دیوار هر کسی مال خودش است اندر قوانین دیوار

[masi eng 47,044]

از درگیری هایی که گاه در میان همسایگان به ویژه در نوع همسایگی سنتی دیده می شود دیوار مشترک میان آن هاست ماده 109 قانونی مدنی این دیوار را مشترک میان دو همسایه می داند؛ مگر این كه قرینه یا دلیلی، خلاف آن را اثبات كند.

---

نكته در مورد دیوار مشترك، هزینه های اداره دیوار است كه در صورت نبود توافق خاصی در مورد آن، بر اساس ماده 113 قانون مدنی رفتار می شود. در این ماده آمده است که «مخارج دیوار مشترك بر عهده كسانی است كه در آن شركت دارند.» البته به یاد داشته باشید که این ماده نمی تواند همسایه را ملزم به پرداخت هزینه های ترمیم دیوار کند. زیرا ماده 1142 قانون مدنی با مفاد حدیث «دعائم الاسلام» از حضرت امام صادق علیه السلام هماهنگ است. در این حدیث از حضرت امام صادق علیه السلام درباره دیواری كه از آن فردی است، ولی حد فاصل میان ملك او و همسایه اش است، پرسیدند كه اگر این دیوار خراب شود و صاحب آن از تعمیر آن سرپیچد تكلیف چیست؟

امام علیه السلام فرمود: صاحب دیوار را نمی توان مجبور كرد كه دوباره آن را بنا كند؛ مگر وقتی كه تجدید بنای این دیوار در رابطه با اصل ملك برای همسایه به عنوان حق یا شرط ضمن عقد از قبل وجود داشته باشد، ولی به صاحب منزل گفته می شود كه اگر مایلی می توانی در ملك خودت دیوار بكش.»

حق استفاده از دیوار مشترک

 

در خصوص دیوار مشترک میان دو همسایه گاهی این سوال پیش می آید که «همسایه حق دارد برای مثال، تصرفاتی مانند میخ کوبیدن، آویزان کردن و خشک کردن لباس یا قرار دادن سیم تلفن، برق و... را در این دیوار انجام دهد و این گونه تصرفات از نظر حق قانونی همسایه پذیرفتنی است؟»

در این باره باید بدانید که برابر قانون مدنی حکم تصرفات به دو قسم است و تصرفاتی مانند میخ کوبیدن به دیوار یا آویزان کردن لباس، چون طبیعت دیوار مشترک است، تا جایی که به تصرف همسایه دیگر زیان وارد نکند مجاز و قانونی است. اما تصرفاتی مانند قرار دادن سیم برق یا تلفن چون از اول مورد توافق دو همسایه نبوده است، همسایه حق چنین تصرفی را ندارد و باید از همسایه دیگر اجازه بگیرد تا بتواند سیم تلفن و برق را روی دیوار اشتراکی قرار دهد.

به یاد داشته باشید که نباید تصرف همسایه موجب بر هم خوردن وضع دیوار شود؛ برای مثال، ارتفاع دیوار مشترک نباید از سوی یک همسایه به صورت یک جانبه افزایش یابد و باید حتماً در این کار اجازه همسایه دیگر فراهم شود.

مسئولیت مستاجر نسبت به وسایل موجود

 

طبق ماده 493 قانون مدنی وقتی فردی که ملکی را اجاره می کند نسبت به آن امین است و ید امانی دارد اما حق تخریب عین مستاجره را ندارد یعنی چنانچه عین مستأجره (ملک) بدون تقصیر مستاجر اعم از تعدی و تفریط، ناقص یا تلف شود هیچ مسئولیتی متوجه مستأجر نیست مانند اینکه ملک مورد اجاره در اثر ریزش ساختمانی که در مجاورت آن قرار دارد، تخریب شود یا در اثر استفاده از مصالح نامرغوب در ساخت ملک عیب و نقصی در ساختمان ایجاد شود.

این در حالت عادی است اما این را نیز باید بیان کرد که مستاجر حق ندارد در عین مستاجره بدون رضایت مالک یا موجر تغییری ایجاد کند برابر قانون اگر مستأجر در عین مستاجره مرتکب تعدی و تفریط شود مانند اینکه مبادرت به احداث دیوار، زیر زمین، بالکن و غیره کند مانند این است که هنگام ریزش باران، در و پنجره ها را باز گذاشته و این امر موجب تخریب دیوارهای داخلی شده است. در این صورت ید امانی وی تبدیل به ید ضمانی شده و ضامن نقص و غیب حادث شده است و وی باید جبران خسارت کند.

نكته در مورد دیوار مشترك، هزینه های اداره دیوار است كه در صورت نبود توافق خاصی در مورد آن، بر اساس ماده 113 قانون مدنی رفتار می شود. در این ماده آمده است که «مخارج دیوار مشترك بر عهده كسانی است كه در آن شركت دارند.»

 

سنگ چین کردن

 

سنگ چین کردن را در اصطلاح فقه و حقوق، تحجیر نیز می نامند. چنانکه در ماده 142 قانون مدنی آمده است؛ «شروع در احیاء از قبیل سنگ چین اطراف زمین یا کندن چاه و غیره تحجیر است و موجب مالکیت نمی شود ولی برای تحجیر کننده ایجاد حق اولویت در احیاء می نماید».

به عبارتی تحجیر ایجاد اثری در زمین موات است اما نه به حد احیای آن؛ در واقع تحجیر مرحله آغاز احیای زمین به شمار می رود و معمولا با سنگ چین کردن یا کندن خندقی کوچک یا کشیدن دیواری کوتاه به دور زمین و حفر چاه یا کندن نهر، پیش از رسیدن آب صورت می گیرد از دیدگاه فقها نوع و حدود تحجیر در هر مورد به تشخیص عرف است. این مورد درباب اجازه ملک نیز صادق است یعنی اگر مستاجر به نیت آبادی در ملکی اقدام به ساخت دیوار کند مالک دیوار محسوب می شود. البته در کل هر کاری که عرف آن را آغاز عملیات عمران و احیای زمین بداند، تحجیر محسوب می شود ذکر این نکته ضروری است که در تحقق تحجیر، شرط است علاوه بر گویا بودن عمل بر قصد احیاء از نظر گستره نیز مورد احیا را در بر گیرد، به عنوان مثال در سنگ چینی، همه اطراف زمین باید سنگ چینی شود تا فرد بتواند حقی به دست آورد.

فراوری: هانیه اخباریه