استفاده از كود در مزارع نيشكر

[masi eng 47,044]

هدف و دامنه كاربرد

ارائه توصيه كودي به منظور برنامه ريزي براي هر كشت و صنعت 12 هزار هكتاري با توليد سالانه يك ميليون

تن نيشكر، صورت می پذيرد.

 

البته بايستی توجه داشت كه هر مزرعه حسب شرايط خاك، وضعيت زهكشی و برنامه آبياري، واريته و سن

گياه و در نهايت، عملكرد موردانتظار از آن مزرعه نياز كودي متفاوتی دارد كه بايستی با دقت محاسبه و در

اختيار نيشكر قرار گيرد.

بديهی است با توجه به روند تغييرات در قيمت نهاده هاي كشاورزي، بازار شكر و فرآورده هااي آن، مسائل

اقتصادي، زيست محيطی و شرايط آب و هوايی و تأثير آنها در توليد محصول نيشكر، تداومآزمایش های

كودي به منظور به روز ساختن برنامه كودي براي اين گياه ضروري خواهد بود.

 

واحدهای مسئول

 

ادار ههاي كشاورزي

 

ادوات و مستندات موردنياز

تانكر حام كود مايع

تراكتور

دستگاه ح كننده كود

درام و نيم درام كود

 

شرح دستورالعملرشد نيشكر در استان خوزستان بر اساس دماي روزانه، ساعات تابش آفتاب و رطوبت و مواد غذايی در

دسترس ريشه گياه به چند دوره تقسيم می شود كه در مقايسه با شرايط آب و هوايی مناطق استوايی و

نيمه استوايی نيشكرخيز جهان تفاوت هاي عمده اي دارد.

دوره اول: از جوانه زدن گياه تا استقرار پنجه دهی مقدماتی (از اواخر مرداد تا نيمه اول آبان)

 

دوره دوم : توقف زمستانه(از نيمه دو آبان تا نيمه اول اسفند)

 

در اين دوره، عملاً ماده خشكی توليد نمی شود لذا می توان آن را دوره توقف رشد ناميد. از

سوي ديگر، با آ فز ایش سرما در شرايط خوزستان بخش سبزينگی گياه آسيب ديده و در اثر

يخ زدگی از بين برود. لذا وجود كنده و ريشه هاي قوي براي شروع مجدد نيشكر در دوره سوم

از اهميت ويژه اي برخوردار است.

 

دوره سو م: شروع فعاليت و رشد خفيف (از نيمه دو اسفند تا نيمه اول ارديبهشت )

 

دوره چهارم : رشد سريع نيشكر (ز نيمه دو ارديبهشت تا نيمه اول شهريور)

 

دوره پنجم: كاه رشد و شروع عمليات رسيدگی (از نيمه دو شهريور تا شروع برداشت)

 

زمان رسيدگی بر حسب واريته و زمان قطع آبياري مزرعه، متفاوت است.

 

معمولاً ارتفاع گياه، يك شاخص كلی از وضعيت توليد گياه است كه براي پی بردن به عملكرد نيشكر بهتر

است از ميزان ماده خشك توليدي توسط گياه استفاده شود.

از سوي ديگر، نيتروژن يكی از عناصر اصلی غذايی موردنياز نيشكر است كه گرچه حدود يك درصد وزن

خشك نيشكر آماده براي برداشت را تشكيل می دهد، ولی اهميت آن از عناصري چون كربن، اكسيژن و

هيدروژن اكه بيش از 90 درصد وزن گياه را دربر می گيرند كمتر نيست.

 

در تأمين عناصر غذايی موردنياز نيشكر ا به ويژه نيتروژن زمان و ميزان مصرف كود بايستی بر حسب روند

رشد و مقدار ماده خشك توليدي يا سرعت رشد گياه تنظيم و در اختيار گياه قرار گيرد.

 

براساس نتايج حاصل از آزمايش هاي كودي در مناطق مختلف نيشكركاري جهان، متوسط عناصر اصلی

npk موردنياز جهت توليد يك صد تُن ساقه قابل آسياب نيشكر به شرح زير است:

 

نيتروژن: 120-160کیلوگرم

فسفر:25-46 كيلوگرم

پتاسيم: 200-250 كيلوگرم

مقادير فوق با اندازه گيري هاي منطقه اي در استان خوزستان مطابقت دارد

 

با توجه به منبع تأمين كود فسفردار، معمولا حدود 72كيلوگر نيتروژن خالص يا دو كيسه كود اوره

در هكتار ا به هنگام كشت به مزارع داده می شود كه بايستی از كل مصرف جهت تعيين ميزان كودپسرك كسر شود.

 

با اين شيوه مصرف نيتروژن، توليد حدود 200 و 170 تُن نی قابل آسياب در هكتار به ترتيب در مزارع

شمال و جنوب استان خوزستان امكان پذير بوده است.

 

ميزان مصرف 400 كيلوگرم فسفات دي آمونيم (با محتواي 18 درصد نيتروژن) در هكتار كه حاوي 72

كيلوگرم نيتروژن است بيش نياز گياه است.

 

بنابراين، بر اساس نتايج مطالعات ميزان مصرف فسفات دي آمونيم به 300 كيلوگرم در هكتار كاهش يافته

است.

در خصوص مصرف كودهاي نيتروژن دار نيز تجديدنظر كلی بر حسب شرايط منطقه، سن مزرعه و عملكرد

موردانتظار از واريته هاي زيركشت به شك زير صورت پذيرفته است:

 

آمار نشان می دهد تاكنون عملكرد نی در واحد سطح به ويژه در كشت و صنعت هاي جنوب اهواز

حدود يك صد تُن در هكتار بوده است و لذا مصرف مقدار كود توصيه شده براي عملكرد هاي باي از

150 تُن در هكتار براي اين مزارع توجيه پذير نيست.

 

امروزه با توجه به محدوديت منابع تأمين كود و بالا بودن قيمت جهانی آن و همچنين آلودگی هاي

زيست محيطی ناشی از مصرف كودهاي شيميايی به ويژه نيتروژن با تجديدنظر كلی در مصرف اين

نهاده، امري ضروري است.

 

از سوي ديگر، به دليل محدوديت منابع كود فسفردار، عموماً از كود فسفات دي آمونيم حاوي نيتروژن

استفاده می شود كه در شرايط فعلی، مصرف اين ميزان كود نيتروژن دار توصيه نمی شود.

 

با توجه به تجارب موجود بويژه در جنوب اهواز شرايط نشان می دهد كه كيفيت زهكشی خاك، شوري

نسبی آبِ آبياري و خاك زيركشت نيشكر و همچنين بالا بودن سطح آب زيرزمينی شور كه به ويژه به

هنگام قطع طولانی مدت برق در ايستگاه هاي پمپاژ بالاتر آمده و در محدوده ريشه قرار می گيرد، عوامل

محدودكننده اصلی گياه هستند.

افزون بر اين، وزش بادهاي گرم در محدوده ماه هاي خرداد و تير به ويژه در مزارع داراي نيشكر كوتاه و

فاقد كانوپی كم از ديگر عوامل محدودكننده و بازدارنده رشد مناسب نيشكر در منطقه است

 

بنابراين توصيه می شود:

نخست وضعيت زهكشی و شوري زدايی اراضی در حد مطلوب قرار گيرد تا تاثير عوامل ديگر ا از

جمله مصرف انواع كودها ا قابل ارزيابی باشد.

مصرف مقدار 300 كيلوگرم فسفات دي آمونيم در هكتار يا 250 كيلوگرم سوپرفسفات بتريپ در هكتار

قابل توصيه است.

 

اندازه گيري ميزان فسفر محتوي ساقه در ماه هاي تير و مرداد در مزارع كراپ لاگ جهت تعيين شاخص

api ضروري است

 

مزرعه هايی كه api آنها 250 واحد باشد، پس از برداشت و انجام عمليات بازرويی، نياز به

مصرف فسفر اضافی ندارند.

در غير اين صورت و معمولاً در راتون هاي بعدي ممكن است اين مزرعه ها نيازمند مصارف

50-1000 كيلوگرم كود فسفردار در هكتار باشند.