رفتن به مطلب

عيب يابي موتورهاي الكتريكي


ارسال های توصیه شده

electric-motor-repair

تشخيص عيب و رفع آن در موتورهاي الكتريكي اهميت خاصي دارد. تشخيص عيب در اولين مرحله كار تعميراتي است و رفع آن در مرحله بعدي قرار دارد.

 

يافتن عيب موتورها را مي توان به تشخيص نوع بيماري يك فرد توسط پزشك تشبيه كرد تا پزشك بيماري را به درستي تشخيص ندهد، نمي تواند براي بهبود بيماري قدم بردارد وتمام نسخه هايي كه مي نويسد، تاثيري در بهبودي بيمار نخواهد داشت. به همين ترتيب، اگر عيب اصلي شناخته نشود يا ماشين را نمي توان تعمير كرد و يا اگر به دليل وجود آن عيب ، عيب ديگري پيدا شود و ما آن عيب دومي را برطرف كنيم ، موتور مجددا معيوب مي شود و به همان حالت اول در مي آيد ، مثلا گر محور موتور لنگي داشته باشد ، بلبرنگ ها و بوش ها را خراب خوهد كرد. در اينجا اگر ، به جاي رفع عيب اصلي - فقط به تعويض بلبرنگ ها و بوش ها بپردازيم ، چون محور موتور هم چنان كج است دوباره بعد از مدتي ، رتور بوش ها و بلبرنگ ها را خراب خواهد كرد.

 

كسب مهارت در عيب يابي بيش تر در اثر تجربه عملي به دست مي آيد نه با خواندن كتاب و جزوه اما به هر حال ، آگاهي از برخي نكات لازم و ضروري مي باشد كه به بعضي از آنها مختصرا اشاره مي كنيم .

براي تشخيص عيب ، روش هاي مختلفي وجود دارد. بعضي عيب ها را فقط با مشاهده ي عيني مي توان تشخيص داد. تعداد ديگري را از روي تغيير خصوصيات الكتريكي و تعدادي را با صداي مخصوصي كه در هنگام كار توليد مي كنند. بنابراي نظريه ي عيب يابي از راه هاي مختلف صورت مي گيرد كه ما در اين بخش عيب هاي مكانيكي از روش مشاهده ي عيني و آزمايش با دست در بخش عيب هاي الكتريكي از روش تغيير خصوصيات الكتريكي براي عيب يابي ماشين ها استفاده خواهيم كرد.

 

به طور كلي هر وسيله الكتريكي ممكن است دو نوع عيب عمده پيدا كند:

الف- عيب در قطعات مكانيكي (عيب هاي مكانيكي) ب- عيب در مسير جريان (عيب هاي الكتريكي).

 

 

تشخيص عيب هاي مكانيكي و رفع آن ها

عيب هاي مكانيكي ناشي از خرابي قطعات متحرك و غير متحرك است. اين قطعات را كه به دلايل مختلفي ممكن است خراب شوند، بايد تعمير يا تعويض كرد. در اين جا به برخي از اين خرابي ها و دلايل عمده ي آنها اشاره مي كنيم .

1-شكستگي بدنه و درپوش ها (قالپاق ها)

شكستگي بدنه يا درپوش معمولا در اثر ضربه هاي ناگهاني ناشي از برخورد جسمي به ماشين يا فشار بيش از حد وسيله اي بر روي بدنه يا قالپاق ها آن وعواملي نظير اينها به وجود مي آيد . معمولا حجم قطعه شكسته شده كمي افزايش مي يابد و شكستگي قطعه اي مانند قالپاق در بعضي مواقع باعث به هم خوردن تعادل ماشين مي شود و تعدادي از قطعات متحرك و بعضي قطعات غير متحرك آن ، جا به جا مي شوند.

براي تشخيص اين عيب بايد همه ي قسمت هاي بدنه و درپوش ها را دقيقا بررسي كرد، و در صورت مشاهده ترك يا شكستگي در بدنه ، آن را درصورت امكان جوش دهيم و در صورت مشاهد هي شكستگي در در قالپا ق ها بايد آ، را عوض كنيم. بنابراين، در هر موتور معيوب بايد ابتدا بدنه و درپوش ها را كاملا بازديد كرد و در صورت سالم بودن آنهابه سراغ قطعه هاي ديگر رفت.

2-خرابي بلبرنگ ها، بوش ها و ياتاقان ها:

اين قطعات در موتور دو وظيفه ي مهم به عهده دارند: تكيه گاه هستند و فشار وارد شده را تحمل مي كنند، دوم اصطكاك ميان قطعات ثابت و متحرك را كاهش مي دهند. به همين دليل، بازرسي منظم و روغنكاري و سرويس مرتب آنها نقش مهمي در كاركرد منسب موتور دارد و امري ضروري است. تناوب روغنكاري و گريسكاري به عوامل مختلفي از جمله زمان كاركر موثر، شرايط آب و هوا و نظير اينها بستگي دارد. معمولا كارخانه هاي سازنده ، دستورالعمل مربوط به فواصل منظم روغنكاري ، نوع روغن گريسكاري و نوع گريس و شرايطي كه موتور براي كتر كردن در آ، ساخته شده است را در كاالوگ دستگاه ذكر مي كنند. بايد تا حد ممكن اين دستور العمل را به طور دقيق اجرا كرد.

در صورت خرابي وسايل ذكر شده، معمئلا موتور به سختي حركت مي كند يا هنگام كار، لرزشي غير عاي دارد و ممكن است صدايي غير عادي ايجاد كند.

خرابي بلبرنگ ها، بوش ها و ياتاقان ه به سه دليل عمده ي زير ممكناست اتفاق بيفتد:

الف:نرسيدن به موقع روغن يا گريس به اين قطعات روغنكري يا گريسكاي نامناسب.

ب: استفاده از موتور در محيطي كثيف تر از آن چه موتور براي آن ساخته شده است.

فشار بار بيش از حد روي موتور.

 

الف: در مورد روغنكاري و گريسكاري به موقع اولين چيزي كه بايد مورد توجه قرار گيرد، دستورالعمل سرويس كارخانه سازنده ا ست. رونكاي بايد با تناوبي كه در دستورالعمل و نگه داري وسيله آمده و با همان نوع روغني كه كارخانه ذكركرده است، انجام گيرد . اگر روغن به موقع و به اندازه ي كافي و نوع مناسب به اين قطعات نرسد ، ر محل سايش به يك ديگر و در اثر اصطكاك بيش از حد ، گرماي زيادي ايجاد مي شود كه ممكن است باعث انبساط و در نتيجه خرابي و شكستگي همان قطعات و حتي ديگر قسمت هاي موتور بشود.

 

علاوه بر رعايت فواصل منظم روغنكاري و استفاده از روغن مناسب ، عامل ديگري كه بايد در نظر گرفته شود، چگونگي نصب موتور است. گاهي پيش مي آيد كه عليرغم اين كه موتر را به طور منظم و در فواصل زماني كم و با روغن مناسب روغنكاري مي كنيم اما بلبرينگ موتور مرتبا خراب مي شوند. دليل اين امر ممكن است اين باشد كه موتور به طور صحيح نصب نشده است .

 

براي مثال ، اگر موتوري را كه براي نصب عمودي ساخته شده است روي پايه ي افقي نصب كند، به دليل غلط قرار گرفتن محفظه ي روغن، به رغم روغن كاري مرتب ، روغن به قسمت هاي لازم نمي رسد و در نتيجه بلبرينگ ها و ساير قطعات خراب شده بايد توجه كنيم كه موتور تحت همان شايطي نصب شده باشد كه براي آن ساخته شده است.

براي مثال، اگر موتوري را كه براي نصب عمودي ساخته شده است روي پايه ي افقي نصب كنند، به دليل غلط قرار گرتن محفظه ي روغن ، به رغم روغن كاري مرتب، روغن به قسمت هاي لازم نمي رسد و در نتيجه بلبرينگ ها و ياتاقان ها خراب مي شوند. بنابراين، در مواردي قبل از تعويض بلبرينگ ها و ساير قطعات خراب شده بايد توجه كنيم كه موتور تحت همان شرايطي نصب شده باشد كه براي آن ساخته شده است.

ب- بسته به اين كه موتور در چه محيطي مورد استفاده قرار مي گيرد. معمولا درپوش ها و حفاظ موتور را متناسب با محيطي كه موتور در آن مورد استفاده قرار مي يرد، مي سازند. مثلا نوع بدنه و در پوش موتور پمپي كه بايد در داخل چاه ›ب قرار گيرد و آب را پمپ كند با بدنه و درپوشهاي موتور پمپ يك دستگاه شوفاز كه در معرض رطوبت وآب كمتري است، متفاوت ساخته مي شود و نمي توان موتوري را كه براي كار اول ساخته شده است و در محيط دوم به كاربرد و به عكس يا مثلا نمي توان موتور يك دستگاه ماشين تراش را در يك دستگاه ماشين سنگ خردكني كه محيط غبار آلودي است به كاربرد؛ تي اگر قدرت آنها با هم برابر باشد.

بنبراين؛ اگر به موتوري برخورديم كه به رغم روغن كاري منظم بلبرينگ ها يا ساير قطعات آن زود خراب مي شود، قبل از تعويض بلبرينگ ها و ساير قطعات بايد توجه كنيم كه آيا نوع بدنه در پوش ها، بلبرينگ ها با محيطي كه موتور در آن كار مي كند متناتسب است يا نه. ر صورت نامنسب بودن موتور$، عاقلانه ترين كار تعويض آن با موتوري است كه متناسب با محيط مورد نظر باشد. در صورتي كه اين كار ممكن نباشد ، بايد ابتدا حفاظ مناسبي براي نگهداري موتور در برابر نفوذ آب و گرد غبار وغيره تحت تثير عوامل خارج از كنترل ما، موتور بايد در شرايطي نامطلوب تر از آ، چه براي آن ساخته شده است كار كد، روغنكاري بشتر، به كاركرد بهتر موتور كمك خواهد كرد؛ گرچه اين راه حل اصلي مشكل نيست.

پ: وارد شدن فشار و بار بيش از حد روي موتور، چنان چه در يك موتر بهرغم روغن كاري صحيح و كار كرئدن موتور در محيط مناسب با خراب شدن مكرر بلبرينگها و ياتاقان ها ربرو مي شويم ، به ويژه اگر اين امر همراه با شگستگي بلبرينگ ها و تاب برداشتن محور موتور باشد، دليل خرابي ، به احتمال زياد وارد آمدن بار بيش از حد روي موتور است. در اين گونه موارد، بايد به دو مطلب توجه كنيم : اول اين كه بار زيادتر از حد مجاز به موتور داده نشود و دوم اين كه نصب موتور چه از نظر افقي و عمودي بودن و چه از نظر محكم بودن در سرجاي خود و عدم لرزش، صحيح باشد. در صورتي كه موتور صحيح نصب نشده يا لرزش داشته باشد، فشار بيشتري به بلبرينگ ها و ياتاقان ها وارد مي آيد و موجب سوختن يا شكستگي آنها مي شود. در اين گونه موارئ، بايد ابتدا موتور را به طرز صحيح و محكم نصب كرده و سپس قطعات خراب شده را تعويض كرد.

علاوه بر موارد ذكر شده اگر بار قرار گرفته روي محور موتور داراي لنگي باشد، چنين معايبي را سبب مي شود. براي تشخيص دادن خرابي بلبرينگها: بوشها و ياتاقانها رش هاي مختلفي وجود دارد. ابتدا با مشاهده ي عيني و نگاه كردن سالم . يا معيوب بودن ققطعات ياد شده را مي توان تشخيص داد. مثلا اگر ساچمه هاي يك بلبرينگ ريخته باشد به وضوح مشاهده مي شود كه بلبرينگ خراب است تشخيص يا شكست بوش نيز به همين صورت امكان پذير است.

در صورتي كه با چشم نتوان عيب هاي فوق را تشخيص داد، بايد با آزمايشهاي سده معين كرد كه اين وسايل خراب هستند يا نه. براي اين كار ابتدا محور موتور را به چپ و راست مي چرخانيم تا ببينيم موتور به راحتي مي گردد يا نه يا اين كه صداي غير عادي از آن ايجاد مي شود يا نه، در صورتي كه حركت رتور سخت بوده يا صداي غير عادي داشته باشد $، امكان خرابي بوش ها يا بلبرينگ ها وجود دارد. بالاخره در مرحله آخر محور موتور را به سمت بالا يا پايين حركت مي دهيم تا ببينيم محور موتور لقي دارد يا نه (لقي حدود 39. ميلي متر طبيعي است). در صورتي كه لقي داشته باشد حتما يكي از وسايل آن معيوب شده است كه بايد آن را تعويض كرد. پس از تعويض نيز بايد مجددا آنها را روغنكاري يا گريسكاري نمود و در نهايت ، عللي را كه باعث خرابي آنها شده ات مانند كار زياد از حد، بار نامتعادل روي محور رتور، زنگ زدگي و غيره ). از بين برد.

لینک به دیدگاه

2-لنگي محور رتور:

گاهي به دليل خرابي بلبرينگها، بوشها و ياتاقانها لنگي بار (نامتعادل بودن باري كه روي محور موتور وصل شده است) رتور كمي تاب برمي دارد و از حد تعادل مكانيكي خارج مي شود. كه در اصطلاح مي گويند محور از بالانس خارج شده است. در اين حالت، لرزش موتور به طور قابل ملاحظه اي افزايش مي يابد و تكيه گاه ها را خراب مي كند.

معمولا در چنين حالتي موتور راحت نمي چرخد و توليد صدا نيز مي كند. لنگي محور رتور گاهي آن قدر زياد است كه با چشم مي توان آن را ديد.

اگر لنگي محور رتور را با چشم نتوان تشخيص داد، مي توان رتور را ازبدنه جدا كرد و سپس به دستگاه بالانس يا دستگاه ديگري كه در دسترس باشد مانند ماشين تراش وصل كرد و لنگي آن را تشخيص داد.

در اين صورت ، پس از بستن رتور به ماشين تراش آهسته سه نظام را به حركت در مي آوريم . اگر رتور لنگي داشته باشد به خوبي مشخص مي شود. در صورت خم شدگي محور موتور بايد آن را تعويض كرد.

-3درگير شدن رتور با استاتور:

رتور با فاصله ي هوايي بسيار كمي (حدود چند دهم ميلي متر) از استاتور جدا مي شود.

اين فاصله ي هوايي در سطح جانبي داخل استاتور بايد به يك اندازه باشد. گاهي به دليل خرابي بلبرينگها، بوشها يا جابه جا شدن قالپاقهاي موتور و شكستگي آنها رتور از حالت تعادل خارج شده و با استاتور درگير مي شود. علاوه بر اين، جابه جا شدن ورقه هاي استاتو يا پر شدن فاصله ي هوايي با گرد و خاك يا كثيف شدن سطح رتور يا استاتور نيز مي توان عامل درگيري رتور با استاتور باشد. اين جريان معمولا با صدا همراه است. در ضمن ، موتور در اين به سختي حركت مي كند. اگر اين عيب به سرعت برطرف نشود ، استاتور و سطح رتور خراب خواهد شد.

به علاوه، اين امر به سرعت موجب خراب شدن بلبرينگها نيز مي شود. براي تشخيص اين عيب مي توان رتور را به چپ و راست چرخاند. در صورتي كه رتور آزاد نشود و صداي درگير شدن يز بدهد، حتما يكي از عيب هاي ذكر شده را دارد.

 

تشخيص عيب هاي الكتريكي و رفع آن

بعد از اين كه مطمئن شديم ماشين الكتريكي ما عيب مكانيكي ندارد، به سراغ عيبهاي الكتريكي خواهيم رفت. عيب الكتريكي در مسيرهاي جريان برق به وجود مي آيد. اين عيوب عموما به سه صورت زير ممكن است ايجاد شوند:

 

الف: قطع شدگي

ب: اتصال بدنه

پ: اتصال كوتاه حلقه ها

 

براي تشخيص نوع عيب مي توان از تغييراتي كه در خصوصيات كار موتور پديدار مي شوند، استفاده كرد. در اين جا عيوب عمومي موتورهاي سه فز و يك فاز و حتي در برخي موارد تنها عيوب موتورهاي سه فازه ذكر خواهد شد؛ زيرا موتورهاي يك فازه معمولا عيب هايي پيدا مي كنند كه نظير آنها در موتور سه فازه به وجود نمي آيد. به اين دليل، عيب يابي موتورهاي يك فاز جداگانه گفته خواهد شد.

 

موتورهاي سه فازه

براي مشاهده ي تغيير خصوصيات كار، بايد ابتدا در مسير هر يك از فازها يك آمپرمتر مناسب به همراه فيوز قرار داد و سپس موتور را براي چند لحظه كوتاه به ولتاژ نامي وصل كرد. با اتصال موتور براي چند لحظه به برق اتفاقات زير ممكن است رخ دهند.

الف-موتور هيچ گونه عكس العملي از خود نشان ندهد و آمپرمترها نيز هيچگونه جرياني را نشان ندهند.

 

1-اتصال ستاره، در اين حالت در مسير سيم پيچي فازها قطع شدگي وجود دارد كه ممكن است اين قطع شدگي در داخل كلاف ها يا در نقطه ي صفر ستاره باشد. براي كسب اطمينان ازقطع شدگي بايد مقاومت بين دو فاز را اندازه گرفت.

در اين حالت ، مقاومت بين دو فاز بايد بي نهايت باشد. براي اين كار مي توان از اهم متر يا يك لامپ سري با سيم پيچ هر فاز استفاده كرد. بدين ترتيب بايد اتصالات سر وته گروه كلافهاي موتور را از يكديگر جدا كنيم و سپس مقاومت اتصالاتگروه كلافهاي هر سيم پيچ را اندازه بگيريم. در صورتي كه مقدار مقاومت در هر يك از گروه كلافها بي نهايت باشد( در آزمايش با لامپ ، لامپ روشن نشود) قطع شدگي در داخل گروه كلاف خواهد بود.

در اغلب موارد بايد سيم پيچي موتوري را كه سيم پيچهاي آن قطع شدگي دارند ، تجديد كرد. اگر مقاومت بين U-X و V-Y وw-z حدود اهم باشد، علت نشان ندادن آمپرمترها، بازبودن نقطه ي صفر ستاره است كه بايد اين نقاط را با دقت به يكديگر وصل كرد و سپس با اهم متر مقاومت آن را اندازه گیری کرد. عيب يابي قطعات برقي :

عيب1- موتور اصلا"روشن نشده و جرياني از مدار عبور نمي کند.

علت1 -جايي از مدار قطع است.

رفع عيب1- با آوامتر تمام مدار شامل پريز،دوشاخه ،سيم هاي رابط،کليدها واتصالات در تخته کلم موتور را بر رسي وعيب مربوطه را بر طرف مي نماييم.

 

عيب 2- موتور اصلا"روشن نشده وجرياني از مدار عبور نمي کند.

علت2 - سوختن فيوز.

رفع عيب2-ابتدا علت سوختن فيوز که مربوط به اتصالي مي باشد را بررسي نموده پس از آن به تعويض فيوز مي پر دازيم.

 

عيب3-موتور پس از روشن شدن خيلي زود داغ مي شود.

علت3-موتور نيم سوز است.

رفع عيب3- در هر کدام از سيم پيچ هاي کمکي واصلي ميتواند اتصال حلقه ويا اتصال کلاف به کلاف بوجود آمده باشد.بنابر اين مسير جريان الکتريکي کوتاه شده در نتيجه ميدان مغناطيسي مناسب براي گردش بوجود نمي آيد وباعث داغي موتور ميشود.موتور هاي نيم سوز جريان بيشتري نسبت به موتور هاي سالم مشابه خود دريافت مي کنند. براي رفع عيب در صورتي که محل اتصالي مشخص باشد وبتوان به نحوي آن را عايق نمود اقدام کرده ودر غير اين صورت موتور بايد دو باره سيم پيچي شود.

 

عيب4- موتور پس از روشن شدن خيلي زود داغ مي شود.

علت4- زياد بودن بار موتور.

رفع عيب 4- هر موتوری داراي توان مکانيکي مشخص است در صورتي که بيش از توان مربوطه از موتور نيرويي خواسته شود جريان بيشتري از سيم ها عبور مي کند که با سطح مقطع وتعداد دور آن ها همخواني ندارد وباعث گرما در موتور و آسيب ديدن آن خواهد شد .براي رفع عيب بايد بار موتور را کم نموده واز کار مداوم آن خود داري کرد.

 

عيب5- موتور پس از روشن شدن خيلي زود داغ مي شود وزير بار مي خوابد.

علت 5- عمل نکردن کليد گريز از مرکز .

رفع عيب 5 - علاوه بر جريان در يافتي توسط سيم پيچ اصلي ،سيم پيچ کمکي نيزچون از مدار خارج نمي شود جريان دريافت مي کند .براي اطمينان از صحت عمل کرد کليد گريز از مرکز بايد به صداي کنتاکت آن در حالت دور گرفتن موتور وهمچنين از دور افتادن آن گوش کرد .براي رفع عيب بايد کليد سرويس ويا تعويض شود.

 

عيب 6- با روشن کردن موتور صداي زيادي شنيده مي شود ولي به گردش در نمي آيد.

علت 6- خرابي کليد گريز از مرکز .

رفع عيب 6- درصورتي که کنتاکت هاي کليد در حالتي که موتور خاموش بوده وصل نشده باشد.درزمان شروع بکار ،سيم پيچ راه انداز در مدار قرار نگرفته وطبيعتا"موتور بگردش نمي افتد.براي رفع عيب کليد را با آوامتر امتحان ودر صورت معيوب بودن تعويض مي نماييم.

 

عيب 7- با روشن شدن موتور صداي زيادي شنيده مي شود ولي به گردش در نمي آيد.

علت 7 - قطعي سيم پيچ اصلي يا کمکي .

رفع عيب 7 - به کمک آوامتر هر دو مدار را امتحان ودر صورت مشخص بودن محل پارگي ،آن را تعمير مي نماييم.

 

عيب 8 - با روشن شدن موتور صداي زيادي شنيده مي شود ولي به گردش در نمي آيد.

علت 8 - نيم سوز بودن يا سوختگي موتور .

رفع عيب 8 - موتور سريعا"داغ شده وجريان زيادي مي کشد همچنين بوي سوختگي ويا دود از مشخصه هاي آن است.رفع عيب سيم پيچي مجدد است.

 

عيب 9 - با روشن کردن موتور صداي زيادي شنيده مي شود ولي به گردش در نمي آيد.

علت 9 - خرابي خازن.

رفع عيب 9 - خازن ها به منظور راه اندازي موتور بکار رفته اند خازن را مطابق با مطالبي که در مورد عيب يابي خازن ها گفتيم آزمايش نموده در صورت نياز آن را تعويض مي کنيم.

 

عيب 10 - با روشن کردن موتور فيوز عمل کرده مدار قطع مي شود.

علت 10 - اتصال کوتاه در مدار اصلي موتور .

رفع عيب 10 - دوشاخه ،سيم هاي رابط وجعبه اتصالات موتور را بررسي کرده در صورت پيدا کردن محل اتصالي آن را مرتفع مي نماييم.

 

عيب 11 - با روشن کردن موتور فيوز عمل کرده مدار قطع مي شود.

علت 11 - سوختگي کامل موتور

رفع عيب 11 - با مشاهده استاتور وسيم پيچ هاي مربوطه عيب حاصل تاييد گرديده وبراي رفع آن بايد موتور سيم پيچي گردد.

 

عيب 12 - با روشن کردن موتور فيوز عمل کرده مدار قطع مي شود.

علت 12 - اتصال کوتاه در خازن

رفع عيب 12 - اگر با جدا کردن خازن از مدار و به برق زدن موتور فيوز ديگر عمل نکرد عيب از خازن است وبايد آن را تعويض نمود.

 

منبع:سایت تخصصی برق و الکترونیک

لینک به دیدگاه

به گفتگو بپیوندید

هم اکنون می توانید مطلب خود را ارسال نمایید و بعداً ثبت نام کنید. اگر حساب کاربری دارید، برای ارسال با حساب کاربری خود اکنون وارد شوید .

مهمان
ارسال پاسخ به این موضوع ...

×   شما در حال چسباندن محتوایی با قالب بندی هستید.   حذف قالب بندی

  تنها استفاده از 75 اموجی مجاز می باشد.

×   لینک شما به صورت اتوماتیک جای گذاری شد.   نمایش به صورت لینک

×   محتوای قبلی شما بازگردانی شد.   پاک کردن محتوای ویرایشگر

×   شما مستقیما نمی توانید تصویر خود را قرار دهید. یا آن را اینجا بارگذاری کنید یا از یک URL قرار دهید.

×
×
  • اضافه کردن...