به صورت برچه های پیوسته به هم (شکوفا یا نا شکوفا) و محتوی دانه های آلبومن دار یا فاقد آن است.

[amir.d 1,211]

تیره اسفند – تیره اسپند

Zygophyllaceae

 

گیاهان تیره اسپند، گیاهانی بندرت علفی و معمولاً دارای اعضای چوبی شده، درختچه و یا به صورت درخت می باشند. در نواحی مختلف کره زمین مخصوصاً مناطق خشک و یا شوره زار نواحی استوائی و گرم می رویند. پراکندگی آنها به صورتی است که بیشتر در هند و آفریقای شمالی یافت می گردند در نواحی معتدله نیز نمونه های متعددی از آنها وجود دارد اغلب آنها برگهائی مرکب از برگچه های زوج یا برگچه های منتهی به یک نقطه و بندرت پهنکی با بریدگیهای عمیق و نا منظم دارند. گلهای آنها نر - ماده شامل 4 یا 5 کاسبرگ ، به همان تعداد گلبرگ و پرچم هائی به تعداد 2 برابر گلبرگ ها (یا مساوی تعداد آنها) است. مادگی مرکب از برچه هائی به تعداد 2 تا 12 (معمولاً 4 یا 5) دارند که مجموعاً تخمدانی چند خانه بوجود می آورند. میوه آنها پوشینه ندرتاً سته و یا منقسم به قطعات جدا شدنی است.

[amir.d 1,211]

تیره افرا

Aceraceae

 

گیاهان این تیره، درختی یا درختچه ای ، غالباً خزان کننده، گاهی دارای شیرابه ای سفید رنگ، برگها متقابل ، دمبرگ دار، بدون گوشواره، پنجه ای لوب دار ، بندرت کامل (ساده) یا شانه ای ،دارای رگبرگهای پنجه ای، گلها منظم ، زیرین (تخمدان زبرین) یا بطور ضعیفی میانی یا کمرین نر ماده یا یک جنسی (گل های ماده غالباً بدون پرچم های بارور) انتهایی یا جانبی دیهم، خوشه ای یا دسته ای (پانیکول) کاسبرگها (5-4) تایی بندرت بدون گلبرگ، پرچم ها برابر یا دو برابر تعداد گلبرگها بندرت فاقد پرچم (10-4 عدد، معمولاً هشت عدد)، داخل یا خارج (درون یا بیرون) طبق (صفحه ای مدور) قرار گرفته، تخمدان دو برچه ای به طریق عرضی به هم فشرده، دوخانه ای هر خانه دارای دو تخمک خامه یا کلاله 3-2 تایی، میوه در دو مریکارپ بال دار ناشکوفا (دو فندقه بالدار).

این تیره در ایران دارای یک جنس بنام افرا (Acer) است که همه گونه های آن درختی هستند و در جنگلهای شمال تا ارتفاع 2000 متری و همچنین در جنگلهای غرب و جنوب ایران می رویند و نام های محلی متفاوت دارند.این تیره در ایران مجموعاً دارای 10 گونه است که غالباً عناصر اصلی رویشهای جنگلی را تشکیل می دهند.

[amir.d 1,211]

تیره پیرولاسه – تیره امرودیان

pirolaceae-Pyrolaceae

 

تیره امرویان از راسته Ericales می باشند که مجموعاً شامل 10 جنس و در حدود 30 تا 40 گونه گیاه است در نیمکره شمالی پراکنده اند و در هیمالیا ، امریکا تا حد نواحی کوهستانی مکزیک ، فرمز و مالا کا گسترش دارند. عموماً گیاهانی علفی و یا کم و بیش چوبی و دارای ظاهر همیشه سبز می باشند برگهای ساده یا فلس مانند (در انواع ساپروفیت) و گلهای منفرد یا مجتمع به صورت سنبله انتهایی مرکب از قطعات 4 یا 5 تایی دارند. گلبرگهای آنها در بعضی انواع ممکن است حالت آزاد داشته باشد. میوه آنها کپسول باسته و محتوی دانه های آلبومن دار است.